장음표시 사용
51쪽
AM M. tione pulveris gallae, ex sile superstite & sulphureo collie tur. Nam sue i 66'. cum parvae iridis densatum viridi colore tingunt: spiritus salis ammoniaci nul de s S. lam in iis effecit praecipitationem; perparum salis sulphurei post distillationem
IV. Aquae Spadenses eadem mothodo examinatae fuerunt a saporem acidum & serrugineum prae se ferebant, aceti rubri colorem g illae additione induebant, nulla quoque ex amusione spiritus ammoniaci pacta est in iis praecipitatio. Post distillationem pulvis instar serrcae rubiginis,ut in aquis mox memoratis, sal itidem ferrugineus extractus est. V. Aliquanto plus operae in probandis aquis mineralibus pagi vulgo dictimc le Comte positum est. A qua in fonte suo tepida , noctu quam diu calidior pethibetur in fontis concha: si ab aliquo tempore agitata non fuit; telae subpingues in superficie extant , limus itidem pinguis & odoris bitumnosi . ubi fuit exsiccatuS. Haec tamen aqua aciditate sua linguam pungit : sed cum gallae pulvere rubeo colore non tingitur. Spiritus salis ammoniaci instillatus celercm aDbae materiae essecit praecipitationem ε, adeo ut videretur haec aqua sile acido, atque, ut loquuntur , mercuriali impraegirata. Et tamen post distillationem quae supersuit in fundo vas, , pars fere octava aquae sella erat instar salis communis , non acida. Succus parvae iridis densitus & instillatus colorem caeruleum in viridem convertit , quod siles sulphurei praestare solent. Exhalata penitus aqua multum in fundo vasis terrae & falis apparuit , seporis sit si , acrius linguam pungcbat quam sal communis , atque ad salem tartari propius accedebat : sal extractus, una cum oleo vitrioli aeque tumultuari visus est ac si misset sal tartari. Hinc D. du Clos sus picabatur silem esse bituminosae cujusdam materiae , non olcosae r nam oleum huic aquae non innatat : sed cst instar terrae bituminose quam aquae diluere pollunt & penetrare : adeo ut ex illa permistione quaedam oriatur fermentatio & putredo, ac salina aciditas quae in lixivialem abit salsuginem. Nulli sales minerales tantam effervescentiam cum oleo vitrioli esticiunt; falcs bituminosi vegetalibus propiores & magis sulphurei eam cum acidis pugnam cient. VI. Huic assinis visi est aqua e pago S. Myonii dicto allata , cum eo discrimine quod ex gallae pulvere rubeum colorem in uerit, sed gustu acuda erat. Multum salis sulpnurei dedit, qui cum oleo vitrioli estribuit. S blimati solutioncm colore flavo instar croci antimonii in secit, quod sales sulphurei & fixi, ut sal tartari, praestare solent. Oleum vitrioli huic aquae nolidum distillatae assii sum celerem excitavit motum , atque innumerae bullulae per horae quadrantem eruperunt. Nihil ejusmodi visum est , cum oleum vitrioli aquae communi infusum fuit. Color ille rubeus cx admistione gallae potuit ex bituminoso vitriolo , quale est in carbone fossili , pi fici lci. VII. Mitto de aliis aquis mineralibus quae tum probatae fuerunt, fusius dicere : harum dotes salibus propriis c utque mineralis magna ex parte reseruntur acceptae ; spiritus enim vix se produnt, aut separatione, aut Viaribus insitis. Sed in o albus fere sales inlunt, iique quos cernimus effictu.
52쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Li B. I. 1τereare potant. Magna quippe est salium, ut mineralium varietas. Salem est A qaa se piimum & simplicissimum mixtum plerique Chymici arbitrantur. Tot mineri pene in terrae gremio sunt genera salium, quot mixtorum ; ex iis sales mixti & varie temperati in aptatis matricibus prodeunt. Acida & sulphurea a te Chymica in sales re svuntur , adeo ut sal videatur primum eorum esse rudimentum : cujusque mineralis primum ens , sal quidam est, qui aqua praeteri .ibente diluitur, atque aqua illa mineralis facta tam varia elle potest , quam sales ipsi quibus impraegnatur. Sed mineralium pars forte minima nobis nota est, uti & salium qui in terra desitescunt , quique perrato in mali sconcrescunt , ut sal gemmae & quidam alii fossiles ; nec terrenae materiae nisi perpaucae , astutione aquae calentis , seu lixiviis sale suo exuuntur , nisi forte quae sales ad vitae usium idoneos praebent , quales sunt eae terrae quae alumen, vitriolum, salem petrae suppeditant. Et quidem ex iis quae probatae sunt aquis & ex aliis quae deinceps sunt examinatς, cales singulates prodierunt: necdum illud ante compertum erat, terram sales alcati procreare. qui salibus plantarum sulphureis tam essent cognati, quam qui reperti sunt in iis fontibus nominati S. VIII. Quibus mineralibus seetae sint aquae Pogienses, v. de Pougues, in agro Nivernensi , vix suspicari licet, non multum aciditatis prς se ferebant, nec injectu gallae pulveris rubeum induebant colorem , & tamen ubi recens est aqua, non parum rubet eo pulvere adjecto eaque est acidior. Cum post aliquot annos illae iter facerem , pustare volui aquam in suo fonte qui olim
percelebris fuit, eamque valde acidam pene ut acetum sensi.
Ex aliquot spiritus salis ammoniaci guttis huic aquae instillatis praecipitatio alba & den a facta est. A qua exhalata, quod residuum fuit album erat in folia diductum & salsum , idque aquae communis & calidae aflusione dissolutum & filtratum , succum florum parvae iridis viridi colore tinxit; cum oleo vittioli nullam fecit effervescentiam , sed levem duntaxat fremi tum . Ex quo justa suspicio fuit aquam illam mineralem per terras bituminosas transire, in quibus minus est bituminis , sed major vitrioli copia r nec valde est dissimilis aquis de S. J0on , quae mox sunt comm
IX. Aquae de michr in Arvernia percelebres, non indiligenter fuerunt exacminatae. Plures in eo oppido sunt fontes alii aliis calidiores, sed omnes pene in eo conveniunt, quod magnam salis sulphurei copiam suppeditent. A qua fontis vulgo de ia Irille dicti odorem spargebat resimosum , sapore erat acidulo, nucis gallae iaditione colorem non mutabat , nec spiritu salis ammoniaci instillato albescebat, sed aliquot guttis olei vitrioli assiusis, statim bul lulae e fundo vasis sublatae sunt, ut in aqua de S. Afr=n. Duae hujus aquae librae drachmam cum duodecim granis materiae, quae fere tota erat sal purus, Iraebuere. Hic fit tratus instar salis tartari acer & lixivialis, in humido aereiquescens , cum oleo vitrioli tumultuari visius est ; mercurii sublimati solutionem rubro colore in secit : adeo ut sal ille omnino sit ex eorum genere qui sulphurei dicuntur & fixi.
pido et sapor aquae erat acidulus, non ingratus ; odor itidem bituminosus;
53쪽
A N N. eum galla paululum rubescere visa est , hujus duae libiae eum aqua sequaIi ς , . nae ejusdem molis aut voluminis collatae Io . granis graviores repertae sunt. 68. Post distillationem magna salis copia in fundo vasis resedit , cujus sapor acer non multum a sale ammoniaco alienus videbatur e quatuor librae exiatillatae duas drachmas cum semisse materiae salsae praebuerunt ; ac nona fere pars terrae erat; sal coagulatus omnino sulphureus ex allatis saepe indiciis paruit.
