장음표시 사용
391쪽
mus: imo inquietus redditur animus, quod voti nostri compotes fieri non pol smus. Enimvero ubi nos iis dotibus instructos deprehendimus, quae ad munus istud cum laude obeundum necessariae sunt, ac midia idem obtinendi nobis reperisse videmur, quorum executio videtur facilis, aut saltem in potestate nostra polita ; tum demum spem concipimus, minime labefactandam , quamdiu media certa eorumque executio possibilis nobis
Eo modo, quo casus diversos in confirmanda propositione a potieriori distinxtinus , uti quoque poteramus in veritate e us a Priori evincenda, cum principia susscientia ad interendas in singulis conclusiones , quas experientia magistra itidem attribuimus, in luperioribus prostent.
Spes est affectus, qui oritur, si quod bonum nobis repraesentamus tan- Spes G. quam obtentu possibile. Ditis
Patet definitionis huus realis veritas per propositionem praecedentem. Unde ad eam realis. illustrandam tacit exemplum, quod ibidem in medium adduximus.
Quoniam spes ideo oritur, quod bonum nobis repraesentamus taΠ Ghisdis quam obtentu possibile cI. 8oo P, fieri autem potest, ut id vel facilius , spei. vel dissicilius obtentu judicemus, eum alia facilius, alia difficilius obtine. ri experientia doceat ; Spes tanto major esse debet, quanto facilius judicamus bonum a nobis obtineri posse.
Spei gradus non pendent ex magnitudine boni, quae desiderium augere potest , quemadmodum paulo post ostendemus; sed ex facilitate obtinendi eius, quod nostrum esse malle inmus . Quamobrem haud di meultet distingues ea in casu dato, quae ad spem spectant, ab iis quae ad eandem minime faciunt, ubi alii affectus eidem socios sese praebent . Ceterum ipsi spei gradus manifestant, spem derivandam esse ex repraesentatione possibil itat is obtinen . di boni, quod nobis esse mallemus.
g. 8ΟΣ. Quoniam fiducia nonnisi gradus spei est superior c ar. 796 , gradus ve- Fidoeiaeio ex facilitate bonum obtinendi resultant f S. 8o I ; Fiducia erit affectus, definitio qui oritur, si bonum aliquod nobis repraesentamus tanquam obtentu ad- malis. modum facile, consequenter tanto major erit, quanto major nobis videtur
Istiusmodi fiducia erat in Martyribus, qui beat itudinem aeternam tanquam honum certo sibi obtinendum repraesentabant, ut nulla protius ipsis appareret difficultas, quae impedimentum obiicere spemque ipsorum labefactate posset. Iungebatur equidem isti gaudium aliud, idque non simplex, quatenus honum futurum spectabatur tanquam praesens, quatenus idem praegustabatur, quatenus magnitudo ejus expendebatur, & quatenus ipsos cruciatus, quos Christi gratia perpetiebantur, in numerum bonorum reserebant, atque I, stium impotentiam in auferenda beatitudine aeterna ae delendo praesustu eiusdem penitius introspieiebant; sed a fiducia id omne distinguet, qui theoriam affectuum, quam hic tradi mus , animo penitus comprehensam tenet.
f. 8 3. Demisiones spei aestariae communi ostii loquenta ae recepto Massicatui non Defianco reariantur. Communem spei notionem explicaturus Martinius in Lexi- riones
392쪽
ago Pars II. SeR. I. Cap. III.
