장음표시 사용
321쪽
2 M. Ra est inordiratus vindictae apste. l. litus . Dicitur inordinatus, quod ex duplici capite contingere potest. I. Ex parte nimi irascindi; si nempe motus itae nimiam, vel interitis, vel . exterius exfer vescat. I. Ex parte objecti, si injusta a p. petatur vindicta, vel si justa sit, appetatur
injuste eum animi malevolentia, aut auctoritate propria lumenda, aut ultra quam delinquens meruit. Unde dum ira nec modum exledit, nee in oblecto deficit, & ad finem honestum tendit ; ecnservationem scilicet iustitiae, aut correctionem culpae ἔvitium non est , sed virtus. iuxta illud Psalmistae irascimini , is nullae peceare . Dieitur vindictae, aut quasi vindictae r nee enim ad iram necesse est, ut vinduecta sera.
tur in eum , quo quis se laesum putat ;imo nec in personam rationalem, quia quilibet vere potest inordinate irasci in res in animatas , ut seriptor .in calamum non idoneum, aut viator in offendieulum. Ussit . i. Ira quale sit peccatum eis. Iram inordinatam, ex parte objecti,
Peccatum esse mortale ex genere suor taparte autem modi, ordinarie veniale tanisti im. Ratio est; quia ira ex parte objecti,
caritati aut Militiae ex ad veris pugnat ut patet; non vero ex parte modi, eum homo per solam motionis ex servescentiam nec noeere intendat, nec de facto noceat,
nisi sibimet. Quod si tamen graviter sbinoeeret; ut si quis, etiam secluso gravis
vindictae appetitu , in enormes gellus, v aes horrendas, spumas, membrorum contorsiones, deliberatE erumperet , graviter
haud dubi E peccaret ς utpote , qui natu. Tam rationalem de Dei imaginem graviter
R. Sex numerantur. Indignam, qua quis
ob injuriam sibi factam alte tum reputat in . . dignum, cui exhibeat ossicia caritatis eom. Iminia. Tunetor mentis , id est aestus quidem excandescentis animi, diversa media ad se vindieandum exeogitantis. Clamor, seu in . ordinata atque consus a vocum est usio. Cen. umelia , qtrae est honoris proximi. verbis injuriosis, ipso praesente, laeso. Bl phemia, iniuriosa scilicet, contra Deum vel San. ctos ejus. locutio. Rixa tandein , per quam intelliguntur nocumenta, quae .sacto p
Inis inferuntur. ue omittiti venialia aut mortalia centemur, pro mag s vel la inus
graviter jullitiam vel caritatem citcndunt.
2 st. Atum esse discrimen inter bel- ι lum .duellum , rixam & sediti
nem. Bellu in squidem definitur. OUictus
actuam multorum contra multos extraues ,
vi armis sibi invicem nocere conantibus. Dicitur conflictus actualis, ut distinguatura bello habituali, seu professione militari. Dicitur muliorum contra multos, ut distin. guatur 1 Duello, quod eli certamen periculosum unius eontra alterum ex condicto initum, designato tempore, & loeo; sicut di a rixa , quae est certamen paucorum contra paveos. Dicitur extraneor, ut di
stinguatur a seditione, quae fit inter homines elusdem Communitatis . aut Regni, invito Principe. Dicitur vi On armis; ut distinguatur a pugnis, quae fiunt armis ad occidendum, aut Iαdendum ineptis, pugnis nimirum, levi haculo, erinium avulsione squae licet ut plurimum gravia snt pecca. ta , non sunt proprie talla, nee Duella . Porto bellum aliud est de sensivum, quovἰm dc injuriam vi illatam pro pullamus ἔaliud offensivum, quo hostem aggredimur compensationis obtinendae, aut inauriae vim dieandae gra ia.
IAR. a. Utrum licitum si Bellum.
tum defensivum, tum offensivum 'M Assirmati v j , modo adsint nonnullae
conditiones. Probatur ex Veteri Tellamen.
to; ubi videmus Deum saepius jussisse berulum geri, imb, di auxilium juite bellanti.
bus promisisse, ae praebuisse. Ratio eli de bello ostensivo; quia quandoque eXpedit,
aut laesionis compensationem obtinere, aut
injuriae vindictam sumere; quae utique in inter eos, qui nullum Superiorem agnoscunt obtineri nequeunt, nisi bellando, dum lae. dens pani laesae satisfacere renuit. Quoad bellum defensivum evidens est, jure natu .rae licitum esse vim vi repellere, cum mOoderamine inculpatae tutelae. Ubi obiter obaservandum est in bello defensi vo non ex a- re obligationem moderamen set vandi inculis patae tutelae, ut in privata de sensione; sed aggressiim etiam vindieare posse iniuriam ab aggressore injuste factam. AER. aia duae snt conditiones ad belli scitii iam requisitae R. Ad bellum cssensivum quatuor requi. runtur ccnditiones: dixi ad bellum cssen.
322쪽
livum, nam pro bello defensim lassicit perieulum , di neeessitas. t. Conditio est auctoritas Prinesses, vel Magistratus, Superiorem non agnoscentis ;quia diim aliquis Superiorem habet , ad
quem recurrat, non potest propria aucto. ritate se se vindieare, alterum aggrediendo, percutiendo, occidendo.
a. Conditio est iusta causa, gravis stilicet injuria irrorata sive Principi, sive is, d tis, sive Constederatis ; imo re extraneis innocentibus; ut si Infideles Evangelii pr. dieationem impediant, damnum innocentibus inserant . di fidem contumeliis, aut blasphemiis affetant. 3. Conditio est recta intentio; ita ut bel. Ium fiat non ex odio, sed iustitiae Eelo; non nocendi cupiditate, sed bono communi favendi voluntate; qua tamen deficiem te intentione, liret graviter peccet militans, non tenetur tamen ad reuitutionem,
quemadmodum si deficerent aliae eonditio.