XI. A qua itidem calida in sonte suo d'Eves ingrati erat saporis & tidi odoris. Nullo fere indicio aut gallae aut salis ammoniaci , vel salis tartari, vel olei vitrioli, aut vitriolo, aut sale sulphureo impraegnata a paruit; paululum erat gravior aqua Sequanae. Extillata parum salis dedit, qui sapore suo Crystallum mineralem referebat, isque nee succum florum parvae iridis viridi colore infecit, nec ullum motum cum oleo vitrioli excitavit, nec sublimati solutionem turbavit: cum salepetrae majorem h heiabat assinitatem, sed accensis carbonibus impositus non fulminabat. Id vero mirari subit salem hujus generis qui gustu subfrigidus & sine acrimonia judicatur , in aqua calida inesse nec bituminosa , nec sulphurea, cum diversa plane sit illius salis natura ab eo qui in aliis thermis deprehenditur
XII. Complures aliae quae inter minerales aquas vulgo recensentur , variis probationibus sunt subjectae , quae perparum salis dederunt, nec fere ullis indiciis aut sapore, aut gallae pulvere, aut spiritu fatis amm niaci , aut sale tartari sunt immutatae. Hujus generis fuerunt aquae δε Reusme in Unellis v. le Perche i octo hujus aquae librae sex tantum grana salis aetioris dederunt. A qua de Verberie prope Compendium nullum p ne salem reliquit. A qua d'Ouarn in agro Bellovacensi prope Claromontium distillata aliquantum salis cum fecibus terrenis misti in fundo vasis reliquit, Ii cum oleo vitrioli nullum fremitum, aut partium motum efffecit. A qua de
Ἀωgυ prope Sylvanectum perparum terrae inspidae in fundo vass post distillationem reliquit.
pulveris gallae admistione, aut spiritus suis ammoniaci instillatione vix immutata apparuit. Duae circiter librae post distillationem sex grana salis acri ris praebuerunt. Huic sali in aqua communi exsoluto aliquot guttae olei vitrioli affusae citra ullam fere efffervescentiam concretionem c sidcere cum fumo foetido , quais ex mistura olei vitrioli cum sulphuris vel antimonii dissolutione per sulphureos siles palata cfferri solcr. Sal ille non dis. smilis antimonii sali visius est , cumque eosdem efluctus aquae illae min rates & sal antimonii procreent, hinc forte suspicari licet ente pii mo , ut Vocant, antimonii eas aquas impraegnari. Sed cum parum salis iis inst, fors est ut quinque aut sex salis antimonii grana in jusculo sumpta non min rem asserrent sanandae scabiei aut prui igini utilitatem , quam magna huius aqUae copia. Au. certe vis ejus forsitan cfficacior foret, si parte cjus majore exhalata quae nihil est aliud quam phlegma inutile , unus aut alter
scyphus aquae potaretur. Sic enim ventriculo oneri non esset, cumque vis
hujus aquae tota in sale quodam satis fixo posita sit, nihil metuendum D Ijtigod by Corale
54쪽
ACADEMIAE HISTORIA. LIB. I. 29
est , ne sortὶ hujus vires evaporatione infringantur. Ita quidem videbatur D. dii Clos, qui eam aquam perpurgando sanguini & humorum putredini corrigendae utilem esse existimabat.
uadam circa calcis praeparationem P sica observationes perstringuntur.
I. T Neunte anno vir in Physicis eruditus, & in Architectura exem I ὸ I citatus tractatum de optima calcis praeparatione conscripsit, quem calce. Academiae examinandum praebuit. Hujus ea summa erat, calcem optimamὰ saxo duriore jam diu e rupe aut fodina exciso , nec congelationi obnoxio parari oportere. Ubi cocta est, recentior, gravis Ze sonora vetustiori de leviori praeserenda , quod partes habeat arctius colligatas ; cum extinguitur, strepitum edat , cum fumis esservescat, extincta humidior sit , pinguis de candida, quod sale tum abundet sulphureo , de subtili quodam humore in quam glutine partes devinciantur. a. Cum alitem calx sit structurie omnis & firmae & solidae velut fit-mamentum , illud e re communi foret , si lapides calearii lique optimi
Lutetiam asportati in furnis ad hanc rem idoneis excoquerentur : tum enim calx longius transvecta vim suam non deperderet, plus haberet salis , e que adeo cum majori arenae copia compingi posset . neque ea evenirent incommoda quae saepe e calcis penuria in structura aedificiorum consi quuntur, tibi gypsum loco calcis adhibetur , adeo ut aedificia sint brevioris aevi. & cito fatiscant. Quo plus est salis fixi in lapidibus , hoc duriores
