장음표시 사용
421쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Lra. IV. 30
2. Ut casu quodam sortuito in prima tubi optici inventione convexum Diop- vitrum cavo adjunctum flait, se admodum verisimile est duo vitra convexa trica. a P. Rheita tubo aptata casu quodam non ex certo consilio e nam ipse per parum commodi hinc cepit: cum tubi 3o aut o pedum ex ea quam praes cribit regula, rei objectae non magis augeant imaginem , quam tubi usitati pedum. 3. Quamobrem in tubis majoribus uberioris tantum lucis lucrum fecit, quae in sideribus contuendis non est adeo necessaria. His tamen rei per maiores tubos conspectae majorem quoque speciem esse persuasum habebat. quam ubi per minorem tubum eam cernebat , quod luce perfusa esset majore. Neque enim ex Dioptrices regulis perpenderat , quas focis ocularium praescribit mensuras , ubi cum focis objectivorum comparantur, rerum objectarum species in majoribus tubis non augeri magis quam in minoribus tubis. Tabulam pertexuit illius proportionis, quam statuit inter utriusque vittisocos, quae siemper eadem est a x partibus ad 4o usque. Pedem in ioci partes tribuit, telescopio 4o pedum ocularis foco unum assignat pedem : cuna
objectivi focus a vitro distat vo pedes, ocularis foco tribuit pedis semissem ,
de ita deinceps. . Nondum ei perspecta erat haec Dioptrices regula , imaginis augmen tum datis utriusque vitri focis haberi facile posse, cum soci objectivi distantia a vitro, per ocularis soci a suo vitro distantiam dividitur: quotiens enim exhibet quantum res objecta major appareat, quam naturalis , quae scilicet nudis oculis conspicitur. s. Quod si objectiva vitra, quibus P. Rheita utebatur, ocularia con
vexiora , aut sortiora, ut vocant, non admittebant , quam ea ipsa , quae in ejus tabulis describuntur , haec certe erant nostris longe inferiora. Nam
objectivum cujus focus est sex pedum , oculare admittit trium pollicum , quod imaginem 17 majorem essicit. Quod si focus ocularis esset sex pollicum , imago esset tantum 4s major naturali , 6c parum excederet propor tionem a P. Rheita ubique constitutam, qua res objecta major quadragies cernitur. Sed quae nunc adhibentur vitra objectiva 1s pedum cum ocularis soco 3 digitorum facile conjunguntur, de rerum imagines centies majoresessiciunt. lIII. Id tamen est incommodi in vitris convexis, ut sidera non facit Eeorum ope deprehendi possint, si Solem & Lunam excepetis. Qui enim radii imaginem rei objectae & in foco depingunt, in angustiori spatio contractam, ex oculari vitro exeunt sere paralleli , iique pupillam oculi subire debent, ut objecti speciem in lando oculi delineent. Sola autem utriusque vitti dispositio in locum ipsum radii nos ducit, & quo in loco oculus sς ponendus indicat. Ac saepe is locus quaeritur , nec facile invenitur ob angustam pupillae aperturam. Accedit illud quoque in tubis longioribus, quae in Deo est rei objectae imago, brevi temporis spatio magnum iter conficit, de priorem locum , ubi eam positam fuille judicatum fuerat, cito deserit, sicque
vis sis aciem eludit. Cum duo vitra in eumdem includuntur tubum, hic oculum
ipsum dirigit, ut eo in loco sistatur, in quam radiosa objecti species incurrie.
422쪽
II M N. IV. At vero cum lacus longius a vitro distat, quam ut tubus adhibet116dis. queat, ac de nocte sunt faciendae observationes , tum res est majoris oporat. Id enim cavendum est ut astrum ipsum una cum vitro objectivo . Seoculari, quod manu regendum est, in eadem recta collocentur. Id qui)em dissicile admodum est , quod vitium oblectivum aegre percipiatur. Optima autem inveniendi s deris ea est ratio, ut charta candida in loco foci collo cetur , atque ibi lucida s deris imago quaeratur : haec vero satis clara nocta apparebit. Tum id statim efficiendum , ut imago ipsa in medium ocularis vitri incidat, quo oculus illam percipiat. Quod utique vix fieri potest , nisi adsit aliquis, qui oculare vitrum in loco imaginis collocet, dum observator per vitrum eam intuetur.