4. Conditio est modus in bellando mode. ratus, quorum praeeipuus est, quod numquam ine et ur bellum, nisi Prs laedens de injuria, & damno monita latisfactionem competentem denegaverit , eaetera dicta sunt, dam de statu militum egimus. QUAR. 3. Utrum Duellum sit lieitum auctoritate saltem publiea; privata enim auctoritate illicitum esse satis patet. v. Duellum fieri posse auctoritate publica, vel inter malesactores spectaeuli gratia , vel ad detegendam innoeentiam. vel ad litem finiendam, vel ad bellum atrox brevius terminandum . Primum non est li. citum ; quia Princeps malefactorum animas damnationi absque necessitate exponeret, cum fieri possit , ut in conflictus suecessu pugnantes essectu vindictae se se appetant . Nec laeundum; quia innoeens in conflictu succumbere potest. Nec tertium ; tum ob supradictam rationem , tum quia multae sunt aliae viae, quibus collitigantes pacita cari possunt absque corporis, ct animae e rum periculo. In ultimo tamen easu duel. Ium videtur lieitum qublica auctoritate ob grave inde oriens Reipublicae emolumen.
bitam Supremis Pastoribus, maximε sumismo Pontifici , obedientiam praestare, aut membris Eoelesiae eisdem subistis commuis ni ore renuit; sic enim scinditur unitas E elesiae. Dicitur rebellis; quia Hie t illa unitas per quamlibet inobedientiam laedatur; absolute tamen non solvitur , nisi inobe. dientiae superaddatur rebellio, & contuma. eia. Unde linet omnis khismaticus sit inobediens, omnis, tamen inobediens non est sthismaticus.
QVAER. Sehisma quale si pereatum
R. Cum D. Thom. Peccatum Sehismatis esse maximum, quod adversda earitatem proximi committi potest ; quia spirituali bono multitudinis adversatur . Infidelitas tamen cla 2 3ravior est, quia, inquit D. Thom. infidelitas est peceatum contra ipsum Deum. secundum quod est prima veritas: sthisma vero est contra Eeclesiasti. eam unitatem, quod est quoddam ianum participatum, di minus quam sit ipse Deus. Attamen contingere potest , quia aliquis Schismatieus gravius peccet, quam quidam Infidelis ; vel propter majorem contem inpium, vel propter majus periculum quod inducit, vel propter aliquod hujusmodi.
De Seoriis. Non omine scandali intelligitur ossenadiculum, seu pedis offensio , ut lapis in via, in quem viator incautε M. sendens prolabitur. Quod nomen ad mores translatum innifieat: Dictum , vel factam minus rectum praebeas alteri euamnem iniis me spirnualis. Dieitur dictum, vel factum, per quod intelligitur etiam externa omitatio, qui enim omittit agere cum deberet. sacrum v. g. audire, aliis scandalo esse potest. Non potest autem esse scandat' . per solam emitationem r unde in definitione non additur, vel eoncupitum, scut in d finitione precati . vicitur μηκι rectum bquia non est necesse ad rationem scandali,
quod dictum, vel factum sit de se pem tum; sed sineis , quod spretem praeseserat ; vel quod in agendo dem
rectitudo di diseretio non servetur, ut con tingeret in caerieo, qui apud se puellam etineret, eum qua tamen eastimoniam iis
323쪽
Diff. II. De Virtutibus, & Vitiis &c.
sistum ruina Di-itualis ; quia ad rationem scandali neeeste non est , ut ruina sequa.
tur, ted iussicit ut occasio praebeatur. IER. i. Hi scandalum tD. Scandalum aliud est datum seu acti. um , cuius mox definitionem attulimus ;aliud passivum leu acceptum, quod est essectus scandali activi ; peccatum scilicet , cujus occasio fuit scandalum datum . m. inde duplex est scandalum datum : dite. ctum scilicet , quo quis expressi, & sormaliter proximum ad peccatum inducere intendit , puta fornicatione, A c. Indi rectum, quo licet quis non intendat expresia proximum ad peceatum inducere, non. nulla dicit, vel facit, ex quo praevidet, aut praevidere debet alterum sottε lapsurum. De mlim scandalum passivum subdividitur in scandalum pasillorum , quod ex proximi ignorantia, et infirmitare oritur; cte inlcandalum lyharilaeorum, quod nascitur ex malitia accipientis.
I TR. a. Quando scandalum mortalest, oc quando veniale R. Satis evidens est , scandalum directum esse peccatum mortale eκ genere
suo, dc quidem gravit Iimuin; cum volun . tas exprella proximum impellendi in pee. catum malitia sit prorsus diaboli ea . Item evidens eli scandalum passuum verum es.se pectatum; cum sit lapsus insemet illius, qui patitur scandalum . Indisserens est autem ad formalem peccati rationem , ut quis accepta, vel non accepta occasione in Peccatum prolabatur.
Quaellio eii igitur tantummodo de scandalo dato interpretati v E leu indirecte , de
quo die dum eli , peceatum esse ex genere suo mortale , a mala actione, quae occasionem ruinae praebet, distinctum, pro
indeque in Conseisione aperiendum. Ratio primi est i quia in quolibet genere peccati iussicit voluntas interpretativa. Adde quod si haee non sufficeret in scandalo, vix aut
numquam daretur scandalum; eum rariusimum sit homines malitia diabolica aliorum. ruinam in agendo intendere . Sicque
inaniter dixisset Chrillus : Necesse est , ut
veniant scandala : vrrumtames vae homini ,
per quem scandalum venit; tu vae mundo is scandalis. Ratio secundi eli ; quia h eseandalum peccat contra specialem virtutem , nempe caritatem , qua sub gravi peccato tenemur , proximi miseriam tum corporalem, tum spiritualem amovere; ideo in Consessione dicere non latis est , tale
peccatum se comisisse; Ied addendum ellans. Assarac Tom. Apeceatum illud alios ad peeeatum induxi iase, aut inducere potuisse , oc , nobis prae- visum esse, aut praevideri debuisse; imo re. aperiendus est numerus eorum, quibus hee actio seandalo fuit, aut esse Potuit. Dixi leandalum indirecte datum pecea'
tum esse ex genere suo mortale ; ut indis Larem aliquando esse veniales vel ob materiae levitatem , d dira nempe occasio fuit venialis tantam peccati; vel dum non al. suit sufficiens advertentia ruinae suturae proximi.
