장음표시 사용
101쪽
A ου s. VIII. Ne longior sim , succi minoris absenthii, melissae , histortae , alchia 166ν. millς , artemisς , scorsonariae , alliariae, cycholaei sylvestris, menth . scro-phulariae, apii, raphani rusticani, tam ceti nullam aut minorem in puro sanguine coagulationem esse cere. Sic thaei extractum citra ullam concretionem atro colore Venosum san-fuinem infecit; arietiosus sanguis in medio coaluit cum vivido colore ; r i quum fetum suit, idque nigrum colorem induit. Sal per sicariae mitis nullam effecit coagulationem ; nec sal e siliquis fabarum eductus ; sanguis arte-riosus ex urinae admistione liquidior factus est & subflavi coloris. IX. Consimili ratione fel bubulum pluribus vasis exceptum est, ac variis liquoribus admistis , quid singuli vel in consistentia , vel in colore muta tionis attulerint , exploratum. Illud universim observatum fuit. i. Spiritus e salibus sulphureis extillatos aut nullam , aut parvam concretionem iraebuisse. Hujus generis suerunt spiritus salis ammoniaci , qui nullam, piritus vini, ut loquuntur, tartari sati, qui perpar Vam , purus vini spiritus,
qui paulo majorem in quibusdam sellis partibus; liquor tartari, qui nullam
Contra spiritus acidi, ut aceti spiritus, qui multam & fibrosam coner tionem ; acetum ipsum cujus iidem pen E fuerunt est chus; spiritus aeruginis,& sulphuris multam quoque , uti & oleum vitrioli, spiritus e butyro antimonii, spiritus itidem mellis; extractiam gallae aqua communi praeparatum firmiorem coagulationem praebuerunt; spiritus nitri perparvam, aqua fortis mediocrem dedit. Succi e napello, aut e cicuta expressi nullam ; solani mortiferi mistura uti & cepae, raphani rusticani, scorsonariae perparvam essecerunt coagulationem ; nulla e tanaceto , salvia, mentha, imperatoria, angelica, lavendula, melissa, e cichoraeo, apio, bistorta, artemisia, scrophularia minor facta est
X. Cum hi liquores felli admisti in crastinum diem essent asservati , variae mutationes in coagulatione & coloribus sunt observatae quas longum es Iet singillatim recensere. Id unum annotasse satis fuerit , in omnibus his mutationibus, quidquid concrescebat, id omne fibrosum suille & levius t nam liquori id omne innatabat, nec quicquam in eo solidum fuit: quod autem non densatum est , id serosius erat instat lactei seri , aut aquae a tanguine se
Praeter duas illas portiones coagulati & serosi humoris quaedam pinguedo vasis lateribus adhaerescebat. Quas spiritus nitri, aut aqua sortis concretiones dederunt , eae solae non fibiosae, sed in grumos & in spumam sunt divine. Quae a gallae extracto facta est coagulatio, ea omnium firmissima visa est, & omnis fere serositatis expers, quae separatim densata speciem gelatinae praebuit. Alia quoque & varia in sanguine tum venoso , tum arterioso e jugulari vena & arteria carotide agni missis facta sunt experimenta , quae summatim attingere satis fuerit. Huic admista sunt diversa salium genera, nitrum , falcommunis, sal e siliquis fabarum, tartarum, atque haec omnia nullam aut perparvam effecerunt coagulationem colore nonnihil immutato. balis polia
102쪽
ehresti admistio sanguinem arteriosum non item venosum coagulavit , sed sanguinis color idem fuit. ca. XI. Quidam alii sales colorem lansuinis conservarunt , ut nitrum una eum spiritu sulphuris , sal e tamariscis extractus vividiore colore coner tum sanguinem donavit; sal e scapis & siliquis fabarum eductus nullam coagulationem fecit, sed coles nativus in venoso sanguine vegetior quam in arterioso visus est. Idem fere in erucae sale evenit qui sanguinem pulchro Serutilo colore imbuit , uti & sal attemisiae : sed sal buxi rubrum colorem