Qui Iο- num expectat, qui sibi persuadet, idem certo venturum. Nemo autem si- ρμγdi hi perluadere potcst, certo venturum, quod non adest, nisi quod idem ςq sibi repraesentat tanquam obtentu possibile. Ex hoe ipso enim, quod idem ' obtentu possibile judicat, colligit idem eventurum , ubi nempe mediis utimur, quibus idem obtineri poste & quorum executionem in potestate nostra esse intelligimus. Patet adeo eX communi loquendi usu, spem oriri ex
eo, quod bonum aliquod nobis repraesentemus tanquam obtentu nobis possibile. Quoniam vero hoc consentaneum est definitioni nostrae reali; communem loquendi usum cum notione nostra consentire patet, interprete Martinio. Spem vero in numerum affectuum referri recepto vocabuli fignificatui convenienter patet, quod philosophi de allectibus agentes de spe tanquam specie quadam differant. Exemplo nobis est Gagendus Phys
sed . 3. lib. IO c. 6. f.693. TOm. I. Oper. exemplo etiam est Cartesias in Trach. de passi. animae pari. a Gallendus spem vocat elationem quandam animae
ob superadditam opinionem, quod bonum adventurum sit. Unde apparet hoc judice spem esse aiiectum, qui ortum trahit ab opinione, quod bonum adventurum sit. Jam vero opinio ista nascitur, quando de mediis solliciti nobis bonum repraesentamus tanquam obtentu nobis possibile. Significatus adeo, qucm vocabulo spei tribuit Gallendus , cum definitione n stra non minus nominali, quam reali conspirat. Equidem idem monet , vocabulum spei subinde quoque sumi pro expectatione malorum, Veluti cum Cicero mentionem injicit ipei malorum, & Virgitas canit: Hunc ego si potui tantum sperare dolorem. Imo Martinius in Lexico observat spem quoque sumi pro quavis expectatione in genere. Sed quae inconstantiae loquendi tribuenda sunt, a foro nostro aliena existimari debent. Cartesus definitionem spei realem traditurus: Sumit cogitare, inquit, acquisitionem boni possibilem esse, ut illius cupiditas excitetur, sed cum praeterea consideratur, num facile, vel dissicile fit rem cupitam obtinere, id , quod nobis magnam rei consequendae facilitatem repraesentat , excitat spem . Videtur adeo spem vocare , quam nos fiduciam appellavimus. Enim vero dum a firmat opinionem possibilitatis boni obtinendi cupiditatem excitare; id tantummodo innuit , num in se consideratum, nondum spectatis mediis, quibus obtinetur, Videri obtentu possibile , quando idem cupimus. Dum vero addit, id quod nobis magnam rei consequendae facilitatem repraesentat, spem excitare , ad media respicit, quibus bonum istud a nobis obtineri potest, consequenter idem tanquam nobis obtentu possibile repraesentari debere gnoscit, ubi spes oritur. Atque adeo patet, philosophum non di versam tradere a nostra definitionem realem, si rem ipsam spectes, etsi in verbis appareat dissensus. Idem vero agnoscit gradum spei superiorem constituere fiduciam .
Etenim cum spes summa est, inquit, tautat naturam & vocatur fiducia
393쪽
Sed quomodo naturam mutet, ex definitione nostra nominali liquet I. 7962; cur mutet, ex reali intelligitur I. 8o2 ). Gagendus affectum , quem nos cum Cartem fiduciam appellamus, Fidentiam vocat, vel etiam securitatem , certamque fidem, & eam nihil aliud esse a firmat f. 496, quam spem veluti consummatam, hoc est , ratam ac indubiam ob argumenta , quae boni adventum non impedibilem demonstrent. Enim vero si certi sumus , vel saltem nobis esse videmur, boni adventum impediri minime posse, nullam difficultatem ejus obtinendi adesse opinamur, adeoque idem tanquam obtentu facile nobis repraesentamus. Unde patet definitionem nostram fiduciae realem cum significatu convenire, quem tanquam receptum defendit Gasendas.
Probe autem notandum est spei quoque & fiduciae nomen tribui dispositioni agendi, quae astectus istos comitatur. Ac praeterea notandum est, in spe probabile nobis fieri , quod bonum obtenturi simus, seu quod idem adventurum st; in fiducia hero certum existimari, quod idem sit adventurum: id quod a nobis haud dissiculter demonstratur. Addimus igitur propositioem sequentem.