QUER. 3. Utrum scandalum permitti possit ; dc an ad eum vitandum ab aliqua
N. Nullum scandalum , etiam Pharisa iis eum permitti potest, cic a. nonnullis actionibus abstinere tenemur, ut eum vitemus
nisi excuset necessitas, aut notabilis utilitas propria vel aliena. Ratio est ; quia si juxta Theologos sub gravi peccato teneamur eum iacile possumus , malum proximi corporale per eleemolynam, & ipirituale
per correptionem removere; ergo a sortiori tenemur cavere, ne illum per aliquam
actionem in ruinam eonjiciamus spiritualem, eum pejus sit pio κimum ad malum protrais here, quIm jam lapsum non erigere. Hine Resolv. Non licere absque necessitate, cte gravi eausa mutuum ab usurario , juramen. tum h per juro, Missam a milo Sacerdote petere; quia , cum id absqae peccato no. futurum praevideas, ejus peccato voluntarie eooperari censeris ; si nulla adsit causa ra. ticinalis, quae te at hoc ab ipso petendum auctorizet. Ex quo conclude qIanto grais viori peccato conscius sis , si absque gravi
causa te excusante ab aliqua non abstineas
actione , qua in peccatum pusilli protrahi
QU.ER. q. laenam requiratur causa , ut quis exculetur a non Omittenda actio. ne, quae aliis scandalo esse poteli R. Graviorem , vel leviorem requῖri, juxta spetiem, aut gravitatem scandali. Gravior siquidem requiritur , ut permittatur
scandalum pusillorum, quin Pharisaicum,
plurium , qu, in paucoru .m , maras, qaa raminus secuturum, certius, qu1n incertius&e. R gulariter loquenso, propter scanda. tum Pharisaicum, nec bonum tempIrale no.
bis notabiliter utile, nee leviismum quidem bonum spirituale , eit omittendum ; nisi tamen inde fructus speraretur , juxta illus Maii h. Sinite itur ,c. Sed propter standalum pusillorum, utrum lue debet prae. termitti , & sola gravis necessitas tempo-O o ratiss
324쪽
aso Trael. IV. De Virtutibus, & Vitiis.
ratis , gravisque militas spiritualis ab
eo exculari potest. Unde pietatis exerci. tia, ad i lutein dc pellcctionem plurim limnon conducenita, vel aliquoties praetermitti debent, vel occultati, vel ad tempus disserit quousque reddita ratione,& lii Hata infirmi ignorantia , cesset huiu . nodilcandalum. Quod si vero reddita ratione non cessat, tunc scandalum si I harilaicum , propter quod non dimittenda iunt exercitia ipiti tu alia. Quoad praeceptum adimplendum, utrum praetermitti debeat propter pusi. lorum scan. datum ; dili inguenduna eli . vel praeceptum iuris est naturae, vel juris positivi, vel negativum, vel a stirmativum. bi iuris sit na.
tutae, dc negativum , obligans temper prolem per, nullatenus praeterna atti debet propter quodlibet lea ad alum. Si sit assi mativum; omnis iuris praeceptum, tum natu.
ratis, tum positivi divini,& humani non obi: gans pro semper, sed solum positis omnibus circumitantiis, aliquando prae 'ermit. ti debet. Sic praetermitienda est staterna correctio, si proximus ex ea suturus sit de. terior: sic occultanda est veritas , quamat. 1s Christus super tecta praedicari jussit, si inde grave seandalum probabiliter timeatur. Dixi aliquando; ut annuerem aliquan. do praecepta positiva, etiam iuris humani, non e te praeterinittenda propter pasillorum scandalum. Sic puella sciens aliquem ergale luxuiiose scandalizandum esse, debet quidem manere domi, & ab auditione Mulae
ab itinere die fetiali; sed non in die fello:
diae omnia prudentis, docti ac timorati vi. ri sudicio sunt pensanda. TR. 3. Utrum alterius peccatra coO. p rati liceat submini lirando materiam, vel exh bendo objectum &e. R. auatuor vulgo alsgnantur eon litiones, quae, ii adsiliat, alterius p. ccato coo. perari licet . r. Si opus ad precatum c 'Orerans de se sit bonum, vel laltem indisse. rens. 2. Si bona fiat intentione , non ut alter ad peccandum juvetur, sed propter rationabilem causam. 3. Si opus cooperans ad peccatum proximo non concurrat . q. Si peccatum impedire cooperans non teneatur, & ius habeat ad se agendum ob rationabilem causa in . Quae causa in omni conditione eo gravior aut levior elle de . bet, quo peccatum, cui consertur occasio. gravius vel levius eli; re quo certius eii,
te non cooperante, alterum non peccatu.