sanguini dedit simul & foetorem ; sal Asynthii majoris nihil ferε de sanguinis colore de consistentia mutavit. Salviae sal citra concretionem rutilum sanguinis colorem promovit ; paululum densior ex sale pulegii factus est ; sed ex sale rotismarini venosus languis multum colore rubro ad nigrum vergente coaluit. Sic sal thymi venosum singuinem minus, arteriosum magis coagulavit. Eadem est ratio meliloti : pars maxima salium qui e plantis ut e butia pastoris , sero phularia minore , hyperico, fraxino, per sicaria miti, alchimilla , chamaedri, apio, melissa , lactuca, cychoraeo, heliotropio, jumnipero sunt extracti, nullam effecere coagulationem. Sed coagulum vitulinum aqua dilutum magnam esse cit concretionem in sanguine venoso dc aria terioso , nec quicquam seri reliquum fuit. XII. Illud etiam visum est experiri an forte in aqua quae in equi peri- cardio reperta Vasis aliquot excepta est, eaedem coagulationes quae in lacte, aut in sanguine ex admistione salium aut liquorum fierent. Illud in universum compertum fuit spiritus sulphureos, aut sales Al Itali, cujusmodi est sal tartari, nullam, acidos spiritus, ut aeruginis, vitrioli, nitri magnam concretionem effecisse, spiritus mellis nullam exhibuit. Eadem penu experimenta in sero sanguinis humani facta sunt: liquores acidi e vitriolo, nitro, sale communi extillati firmam dedere concretionem, nulla ex oleo tartari, aut spiritu salis ammoniaci orta est ; spiritu tamen vini astuta serum in grumos eandidos coaluit, sic spiritus mellis accessione nonnihil tui bari serum 8e nigrescere visum est. XIII. Jam ut salium & liquorum qui in coagulatione promovenda sunt adhibiti , dotes fle disserentiae perspectae haberentur , omnes cum sublimato mercurio & vitriolo Martis separatim sunt permisti. Quid singuli praestiterint nihil necesse est hoc loco commemorare. Illud unum admonere satis fuerit hoc examen magno postea usui fuisse in corporum analysi exploraniada. Primum quidem compertum est spiritum vini, acetum distillatum , salem e tamariscis extractum , salem hyperici, erucae , iuniperi nullam praecipitationem creasse , nee vitrioli solutionem perturbasse, tametsi sales prae dicti hyperici, erucae, &c. lacteum colorem solutioni sublimati concilia runt , quod liquores pene omnes sale volatili impraegnati praestare solent , hujus generis est spiritus salis ammoniaci. 2. Liquor tartari, ut cales plurimi e plantis extracti & lixiviales sublimati
solutionem multum praecipitarunt. de rubro aut flavo colore , ut vitrioli s lutionem caeruleo & obscuro colore infecerunt cum magna praecipitatione.
In hunc censum referri possunt sales lactucarum , melistae , meliloti, but se pastoris, Vchoraei, strophulariae minoris, salviae. Digiti sed by Corale
103쪽
A M u. Sales mixti ex acri de acido nullam e staciunt praecipitationem, ni sal eon,issa. munis & alii quidam. . . . X. Postremo iidem sales cum strupo violarum & tinctura ligni Brasiliensis commisti varios colores praebuerunt. Acidi liquores, ut oleum viatrioli, syrupum violaceum rubro colore imbuerunt. Sales A lxali & viridem eolorem & interdum smaragdinum eidem conciliarunt. Sic sal heliotropii majoris eum colore viridi imbuit, sed i ncturam e ligno Brasiliensi nonnihil obscuravit. Oleum vitrioli eandem tincturam favo colore imbuit, cui salheliotropii cum adiectus suisset, magna orta est ebullitio, ae tinctura eri
tinum colorem purpureum recepit, omnemque aciditatem exuit. Nullam huic tincturae aut syrupo ex violis coloris mutationem sal tamariscorum attulit , strupum duntaxat clariorem estucit ; sal lactucarum viridi colore serupum, & infusionem ligni Brasilensis rubro colore , sed pleniore tinxit. Uno verbo sales fixi & lixiviales caeruleum strupi colorem in viridem ;sales aut liquores acidi in rubrum commutant; ligni nephritiei infusirinem flavo de diluto magis colore donant quam sales atrali de fixi qui obseu riorem esticiunt ; sales mixti nullam pene asserunt in coloribus mutatio.