I. 8O4. Si nobis fiducia es, prorsus certum nobis videtur bonum adventurum esse: Cognitis si vero animus spe LIPatur, idem tantummodo probabile videtur. Spes pariter futuritio- ac fiducia oriuntur eae eo, quod nos bonum aliquod obtenturi simus, vel , φεquod perinde est, quod idem adventurum sit S. 8oo. 8oa γ, estque spes 'flanto maior, quanto facilius videtur bonum istud a nobis obtineri posse δ', i
S. 8or , & fiduciae tum locus est, quando admodum facile nobis videtur nos bonum istud obtenturos S. 8oab. Enimvero ideo bonum judicamus obtentu nobis possibile, quod media ad idem obtinendum sufficere videantur . Quamobrem porro obtentu facile judicamus, quod appetimus , bonum futurum, si nulla impedimenta oblatum iri existimemus, quae media inefficacia efficiunt. Quodsi certo persuasi simus, impedimenta nulla objici posse, vel saltem nulla occurrere posse, quibus tollendis non simus pares; nulla circa bonum obtinendum restare videtur dissicultas, adeoque certum nobis videtur bonum adventurum c g. 364 LM. 2. Quare cum in hoc casu fiduciae locus sit per demonst . si nobis fiducia est, prorsus certum nobis videtur bonum adventurum esse. Enimvero si nondum ea animum tenet opinio fieri non posse, ut impedimenta insuperabilia nobis objiciantur, quin potius suspicamur talia objici posse; nondum nobis persuadere valemus bonum, quod obtentu pos-sbile videtur, certo adventurum esse. Quamobrem ejus futuritio nobis tantummodo probabilis est I. 178 Log. . Enimvero in hoc casu spes oritur per Minon'. Quando igitur animus spe lactatur, probabile nobis tantummodo videtur bonum adventurum esse. Confirmatur propositio a posteriori, quod ii, quos fiducia tenet ,
num, quod appetunt, tam certo venturum esse afirment, ut jam praesens existimari possit, ac ideo gaudio efferatur animus, qui Vero tantum
394쪽
modo sperant futurum, adhuc verentur ne impedimenta quaedam interve tant propositum, atque adeo in votis habent, ut bono , quod sperant . statim potiantur. Di versos animi status in fiducia ac spe obvium est distinis guere, ac inprimis fiduciam a spe diit inguere licet non modo ex sermone bonum futurum expectantis, verum etiam ex dubiis, quae movere conaris : ille enim fidentiam spirat, ubi eidem locus est; his facilius cedit, qui non nisi spem , quam qui fiduciam animo concepit
Quoniam multis certa videntur, quae alii incerta existimant , multis quoque probabilia habentur, quae aliis minus probabilia existimantur I in propositione praesente applicanda , vel a posteriori confirmanda multa cautione opus est i id quod δc in alidis cas bus observandum, ubi diversitatis iubiector uin habenda ratio est ias. 8OS. Cupiditas est praegustus voluptatis, vel gaudii ex bono absente, quod nobis praesens esse mallemus
E. gr. Videt qui x imaginem, quae ipsi admodum placet, sibique reptaesentat voluptatem, quam saepius ex hac imagine percipere posset, si quidem tua esset , atque adeo voluptatis praegustum habet. Affectus ille, quo serimur in eam imaginem ν cupidatatis nominae venit: quam pm diverso xoluptatis vel gaudii gradu diveriam elle debere namo non agnoscit Zc experientia fida talium magistra docet
S. gog Si quod nobis placet nondum baleamus, babere tamen velimus; idem cap mur. Si quod enim nobis placet; ex eo voluptatem percipimus S. S a P, vel prorsus gaudio afficimur 96I . Quamobrem cum idem habere velimus, hinc colligimus, quanam voluptate, quonam gaudio simus fruituri, si bonum istud nostrum foret, seu si rem istam, quam bonam nobis Iudicamus I. 6 Ia , obtineremus, adeoque prirgustum ejus habemus , idemque appeti miis g. 58s . Quoniam itaque praegustus voluptatis, vel gaudii ex bono absente, quod nostrum esse mallemus, cupiditas est β-3os ; si quod nobis placet, quod nondum habemus, idem appetimus. A posteriori propositionis veritas exemplis obviis confirmatur . Etenim si quis videt imaginem, quae ipsi placet, nec eandem obtentu sibi impossibilem judicat, atque adeo habere mallet , eam habere cupit. Simpleκ nimirum appetitus praecedit cupiditatem , qui affectus est , nec hic nascitur se nisi ille praecesserito Atque hoc probe notandum est, ubi ad experimentae descenderis, ne experientia iis refragari videatur, quae confirmat.