Rejolv. 1. Excusantur 1 peccato Artifices, aut Meicatores qui conseἰunt aud ven. dunt res indifferentes, quibus quis benε uti potest , licet plurimi abutantur v. g. aleas, sucos, gladios Ace. nisi certo sciant aliquem in particulari his & similibus velle abuti. E contra ipsis venena vendere non licet ;quia, cum nonnisi ad hominis occisionem ter viatit, simpliciter sunt mala: nisi tamen vendant iis, quos his bene usuros probε norunt, vel ad medicinam, vel ad colorum consectionem. Resore. 2. Exeusantur a peccato Famuli, qui ratione famulatus sui nonnulla praestant oblequia Dominis suis ad lupanar euntibus v. gr. Equum sternunt , vestiunt , ostium aperiunt occ. ita remoth tantam se habent ad peccatum, & gravis ratio urget. E contra alteri, non Famulo, eadem prae stare non liceret: Item eidem non liceret Hero tuo alterum occisuro gladium praesta- e, furanti scalam applicare, meretricem in domum introducere , litteras amatorias
ipsi deserte; quia haee,& similia ad pecca
propter seqωntem ab Innocentio XI. damnatam
propositionem. Famulus, qui submissis humeris adiuvat herum suillii ascendere per senes ram ad stuprandam virginem, & multoties eidem subservit, deserendo scatam, aperiendo ianuam, aut quid sinite cooperando , non peccat mortaliter, si id faciat metu notabi-bilis detrimenti, puta, ne a Domino math
tractetur, ne torvis oculis aspiciatur, ne d mo expellatur. Licet enim restatio I rictὸ a repta defrusi pupit ; attamen ea, malae ιnd lix homines factu abuti Posui. st is autem Ποπvidet quam facili grais per eam au prcposset nem damnatam translatim fieri , maximὸ propter Lν &e. in ima pinium t Si licet , aicent fortaJe perditi homines, Famuro, Dom/uo ad
I panar eunti Equum sternere , ostium aperi re &c. s eur non Gebit ipsum aditi re ad ascendendam fenestam propter stupriandum Vir ginem adlaborant m igitur occ. minus e ιδ
Risis. 3 Excusatur 1 peceato sponsaeontrahens eum sponto, quem scit in mortali saci amentum accipere: item Sacerdos,
qui Eucharistiam administrat peccatori
culto, si eam publice petat; quia sponsus
jus habet ad contrahendum, peccator ad
publici Eucharilliam petendam Sacerdoti δέ quia nec Sponsa, nee Sacerdos supraductorum
325쪽
ctorum peccatum tenentur impedire . Eeontra a peccato non excusaretur, qui Ma trimonium iniret cum eo , quem scit vo
tum castitatis emistite; quia .illieitus eli hiecontractus , di ad eum celebrandum nullum jus habetur . ReDIm Exeusantur a peecato, qui ob νrave & imminens periculum, vinum ebrio. sis. aut earnes in viaadragesima comes iuris subministrant , dam pollulant ; tum quia vinum, di carnes de se sint indifferentes ad
peccatum , dc grave urget periculum. Econtra a peccato non exe antur Patressa. milias qui, ut fidelitatem filiorum, aut ser. vorum tuorum explorent, occasionem prγximam eis exhibent surandi, furnicandi &e. Resere. s. Excusantur , Hecato, qui me. retricibus Joeant domum tuam, quae in ea parte Civitatis sita est , ubi meretrices a magistratu tolerantur ; tune enim jus habent ad lῬndum, & ipsis recusantibus locarent alii. E eontra non excusantur, si meretrices ibi non tolerentur ; etiamsi alii adsint conductores ; quia jus locationis de seit per supra dictarum mulierum non tolerantiam.
a si velle operari acti vh est Deum omendere. se qui vult esse ipse soliis agens & ideo is opus est seipsum in Deum totum, & t se taliter derelinquere , & postea perman is re velut corpus exanime . Ab eodem . a is Actiritas naturalis est gratiae inimica, is an peditque Dei operationes , & veram M perfectionem e quia Deus operari vult in ,, nobis. Ab eodem. Est 4.
4 se Nihil operando Anima se anni hilat ; &is ad suum principium redit, & ad suamis origanem, quae est ementia Dei, in quamis transformata remanet , ac divini rata, &is Deus tunc in ipsa remanet quia tuneis non sunt amplius duae res unitae; sed unais tantum . Et hac ratione Deus vivit , &is nobis, & anima seipsam anniis hilat in eme operativo. Ab eodem . Ests is Qui in oratione utitur imaginibus, figuo ris , speciebus, & propriis conceptibus , ,, non adorat Deum in spiritu , & verit is te. Ab eodem. Est i Rhoc argumento recensentur in Fonstitutione, cuius initium . Coeissis Pa.
this C . Theologiae Christianae in euntra. viam abit Ien entiam , eamque nedum probastino. ram , sed unich probabilem vocat . Eius ratiose re potissimum sita est , quod in Iur icta
damnara propositione de Famulo adiuυante herum suum ad Ingrediendam fenestram m. ista quoque de Deatore domtιs meretrici ine usa υL eatur Propter eamdem rationem . Si Famulus ait ipse l. 2. I. I. diff. y. c. II. quae . a.)rui suas humeris dominum adjuvat ad ingre-iendam fenestram meretricis, peccat ex Ecclesiae definitione e quomodo , qui universam domum ad peccandum aperit, concedit , t Cλt , a peccato immunis erit λ Nihilaminus opinio Aiathoris nostri communior es inter Theo- Agis ex confessione me. ipsius P. Conchaae, quiramen valide probare nititur propriam negati Nam senteatiam .
. c. Fro μι-es Damnatae in materia Religionis. I is opportet hominem suas potentias anniis hilare. Et haec est via interna. Damnata is fuit ab Innocentio XI. ann. iob7. Est I.
REligio tripliciter sumitur. r. Ut prois
fessio Cultus divini omnibus eo momunis, qua quis Dei servitio mancipatur. he dicitur Religio Christiana. I. Ut status per tria vota solemnia saupertatis , obedientiae & eas litatis Deo specialiter deputatus, ut Religio Franeiscana, aut Domini- cana. 3. Prout est virtus , de qua nune nobis agendum incumbit. Sie is pia Religio definitur: Virtus moralis inclinans ad debitum Cultum Deo, ut primo omnium principio , exbibendum . Dicitur virtus moralis ; quia Religio non
est proprie virtus Theologica , sed prima tria mediatὸ Desim, sed Cultum ejus respiciat . Dicitur inemnans ad Cultum Deo eisibe dirim ; id est ad ei exhibendum honorem cum submistione, in testimonium ipsius excellentiae . Unde Sanctos suos Deus hcnotare potest , eorum excellentiam mani sellando, non autem eos colere; qui. enim alium colit necesse est ut eo , qui colitur se se inferiorem agno scat . Dieitur cultum Deo debis vis ; quia Cultus Deo exhibetur, remote quidem propter ejus excellentiam, proxime vero quia debitus est: unde objectum sol male huius virtutis, quae ad justitiam pertinet, est ratio debiti; utpote motivum , propter quod Deo honorem exhibemus. Dicitur Deo ut primo omnium princi io exhibendum ; quia O o a Uul-
326쪽
ao et Tract. IV. De Virtutibus. & vitiis.