sunt Ac graviores , nam concretio omnis a sale poti sumum ducitur : is non facile extrahitur , sed post calcinationem perstat immobilis e cum terra puta & sicea sit stiabilis de math compacta , sal volatilis caloris vi statim evanesicat, uti & humor crassior qui calore absumitur, subtilis humor arctius eum sale & tetra colaaeret. II. Itaque ii lapides calci conficienda: videntur optimi, in quibus major est salis fixi copia Sc subtilioris humidi. Unde saxa e rupibus excisa, quaeque sunt firmiora, calcem praebent optimam. Sic Lugduni murales structuiae, tametsi e terra tantummodo compactae, calce marmorea incrustatae omnibus aeris injuriis diutissime obsistunt. In vico nomine Champagne prope Fontembellaqueum se invenisse quodadam saxi genus testatur auctor laudatus , ex quo lapides Lutetiam ante aliquot annos asportari jussit, ex iis calcem Omnium optimam confecit , uti
variis experimentis iussu Illustrissimi Coiberti factis comprobavit. Contra lapides illi quibus plus inest terrae de humidi crassioris , quam salis fixi& sebtilis humoris, quique sunt leviores, calci conficiendae minus sunt idonei. Hujus generis est gypsum , cujus sal nitrosus vim illam coagul tricem non habet. Unde hoc genus lapidis cocti incrustandis duntaxat --
55쪽
A M M. iis ab aere tutis est idoneum. Quidquid enim in eo est salis fixi animore aqua 1ss8. vel aeris facile exsolvitur, per patentes meatus d. situ. t, tiimque mixtionis laxatur vinculum. Hinc forte incrustationes ex gypso ignis calori moderat
magis resistunt. quam quae ex calce fieri solent, quod supcifluus gypsi humor
calor. ignis disitur, cum in calcis de arenae mistura, calor paululum intensor humorem ipsum cum sile permistum plus citis rareficiat, mixtionem adeo ipsam diissolvat. Hinc gyptium vetus recoquitur, ut dismato humore supei fluo sal vires suas ante deprcllas recuperet. III. Haec sere de lapidum celectu diffferebat vir laudatus. Hos quoque non recentes, sed ante aliquot annos c lapidicina excisos optabat, ut benigno Solis calore humiditas superflua exhalet , & sales ex aere volatiles subeant qui cum fixis facit E consociantur. In fumis ad eam rem aptatis lapides primum leni ignis calore excoquantur , ne humor crassior filcm volatilem p ae properc secum abripiat. Nam ignis vehementior lat i les disrumperet, ac subinde metuendum foret ne lapides fornicis dissilii ctit. Jam humore illo crassiore exhalato nullum est , nimio ignis calore periculum. Quo enim intensior est , hoc terrae de salis particulas minutilas dividit , ut aptiores sint firmae compagini. Quin & illud verisimillimum est salem ligni vol tilem cum late fixo calcis una conjungi. IV. Quamobrem in cocto lapide terra, sit fixum Se volatile remanent. humor subtilior vi ignis tantummodo rarescit, cum sit oleota cujusdam substant ae, non absumitur; crassor vero qui ad lapidis compositionem proprie non pertinet, qui ue male cohaeret cum aliis misellibus. omnino exhalat. Noc lapides amplius quam quarta , aut ad summum tertia sui ponderis parte minui dcbent, secas ealci conficiendae minus sunt idonei , cum sale fixo des.
tituti, terra tantum leviore & humore constent.
U. Excocti lapides si non statim extinguantur , quod fustu optimum esse t, in doliis accurate occlusis & in loco sicciori sunt reponendi; idque
imprimis cavendum ne aeri pateat aditus. Hic enim dum apertos meatus
subit, sales commovet, humorem diluit, & magna ex parte secum abripit; tumque excocti lapides in pulverem abeunt, nec quicquam sere restat nisi
caput mortuum : nam pulvis ille rcsduus cum aqua permistus vix eam calefacit. Et tamen structores, aut lapidarii calcem sic extinctam & debilitatam cum eadem arenae copia permiscere solent, ac si ea esset optima , tumque arenatum conflant male ubi cohaerens, quod ubi parum dehiscit, statim ultro dilabitur. Quocirca s fieri potest, quamprimum calx extinguenda eo quo norunt artifices modo. Non enim aquam affundunt lapidibus, sed loco excavato tanquam crateri aqua repleto lapides singillatim imponunt. inod si ipsis lapidibus aqua assunderetur, haec sales tantummodo commoveret, qui una cum densiori fumo exhalarent: siquidem assilia paulatim aqua non satis habet virium ut tumultuantes sales comprimat. Unde calx ipsa, dum exti guttur, indesinenter de ubique iudiculis aut contis vulgo des Boxulas, est agitanda : secias ubi deest illa agitatio, sale prae aquae frigore excitato de excandescente, neque ab ea oppressio , calx ipsa in lapillos duriores iterum concrescit, tumque calcem combustam minus apta voce appellant.