Quod etiam nobis placere possint , quae non habemus ν nec tamen eae propterea cupiamus; unusquisque in se experiri potest, si in nundinis transeat per tabernas rebus pretiosix instructas , quarum nullam sibi esse usum intelligit, & quihus sibi eomparandis sumtus deficere pine novit . Placent enim rex pretiosae earumque adspectu saepe adeo delectamur . ut ab iis contemplandis abduci nequeamus: quocitam tamen Obrationes praedictas easdem minime appetimus, nec eas habendr eupiditas animum invadit. si attentione ad rationes praedictas seposita nascatur appetitus, is tamen statim supprinutut attentione ad eas dem coiiversa , seque nascens Perit cupiditas .
s. 8o Quoniam amamus, quod nobis placet c . 648 , ante autem placet , quam id cupiamus cf. 8os cupitarat ex amora nascitur, seu amor cupia ratem praecessit, cupidum amorem sequitur. Inde
395쪽
Inde est quod gradum cupiditatis gradui amoris respondentem probet experientia Ponamus tibi placere imaginem insigniter 3 eandem amabas. Quod si impense cam ames, vehemens quoque orietue cupiditas, utut ab amore ad cupiditatem non fiat progressus me saltum, sed mediante praegustu voluptatis in posterum percipiendae, squidem imago nostra effet, oc praevios lici appetitu.
s. 8 8. Si quU cupimus, id nobis repraesentamus tanquam nobis bonum. Si quid Quaena enim cupimus, voluptatem ex eo percipiendam nobis repraesentamus , si idem nostrum, vel nobis praesens effet S. 8os , consequenter idem nobis repraesentamus tanquam bonum tanto majus respcistu nostri, quanto maiorem nos inde percepturos esse voluptatem ex praegustu colligimus, vel certiores reddimur c S.6 IIJ. Atque adeo patet, nos nobis repraesentare tanquam bonum quoad nos, s idem cupimus. Si quis a posteriori certior reddi vult veritatis propositionis praesentis, attentionem Omnem in se convertere debet, quamprimum aliquid cupit. Tum enim satis superque intelliget, quomodo sibi rem, quam cupit, tanquam bonam repraesentet quoad se. Quodsi in aliis experimentum capere volueris, ex iisdem sciscitari debes, quaenam si cupiditatis tantae ratio. Enarrabit enim ea, ob quae rem, quam cupit, sibi bonam existimat, veIuti ubi imaginem pulchram cupit, voluptatem indigitabit, qua perfunderetur animus, quoties eandem contemplari daretur, vel ad voluptatems non expresse, tacite tamen provocabit, ubi alii eandem in conclavi ipsius intuentes laudaverint & quanti eandem aestiment significaverint. Bonum
enim non eadem omnes metiuntur mensura .
Probe tenendum est, quod hic inculcamus, bonum non eadem mensura metiri omnes, Mum non modo in cupiditate, verum etiam in omni affectu alio confundamur, si nostra mensura astimamus, quod honum est , ubi experimentum in aliis capiendum.
S. 8O9. Si quid absens nobis repraesentamus tanquam nobis valde bonum; id cupimus. suaη- Eteni in si quid absens, seu quod nondum habemus nobis repraesentamus donatu tanquam bonum quoad nos I idem appetimus S. 589 P. Quamobrem cum qΨή μ' appetitus habeat gradus S. 3999, idemque fiat pro ratione boni in re peria p/μ με 'cepti I. 579 ; si quid nobis valde bonum videtur, appetitus vehementior est, adeoque affectus oritur S. 6o3 . Quoniam vero bonum quod nobis repraesentamus absens est per Θpotb. affectus tendit in bonum absens , quod nostrum esse mallemus, & quatenus idem nobis tanquam bonum repraesentamus, voluptatem ex eo percipiendam praegustamus g. 6 Ia . Bonum igitur istud absens cupimus g. 8os .Patet idem a posteriori eodem modo, . quo Veritas propositionis praecedentis innotescit, cum utrique eadem notio respondeat, ut adeo plura eam in rem addi non hi opus.