Cultus Deo exhibitus propter aliud mollisuum ; vel ut Pater noster, vel ut benesa.ctor, ad virtutem aut pietatis, aut gratitudinis spectat, non ad virtutem Religionis.
De Religione exponendum habemus actus ejus, di vitia opposita.
auisam sint Religioηis actus TRes sunt praecipui actus Religionis hie
nobis breviter exponendi ; Otatio, nimii lim, Vctum, di iuramentum.
t. Ratio multipliciter sumitur.
I. Pro quolibet opere bono: unde ex D. Bonav. reclὸ dieitur: Non ressat ora re, qui non cessat benefacere. x Pro quovis pio animi motu in Deum , si e Damasceno definitur a Ascensus mentis ia Deum. I. Tandem & proprie definitur: Actus Religisnis , quo aliqua bona a Deo pessulamus . Dicitur Actus Religionis; quia
per orationem subjectionem nostram , supremamque Dei exeellentiam agnoscimus. Dicitur Aliqua Bona , quae vel per se ad salutem conducunt , ut auxilia gratiae, &habitus virtutum supernaturalium , ves saluti sunt de se indifferentia , ut sanitas , Melix Matrimonium &ci suae peti non debent , nisi sub hae conditione , supposito quod nobis sint salutaria : secius enim Q.
rent mala, nee proinde orationis objectum esse possent r unde qui bona temporalia , absque hae saltem tacita, aut implicita conis ditione postularet , actum potius irreligionis, qu1m Religionis eliceretioc graviter peccas et, quatenus bona temporalia spiritualibus praeponere censeretur . Dicitur a Deo ; quia licet B. Virginem, & Sanctos ora. re possumus; oratio tamen nostra ad Deum ultimatε dirigitur, ac terminatur. Nol. 2. Oratio multipliciter dividitur. r. In mentalem , quae mente sola landitur;
di vocalem, quae non mente tantummodo, et ore etiam exprimitur. Dixi, non mente tantummodo, ut annuerem orationem pur Evocalem non esse veram orationem, quae
essentialiter eonsistit in intellectus, te voluntatis operatione . de utriuique in Deum ascensione . 1. Oratio mentalis alia est
qua aliquod bonum 1 Deo mentaliter po stulamus, detiturque propriissimδ oratis, seu
postulatio : alia est , qua res divinas cum mentis affectu serie, ae prosunt E perpendi. mus; dieiturque meditatio, seu contemplatio. 3. Oratio vocatis: alia est publiea, quas publico Ecclesiae nomine ; de privata , qua. , singulis private landitur. His notatis. QUAER. I. Utrum necessaria sit oratio M. Adultis necessariam esse necessitate
praecepti , simul de medii . Praecepti , inquam, ut constat ex locis multis Scripturae saerae Luci r 3. Oportet semper orare, nunquam deficere. Ephel. 6. Orantes omni
tempore . Coloss. η orationi instate ise. ltera At medii , saltem seeundum cursum ordinarium Adultos salvandi; quia divinum auxilium ad servanda praeeepta ordinari Enon consertur , nisi postulantibus. QUAE R. a. Quandonam obliget orationis praeceptum M. HOe praeceptum , utpote affrmati. vum , non semper dc pro semper obligat, ita ut absque ulla umquam physica intermissione orare necesseisit, eum dc aliis piis operibus vacare teneamur. Quod si dicatur in Evangelio, oportet sempeν orare ; id hyperbolice est intelligendum, sumendo semo per pro frequenter : vel oratio hie sumenis da est impropri4 pro quolibet bono opere, , quo nunquam cessare debemus, ut malum faetamus: vel pro desiderio rerum salutarium , quod in corde semper virtualiter
Quod autem frequenter orare iubemur.
hoe patet I tum ex magna orationis ad rectam vitae informationem necessitate ἰtum ex crebra, ae vehementi in Scripturis eius ineuitatione . ideo communiter censent
Doctores, quod is, qui per totam hebdomadam ab oratione, proprie dicta abstineret, reatum peccati mortalis incurreret.
Praetere, orationis praeceptum obligat per accidens ; dlim aliud adest adimplendum praeceptum, quod absque oratione imo
plere non possumus, ut Horarum Canonitarum recitatio, aut Poenitentiae a Conses.sario impositae impletio ; dam grave im.