56쪽
ACADEMIAE HISTORIA. Lis. I. 3I
Diu & multum calx commovenda & magna aquae copia assundi sine pri Daraculo potest : tantum enim calx ipsa aquae capit quantum satis est. Affii. calce. sione aquae Ze jugi motione cavetur ne crepitando partem sui salis amittat; dum enim aqua illius subit meatus, nimium rarescens cum impetu obices revellit, & sal subtilior per apertas rimas erumpit. Extincta calci magna aquae copia superfunditur , quae salem subtiliorem retinet, dum cremoris instar is aquae innatat , adeo ut salium de aquae fiat
VI. Saepe expertum se admonebat quosdam lapides , quique optimam suppeditant calcem , cujusmodi ii sunt qui in vico Champagne reperiuntur , diu servari illaesos, atque interdum evenire ut per diem integrum in aqua frigida citra ullum calorem perstent, quasi crudi essent Ed non cocti , sed aquae servidae impositi statim vires suas exerunt, quod forth proprii salis sibilli quadam divisione densiores facti humorem extrarium non facile admittant. Calx extincta sic terra tegitur, ut nihil in eam gelido aut humido aeri liceat. Quo vetustior , hoc melior: nam lenta fermentatione , & in restino partium insensibilium motu fit subtilior. Quam ob rationem olim Romani calcem ante triennium extinctam aedificiorum substructionibus ad-hi, bant. Sic arenata aut coementa in fundamentis aedificiorum lapidibus ipsis duriora cernuntur ; archi iis enim sal humidior cum arena sibi cognata cohaeret. Excipiendae tamen sunt substructiones in aqua . aut in humidiorii eo factae , quibus calx viva Ae recens extincta est adhibenda. Sic enim adhuc incalescens, quantum sibi satis est humoris capit, tum brevi exsiccata
alium humorem non amplius excipit. VII. Arenae alterum tantum una cum calce citra aquae additionem permiscentur : haec enim vim salium debilitat. Idque in coemento maxime tenendum : hoc enim ignis ardoribus exsiccatum aquam avidi ils imbibit, quam calx ipsa , quae pinguior cum sit, una cum aqua non facile miscetur. Jam ubi exsiccatur coementum, id porosum fit & minus tenax, sed calce tantummodo dilutum corpus essicit solidum & impenetrabile, quod in aquis
VIII. Romani tres partes arenae fluviatilis, quatuor illius arenae quae ex terrae profundo eruitur , cum una parte calcis permiscebant, quod ea eslce Optima. Quo autem tenacius foret arenatum , aliquot ante diebus id parabant , ut paulatim fermentesceret. Quin & tertiam partem testarum e laterculis interdum adjiciebant, ex quibus optimum fit coementum. Arcia recens estolla ne aeris humore diluatur , quaeque manibus conmistata stre-
Pitum edat, subrubri coloris utendum est. Nam sal cum asperioribus huius arenae particulis arctiori vinculo cohaeret, quam si mollior sit S sutatilior. IX. Hanc de calcis praeparatione de usu disIertationem vehementer prC-barunt D. D. Perrauit & su Clos : animadversiones tamen suas sciis iis tiu-diderunt. Et quidem D. Perrauit quae sint concretionis & firmitatis causae paucis expotuit. Hoc enim argumcntum postea in suis tentaminibus Physicis uberiori stylo est persecutus , ubi coagulationem omnem de firmitatem ex principiis mechanicis deduxit, non ex atomis hamatis quas in ciD
57쪽
A MN. colutione disruptum iri putabat , quod utique atomorum naturae οπnurb1668. repugnat, sed ex partium figura, motu 3c textura. Nec Chymici qui sa les coagulationis principia constituunt, huic sententiae advertantur : cales enim vocant dura quaedam de solida corpora , quae firmitate de tenuitate sua
facile cum aliis corporibus permiscentur, eorumque coagulationem pro
movent. Ex iis alii sunt subtiliores , alii crassiores; illi s soli sint, vix satis firmam compactionem esticiunt, uti nec sales fixi & crassi satis sunt penetrabiles , ut partes omnes corporis subeant : unde una ambo conjunguntur, urcompacta & firma efficiant corpora.