Si bonum exiguum videtur, nee magna est cupiditas, ita ut tam exigua evadere possit,ut vix in numerum affectuum reseratur. Quamobrem addidimus in hypothesi absens repraetentari deis
here tanquam valde bonum ud quod per se liuelligitur, ubi supponimus affectum oriri debere. S. 8IO.
396쪽
g. 8IO. Cupiditas est assectus, qui oritur ex repraesentatione honi absentis
Nimirum si supponimus affectum oriri, tacite supponimus absens bonum existimari quoad nos, idque valde bonum, ut adeo realitas huius defiulcionis in articulo praeceis dente fuerit evicta .
S. 8 II. Definitio tam vim natis, quam realis cupiditatis recepto significatui confrinmis. Significatum receptum explicaturus Gagendus Phys scch. 3. membr. I. lib. o. c. s.f. 9I.TOm. I. er. eam affectum esse dicit , quo anima in rem visam bonam absentemque sic tendit, ut illi habendae fruendaeque veluti in hiet. Monet ibidem rem videri bonam, quatenus consideratur ta aquam voluptatis cujusdam creatrix. Imo diserte monet, proprium esse huic aiaste ui , quod seratur duntaxat in bonum futurum absensve , atque adeo bono facto praesente evanescat. Apparet itaque juxta GaIendum oriri copiditatem ex repraesentatione boni absentis: id quod cum definitione no- lira reali convenit S. 8 Io . Quoniam vero res absens repraesentatur tanquam bona, quatenus ea consideratur tanquam voluptatis creatrix, atque
adeo jam actu quaedam inde voluptas percipitur; ideo non invito Gassendo dici potest, cupiditatem esse praegustum quendam voluptatis ex bono ablem te percipiendae, quod nostrum esse mallemus: id quod cum definitione n stra nominali prorsus concidit. Cartesius in Trach. de pass. animae art. 58. p. m. 28 notat, cupiditatem semper bonum futurum respicere, sive appetamus acquisitionem boni, quod adhuc abest, aut evitationem mali, quod judicatur evenire posse, sive exoptemus conservationem cujusdam boni, aut absentiam cujusdam mali. Unde conficitur hunc affectum juxta Carte- situm oriri ex repraesentatione boni absentis, quemadmodum fert definitio nostra realis S. 8io . Si dubium moveat, quod art. 38ajat: lassicit, ut excitetur alicujus boni cupiditas, cogitandum esse, quod acquisitio possibilis sit, quod eum nostra spei definitione coincidere videtur; repetenda ea sunt, quae ad idem removcndum in superioribus G. 8os in medium adduximus. Nemo non experitur, nos subinde cupere etiam ea , quae a nobis acquiri non poste nobis persuasissimum est: quo in casu dicere solemus, vellem hoc, vel istud habere, vel utinam conditio mea pateretur iut hoc, vel istud acquirere possem l Cognita impossibilitate obtinendi ejus, quod cupimus, ex cupiditate nascuntur a flectus alii, quos ab illa distingui acute necesse est, ne observaturus quae diximus, confundaris.
g. 8I 2. Si bonum, quo fraimur, nobis repraesentamus ut conservandum, vel m. lum , quod abes, ut evitandum, vel, quod adest, tit auferendum i conserva tionem boni, evitationem o ablationem mali cupimus. Nemo enim nescit, bonum judicari, ut praesens, quo fruimur, bonum conservetur I malum,
quod abest, evitetur, vel quod adest austratur S. 33 . 565 . Quam ob rem Dissiligod by Cooste
397쪽
ob rem si nobis repraesentamus boni praesentis conservationem, mali absentis evitationem, vel mali praesentis ablationem ἱ bonum aliquod obsens nobis repraesentamus, quod nostrum esse mallemus. Quoniam itaque repraesentatio boni absentis cupiditatem excitat S. SIo. cupiditas quoque excita ri debet repraesentatione boni conservandi, mali absentis evitandi, vel praesentis auferendi . A posteriori unusquisque cupiditatem in se observare potest, quando bonum aliquod conservari, malum e Vitari, vel auferri exoptat, ut adeo simplici tantummodo attentione sit opus.
