장음표시 사용
111쪽
explicat in campo ad rem decernendam aptissimo; c. 8. Scipio autem urbe egea protectus, non longius sere .pass. a munitionibus suis progreditur; sed ibi explicatis copiis commoratus est, et tempus diei in otio consumpsit. Velitatione tantum inter equites utriusque partis acta, adversarii ambo se in castra recipiunt. orro sicuti Caesaris potissimum intererat praelium committere, ne tum propter novam militum accessionem, tum etiam ob aquarum penuriam, denuo inopia premeretur ita Scipioni, eadem qua supra ratione, Ventus differendus et bellum mora producendum videbatur Caesar igitur rid. Non. Apr. tertia vigilia egressus ab Agar, nocte progressus ad Thapsum castra ponit, oppidumque circumire coepit Sita est haec urbs, quae et portum praebet opportunissimum ac frequentissimum, in angulo terrae, paululum excurrenti,
et pauli, minus distat ab Agar XVI mill pass. 5 leues),
Euronorum versus. Ad distantiam IV millium pass. ab oppido et portu, a mari autem D pass. stagnum est salinarum, quod nunc quoque extat, et sus descriptum est a V. c. Sham, Itin. . I, p. 224. Caesar autem existimans
Scipionem auxilio adsuturum Thapsitanis, primum loca opportuna praesidiis occupat, ne hostes intrare ad se ac loca interiora capere possint deinde spatium quod inter mare et stagnum jacet, castello, et triplici praesidio munit. demum cum reliquis copiis urbem lunatis castris circui dat. Ea erat Caesariani exercitus dispositio ante hapsum c. 79). Interim Scipio cognitis Caesaris consiliis, ad n cessitatem dimicandi coactus, quippe qui Caesarem per superiora loca consecutus esset, VIII mill pass. a hapso hinis castris consedit, et ad urbem per spatium quod
descripsimus inter stagnum et mare, occasum VerSus tentat accedere. Ab ea spe, castello et praesidiis deiectus, conversione facta, orientem versus, non longe vimpass.)a castris praesidiisque Caesarianis, scit ante lunata castra,
112쪽
resedit; et habeo aeque mare dextrorsui et stagnum sinistrorsum, sicut antea mare sinistrorsum et stagnum dextrorsum habuerat, castra munire coepit Caesar autem
castrorum praesidio Asprenati proconsuli cum legg. duabus commisso, ipse Scipioni occurrit cum expedito exercitu, et naves jubet post hostium tergum quam maxime ad littus appelli Vide c. o. A descriptione loci data ab auctoribus peritissimis, scit. Guii charia et Tur in de Cri e paululum recedo, non sine causa : hi enim fingunt Scipionem, amissa spe ad urbem accedendi per angustias inter mare et stagnum salinarum , castra metatum longius, sed semper in eadem directione itaque promiscue habent et castellum et trina praesidia in his angustiis posita et castra lunata urbem ci cumdantia. At ego perpensis Hirti verbis ita milu Scipionis dispositionem fingo. Age sit trigonus cujus summus
angulus, Septemtrionem versus, excurrat in mare hujus autem latera et ab occidente et ab oriente mari definiamtur. In centro trigoni situm sit oppidum hapsus Ducatur linea recta ab utroque angulo procurrens, et haec linea sit trigoni basis Ad distantiam IV mill pass. ad tortiam sere partem lineae versus occasum incipiat stagnum salinaruin, et erunt ab una parte angustiae inter id stagnum et mare, quibus in angustiis Caesar castellum et praesidia locavit. Similiter ante duas alias lineae, quam diximus esse basin trigoni, partes, erit campus infra quem Caesar castra lunata circum urbem habuerit, et supra quem Scipio castra metatus sit, et hic campus habebit dextra mare, sinistra stagnum. His explicatis ad ordinem pugnae transeo. Huca nobis suppeditavit auctor Exercitus Scipionis pro vallo explicabatur , verisimile fit triplicem suisse aciem peditum, ut mos serebat. Elephantis ut supra in campo UZitae dextro sinistroque cornu collocatis, dum equites levesque armaturae post vel pone elephantos ad utrumque 73
113쪽
cornu starent intenti. De Caesariani exercitus ordine minime dubiissim Vide c. I , ad haec verba : ipse acie triplici, etC. Non longius procedam, perspicua enim est Hirti narratio. Nec utile mihi videtur agere de Caesaris absentia vel praesentia in ea pugna Scriptores optimae notae eum ante praelium epiloptico morbo correptum suisse memoriae prodiderunt, nec longe absum quin eis morem geram aliter dissicile esset explicare, cur injussu Caesaris tubicena militibus coactus canere coeperit, c. 8a multo magis, in dubium revocaretur crudelitas Caesarianorum in cives victos et arma suppliciter tradentes. Ea enim erat clementia Caesaris, et ejus auctoritas in milites, ut nullo modo hanc disciplinae militaris violationem passurus fuisse
114쪽
NOSTRAE EDITIONIS, T. II, P. 35.