X. Cum igitur, inquiebat, lapides ex quibus calx essicitur , sint duri
Ze solidi, ubi ignis ardoribus dissolvuntur, sales volatiles cum fixis ante conjuncti mabna ex parte avolant , fixi cum terrenis corpusculis utcunque consociantur,& mese compactum cssiciunt corpus innumeris poris pervium, quos spiritus sulphurei relinquunt. Extinctione ipsa sales fixi antea cum terrenis partibus cohaerentes prae fluiditate sua cum sale volatili sumistite una Conriinguntur , Se arenosis corporibus arctii 3s adhaerescunt, ac demum sales affusi one aquae praecipiti motu agitati calorem procreant.
Arenae corpuscula & plana de tersa Deilids salibus calcis agglutinantur , quam si spongiosa essent de tenuia. Hinc muri calce illiti superficies
tractu temporis indurescit, quod sales ex aere volatiles corpora calcinata subeant, & inanes meatus occludant. XI. Quo calx extincta diutius asservatur , hoc melior est , cujus rei Vitruvius hanc affert rationem , quod complures calcis recentis partes non ex
omni parte sit extinctae r unde non lapilli modo, qui sensu ipso percipiuntur. sed complures etiam salis particulae longiori egent tempore, ut dissolvi pota sint, secus sales fixi eum terrenis particulis colligati manent, nec moveri pos. sunt, quod aliis salibus socientur et id vero fluiditas tantum aquae praest Depotest. Cum tamen calx ex lapidibus minus duris paratur , tum recens est adhibenda : nam cito extinguitur , eaque si diutius asservetur , vim suam amittit Quod non evenit, ubi lapides sunt duriores t in his enim excoctis complures sunt salis particulae cum terrenis arctiori vinculo devinctae, quae
diuturnam fermentationem suam tuentur.
Ex quibus illud efficitur calcis usum non esse dissimilem saxi durissimi su- soni, quae idcirco fieret, ut cum aliis fixis facilitas conglutinari posset: pristinam vero duritiem de soliditatem quam ignis ardoribus amiserat. sibi resti tuit, ubi cum arenae lapillis solo contactu adhaerescit. Ista quidem D Perraule
circia usum calcis Ac Auctoris dissertationem annotaviti Hoc utique non facile concederem sales volatiles ex arena in caleem commeare : sed forte ad mechanicas affictiones confugere satius foret. Cum
enim arenae grana sint perpolita , atque ut crystalli pellucidae micro scopio conspiciantur, illud satis est verisimile sales ealeis in aqua fit sos his lapillis. quorum superficies sunt complanatae & tersiae, partinaci contactu adhaerescere Verum hoc loco non quid nobis, sed quid aliis videatur , explicandum suta cepimus. Quae in eandem dissertationem animadverterit D. du Clos , mox subiiciam.