In genere tenendum est omnes alfectuum definitiones esse applicabiles in eo eata, in uo quid in numerum bonorum , vel malorum opinione nostra reierimus , qualecunque tanem fuerit. Iudicatur autem bonum, quod voluptatem creat; malum, quod taedium procreat , in affectuum genesi, ubi nonnisi confula boni malique repraetentatio est I.6os .
g. 8 II. Fuga mali, vel etiam Fuga simpliciter est praegustus taedii, vel tristi- Fugaetiae ex malo absente percipiendae, si nobis praesens fieret. de itis
E. gr. Si cui sapor alicujus cibi molestus est, dum is eidem offertur; saporis illius memor taedium praesentit , quod inde percepturus esset, si eodem vesceretur: eundem adeo fugit. Nempe affectus , quo tunc corripitur animus, dum nos nullo modo adduci patimur, ut eodem vescamur, fuga dicitur. Quodsi nullus affectus oriatur, sed si inplax tantummodo aversatio. Fugae in eo sensu, qui Eic attenditur, locus non est.
Si quid nobis aemuet, idemque aversamur ; idem fugimus. Si quid enim sis ΘΔ
nobis displicet, ex eo tardium percipimus S. I 29, consequenter, quia fugia- idem aversamur per Θpotb. inde colligimus, quanto nobis taedio futurum se . sit, si idem nobis praesens esset, adeoque taedii inde percipiendi praegustum habemus. Quoniam itaque praegustus hic affectus ille est, quem Fugae n mine compellamus 8I39; si quod uobis displicet, aversamur; idem fugimus. Patet idem a posteriori per illud ipsum exemplum, quo ad illustra dam definitionem fugae modo usi sumus. Etenim si sapor cibi nobis molestus est, eum aversamur. Quodsi ingens fuerit taedium, quod inde percipimus , idemque nobis repraesentemus I affectus quidam oritur, quo impulsi cibum istum procul a nobis remotum volumus. Atque adeo palam est , nos eundem fugere. Fugam hanc mali prodimus his verbis: apage lNihil nobis cum re ista negotii esse volumus.
opponitur hic affectus cupiditati, atque differt a cupiditate mali evitandi, cum tum attentio dirigatur in evitationem mali tanquam rem bonam, in fuga vero malum ipsum duoad nos consideretur . Qui ad obviam experientiam attendit; is differentiam inter cupiisitatem mali evitandi de fugam mala absque dissicultate distinguet.
Quoniam id fugimus, quod displicet & aversamur g. 8I4 , quod Mater vero displicet, id odimus car. 6 7ὶ ; Fuga ex Odis nascitur mediante smplici figin.
Mollii Gobologia Empirico. ς ec scilicet
398쪽
386 Pars II. SeR. I. Cap. III.
Setheet aversatio fimplex Iocum habere potest absque omni affectu , odium laeum habere potest absque fuga I sed fi ad aversati em simplicem rer absentis accedit odium, furaotitur. Nimirum fuga id singulare habet, quod nos a malo protinus longo quasi intervalloe removere nitamur, ut tam cito ab eo procul distemus, quam nobis quidem possibiler unde fugae ab aversatione simplich differentiam ad ideam imaginariam reducturi , affectui huic fugae nomen imposuere , cum fugiens ab obiecto aliquo se celeri cursa removere estatur og. 8I6 Si quid figimus, id nobis repraesentamus tanquam masum quoad nos. Si quid enim fugimus, taedia nobis reprauentamus ex malo absente percipienda, ubi nobis praesens fieret S. 8I3 . Quoniam vero id tanto magis malum nobis videtur, quanto majus taedium est quod inde percipit ur S. 6i3 2 absens malum tanquam malum quoad nos nobis reprae lentare debemus , dum id fugimuSώIdem a posteriori obvia experientia confirmaturia Medicinam qui fugit, eam malam judicat quoad se, quando nimirum eadem uti jubetur et alias eam simplicitet aversatur, vel odio prosequitur. Cibum palato minus gratum fugit, qui eodem vesci jubetur , atque adeo eundem malum judicat quoad se. Alias itidem eundem simpliciter aversatur, vel odit, pro circumstant larum diversitate S. 8 II. Si quid absiens nobis reprinsent annus tanquam masium quoad no3, idem fugiamus. Etenim si quod absens nobis repraesentamus tanquam malum , taedia nobis repraesentamus inde percipienda, si ea res nobis praesens Eret, eaque tanto majora, quanto majus malum nobis videtur 6 6 II . Praegusium adeo habemus taedii ex re absente percipiendi, si ea nobis praesens s ret, in casu nascentis affectu&, quem hic supponimus. consequenter rem istam absentem fugimus I. 8I3 9 A posteriori confirmatur propositio iisdem prorsus exemplis, quae ad confirmandam praecedentem faciunt. g. 8 I p. Fuga est affectus , qui oritur ex repraesentatione mali absentis quO- ad nos.