minet mortis perieulum; dam proximum precibus nostris juvare tenemur; dum gravis urget tentatio, quam sine oratione vinei non posse eredimus ecci QRΚR. 3. Utrum oratio mentalis, sumis pia pro rerum divinarum meditatione, ad lalutem si necessaria R. Licet nullum extet meditationis lammate praeceptum, nee ipsa tamqu1m me
dium ad salutem absolutὸ necessarium in
327쪽
DIC. II. De Virtutibus, Sc Vitiis δα. 293
scripturis assignetur ; eertum est tamen , med atε saltem , omnibus esse necessariam quatenus nobis sunt tam ardua praecepta adimplenda , tot tentationes vincendae . tantaeque virtutes acquirendae, & consem Vandae ; ut haec omnia absque meditatio. ne vix obtinere, Ac eomparare possimus; quia nimirum sum vitiorum, ae virtutum Comparatio ex assectu interno prodeunt,
qui proculdubio sine pia consideratione in corde non excitatur. Hine Ieremias Pro. Pheta omnia erimina , quibus desolata est terra , in nullam aliam relandit causam Inisi qu a nullas fit qui recogitet corde. Unde D. Bana. lib. de pet f. vitae e. s. de Religiosis sermonem iaciens , quia utique &Clericis, imb de Laicis aceomodari potest, ait: Revera Religissus non frequentans ais auὸ Orationem, non sotam est miser inutilis ; quinimὀ estram Deo fert animam mori euam In corpore vivo. N.οn est mirum a sirentationibus mecumbat frequenter, O miserabiliter , qui studium orationis non fre
. ER q. Quinam sint Quietistarum
N. Praecipuos Quietistarum errores fuere. I. Quod contemplatio vel oratio quie
tis in eo posita sit , quod quis dam ie in Dei piaesentia per actum fidei obseurae sim. Plicis, de amantis constituerit, in ea sine ali' vel rationis , vel voluntatis , vel alia cujus alterius potentiae actu , otiosus permaneat , Ac quod haee contemplatio adeo perfectioni sit necessaria, ut sine ea ne patasas quidem ad eam fieri possit . a. Quod Primus ille actus numquam sit iterandus;
utpote qui per totius vitae decursum per . duret; simulque et semel omnium aliarum virtutum actus eminentiori modo contineat. 3. Q ubi Inearnationis Dominicae My- seria , attributa divina , Sanctorum vita , gehenna, aut gloria aeterna dce. non sint
apta contemplationi objecta ; proindeque ad eis mens sit avertenda ; utpote quae nos a contemplatione impediant. q. Quod librorum spiritualium lectio , divini verbi praedicatio , Sanctorum invocatio , vocalis oratio , imo de Poenitentiae sacramenti suis sceptio vere contemplativis inutiles sint .& nocivae. s. Quod contemplativus, dum actu in oratione quietis versatur , non de-het contemplationem interrum pere, ut Suo periorum suorum mandata exequatur . 6.
Quod eontemplativi ita ab omni affectu immunes esse debeant, ut etiam dona Dei, ipsasque vittutes vili faciant , dc ea quae modestiae, de honestati eontraria sunt libeare agant, dc patiantur; modo tamen haee
praeceptis Decalcsi non adversentur . T. Quod contemplativi saepius tantos patia tur excessus , ut eis omnis adimatur usus
liberi arbitrii ; quo fit , ut in gravissima
peccata prolabantur , quorum tamen mi. nime sunt conscii ; proindeque de iis confiteri non teneantur. Haee nefanda doctrina ab Inn. XI. an. I 687. de ab in n. Xll.
Propositiones Damnatae, Area rotiam . I. se Vota de aliquo faciendo sunt perseti se nis 4m pedictiva, Damnat 1 fuit ab Inno. centio XI. an. 1687. Ordineri is Praepositis obediendum est in exsteri is re, & latitudo Voti obedientiae Religi is sorum tantummodo ad exterius pertino pit . In Interiore vero aliter re res h se bet, quo soliis Dens, 5e Ditector i trant. Ab eodem. Ordine εα
Noti Totum dupliciter sumi posse. T. V Pro desiderio Meaei cujusdam boni , sic dieitur Baptismum in re, vel in voto , idest in desiderio , ad salutem esse necessarium. 2. Propriε sumitur; Ac se definitur : Promisa deliberata, is Dontanea Deo facta de bono meliori , ae pnobili. Dieitur Promisso, ideli stricta fidei op
pignoratior Hine Res v. l. Nudum propositum . quantumvis firmissimum , rationem voti habere non posse, nisi adsuerit se se in eoa scientia obligandi vera intentio. Dicitur Deliberata ; ea nimiram delibe ratione , quae ad peccatum mortale necessaria est. Nec enim quod indeliberate Deo datur ab ipso acceptatur. Hinc Resole. z. Nullum esse votum , si fiat ex subito motu rationem praeveniente, eleum semiplena advertentia ae deliberatione , ut in semisopito , aut semiebrio , aut in pueris plenum rationis usum non habentibus. Non tamen necesse eit, ut voa vens omnes omnino voti sui circumstantias perspiciat: Alioquin vix ulla essent v ta , contractus, aut matrimonia; cum ex Aperie a
328쪽
perientia eonstet, sepius in illis citcumitatistias evenire , quae , si praevitae fuillent ,
n n vovi ilamus, aut non contraxissemus.
Nee invalidum est votum ; licet aliquem statim post voti emistionem hujus poeni teat , aut ipsum retractet ; cum delibera. tio necessaria fieri pollit in inllanti . Dicitur Spontanea ; id est abique gravitretu injuste extortum; qu a cum pro nul- tio habeatur ab Ecclesia , a Deo non acceptatur : Hi ne ResoL 3. Nullum esse votum illius, qui
metu incarcerationis, bonorum privationis
dici ad vovendum fuit impulsus; sed valirium foret, si ex causis natu talibus ortus e Diet metus, ut ex naufragii periculo: Item si votum suisset emissum ad vitandam gra-Vem poenam, quam vovens meruit ; quia
metus non est injust E incussus : item si fuisset emissum ea intentione. ut Deus eum e manu sicariorum eriperet ι quia , licet metus sit injuste inculsus , non ivit tamea
ad votum extorquendum incussus.
Dicitur Deo facta ; quia eum votum sit essentialiter Latriae Cultus , soli Deo fieti debet: Hine ResI. q. Vota nonnulla B. V. Mariae, alii. que bancts dicuntur facta . vel quia in honorem Sanctotum facta sunt ; vel
cuia vovens censetur Deo vovere se impleturum id , quod Sanctis promisit ; vel
quia vovimus coram sanctis, quorum luI.
fragia ad me vota adimplenda implora.