XII Postium hujus dissertationis argumentum & auctoris consilium comprobavi Disiti Corale
58쪽
ACADEMIAE HISTORI'. LIB. I. 33
comprobavit, salem fixum lapidum & concretionis piincipium, ut ecm- PN pactionis in substructionibus essectricem causam non irficiatus, illud op- ca. tasset , ut huius salis dotes aut qualitates Auctor dissertationis explicatius tradidisset. Neque id satis erat salim coagulationis in lapidibus pliniaci pium constituere , aut docere saxa duriora uberiore sale donari : non enim ex duris quibusque lapidibus calx efficitur , quod non aliunde quam ex varietate salium oriri potest. Nam lapides alii sunt asperi & arenosi . ut cotes & silices, quibus constratae sunt viae; alii sunt argillosi, ut marmora qoae perpoliri pollunt , quaeque ex argilla indurata conflari videntur ;alii molliores de magis .cretos. Non e silicibus aut cotibus quibus gladii exacuuntur, neque ex iis lapidibus qui viis muniendis adhibentur , 'calx conficitur , sed ex saxo & marmore : tametsi in illis non minor sit durities. nec minor salis copia: adeo ut diversa salium genera hanc lapidibus praebeant dispositionem. XIV. Cum autem sales alii sint sulphurei, alii acidi & mercuriales, ut loquuntur, illi in calce sunt uberiores : nam sulphurea mineralia dissol-Vunt , uti & sales A lx ili e vegetabilibus extractis. Hinc calx terris sterilibus fertilitatem assert, ut Marga , quae est quoddam argillae genus. Quin &supra innuimus sale tartari sulphureo certa ratione praeparato, & cum Stam- pensi sabulo permisto, aquam in lapidis sormam concrescere. In calcinatione salem insitum lapidibus, illius accessione qui lignis inest, multum augeri ex iis quae superius allata sunt experimentis circa mineralia sulphurea Zecalcinata facile intelligitur. Calcem ex comm acti expositam debilitari constat, non quod magnam sui salis partem amiserit, cum illud experientia se comperisse asserat D. ductos majorem salis copiam e calce per aliquot menses aeri exposita, quam e recenti extractam a te fuisse: sed hoe commune esse ait salibus sulphureis, ut in aere exsoluti propriam velut indolem exuant, dum illud quod terrestre est & siccum, quodque ad coagulationem plurimum confert, a sale sejungitur, & in pulverem fatiscit. Quod auctor subjicit de asservanda calce, postquam ratincta est , rationi consonum plane videtur. Occulta enim fermentatio hujus salis lapidifici in molliori calce magis promovetur , quam ubi una cum arena exsiccante estrermista. Sed de calcis natura & usu magis ex occasione quam ex institutoaee dicta fuerint.
t X v. Ineunte anno 1668. variae animalium dissectiones factae ae cerebri . struebara imprimis examinata. Plantarum nonnullae descriptiones a D. M a chant in rebus Bolanicis admodum exercitato lectae sunt. Camelus dissectus fuit magna cum cura, cujus historia publici postea iuris facta est. D. Hugens experimenta quaedam secit in machina pneumatica quam ante aliquot annos D. Geri Ite Magde burgetas excogitaverat . eius struct in sibi reservata. Hujus machinae P. Scnotius mentionem fecerat e sed D. Boyle illius artificium detexit, multa huic adjecit ad usum faciliora, nova de praeclara experimenta una cum machinae descriptione anno I66 I. ab eo publicata non mediocre lumen Physicis rebus intulerunt. Brevi post tempore D. Hugens nobilis Batavus praeclaris inventis dc scriptis toto oebe Disit iroo by GOrale
59쪽
A N M. celebris hane machinam sic perfecit , ut usus illius longe sit facilior. D x668. Homberg nunc Academiae socius eam machinam, ut a D. Gerige fuit ex cogitata , sic absolutam essecit, ut omnis generis experimenta in illa longδ persectiori modo fiant. Sed ea de re idoneo loco dicemus. Nee necesse est quae facta sunt in Academia experimenta singillatim referre , cum ea sint nunc temporis pervagata. Hujus generis fuerunt soni e hausto aete extinctio, spiritus vini ebullitia , vehemens cupri in spiritu nitri post extractum aera dissolutio & essetvescentia, quae subeunte aere longe placidior erat. Ac de Physeis experimentis quae anni Ic6 . decursu, & ineunte anno I66 usque ad Pasenale tempus sunt facta, fatis multa diximus, nunc de Mathematicis dicendum, sed majori brevitate. Nam complura ex iis quae tum temporis fuerunt in Geometria, Mechanicis & Dioptricis proposita, aut publici juris facta sunt, aut in operibus posthumis quae D. de la Hire summa cura Ze studio collegit & expendit, quaeque anno Is=3. Typis Regiis excusa
sunt, magna ex parte continentur.
FPhysica ad Mathesim . ut ad dissiciliorem scientiam progredimur, ae
primit m quae annis r667. & I668. fuerint observata , aut inventa, ios . strictim attingemus.