Non postum hoc loco silentio pretermittere praeclarum , & si quid
aliud est in Dioptri ea utile inventum , quod D. Homberg ineunte ann 169 2 cum Academia communicavit: quod quidem vir doctus & industrius atque inter eruditos notissimus, ut proprium tum temporis sibi vindicabat.
Sed illud accidit, quod in limine hujus operis fere evenire diximus , 8d
praesertim hae aetate, cum viri eruditi in perficiendis artibus summo studio elaborant, ut eadem plures excogitent, ac plerique ea sint mentis celeritate , & ingenii solet ita ut leviter admoniti artificium omne alicujus machinae, aut quodvis aliud inventum statim percipiant. Quin etiam illam de qua mox dicturi sumus, longiora Telescopia percipiendi rationem Clari T. Viris D. D. Hugenio, Campani, & Borello Academiae Socio, & in Chymicis velfatissimo, quique ante aliquot annos ὸ vita decesserat, non incognitam fuisse justa est suspicio. Nam D. Borellus magna facilitate vi
tra objectiva cujuscumque magnitudinis elaborabat arcani sui tenax: verum ad rem ipsam veniamus.
Hoe factu difficillimum semper visium stat vitra objectiva , qtue focos longi vi proserunt, expolire, propterea quod typi, seu lances, aut disci,
aut quocumque alio donentur vocabulo, vasa illa paululum devexa , in quisbus Vitra elaborantur , & poliuntur , e metallo conflata majoribus vitris e
poliendis apta vix effici possint. Quare illud in mentem venit D. Hombergan satius foret typum vitreum sic adhibere, ut objectivum typo suo vulgo Bassin, idoneam praeberet figuram eo ipso tempore, quo a typo suo sermatur: ac res bene processit Uitrum idque purum a bullulis seu Iaerymis & venis seligendum ejugmagnitudinis & densitatis, quae fini proposito respondeat, rotundari id debet , priusquam poliatur, breviori ligni trunco agglutinatum oportet. Tum aliud vitri frustum sumendum est, unius aut circiter digiti crassitudine , qua tuor aut quinque latius priori, idque itidem rotundatum. Vitrum ligni trunco affixum expolitur & deteritur ab eo quod majus est se & mobile, quodque priori superpositum in orbem circumagitur. Quam in
rem Smitidis, v. Emerit, pulvere utendum , non arena quantumvis dura.
Neque necesse est huic posteriori vitro velut manubrium quoddam adhibere , cum manu sola, eaque aliquantulum madente tractari facile possit. Quo quidem modo vitrum mobile alteri impositum, oc diu circumactum excavatur, dum vitrum alterum fixum sit convexum, & eo magis, quo diutina
423쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Li8. IV. 39st
vitrum mobile agitatur. Cum optatam adeptum suerit convexitatem, quarta Disp que ex uia potius quam ex certis regulis innotescit, tum e trunco cui assia tris . Xum erat, avellit ut, vitro concavo in illius locum substituto. In eo postea convexum vitrum expolitur & perficitur more usitato : nam vitrum concavum deinceps typus erit, seu discus. Iam ut vitri recens elaborati focus disnosci queat , id alteri vitro cujus focus notus est , ex gr. so pedum erit illigandum , ut radios Solares simul excipiant. Quod si utrumque vitrum focum projiciat, V. gr. 4o pedum, focus vitri cogniti so pedum dividatur per utriusque foci disserentiam . nimirum per Io, tumque prodibunt quinque, haec multiplicata per o, ossicienta Oo. Itaque focus vitri recens expoliti 2 oo pedum futurus est. U. Sed ut redeamus,unde egressi sumus, qua ratione observator solus id ex qui possit ut oculare vitrum in loco imaginis collocet, D. de la Hire edocuit. quod ne longiores simus, nunc praetermittimus: praeterquam res digna nobis videtur, quae ab Autore ipso publici juris fiat, tametsi citra machinam vitrum
minus operose dirigi & sisti polle idem existimat, & modum , quo id perfici queat,paucis exponit. v Ι. Sub finem hujus anni D. de la Hire problema Architecturae ima primis utile propossiit, qua arte possint majores columnae e variis lapidibus conflari, ubi commissiirae non appareant, nec miniti firmae sint, Se ad diuturnitatem stabiles , quam si essent ex uno eodemque lapide formatae. Id quippe in magnis aedificiis dissicillimum semper visum est , columnas ex eadem materia struere : quae autem sunt ex Variis, ut loquuntur, tympanis, v. Tamboura. sic coagmentatae, ut alia aliis superposita per axem ferreum , qui mediam pertransit columnam, inter se devinciantur , id praeter caetera habent incommodi, quod serrum rubiginem contrahat, hinc lapides quantumvis erassi dissiliunt, & aedificia complura non alia ex causa saepius falisecunt, quam ex ferro , quod ipss ςdificiis adhiberi solet. Accedit illud quoque pluviam per juncturas lapidum subire, herbas & arbusta in iis radices