De coagula ιionis. I. X iis experimentis coagulationis cauta quaesitae sunt , quas D. dari Clos Chymicoriim principiis insistens explicare ingressus est. Ac primum quidem illud admonuit in naturae investigatione nihil fere majoris esse momenti aut latius patere quam ipsius concrctionis causim. Nam quaeque corpora non aliud quiddam sunt quam liquores concreti; nihil in mixtis aut pei sectis aut imperfectis gignitur nisi ex aqua, adeo ut corpora solida nihil fere sint praeter aquam concretam. Concretio autem omnis vel est congelatio quam se gus esticit citra substan tiae alterationem , vel coagulatio proprie dicta. Congelatio fit mitatem piaebet & soliditatem, se tamen ut congelata interdum minus sint dc nsa , &majus spatium occupent, ut in glacie videre est e crystalli minet alium , ut nitri, salis communis vitriolati , ex quo nimirum distillatum est oleum vi trioli , aquae innatant : contra in metallis, cera, adipe & oleosis , ubi congelatio in arctius spatium cogit corpora. II. Multa quoque de congelatione tum simplici, quam frigus externum. tum mixta , quam partim frigus externum, partim interior siccitas procreat. disseruit. Hanc in mixtis fieri quae humore aut calore liquescunt, humore
quidem exsolvuntur, ut sales in aqua . crystalli mi taliorum in aquis stygiis Metalla ex sale & ulphure composita in aquis fortibus dissolvuntur &ignis vi sunduntur. Liquores acidis spiritibus impraegnati congelationem citius et eant. Contra qui igneis spiritibus & sulphureis abundant , conminiationem omnem inhibent : sic aqua vini ardens. olea ipsa nisi
104쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Lia. I. 79
terrae vel aquae habeant admistum , vix congelantur ε, sales sulphurei aut fixi , aut volatiles cum ab omni terrena sece soluti sunt, nunquam fere μ.
III. Atque haee de congelationum causis, hinc ad eoagulationes transit: in iis substantiae quandam vel in compositione , vel in natura mutationem agnota it. In illa partes solidiusculae a liquidis secretae una coeunt, ut in lactis coagulatione. In eo genere praecipitationes corporum reponi possitnt : spiritus salini aliorum spirituum, sed diversae naturae accessione in terdum condensentur, ut fit in coagulatione sinritus vini eum nitri spiritu aut urinae permisti : sic oleum vitrioli cum sale tartari conjunctum, aut spiritus nitri cum sale fixo ejusdem nitri , aut cum eo qui e plantarum cineribus eduinis est, admistione , uno verbo liquores pene omnes salini una cum iis corporibus quae sale sulphureo aut Alicati abundant. Omnin concrescunt. Sic spiritus aceti distillatus cum plumbi calce, coralliis, gemmis , oleum vitrioli cum serri limatura , idque videre est in omnibus pene acidis liquoribus qui una cum etinito extillantur. Quod fit aut phlegmatis superflui separatione, aut siccitate ipsa quae in terrenis sulphuribus abundat:
nam humiditas nimia hanc concretionem inhibet.