D diversis pontium generibus jam ex unapio et
Arriano disseruimus, in supplemento libri Indo Bello Gallico, T. I, p. 168, nostrae editionis descriptionem quoque satis amplam pontis Rhenani a Caesare labricati dedimus in hoc ipso libro c. 7 t. I, p. 4 et seq.); quapropter pauca nobis supersunt dicenda sed de ratione et modo apud Veteres usitato copias ultra flumina transducendi, ne quid lector desideret, subjungam verba ipsa Fl. Vegetii l. III, c. 7. In transitu fluviorum gravis molestia negligentibus frequenter emergit nam si aqua violentior fuerit, aut alveus latior, impedimenta, pueros, et ipsos interdum ignaviores solet mergere bellatores. Ergo explorato vado, duae acies deuae AZes' equitum, electis animalibus ordinantur, intervallis competentibus separatae, ut per medium pedites et impedimenta transeant. Nam acies superior aquarum impetum frangit; in serior, qui rapti subversique fuerint, colligit vid. B. C. l. I, c. 64)atque transponit At quum altior fluctus nec equitem, nec peditem patitur, si per plana decurrat, ductis multifariam spargitur fossis, divisusque facile transitu vid. B. C., l. I, c. 6 IJ. Navigeri vero amnes stylis fixis des cheom ta), ac superpositis tabulatis pervii fiunt. Vel certe tu-
115쪽
multuario opere colligatis inanibus cupis, additisque trabibus transitum praebent. Expediti vero equites fasces de cannis aridis vel ulva facere consumerum, Super quos loricas et arma, ne udentur, imponunt. Ipsi equique nando transeunt, colligatosque secum fasces pertrahunt sociis. Sed com odius repertum est, ut monoxylos, hoc est, paulo laxiores scaphulas, ex singulis trabibus excavatas, pro genere ligni et subtilitate levissima carpentis secum portet exercitus, tabulatis pariter, et clavis serreis praeparatis. Ita absque mora comtructus pons, et funibus, qui propterea habendi sunt, vinctus, lapidei arcus soliditatem praestat in tempore. Sed instantes adversarii ad transitus fluminum, insidias, vel superventus sacere con sueverunt ob quam necessitatem in utraque ripa collocantur armata praesidia, ne alveo interveniente, divisi opprimantur Cautius tamen est, sudes ex utraque parto praefigere, ac sine detrimento, si qua vis illata fuerit, sust,nere. Quod si pons non tantum ad transitum, sed etiam ad recursum et commeatus necessarius uerit, in utroque capite, percussis latioribus ossis, aggeroque constructo, defensores milites debet accipere, a quibus tamdiu teneatur, quamdiu locorum necessitas postulat is
Ex his a Vegetio dictis habemus pontium plerorumque
rationem. Namque, ubi vada non invenirentur, navalis suit fluminum transigendorum ratio, primum utribus, post cuppis, demui ex navibus junctis, postremo extrinis,
solidisque pontibus, atque in fundo stabilitis. Quo in genere Romani caeteris gentibus praestiterunt namque pontium tum ex navibus junctis , tum ex stipitibus firmis atque transversis structura non modo solida erat, sed et elegans quidem pontes ii erant loricis crepidinibusque cancellatis ornati in utroque margine, tum etiam tu ribus, quin et arcubus utraque ex parto terminati ut videre os in columna Traiana, g. 9, 11, 2, 34,
116쪽
et in columna Antonina, sig. 6, 59, 9, a Barioli deline,
tis. Ad quinque igitur capita reduci possunt omnes num, num trajiciendorum rationes I pedibus transibant, ubi erant vada vide supra eget.); a cupis, tribus, seu natando, quemadmocitari vidimus supra sed ea fuit expedita ratio et paucis utilis militibus 3 navibus junctis et corbibus, lapidum plenis anchorarum loco, demissis, ne fluento naves raperentur 4 latioribus scaphulis, quas post exercitum carpentis vehere solebant, scilicet ut iis, quum ad opus ventum foret, tabulata injicerent; 'pontes struebant solidos, seu stylis fixis seu trabibus transversis et tabulatis. Ex iis quinque generibus quartum videtur Caesari suisse incognitum quippe quod ejus aevo posterius