agere , quae erassiores factae nisu continuo satis habent virium , ut lapidum commissit ras disrumpant, eosque suis locis dimoveant. Illud quidem negari non potest , quin in plerisque lapidicinis occurrant lapides satis magni, ut ex iis columnae fiant et sed ejusmodi lapides gelu ipsum non serunt, & in folia diducuntur, cum extra nativum solum esseruntur , ac demum id raro evenit ut satis densitatis habeant crassioribus co lumnis eficiendis. Nonnulli Architecti in Gallia , quo iis mederentur incommodis , complures lapides sic una compegerunt in columnarum formam , ut juncturae incisuras subeuntes iis in locis ponerentur , quae aspectui mini Is essent ex positae. Sed experimento compertum fuit columnas ex tot frustis , iisque tenuioribus compositas non satis esse solidas , quae aedificiorum stritisturae sine periculo adhibeantur, nisi forte iis in locis, ubi nihil oneris est sustinendum. Rationibus omnibus subductis existimavit D. de la Hire ad tympana omnino redeundum esse , quae ita sibi mutuo jungi oporteat, ut eadem sit eorum soliditas, ac si unus & idem esset lapis, nec eorum junctum appareant.
424쪽
Au s. VII. Qi od ad conanus suras attinet , sunt quaedam in Gallia aedis eia, tvs. eaque spe ch.ua , in quibus lapides proxime sibi citra arenatum adhaeresiscunt. Ae licet ea sint perantiqua , in iis tamen juncturae vix percipiuntur. His exemplis adductus D. Perrauit , qui in Archirectura , ut in aliis altibus Ze disciplinis promovendis magna cum laude versatus est, Areum triumphalem jussit Regis Invictissimi prope S. Antonii subur bium exstruere coeperat , lapides per instrumenta, ut moris est , aliis e cipiendis parati , de dolati Laxeo pulVere aqua permisto consperguntur ;superpositi lapides hue illuc moti . de identidem aqua perfusi , dum amiabo lapides sit,i mutuo aptati , perparum aquae relinquant inter lapides interjectae, qua paulatim exhalata , arctius sibi mutuo sic cohaerent, ut divelli facile non possint. Hac quidem ratione lapides sibi mutuo aptandos censet D. de la Hire : sed alium quoque excogitavit modum, quo facilior esset attritus lapidum, nimirum sit cujusque lapidis superioris pars extima in coni formam assurgeret, ita ut apex Coni supra basim quinta aue sexta tantum parte basis ipsius extaret dc conum superpositi lapidis excipe rei pars subjecti lapidis excavata. Ea quidem ratione singula tympana sibi mutuo sic aptarentur , ut circa
axem quaeque suum verterentur , nec opus esset ferro , aut alio metallo instar ferruminis, ac demum non alio motu agerentur lapides, quam motu
in orbem. Sic tympana solius figurae ope sibi invicem arcte cohaererent. A qua cum pulvere saxeo, vulgo , si Grai= , in ipso attritu parvos circulos . quasi totidem canaliculos formaret, quorum alii alios exciperent, & comis pagem e Reerent firmiorem. Licebit etiam postquam bene erunt compositi, aquam solam insundere , quae pulverem saxeum abducit, priusquam tym
pana in suo situ sistantur. Accedit illud quoque commodum, quod in locis
Pluviae expositis aqua per commii Iuras subire Vix poterit , quod illet sursum tendant. Id demum est obse mandum , eXtremam tympanis manum imponi non oportere, nec quae ad Ornatum, dc speciem exteriorem spectant , induci , priusquam columna integra absoluta fuerit: tum enim ho ura idonea di decor huic apponetur , quasi ex una & eadem constaret materia ; quae
ratio vel ex eo est praeserenda , quod tympana e lapidibus minus idoneis formata rejici facile possint ; non item evenit in columnis ex eodem lapide factis; cum enim sint rari admodum , sepe iis, qualescumque sint, uti e guntur Architecti: Ze si quid iis acciderit cum eriguntur , & in locis suis collocantur, non ita facile abjiciuntur ut tympana , quae cum leviora sint
parvo labore eriguntur. Idem mense Iulio admonuerat mortarium, seu arenatum cito indurescere.
cum aqua diluitur , cui parum salis Armoniaci fuit admistum : sed de hisquet pene sunt ab instituto aliena, satis multa.