IV. Aliud deinde coagulationis genus distinsuit, in qua rei ipsius sub
stantia transimulatur. Hujus coagulationis vi succi minerales , plantarum itidem succi, chylus in animantibus firmitatem & soliditatem consequuntur. Hinc succi lapidifici in cryptis & nonnullis fontibus. Sic Marchastae seu picta metallicae contusae vapores aeris circumfusi condensiant & sale vitrio lico imp gnantur , uti suo loco diximus. Plantas ex aqua pluviali nutriri &augescere celebre illud Hel montii experimentum sere demonstrat, idque fit PCr coagulationem transmutatricem. Quod in quibusdam piscibus qui ex aqua sola vivunt, ut eidem placet auctori, ex viperis quae vasis conclusae Per aliquot menses ex aere nutriuntur. id conhrmari potest. V. Quod superius de aquae communis m laeidem transimulatione allatum est cxperimentum, nonnihil lucis huic explicandae coasulationi assierinpotest. Sic aqua communis in calce viva lapidescit, vi sulphuris quod ignis ardore fuit exaltatum : calcem enim sale sulphureo stetam hinc colligimus , quod sulphurea quaeque mineralia dissolvat , & terris fertilitatem asserat. adeo ut ignei spiritus, qui in rebus sulphureis dominantur,coagulationes illas
transmutatrices essicere videantur.
Placuit interim ea pertractare, quae ex Physica & Mathesi mixta, utrius. que scientiae principiis innituntur. Hujus genetis sunt statica, quae circa corinporum gravitatem versantur. Illud imprimis longe omnium .dissicillimum suit agitatum, quae sit causa descensus gravium..
105쪽
De rerum gravium descensu est causis illius motus.
O sicis implicata , de causa gravitatis agitari coepta est e fias quisque conjecturas proposuit, quas longum esset singillatim recensere , ecque in
libris ante id temporis & postea editis passim occurrunt. D. de Robervalproprium & specificum sensum quo rem objectam discernere valeamus, nobis deeine ex .stimabat , adeo ut non magis ea de re nobis liceat quid certi decernere, quam coecis ab ortu de lumine aut coloribus. Is tamen eo sententia Q.i serebatur ut vim quandam corporibus insitam elle vellet, qua partes illius in unum coire a F ctent, ita ut alia sit terrestris, alia corporis lun ris gravitas, qua partes in silum quaeque corpus nituntur. II. Non longe ab ea sententia recedebat D. Freniese qui communi hoc principio utebatur, unicuique rei vim quandam sui conservatricem ab Aucto in
re naturae inditam esse Eam porro variam existere, nec uno & eodem modo agere. Non enim plantae vitam suam eadem ratione tuentur atque animalia , cum utrisque non adsint omnia quae ad sui conservationem opus sunt. sed aliunde ea mutuentur, atque ubi desiint, statim emoriantur. Unde vis illa sui conservatrix in plantis & animantibus admodum archa est & angusta Sed terra ipsa cdm augmento aut alimonia non egeat , seipsam tuetur &conservat, cum partes inter se connexas & una conjunctas hanet, ne disjectardissipentur, idque gravitatis beneficio consequitur. Quae non tam motus est. quam nisus ad motum ; hic tamen non Otiosius est, sed continenter agit, ita ut debiliora fortioribus cedant.
III. Motum vero triplicem distinguebat, projectionis, impulsionis &attractionis. Motor in mobile vim suam exerit; projectum liberum dimittit , postquam huic motum impressit. 2. Impulsius dicitur cum motor mobile tandiu comitatur, quandiu motus durat ; seu id vehat, seu id trahat , aut pellat. Atque hoc unum motionis genus bene cognitum est & perspectum Nam in projectis motus continuati causa , cum mobile a motore separatur, satis obscura est & recondita. IV. Attractionis, si quae sit, causa est obscurior , eum motor agit in mobile citra contactum. Eam tamen in magnete & electricis corporibus conspicuam esse aiebat ; corporum gravitatem attractione fieri, tametsi causa illius non alia sit quam prima omnium causa. Attractionem vero multis experimentis comprobare nitebatur quas satis commode per impulsionem explicari posse omnes pene recentiores Philosophi demonstrarunt, neque in his diutius nobis immorandum. V. Quamobrem descensum gravium impulsioni cuidam , non attractioni, aut inclinationi a natura inditae, quaeque in rebus inanimis vix intelligi potest, tribuendum esse censuerunt D. D. Hugens, Perrauit, Buot & alii.
106쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Lia. I. 8t
Sed in explicanda hujus impulsus ratione non una eorom fuit sententia. D. De Buot in Cartesii opinione acquiescebat, D Hugens vidcbatdrad eandcm si tria genu tentiam accedere , sic tamen ut quae in Cartesiana hypothesi dc siderantur, tale. expleret, & longe probabiliorem hujus rei explicationem afferret, eamque experimentis illidraret. I aucis abhinc annis quid ea de re censeret , scripto publico aperuit. Nobis adeo satis fuerit quae in Academia tum temporis paulo uberius ab eo sunt exposita, in summam contrahere : tametsi Hugenii distertatio integra Miscellaneis nuper oditis inserta est. VI. Quo gravitatis causam probabilem indagemus, illud nobis intuendum qua ratione fieri possit ut corpora o consimili materia composta , in quibus nullam qualitatem, vel nereio quam ad mRtuum accessum propen Donem, sed magnitudinis tantummodo, figurae , motus diversitatem spe tamus , versus idem centrum tendant, de circumposita huic achaerescant, atque aegre hinc dimoveantur. Qui quidcm cs ictus non ex partium exiguitate , aut figura corpusculorum , sed ex motu ipso proficiscitur. Illud itaque inquirendum , qualis sit hic motus, unde nisus ille in quoddam centrum
VII. Duplex tantum motds genus in rerum natura conspicitur, rcchi &circularis. Moisis recti leges in corporum collisione non sunt obscvrq , qua ratione is communicetur , satis notum est , ut hinc concludi possit nihil
in eo motu , aut in variis eius rinexionibus occurrere, quod materiς partes ad unum quoddam centrum determinet: ita ut ad motos circularis proprie- rates nobis omnino sit confugiendum , & quaerendum num fortu in iis motibus sit vis aliqua quae huic rei explicandae sussiciar.
VIII. Cartesus corporum quae in orbem moventur nisium , quo a centro recedere moliuntur , ex rotatione fundae , & funis tensione hoc maiore, quo celerior est rotatio, fatis dilucide ostendit. Hoc ipsum D. Hugens inmensa rotundet figurae celeri motione circumacta ante aliquot menses ostenderat , smul & nonnulla Theoremata hinc deduxerat.
IX. Hoc igitur posito fundamento probandum illi fuit nisum illum, quo
a centro corpora circumacta recedere conantur , genuinam esse causam curalia in idem centrum nitantur. Primiam enim, si corpus fluidum in vase conclusium, unde exite non possit, Circa Vasis centrum moveatur , omnes materiς fluidae partes a centro recedere moliuntur, sed irrito conatu : nam quae recedentibus succederent, non miniis removeri a centro motus aflictarent: unde in suo quaeque loco manere coguntur. X. At si huic materiae permistae sint partes quae aliarum motu circulari non ferantur , aut tardius moveantur, has omnes ad centrum propelli necelle est : cum enim aut nullo, aut minori conatu quam vicinae a centro recedant, his cedunt loco & ad centrum pelluntur. Sic in figura apposita corpus E , quod aliarum partium circulari motui miniis obsequitur, ad centrum D, ab aliis propellcturo XI. Id vero luculento exemplo, in quo ipsius gravitatis expressa quae dam velut imago apparet, omnino illustrari potest. Nam si aquam in vase cujus fundus sit planus Se tersus circumagas, fimul & pulverem aliquanto gs viorem , ud buxeum in aquam injicias , tum pulveris granula in aqua fiuia
107쪽
A N M. tantia sub istitium motum circularem consequentur , nec ad centrum acto 69. cedent; sed ubi fundum attigerint,& circularis eorum motus imminuetur,tum circa centrum ea coibunt, atque in id per spiralem motum contendent, quod
motioni aquae adhuc ex parte obsequamur. Jam si globus L intra fila AP, eQG Κ & aliud paulo sublimius F H ita sit interceptus, ut libere tamen inter fila