Dicitur De boo , quod nimirum Deo gratum, di acceptum sit , cum votum in illius honorem emittatur. Hine Resis. I. Irritum est votum voventis
actionem , etiam venialiter tantum malam . Imo hane vovens mortaliter peccat; quia Deum irridere centetur, gravemque illi inseri injuriam . Votum autem de re bina ual .dum est , licet in vovendo adiungatur ei aliqua circumstantia peccami- nota , causa nimirum , vel finis malus , tenens se tantum ex parte voventis ; ut
si quis ex ira erga importunum mendicum eleemosynam voveret; vel qui Religionem profiteretur, ut lautius viveret , validum esset ejus votum . vota quae fiunt clica res indifferentes prorsus nulla sunt, nsi forsan ad finem bonum ordinentur: se vanum esset votum promittentis de capite animalium nim comedere , in honorem Decollationis S. Ioan. Baptistae. Validum autem esset, si quis voveret , ludo abstinere, ad rixas in eo supervenientes
vitanda . Dicitur. De me tori boηo , quod bonum Deo acceptius non impediat, magisque placeat Deo fieri, quam non fieri ; at L quin nec Deo acceptum esset, nec acceptari posset: Hine Resolv. 6. Regulariter loquendo , invalidum esse votum numquam Religionem ingrediendi , aut Ordines sacros non iusti
piendi , dc Matii monium ineundi ; quia
oppositum melius est . Dixi Regulariteν loquendo; quia respectu alicujus particularis , propter accidentalem circumllantiam, melius esset Matrimonium inire, quam Religionem ingredi: si nempe , qu s continere se non pssset. Porro validum est votum de opere aliunde praecepto; quia magis Deo gratum est pluribus , quam uno vinculo , ejus obsequio sese adstringere.
Dicitur De bono possbui; quia nullus ad imposistbile teneri poteti, etiam si velit rHinc Resis. 7. Invalidum est votum serva n. di omnia Evangelii consilia, aut numquam venialiter peccandi , quae ieeundam ordinariam gratiae dis libutionem sunt impossibilia. Validum tamen esset, certum quod dam peccatum veniale vitandi; eum id sit actu possibile. Propter eamdem rationem ,
qui vovit hane specialem ingredi Religionem , eujus ei denegatur ingressus; aut i erem determinatam , quae sortuitti periit , pauperibus elargiri, ad nihil tenetur. Qiuod si vero materia voti sit di visibilis. cujus una pars sit possit bilis, altera impossibilis , tenetur ad possibilem; quia promisisse eensetur id quod potest. Sie qui vovit per totum mensem jejunare, tenetur jejunare quot diebus potest : se Conjugatus qui castitatem vovit , non potest debitum petere , licet non possit denegare . Dixi i si materia sit divisibilis ; si enim indivisibilis esset , vel moraliter, vel physicῆ, vovens ad nihd i
netur: sic qui vovit Lauretanam peregrinationem , si totum iter absolvere non PODst, non tenetur quinquaginta leueas peragere: se qui vovit Ecclesiam aedificare, laintegram extruere non valeat, mediam paretem aedifieare non tenetur.
QUAER. I. Quotuplex sit votum R. votum dividitur . I. In absolutum , quod sine ulla conditione emittitur a dico ditionatum, quod aliquam praesupponit con ditionem ; ut dum quis peregrinationem Vinuet, si ianitatem recuperet; aut se datu'rum pauperibus duplicnem , si juraverit,
luserit &e. Et hoe votum non obligo D i conditione posita . a. Dividitur in Perioq
329쪽
nale , quo amio alicujus personae vovetur, ut votum j junandi: Reale, quo non actio Personae , sed tes ejus per se aut per altas praestanda ; ut dum quis vovet templum aedificate: ec mixtum , quo actio & res tam ut voventur; ut si quis voveat Laureta. nam peregrinationem, ibique summam pecuniae oblaturum . Personale, solum vovenistem obligat: Reale'ad haeredes transit; &mixtum, haeredem obligat, qua parte reale est, non qua parte eli personale. 3. Dividitur in exprelsum , quod fit inpreimis verbis , ct implicitum seu tacitum , quod centetur fieri eo ipio , quo voluntarie sit aliquid, cui votum est annexum; ut in susceptione ordinis saeri , eui annexum estrali itatis votum . q. Dividitur in lolemne iam alibi dictum est. a. vovere possint R. Omnes ratione utentes, qui sunt sui juris , non alii . Patet prima pars; quia, cum votum sit actus virtutis, rationem &libertatem in vovente necessario praesu p. pInit Patet etiam secunda I quia nullus potest per promissionem firmiter se obliga. re ad id, quod est in alterius potestate:
Relum Conjugati, Filii similias , Reli. piosi, rvi, eaeterique subditi nihil eorum,
in quibus aliis subdunt vovere possunt Ideo si eorum vota, uium v. g. Matrimonii, externam familiae gubernationem, b norum administrationem , debitum servi R. Glavem ella voti oblIgatῖonem ; ita ut eius violatio peccatum sit ex genere suo siquidem contra fidelitatem, sustitiam, .ec reverentiam Deo debitam . Ideo Isaiae 19. dicitur Vota που
bunt Domino, is solvent , & Piat. vete reddite. Dixi violationem voti ex
genere suo mortale esses quia ex par Uitate materiae. dc indeliberatione fieri potest venialis ; sicut violatio praereptorum cuiuslibet Legis. Et cum votum sit Lex privata, vovens non potest obligare se leviter in materia gravi , nee graviter in materia
levi, ut dictum est de Lege : Hine
tium , aut rationabile obsequium impediant; Coniugibus, Parentibus, Tutoribus, in. minis , ac Superioribus imitari possunt . In his vero, quae sunt tui 1uris , ct in quibus altis minime sublunt, vota firmissima emittere possunt . Sic Adolescentes poli pubertatis annos, sine Latentum consensu ingres- firmiter vovere poliunt, ct Coniuκ votum castitatis post mortem compartis observandum , aliaque similia, quae ad animae spiritualem prosectum spe .