Patet realitas definitionis hujus per propositionem praeredentem I. 3I7 . Id vero pecse liquet, malum, quoa fugimus, tanquam eventu possibile repraesentari debere .
S. 8 Istis Definitio fugae realis oe nominalis recepto signis sui conformis- Fugam ianumerum affectuum refert Gassendust .cit. S. 8 II non invita experientia obvia. Fugam cupiditati opponit, adeoque oppositum significatum habere debet vocabulum fugae, qui cupiditati tribuitur. Cupiditatem sumimus in eodem prorsus signifieatu , quem eidem vindicat Gassiendus cI. 8 ii . Significatus vero, quem vocabulo fugae tribuimus , oppositus est ei, quem vindicavimus cupiditati. Quamobrem is quoque idem esse debet cum eo, quem experientiae communi consentaneum probat Gassendus. Idem clarius
399쪽
patet, si quae philosophus de significatu vocabuli sugae disserit, eum iis
conferas, quae nos de fuga tradidimus . Fugam in eo cum odio convenire, quod uterque a flamis sit abductio a re mala molestiaeve creatrice, quate. nus nimirum tanquam affectus molesti in aversatione fortiori consistunt
cf. 6o9 ; eo autem differre, quod odium sit praevium , fuga vero conc mitans: id quod coincidit cum eo, quod ex definitione nostra nominali deduximus S. 8 Is . Definit autem Gassendus fugam per affectum, quo animarem visam malam absentemque sic refugit, ut aversam se illi declinandae contineat. Unde liquet ipsum ad genesin hujus affectus requirere, ut anima sibi repraesentet malum quoddam absens, quod nobis praesens fieri nolumus: id quod cum nostra definitione fugae mali concidit I. 818 3.
carisus fugae nullam facit mentionem , propterea quod cupiditatem mali evitandi ab illa differre non animadvertit, quam tamen ipso sensu in calibus obviis clarissime distinguimus . In unum scilicet calum intentus alterius oblitus est, cum nulla tunc adesset ratio,
cur casus alter ipsi praesens sisteretur: id quod faeillime accidere solet.
s. 8a . Metus est tardium ex malo adventuro perceptum, seu ex opinione mali Metus adventuri. Quod si illud praedominetur, ut in tristitiam abeat S. 61ς , d Up cetur tristitia ex malo adventante, se i opinione mali adventantis, praeserrim intolerabilis visi, percepta myperatis. Taedium ex malo appropin- η 'quante, vel ex opinione mali appropinquantis perceptum vocatur in specie Timor, ut adeo Timor metus quaedam species m.
E. gr. Si quis noctu evigilans procellae impetum audit sibique repraesentat incendii periculum in hoc aeris statu , ac eius excitandi possibilitatem in vicinis aedibus; taedium, quo assicitur animus, metus nomine venit. Quod ii vero incendium tam fuerit ortum ac peric tum inde imminet aedibus nostris, timori locus est. Si quis in casu posteriori periculumsbi repraesentat tanquam inevitabile ac iacturam omnium bonorum tanquam causam pauperiei intolerabilis sibi vitae, aut jacturiati Bibliothecae tanquam damnum irreparabile ;desperationi locus est. Patet adeo afleetus, qui metus , timoris ac desperationis nomine veniunt, esse quidem agnatos; sed tamen clarissime differte , ita ut differentiam ipso sensu distinguamus tum in nobis, tum in aliis, quando vel nos, vel alii iisdem agitantur.