425쪽
INjunctus nobis labor opinione nostra longius est productus. Nam Aeademiae historiam iam ineunte anno is si mandare litteris jussi ad hune usque annum proferre coacti sumus. Ante omnia quae sunt Physicae contemplationis , quaeque hanc scientiam non mediocriter nostra aetate promoverunt , ea videlicet quae ad pondus de elaterium aeris spectant, exequamur . tum de rebus Anatomicis, & Bolanicis dicemus.
De Pondere aeris. I. TI Xeunte mense Januatio D. de la Hire dissertationem de pondere aeris e scripto recitare incoepit : nam ad plures congressus ob argumenti magnitudinem producta est. Ac primdm quidem in ea dissertatione id observat nonnullis e veteribus Philosophis id persuasum fui me gravem esse aera , sed quae estet ratio ponderis aeris ad aquae pondus ante Galilaeum In mentem venisse nemini, ut experimentis hoc ipsum comprobaret. Omissis in hanc rem variis tentaminibus Galilaei, Mei sciant, Riccioli, Alphons Borelli,& aliorum quae minus ipsa secum, de cum ratione conveniunt, experimenta a D. Homberg anno 1683 coram nonnullis Academicis facta proposuit, equἱbus major huic quae ilioni lux asserri potest. Globum vitreum & cavum, vulgo, Baton, cujus circumferentia erat 43 pollicum , bilanci appendit; tum exhausto aere in machina pneumatica, leviorem eum invenit io drachmis, adeo ut pondus aeris ad aquae pondus esset ut i, ad 69i. Fracto illo globo, iteratum fuit experimentum in globo altero, tumque aer levior visus est, ac ratio ejus ad aquam esse ut i, ad 331 Quod si media quaedam inter utrumque ratio sit ineunda. hqc erit fere ut i .
II. Anno 1633. omnibus Academicis coram idem experimentum factum est in vase vitreo , cujus capacitas erat 1. pedum -α quod exantlato aere levius 2 unciis Ae granis visum cst ; atque hinc ratio aeris ad aquam, ut 1, ad ro87 conclusa fuit. Quae experimenta magna cautione facta id videmur evincere , eam inveniendi ponderis aeris methodum , licet omnium accuratissimam, minus tamen esse tutam , dc certam.
426쪽
A που. in Bibliotheca universiali anni i686 p. , ex dissertatione D. Hallerin diario eruditorum Anglicano gravitarem aeris cum aquae gravitate collatam e se ut i ad Zoo ex variis experimentis in Anglia factis colligit ut i a e si bene memini, paulo majorem olim cum essem Londini , D. Boyle reperit. ope longioris vasis, cujus aer in machina pneumatica exhaustus fuerat. Ex altitudine mercurii in tubo Tori celli , quae sit ratio ponderis inter hydrargyrum . de aera exploratum haberi posse docet eo loco D. de la Hire: qui ob servatione 1 se facta Telone in Provincia hanc in rem utitur. III. Ad maris littus hydrargyrum intubo invenit altum 18 pollices dex lineas: ante tres horas inueuerat in vertice montis cui nomen Clarus, alatum 16 pollices 4 lineas e mons supra mare assurgit 13 hexapedas et ita ut 11 hexapedet disterentiam xi lin. essiciant in tubo, qualis tum erat aer in maris littore , 8e in montis illius cacumine , atque adeo inter utram que aeris nempe εe hvdrargyri altitudinem ratio futura est ut i ad io,1 quae erit reciproca ratio ponderum in eodem Vo umine aeris & mercurii. Ponamus autem Mercutii ad aquae gravitatem in eodem volumine esse ut i Z ad 1 l- , hoc est ut io 317 ad 77o. Ex iis efiicitur aeris ad aquam rationem esse ut I , ad 77o : cum utrimque aequales sunt moles aut volumina