De rebas Astronomicis gara anno I 667. in Academia discesse ferans.
i. Um omnes Mathematicae disciplinae ad vitae cultum , & ad earum - rerum quibus utuntur homines, facultatem sint perutiles, tum A tronomia pene necessaria generis humani societati semper fuit judicata. Hane imprimis coluerunt Chaldaei, AEgyptii, Arabes, Persae, ac Sinenses etiamnum in ea cognitione de scientia studium omne suum ponunt. Haec Christianae r ligioni aditum ad illas gentes munit, qua quidem de re alius erit disserendi locus. Nunc vero quanta cura & studio haec nobilis scientia in Academia ex culta fuerit, dicendum nobis est, ducto ab iis exordio quae minus habent splendoris, sed quae si negligas, non erit majoribus locus. II. Duae sunt omnἰum primae observationes Astronomicae , qtis reliquis ut fundamenta substernuntur, linea meridiana & poli altitudo : ab iis ita Di it troes by GOosli
60쪽
que ineipiendum duxit D. Auetout, cum viπret Vir omni genere doctrinae Apis Iraestans. Cum autem utraque obser atio variis fieri modis possit , primo is, eaoco habendi sunt ii qui ex aliis prioribus in quibus errandi est periculum,non pendent. Hujus generis est Poli altitudo quae ex maxima & minima stellae e
laris aut alterius ex iis quae nunquam occidunt altitudine meridiana, vel in eadem nocte, vel etiam post aliquot mensum intervallum dignoscitur. Nam ut norunt omnes vel mediocriter ab hac scientia instructi, ipla poli altitudo
Die quinta Januarii anni 1668. D. Buot observationes suas altitudinis Poli die so . Decembris in horto Bibliothecae Regiae factas Academiae proposuit. Sextante usus est cujus radius erat sex pedum ; ex maxima stillae polatis & minima altitude , Poli ipsius altitudinem 48. gr. si . m. invenit, distantia stellae polaris a Polo inventa est 2. grad. 28. m. Is. sec. D. de Robervat eandem sere stellae polaris a polo ipso distantiam reperit, erro
rem tamen nonnullum ex pinnula male collocata irrepsisse postea comperit : atque haud scio an refractionum tum habita fuerit ratio , qua D.
Cassinus stellam potarem uno minuto ultra quam par sit , attolli depre hendit.. III. Sie linea meridiana stellae alicujus fixae beneficio satis accurate delineatur , cum ejus stellae altitudines duae sibi aequales sumuntur, in aequali is Meridiano distantia. Nam Orientali primiim, tum occidentali a1imutho
in plano horizontis utrimque notato, qui ab iis comprehenditur angulus bia fariam sectus lineam meridianam praebet. Unam e fixis quae inter polum mundi & Zenith nostrum pertransit, si ligi commode posse admonstat D. Hugens ; una V. gr. ex septem majoris Ursae circa menses Martium & Aprilem his in regionibus huic rei est aptissima , si extremam caudae exceperis, quae ultra ranith excurrit. Sub Gnem Augusti eam itidem quae in Cephei humero sita est, aut denique sub
initium Novembris tres aut quatuor Cassiopeae stellas in eamdem rem adhibere licet. Id quoque circa solstitium aestivum , cum Solis declinatio p ne eadem manet, commode fieri potest. Tum enim Azimutha Solis r diis , aut styli umbra facilius designantur. IV. His bene constitutis stellarum situs de positiones facilius designari, de coelestis globus longe accuratius quam solet, delineari poterit. Quod ut citra errorem sensibilem consequi liceat, stellarum ascensiones rectae , &earum differentiae , necnon de earum declinationes . horologii oscillatorii ope seu penduli a clarissimo Hugenio ante aliquot annos inventi, perspectae haberi debent. Qua id ratione fieret , adhibitis filis ad perpendiculam super horizontem erectis ex triangulorum Sphaericorum analysi ipse demonstravit. Eadem pene methodo quae & quanta sit Atmospherae refractio inquavis altitudine Solis dignosci posse ostendit. Demonstrationum seriem exscribere longum ellat, & ab instituto opere alienum. V. Stellarum loca variis modis restitui posse inter omnes convenit. Primum si Sextantis ope inter duas stet Ias illustres distantia sumatur, tum ali xum stellarum distantiae ab una ex iis duabus prioribus capiantur. a. Si autitudinis meridianae & ascensionum rectarum disserentiae sumantur , idque