ui metuit, is malumsibi repraesentat tanquam eventu possibile, ct contra. Quaena Qui enim metuit, is malum sibi repraesentat tanquam adventurum ac ex o quan- opinione mali adventuri taedium percipit sS. 8 ao in. Taedium igitur percipit M non ex malo in se considerato, sed ex eo, quod adventurum sit, cons quenter qui malum metuit, is persita sus esse debet fieri posse, ut malum eveniat , eventusque possibilitatem sibi repraesentat. Idem confirmatura posteriori. Ponamus nos novellas publicas legentes intelligere, in vicino quodam regno apparatum bellicum instrui ae inde porro colligere, fieri posse ut ferale bellum in nostras oras serpat ; m tus animum invadit, atque adeo patet, metuentem sibi repraesentare malum tanquam eventu possibile . Neque enim adhuc pro certo habet , idem
Exadverso qui sibi repraesentat malum, tanquam eventu possibile, is C c e 1 sibi Disitirco by Corale
400쪽
Iibi persuadet adesse rationes lassicientes, cur credat idem adventurum. Quoniam vero malum judicare debet, quod illud adventurum sit S. s6s ;ex eo, quod adventurum existimet, tardium tanto majus ab eo percipi debet, quo magis hoc ipsi malum videtur S. 6 II . Jam vero qui tardium percipit ex eo, quod malum adventurum sit, metum animo concipit S. 8ao . Quamobrem patet eum, qui malum sibi repraesentat tanquam eventu possibile , metuere sibi ab hoc malo .
A posteriori unusquisque ex seipso intelligit, nunquam sibi esse meis tum , nisi ubi sibi persuadet, malum aliquod eventu possibile esse , &
quam primum ita opinatur, metum subito oriri. g. 822. M tui est affectus, qui oritur, si quod malum nobis tanquam eventu possibile repraesentamus.
Sola nimirum mali absentis repraesentatio sugam excitat; sed ubi tanquam eventu ponfibile consideratur, metus eidem luperaccedit. Unde plerumque accidit, ut duo hic affectus otiant ac simul: id quod probe notandum, ubi experimentum eorum capere volueris . quae de utroque affecta docentur.
g. 813. Quoniam timor a metu in eo differt, quod in illo affectu malum consideretur ut appropinquans, in hoc ut adventurum S. 8 2o ; Timor est a Lfectus, qui oritur, si malum aliquod nobis tanquam appropinquans r praesentamus I 822 .
Definitio adeo realis iam continetur in nominaIi, quam dedimus, ut adeo nominaliseum reali coincidat. Etenim fieri potest, ut etiam realis tamdiu pro nominali habeatur, quando ex ea possibilitas rei defiaitae nondum intelligitur. Ceterum a posteriori veritas deinfinitionis huius realis confirmatur ex eo, quod observemus, nos timore perculsos transire in tenebris pereremeterium , si quidem nobis persuasum est illo tempore spectra ibidem hominibus damna inferre, atque adeo imaginatio spectra nobis veluti ad nox aecedentia re corpuanostrum iam am serientia repraesentat. studio ad hoc exemplum provoco, quod qualis se timor, de quomodo a metu differat omnium clarissime patefaciat.
I. 824. Qia desperat, is malu bi repraesentat tanquam laevitabile, o contra: at que tanto major desperatio, st smui ut tutolerabile repraesentatur. Qui enim desperat, is tristitia asscitur cX malo adventante S. 8ao , adeoque non tantum quatenus malum est, sed quatenus adventat, seu ex eo, quod malum certo sit extiturum. Quamobrem persuasus sit necesse est, idem a secvitari non posse, atque ideo patet eum , qui desperat, malum sibi repraesentare tanquam inevitabile. Nimirum quamdiu quis existimat malum adhuc evitari posse, nondum pro certo habet idem extiturum .
Similiter qui malum sibi repraesentat tanquam inevitabile, hoc ipsos bi persuadet fore ut idem eveniat, per ea quae modo diximus. Cumque hic sermo sit de malo, quod haud procul abest; idem tanquam jam adventans considerare debet. Quoniam igitur malum judicare debet mali inevitabilis adventum S. 363 9, eae eo tanto majus taedium , imo tristitiam prorsus