accedit ad nostros, quos vocamus mntona, qui plurimum in expeditionibus hodiernis utiles suerunt. Saltem eruditi simi Gui hard haec est, quam retuli, sententia, cui nullatenus repugnem; nam in nostri Caesaris commentariis pontium hac ratione structorum vestigium, quod Sciam,
on a dii plus haut que le Guadal vivir, depuis sasource usqua Cordoue, n'etait pas navigabie que domi Cordove jus tu a Sevilla, i ne portat que de petits
lentenient O Hirtius di que Cesar, pou laire passer ceneuve a son armee, fit latre unioni mais que nayant
in do bate x, i sit eter dans te fleuve de grands man- nequius emplis de pierres, surciesqueis il fit metire degrosses outres qui renatent depulsis bout jus ludrautre. Ι est a presume que es mannequin remplis de pierres etaient places dans 'ea de distanc e distance, teis que te sonicies pilier d'un poni afin de donne unlibre cour a recoulement des aux et lorsquon ut elesumsamment de mannequins, et asse eleves pou qu'iis sussent plus haut queda superficie de 'em, en observant
117쪽
de donne a ces speces de pillers une has plus largeque leti sommet et proportionne a leur hauteur il fit coucher atorcsur chacu de ces pillers de rossessoutres,don tes deux extremites portalent suries pillers, et elatent jointes ensemble par de oris crampons de ser de laconque es outres etaient continuees 'un hord Drautre, et solidement contenues au extremites qui ouchatent les deucrives. Ιl fit en ore, urnisemblablement, assHetti cespoutres en traver par de gros cordages, afinde rendrele poni plus solide ensuit ilo fit metire de planchesen traVers, clouees fur es memes outres et pou plus grande Surete, o presume que surrae cote du courantd'eau i sit ensorice dans la riviere de grosses outres Marrees, mais qui presentalentin angle a courant pouri rompre, et quci sit molns d'impression surcies man- nequins, qui, quoique e fleuve ne sol pas rapide, auraten copeiadan pu acla longue deranger es speces de pillers consequeminent rompreci poni Cette construction, out singuliere qu elle est, est cependant probabie, v la lenteur u courant dumvadatqui vir car elle ne leserat pa sumun fletive rapide comine te Rhin, te Danube et te Rhone reailleurs, comine ce fleuve, entre Cordoue et Seville, ne peu porter que de petits haleaux, cela sup- pose iacilis' pas, dans ceti partio, ii volumera autres-considerable consequeminentriti it 'estia prosend: ainsi te poni, te que te deerit Hirtius, peut avoleseu lieu, san qu'il, ait rien de tres-extraordinatre.
118쪽
Ιτ est obscurus et verborum parcus in ea pugnae undensis descriptione Hirtius, ut militaris rei peritissimi netentaverint quidem hujus loci interpretationem, praeter doctiss. Turpin de Crisse, multoties a nobis citatum ac laudatum. Quapropter ex illius Critici notis, quae de haere dicturi sumus, pleraque excerpemus, addita interpolatione latina trium capitum libri XLIII Dionis Cassii, scilicet 36, 7 et 38, qui etsi rem artis respectu non tetigit, attamen lumen aliquod his tenebris assundere potest, praemissisque, ut par est, quibusdam observationibus de tota Caesaris apud Hispanos expeditione. Primum adveniente Caesare inmispaniam per Carthaginem novam, ut conjectat Turpis de Crisse, fere tota provincia ulterior Cn. et Sex. Pompeio, agni filiis, o, temperabat. Nonnullae tamen civitates fratribus portas clauserant, inter quas Ulia Monte major). Sextus Cordubam tenebat, cujus incolis parum fidebat, et quidem merito Cneius autem Issiam oppidum oppugnabat c. 3). Prima igitur Caesaris cura suit, ut ad Cordubam accederet, et Uliam ab obsidione liberaret. Duplicem igitur hanc operam solertissime perfecit; scit subsidium Ulien sibus Iunio Pacieco duce, mittit c. ); ipse ad Cordubam contendit, praemissis viris sortibus cum equitatu, qui
eam urbem tentarent ea mente ut Sextus neium sibi
subsidio futurum invocaret quod feliciter evenit c. ).