Quod si aera aliquanto plus gravitate ponamus prope maris littora, quin summo hujus montis vertice rue hexap. dimidium nujus altitudinis sumi potest , nimirum 13o hexap. vel circiter, ubi sic premitur , ut ponderet partis aquae communis, qualis esse solet in Barometro, cum mercurius ad 1 pollices Ae sublatus est. Postremo ratio utriusque gravitatis, qualem esse diximus ad ' montis altitudinem ueo hexap. supra maris horizontem determi nari potest , ubi mercurius ad 1 . pollices attollitur, quae media est de vulgaris ejus altitudo. Circa medium montis clivum in tubo invenit x pollices L , cum frigidior esset aer eo in loco Se serenus . temperatus in parte montis infima. IV. Celebre illud experimentum, quod in monte Arvernis fustum est . - pondus aeris cum aquae pondere collatum praebet in ratione I ad 8 ue , sed eam proportionem minui oportere sitis veris mile est : nam D. Pertiet qui hoc fecit experimentum , montis altitudinem non adeo sibi perspectam esse latetur, vulgo eam aestimari ait scio hexapedarum: ac forte ultra quadringentas hexapedas vix excurrit. Nam praecelsi loci altitudo plus aequo aestimari solet, ob varios itineris ans actus. Unde montis illius prope Telonem positi altitudinem saltem oo hexapedarum esse opinabatur D. de la Hire, antequam eam esset dimensus. v. Quae a D. Cassini facta est observatio in monte, cui nomen Nostra Domitia a custodia, Nostr Dame de ia Garde. eujus altitudo supra mare esti s hexapedas, eam praebet proportionem aeris inter de aquam quς est I, ad c63 : sed aer non erat eodem modo dispositus. Addit illud etiam D. de la Hire ex observationibus quae fiunt in locis parum altis, ut 3o aut o. hexap. iton adeo exactas elici posse rationes inter aeris de aquae pondera.
Quae tamen a D. de la Hire facta est Meudonii prope Lutetiam coram per- Dissiliam by Gorale
427쪽
illustii Abbate de Loumis adeo fuit accurata, ut illius ratio quodammodo P0Msabenda videatur. --VI. Idem argumentum mense Martio eum esset agitatum, D. Hombergobservationes legit suas circa ejusdem aeris diversa pondera , ut magis aut miniIs dilatatur aut comprimitur, penes diversia caloris gradus. Hujus scripti hoc est velut summarium , duas elle praecipuas aeris assectiones, quae nunc temporis sunt extra omnem eontroversiam positae,gravitatem nempe illius, Mesa terium: pondus quidem ex ipso Baro metro, elaterium cum ex aliis multititum ex selopeio pneumatico demonstratur. Nec semper opus est syringe , audembolo in comprimendo aere : sed varii caloris aut frigoris gradus id ipsiam plerumque praestant: adeo ut aer nobis circumfusus magis prematur hieme, quam aestate , ac plus aeris certum quoddam spatium , cujusmodi est Sphaer vitrea seviente hieme quam aestatis temporis occupet, ac globus ipse hiemis, tempore gravior si quam in aestu fervido, cum aer magis dilatatur. VII. Hoc utique variis comprobatum fuit experimentis a D. Homin Berg factis. Globum vitreum cujus diameter erat 1 o pollicum, vel circiter in machina pneumatica exinanivit aestatis tempore post i3o emboli itus dcreditus, tum bilanci appensus est : mox epistomio aperto , ut subiret aer ,. vi eandem lancem est appensus ; tum vero duadus unciis cum semisse gravior inventus est , quam paulo antea cum aere eissit destitutus. Hiemis tempore idem globus totidem exantiationibus fuit exinanitus de in. bi lance positus , tumque duas uncias & sex drachmis levior inven rus , quam
paulo antea. Huic experimento aptE convenit cum altero olim citra machinam pneu
maticam facto : globum vitreum , cujus diameter erat a7 pollicum in vaporario , vulgo un Poese, servavit per hiemem acerrimam; locus erat calidior. ibi globum appendit bilanci, tum occluso epistomio , & in cubiculum , ubi frigus acre seviebat, transatum globum paululum leviorem invenit, quod in densiore aere miniis gravitaret: sed discrimen omne vix unius erat semi- drachmae : cum per duas horas eo in loco stetillet, aperto verticillo aer cuin impetu subiit globum , quasi in machina exinanitus fui iset: tum lanci impositus duas drachmas eum semisse lanci alteri adjecit, ut fieret aequi pondium e adeo ut aer trium circiter drachmarum pondere subierit : nam semidrachmai minus in loco frigidiore ponderabat. Noluit in vaporario globum lanci adipendere, ne forte nimium dilatatus aer prae calore vas ipsum confringeret.