moveatur, tum motu vasis subito cellante globus ad centrum D, se recipiet. Nam intra fila AB, & G Κ , ex utraque parte vasis tensa sic aptatur , ut motu aquae circulari abripi non possit, usi sistitur vasis agitatio. globulus etiam li aequalis sit cam aqua ponderis, im medium tendet : adeo ut ex solo motu hic prodeat est chus, tametsi nulla est in pondere corpo tum differentia. XII. Canesius Epistola 31. secundi Voluminis vas ABC, plumbi pulvere. aut globulis complet, tum ramenta ligni adjicit , quae circumacto vase ad medium putium iii existimat. Verum idipsum cx diverso pondere plumbi & ligni orietur : cum tamen gravitas ipsa ita sit explicanda , qua si eadem lit ubique materia & unius odi, nec ponderis diversitas ullo modo
spectitur. Alia in epistola ligni frustula in aquam conjici jubet, quae si aquae inia
tent, ad centrum non confluent; si fundum petant, idem erit experimentum quod mox fuit propositum, idque ita eveniet quod motus eorum retardctur,
neque ullam hujus rationis mentionem fecit Carteilus. Diqitirso by Corale
108쪽
ACADEMIAE HI S T O RI A. Lia. I.
Consimili in natura essectu huic quem gravitas praestat invento , illud minquirendum restat an forte quiddam in elementari globis non absimile oc- g oncurrat; an motus alicuius materiae versus centrum protIudat corpora crassio- late.
Ta, an alia gravitatis phaenomena hinc explicari possint XIII. Quod si sola sit mundi elementaris diurna agitatio, in easdem par
tes conversio terrena corpora secum abripiet, ut in allato experimento aqua pulverem buxeum una secum vehit: nec tamen ita fit. Dcinde corpora quae communi huic motioni obluctantur , non ad centrum , sed versus axem teriarat per rectas ad axem mundi perpendiculares impellentur : id quoque culti experientia pugnat : non igitur ex illa hypothesi diurnae vertiginis terrae , motus gravium satis apte deducitur.
XIV. Quare ut quiddam veris mile statui possit, ponamus spatium illud
omne Sphaericum terrae circumfusum fluida materia ex miniuissimis cor pusculis conflata, & varie in omnes partes agitata compleri. Cum haec materia ex eo spatio exire nequeat, quod Allent circumjecta corpora , motus illius materiae quantumvis diversi in Sphaericis supcificicbus circa cen trum illius spatii maxima ex parte peragentur, quod materiae eo spatio conclusae faciliores sint motus circulares , quam si recti essent. Hi quippe sibi mutuo adversarentur , atque ex reflexione ipsa , cum inclusae materiae nullus detur exitus , motus illi recti in circulares convertantiit. Hoc videre est in probatione argenti per cupellam : nam globulus plumbi cui admistum est argentum, ignis calore circa suum centrum modo in Unam, modo in aliam partem quam citissime gyrat. Idem accidit in sibi guttula, cum flammae accensae candelae admovetur. Et si motus illi cuculares in diversas partes acti sibi mutuo videntur obstare , magna tamen substantiae aethereae mobilitas, & minutissima quibus constat corpuscula , in causa sunt , cur tam diversas agitationes ferat , & pene S Varias corporum collisiones , ad quamvis impressionem excipiendam sit parata : sed tamen circulares motus circa terram caeteris omnibus sunt potiores, & vi miniore donantur. XV. Quod si igitur crassiores quaedam partes alterius materiae , aut aliae aliis implicatae obstent , quominias rapidae illius materiae motioni obsequantur, versus centrum motus has trudi necesse est. Cujus rei eadem est ratio, quae allati experimenti. Quocirca cujusmodi corporis gravitas noti aliud quiddam est quam a ctio fluidae materi et circa telluris centrum in omnes partes agitatae , qua a centro recedere nititur , & minus sequaces in suum locum substituit. Cum enim ea corpora ob majorem molem materiae in omnes partes agitatae varias impressiones, & Rpe sibi adversas excipiant,
motos communis imprcssionem amittunt.