119쪽
Ita igitur belli theatrum et cardo rei sui provinciae ulterioris pars, inter Cordubam, Soricariam, cubim, Ateguam,
Uliam, Carmonam, Ursaonem Ventispontem, Carrucam,
Mundam, Malacam, Carteiam, stam et Hispalim quae pars ei provinciae respondet quae nunc Andaturia dicitur, et parti Regni Granatensis inmispania. Ita quoque diversa munia ducibus incumbebant; Caesari, ut adversarios lacesseret, et ad pugnam qualibet alea in aequum locum eliceret Pompeiis, ut se defenderent, et praelium recusarent Circa Cordubam praecipue res versabatur, quam capite quinto Caesar frustra tentat a spe urbis potiundae depulsus Ateguam versus retrocedit, et eam oppugnat. Pompeius eo quoque prosectus, et transgresso numine Salso, per convalles iter iaciens, postremo inter Ateguam
et Ucubim in monte consistit c. 6, 7 . In sequentibus capitibus, post velitationes aliquot et eruptiones oppidanorum crebras, Caesar c. I9), urbe potitur, praesente, ut ita dicam, Pompeio, qui audita urbis deditione castra
movit Ucubim versus, et eam urbem castellis, munitionibusque firmatam occupavit, occisis incolis LXX, qui
dicebantur esse lautores Caesarianae victoriae Caesar iterummoVet c. 2Ο, et propius Castra castris Pompeianis consere. Interca duo adversarii sese armis fere paribus, nee- non peritissimis decursionibus ac conversionibus in uir
que fluminis Salsiile Guia jos ripa; Pompeio Corduham et Ucubim s Lucis' occupante , Caesar autem Uliam Montes majori et Ateguam Teba, seu Tel a ria'. Pompeius praeterea Ursaonem issunt et Hispalim Moille' et Asiam se res et Mundam et alias urbes
provincias ulterioris, cujus minima pars Caesaris erat, in sua potestate habcbat, quae intra numina Salsum et Baetinet Oceanum continentur nec inferior, quin et superior Caesarianis numero copiarum erat Insequenti tempore, ab Soricaria, malim ad Soricariam, utrorumqu copiae con
120쪽
venere, ubi velitationes tum equitum, tum peditum et levis armaturae facta suerunt sine ullo successu, c. 24, 5. Unde, ut nobis videtur, Pompeius castra movit, non,
ut ait auctor, contra prope Hispalim nam Hispalis longius
aberat); sed resus, eadem directione in qua Ursao posita erat Caesar ero Ventispontem oppidum Versus progreditur quam urbem, quae nobis incognita nunc est, sed certe inter Ateguam et Carrucam, de qua infra, et undam posita, capit; deinde Carrucam. Pompeio, ut conjecimus, pugnam detrectanti, et tendenti versus Hispalim duplex consilium erat, scilicet, ut urbes Baeticae protegeret, aut in ossicio retineret, atque simul Caesari copiam saceret
in terras interiores progrediendi, ea mente ut a comme
tibus hostis interclusus inopia facilius premeretur Caesari autem ut urbes regionis interioris nutantes et ompeio propter crudelitatem insensas ad se traheret. Pompeius non in sua statione longius moratus est; nam c. 27)Ucubim regreditur, quam incendit, deinde Caesarem per montes insecutus similiter Carrucam urbem incognitam.
id Ind. Geogr. flammis dedit. Ita duo adversarii, qui, post
velitationem ante Soricariam factam, separati aliquandiuiter secerant, interim juncti sequuntur lineam rectam ah Ategua et Ucuhi, usque ad campum Mundensem, ubi Caesar post ompeium pervenit, atque ibidem castra contra posuit.
Quoniam ad Mundensem pugnam pervenimus, campi in quo ea commissa fuit descriptionem aliquam lectoribus offerre necesse est. Μunda urbs, quae hodie sub eodem nomine exstat in Regno ranatensi, et XXX mill pass.se X leucis hanc. c. distat ab urbe alaca, tunc a Pompeianis tenebatur; porro ea est in montis declivitate sic posita, ut ante se habeat planitiem circiter mill pass. quinque ab omni parte patentem Pompeius castra locaverat juxta undam, ad sinistram, in eodem clivo, unde