VIII. Cum Aprili mense de iis, qui in aqua submersi post aliquot dieo
emergunt, sermo haberetur, &causa hujus emersionis quUeretur, hanc attulit D. varignon , inclusum in corporibus aera premi arctius, di di siruptis fibrim evolvi. Id confirmatur ex eo, quod cadavera post aliquod praelium aeri empbsita intumescant, dum aet antea pressiis se se explicae.
428쪽
De elaterio aeris. I. A Τque hqe de aeris pondere t de ejusdem elaterio iisdem tempo ribus actum fuit, ubi de Atmospherae altitudine quaesitum est, quo argumentum a D. de la Hire, & D. Varignon non physice modo, sed dmechanice tractatum suit: perpauca e multis seligam , ne ultra quam pasit, longior sim. Primum itaque id principii loco ponit D. de la Hire aeris particulas magna elaterio esse praeditas, easque graves esse, tum quae ex duplici illa assectione
sequantur corollaria, ad leges mechanicas examinat.
Atque ut id omne clarum fiat & apertum , ponamus lineam A B multis elateriis constare, quae longitudinem hexapedae una conficiant, cum liberam habent extensionem , & ab omni pressione sunt libera. Sed ubi alia aliis incumbunt , & inseriora premuntur a superioribus singula elateria flectuntur.& contrahuntur in spatiis, quae sunt in ratione reciproca oneris superpositi sidque est velut quoddam experientiae principium. Unde si elateria , quorum alia aliis sunt superposita, sitis donentur pondecribus, usque qualibus, cum aequalia ponantur elateria r tum elater edein puncto d curvabitur & proprio, & incumbentium pondere : eadem ratione elater cha , & propria & duorum incumbentium gravitate flectetur in b, elater a Σ y in puncto E, & suo & incumbentis onere premetur ; sed supremum elaterium suo tantum pondere inflectetur. Quamobrem secundi distantia a et v dimidia pars V y futura est : sic tertii apertura erit tertia pars primiua deinceps & usque in infinitum. Ac lubinde regulam proponit D. de Diuitiam by GOoste
429쪽
ACADEMIAE HISTORIA. LIB. IV. A sla Hire, qua ad calculum revocari possit altitudo cujusque lineae e variis ela-
tione applicat. Ponuntur enim particulae quaeque acris ut elateria sua gravitate praedita, eaque ut inter se aequalia spectari possunt. Idem accidet, si sint in qualia, & partes ponderibus certa proportione respondeant. Jam ver ex barometro nota est ratio cujustibet altitudinis , seu columnae aeris ad Mercurium tubo inclusum , & proportio atmosphaerae ad eam altitudinem , si altitudo integra mercurii in tubo suspensi per disserentiam altitudinis mercurii quae inventa est in certa aeris altitudine, dividatur. Sic enim innotescet quoties ejusmodi aeris altitudo observata contineatur in tota altitudine atmosphaerae , ac subinde altitudo atmosphaerae innotescet in variis radibus pressionis : quin de parvae altitudines aeris, si sint accuratae, menis irram dabunt accuratiorem, quam si majores observentur, quod positio mediae pressionis cujusque spatii propius ad veram accedat: idque exemplo fiet apertius.
Observatorii 1 digit. 8 lin. & 3 punctorum, seu semissis lineae comperit
D. de la Hire. Cum statim Barometrum ad summam turris ligneae partem transsatum suisset , mercurius in tubo sublatus tantummodo erat ad 27 digit. altitudinem s lin. a. punct. Quamobrem altitudo 37 herap. et seuris pedes altitudinis ae iis se pressi , ut inter specum subterraneam , &turris cacumen premitur, dant tres lineas mercurii, punctum unum , seu Is puncta : nam linea in si x puncta dividitur. Sed tota altitudo mercurii erat 27 digit. ε lin. 3 punct. seu ao 3 punctor una. Quod si igitur altitudo integra Io 3 punctorum dividatur per is puncta . quae est di fierentia utriusque altitudinis mercurii inventae in ima lpecu . & in turris fastigio , prodibit numerus io 7 . , qui numerus designat quoties 3 7 , hexap. ζ , eaeque infimae in totius atmosphaerae columna contine rentur , cam facta est observatio , in tota altitudine atmosphaerae. Itaque per regulam , quam ante proposuit multiplicandi sunt ars per io 3 p& pro dibunt x i 87 pedes : cujus summae partes omnes ex ordine sumendς lum usque ad io e , & fiat summa I.722r pedum , aut mol a hexap. vel circiter pro totius atmosphaerae altitudine. Sie in observatione facta Tutonii, si ad 27 hexap. A altitudinem , me eurii suspensionem huic convenientem sumamus , & eadem methodo quς- ratur atmosphaerae altitudo haec fere consimilis invenictur, nempe ro 3 I9 hexap.