Quoad Religiosos, eum ob solemne obedientiae votum Superioribus suis in omni hus sint subditi, nullum omnino votum firmum po sunt emittere Excepto tamen voto arctioris Religionis absque Superioris contentu tacito . aut saltem nega. vo , idest ex suppositione quod Superior
non contradicat . quod etiam locum habet circa actiones , quae nee Superiori , nee aliis ullum incomm dum . aut molestiama , ob supradictam ration m.
aran I . s. Qualis sit voti obligatio
'IUara, quam V ens sibi gulatorem autem in materia m. gris i mo Iriwter tantum obrigare, iam alibi innui s. --rbis nostis circa Me in Mutrariam abiit temtiis dis Legis obligatione ; qua Dpmsita. reue hie statuat , quod vovens non potest le
Omittentem unum Pater &Ad quod vovit recitare , peccare tantum v ni aliter , sive illud sit tota materia voti, livel pars illius. E contra, qui vovit setouo. tidie per annum unum Pater oc reis ei tare ; si plura omitteret mortaliter tandem peccaret a quia omnes illae omissiones moraliter conjunctae , unius voti gravem materiam essicerent.
AER' q. Quandonam votum obi get R. Evidens est votum negativum , quo quis promittit abstinere se ab aliquo opere, obligare semper & pro semper, juxta naturam praecepti negativi . QIoad votum amrmativum; vel tempus ejus impletionis determinatum est , vel non . Si p imum obligat pro eo tempore , quo determina. tum est , nisi obsit legitima exculans causa, quae gravior aut levior esse debet juxta gravitatem, aut levitatem voti . Si s cundum , obligat qa,m primum mor liter
330쪽
' et os Trin. IV. De Virtutibus, & Vitiis.
fieri potest , ita ut in utroque easu gravius quis peccaret , quo longius voti impletio. nem protraheret. Scriptum est enim Deut. 23. cum votum voveris Domino Deo tuo ;non tardabis iliud reddere ; quia requiret
illud Dominus Deus tuus ; ρο δε moratus fueris, reputabitur tibi is sereatum. Hine Resis. Q ni jejunare promisit qualibet Sexta Feria mensis Martii ita honorem Dominicae Passionis ; si hae die non jejunet, graviter peceat, nee a peccato solvitur die iubsequenti j junando . Q iod si vero tempus jejunii non laetit praefixum , jejunium
posset differre ad tres, aut quatuor dies, absque saltem gravi peccato . Idem cum proportione de taeteris votis dicendum est. iae omnia pensanda iunt, juxta viti proedentis', ac timorati iudicium, attenta viniorum, di voventium conditione, re dispo.
QUAER. s. An qui praevidet impedimentum in adimpletione voti , ad aliquod tempus determinati, tempus illud teneatur
R. Cum distinctione: vel impletio su .
tura voti totum implet, & occupat tempus determinatum; ut qui vovisset in viis gilia alicujus Sancti jejunare , aut hae ho. ra Rosarium recitare ; vel totum non implet, nec occupat tempus determinatum; ne qui vovisset semel jejunare in mense, aut lemel in hebdomada Rosarium recitare. si primum , vovens tempus non tene. ur praevenire ; imo hae viee praefixa , legitimo superveniente impedimento . eximurur ab onere voti, ut patet ex praecepiqEcelesiasti eo jejunii , alleui diei assivi . Si
eundum, iterum distinguendum elt ; vel tempus assignatum est ad finiendam obligationem 3 vel ad eam urgendam . Si sit assignatum ad finiendam obligationem, teneris tempus praevenire, dam futurum praevidens impedimentum in fine. mensis, aut hebdomadae ; sicut qui praevidet impedimentum hora duodecima pro missa audienda , tenetur eam audire hora octava, vel nona. Quod si tempus assignatum fuerit adurgendam obligationem ; tempus praeveni
te non teneris s cum nondum votum obliget , sed transacto impedimento votum te. neris implere: Unde si vovisti preeata confiteri in fine mensis , de praevideas suturum tunc.impedimentum , nulla te urget bligatio ante finem mensis constendi ; ted teneris posthae, qu m primum moraliter
R. uatuor modis. r. Per se ipsem. r: Per irritationem seu annullationem factam ab eo; qui desuper dominium, & potest tem habet . 3. Per dispensationem seu reis Iaxationem voti , vice ae nomine Dei s clam ab eo, qui legitimam potestatem habet, q. Per commutationem seu substit iiqnem operis honesti, loco alterius, Deo pro missi sub eodem vinculo. I. Per se ipsam cessat obligatio voti tria plici modo. I. Dum non evenit eonditio voto a sita I ut si voveris peregrinationem , si recuperet sanitatem Pater tuus, qui post votum emissum mortuus est. Σ.bi votum sit temporale, castitatis v. gr. per annum servandae, & tempus praecisum is rit elapsum. 3. Si cessaverit voti materia, saetaque fuerit, vel inhonesta, vel impost bilis r ut si voveris dives dare eleemosy nam; di post hae factus fueris pauper, aut bona eleemosynae destinata facta fuerint aliena. a. Per Drstatimem eessat voti obi gatio fictam ab eo, qui in personam voventem, vel saltem in materiam voti potestatem obtinet ; ut Pater respectu filiorum , Comjugati respectu Coniugis, Superiotis res p e u Religiosi &e. Quae, si fiat ab eis abseque justa eaulia, valida quidem est; eum votum inserioris non emittatur, nisi sub tacita conditione, quod Superior consenserit, vel non e tradixerit ; sed non est licita quia tenetur quilibet potestate sibi eoneessa ad Dei gloriam uti. Porrci regulariter i quendo levis eausa sumit, quae si desu rit , precatum censetur tantam veniale, tum in Saperiore irritante, tum in subdito tiritat em postulante . . iod si vero Superior semel votum approbaverit , uterque graviter peceare censetur, 3e qui absque causa irritat, re qui absque eadem irritati
nem postulat ; quia iam materia voti rita Deo obstricta est, 3. voti obligatio eessat Wν ispensationem sectam ab habente jurisdictionem in soroexterno . I. Summus Pontifex potestatem
habet in universa Melesia dispensandi in omnibus votis, etiam solemnibus, juxta D. Antoninum, & plures alios Doctores , ob causam gravissimam; eum votum solemne, voto limplici non distinguatur, nisi aecidentaliter , penes scilicet solemnitatem , quae juris est Ecclesiasti et . a. Episcop=,ia ligiosorum superiotes, non tantam Pr vinciales, sed de Praelati Conventuales, de