XVI. Atque ista intellectu non sunt dissicilia, si infinitam prope corpus
culorum, quibus materia gravitatis effictrix constat , exiguitatim actioix animo contemplemur. Nam corpora Vasis metallicis inclusia nihil de suae gravitate deperdunt, quod substantia hujus gravitatis causa corpora quaeque etiam solidiora penetret , uti & maenes in ferrum vim suam exerit , etiam per vitrum interiectum : nam substantia illa fluida in omnes parriculas corporis vim suam expromit , quod ob tenuitatem suam anga
109쪽
Aus. mssimos meatus subeat. Jam si liber huic Non pateret aditus, summas 1660. duntaxat corporum superncies premeret et unde globus vitreus intus excavatus tant dira haberet ponderis , quantum globus solidus. Neque ad liberum hunc coelestis materiae in dura quaeque corpora incursum visus est attendere Cartesius, cum scripsit occursu terrae materiam coelestem inhiberi , quominus in rectas lineas motum suum continuet e unde ab ea quantilm potest recedit. At si terra obstet huic materiae coelestis motui . corpora quaeque solidiora non penetrabit , tumque plumbi vase conclusi minuetur pondus. atque in profundioribus fodinis multuni de metalli pondete decedet. XUII. Quanta sit celeritas materi, illius fluidae quae descensium graviumessicit, ad calculum revocat vir clariis & quam apte phoenomena cum hypothesi & calculo conveniant , fusilis edisserit ; cur ad centrum te nitantur gravia ; cur eorum gra, itas interpositu aliorum corporum non minuatur, & cujusque corporis partes ad ponderis ipsius quantitatem conspirent : adeo ut juxta partium multitudinem augeatur pondus ; cur in de Censu motum suum accelerent ex continua materiae fluidae impressione , quae eorum locum assectat. Quae omnia longiorem tractationem postulant, leminime necessariam , cum lingenius sententiam suam eleganti diisertatione in lucem edita exposuerit. XVIII. Multa ad .ersus hanc sententiam opposuit D. de Robervat, quae singillatim diluit D. Hiigens; unum item & alterum proseram. Primum explicatu dissicile videtur, quid in causa sit cur materia fluida certo spatio conclusa, quaeque a centro motus continenter r cedit, a circunjectis corporibus tandem sit statur. Quiet sunt illa corpora quς motum materiae impediunt , aut ultra pergere eam prohibent Cralla illa esse corpora quaesistuntur, necesse est : & tamen tam subtilia ponuntur, ut cuncta penetrent. Motus ille in rectas lineas reflecti deberet instar luminis. Quid demum superficies illas sphqricas determinat His breviter respondit D. Hugens , corpuscula in spatio sphaerico mota ab aliis corpusculis extra illud spatium postis ne ulterius pergant, impediri.