progressiis haec statuit velut principia. I. Totum aera terram inter & extremam atmosphaeram interjectum consimilis esse , & ejusdem naturae. 2. Eandem aeris molem eo minorem esse, quo magis premitur , idque servata ponderis incumbentis proportione , adeo ut volumina acris fiat in ratione reciproca ponderum, quod ipsa , ut dictum ante fuit, comprobat experientia. 3. Disserentiae inter duas altitudines ejusdem columnae aeris pondus
aequale esse ponderi disserentiae quae est in altitudine hydrargyri in baroinetris, uti supra probatum fuit ex variis experimentis.
430쪽
R . Hi ne propositiones quasdam deducit more Geometrim , 8e varia hine iis s. eruit corollaria , quorum illud primum est, absolutam atmosphaerae gravi Atatem inveniri non posse , cum pars ultima, quae sola est indefinita, nulloia modo explorata haberi queat, quamvis pondus eius sit vel millesima, pars.
totius columnae. α Atmosphaeram non torminari supet ficie aequabili Se uni . ta , cum partes aeris superiores magis ac magis rarescentes nuc illuc sine dispersiae. s. Negligi posse extremam armosphaer. e partem, cujus pondutis ratio ad totius columnae pondus datur. V. Hinc demum quorumdam problematum solutionem eruit posito aere ejusdem ubique naturae, adeo ut sola pressionum & onerum inaequalitas diaversitatem aliquam inducat. t. Barometri ope cujusque praecelsi montis altia ludo inveniri polcae i. Inter exhauriendum aera machinae pneumaticae usque ad certam quantitatem d. finire quae sit altitudo acris ejusdem raritatis cum eo quae in machina superest. a. In qua aeris altitudine extingueretur animal, quod in machina intercluso spiritu moritur. VI. His & aliis breviter decuisis haec tandem animadvertit, constitutionem aeris hactenus more Geometrico spectatam fitille juxta experimenta AD. M uiolte facta. At si ut Physici compositionem aeris contemplemur, haec imprimis notanda sunt ; non semper acra comprimi, aut dilatari iuxta pomderum incumbentium rationem : cum enim exhalationibus 8e vaporibus sirxesertus, imo Je qilibusdam pallicae is solidioribus sit permisius , ubi pressio,
ad certos fines venerit, ulterius progredi vix licet. VII Quamobrem maiora pondera non ea ratione premunt, aut den-. sint acra, qua premunt minora, Meque a nobis principii loco posita est proportio, intra certos limites erit contrahenda. 1. Pars inferior atmosphaerae vaporibus ciam si permista, dubitari merito potest an de proportione constituta hi vapores nihil detrahant, quin de juncti nonnihil mutationis hae in re asserant,cJ.nque ad certam usque aeris altitudinem venti tollantur, quaeri potest quid
discriminis in diversis aeris pondet bus hinc a tri possit. verum ista sunt hujusmodi ut ad exquisitam & Mathematicam subtilitatem non sint exigenda ;nec quousque pateat atmosphaera , tam scrupulose inquiri necesse est. Quae nostra hac aetate circa illius pondus & vim elasticam aeris sunt observata mirum quantum lucis Physicae intulerint. VIII. Illud pene mihi exciderat, quod ad Physicam maxime pertinet, quantum pluviae in Observatorio deciderit anno superiore summa fuit ex diligenti Odservatione D. de la Hire is dig. , lin. . Id vero hoe anno taeter solitum accidit, ut mensibus amario, Februario , 5c Martio major im-ris copia, quam Junio, Iulio , α Augusto ceciderit: cam cies hi menses
tantum pluviae scrumque suppeditent, quantum novem menses reliqui pCorus , Favonius, & Noto. Zephyrus , qui hae aestate regnarunt , calorem adeo debilitarunt, ut fructus debitam non consecuti sint mutaritatem.