non aliter fere quam in stagnante aqua parvus Vortex in te contortus ab aqua circumjecta ne ulterius se diffundat cohibetur. X I X. Instabat D. de Robervat , an sorte motus illi circulares materiae fluidae in certo spatio conclusie, circa idem centrum absolvuntur λ Sed hoc ipsum est quod quaerimus, centrum illius motus , quod ut certum sumi non debet, nec quaesitum pro concesso. Quod si diversa sint centra , nihil erit in hoc motu definitum , quaeque imp lluntur corpora , in diversas partes distrahentur. Quin etiam quae partes inter se colliduntur , motum circularem in rectum per tangentes commutabunt juxta reflexionum resulas. Responsum cst non quaeri centrum , cd cur quaedam corpora versius centrum ferantur. Hoc ipso enim quod spatium sphaericum ponitur, cen trum quoddam poni nece ite est. Quod autein circularis motus in rc ctum per lineas tangentes non mutetur, Id in causa cst , quod partibus in orbem m
Lis non pateat locus quo se recipiant: nisi forte eodem tempore aliis paris Disitirco by Coos le
110쪽
ΑCADEMIAE HISTORIA. Lia. I. ys
tibus desit ille a centro nisus aut tendentia , quod motu illo circulari desti- Doluantur: tum enim iis cedunt quibus adest ille motus, atque in hoc ipso gravi-travitas consistit. Nec tamen necesse est ut partes omnes huius materiae flui- rate ldae circulari motu donentur, satis id fuerit si major sit copia earum quae in
X X. Atenim crassa illa & magna corpora quae Versus centrum protruduntur , huc illuc impellentur , & superficies eorum varios stus consequentur : nam ex se nullam habent determinationem ; quaeque in ea incurrunt corpuscula motus circulares in rectos per reflexionem commutabunt. Imo subtilis illa materia non potest crassiora corpora permeare , quin in ea impingat, & in varias partes impellat, ut meatus varie sunt dispositi, aut superhcies ad diversis mundi partes obvertuntur , aut corpuscula inter se connexa majora esliciunt corpora. In his labyrinthis materia fluida aut sistere cogitur, aut in omnes partes per rectas lineas resilire : quod si libere pertranseat, nullus ex ea sequetur essectus. Respondit vir clari T. rationem a se allatam cur majora corpora huc illue non impellantur , coelestis vero materia adeo subtilis eadem facilitate solidiorum corporum intervalla pertranseat, qua ipsum acra, in eo positam esse, quod directio superficierum nihil ad n otos determinationem in unam potius quam in alteram partem conserat : subtilis illa materia eo fere modo gravia corpora pervadit, quo aqua fluminis inter juncos aut retia pertransit,
quantumvis quaedam illius partes in ea corpora incurrant. Non enim earum
reflexio has potest distrahere, nec obstat quominus a multitudine partium aquς quς succedunt, una abripiantur. Haec fere ce gravitate corporum a viris acutissimis sunt disputata. Quae in hanc sententiam a D. Perrauit tum scripta sunt , cum ea publici juris facta fuerint, nihil necesse est regerere , eaque in Physica generali tractatu
secundo exposuimus. XXI. Ex quibus illud efficitur corporis gravitatem positam esse in nisu quo. dam materiς fluidς circa terrae centrum circumactae, quaeque in omnes agitatur partes: quo quidem nisu a centro recedere nititur , & in locum suum ea substituere corpora, quae huic motioni miniis obsequuntur. Nam ubi pariates crassiores, aut sibi mutuo magis implicatae occurrunt, eae versus centrum protruduntur. Neque enim ea corpora quae in acre decidunt, motum spha ticum fluidae substantiae consequuntur, quod impulsus illius materiae in varias partes tam frequentes & celeres sint, ut sat temporis non intercedat , quo crassiora illa corpora motum sensibilem acquirant. Et quidem minuti pulveris granula , quae Vi Sus aciem sugiunt, in aere volitantia huc illuc temere mota illius materiae vi raperentur , si in solo fluido , quod gravitatem efficit , innatarent : sed alia sunt circumjecta spatia , quae diversi generis materiam continent. Hujus itaque materiae pariates c assiores varie agitatae & rcflexae communi fluidi nostri vertigini minus obsequentes nonnihil obstant quominus illa corpuscula ab aetherea sub stantia in orbem rapiantur. Nam praeter aeris particulas crassores , aliam esse quandam substantiam aere sitbtiliorem , sed aethere crassiorem, ex iis
quae facta sunt in machina pneumatica experimentis , suspicabatur vir Disiligod by Corale