장음표시 사용
111쪽
amplissimum semper fuisse,& legerim inFabium Maximum, ita b Plinio nostro prodente, annis LXIII Augurem suisse, licet XXII dicat Obsequens: A guralis disciplinae, & dignitatis' Cicero,& Clemens
Alexandrinus meminere, de eadem libros editos ab Appio Claudio Pulcro, & de Auguribus a M. Porcio Catone orationem inscriptam, auctor est f Pompeius Festus: multa de eadem exstant apud F Valerium Maximum, ', Lactantium, , Alexandru ab Alexandro, Polydorum Vergilium, 'Aymarum Rivallium,& Ioannem Rosinum, & de eius sermulis, S solemnibus verbis apud' Brissonium: illius etiam dignitas passim ex Liuio colligitur, atq; ex numis antiquis, quorum multis rei, & argentei apud me sunt, & praesertim C. Iulii Caesaris Dictatoris, M. Antonij Triumuiri R. P. C.
Augusti, Vitellij, Vespasiani, Neruae, M. Aurelij Philosophi, Antonini Elagabali, & aliis quam plurimis,
qui referuntur, & declarantur a ' Fuluio Vrsino, PSebastiano Ericio, i AEnea Vico, & Gulielmo Choulio Gallo rei antiquaris, num arueq; in primis studios sitimis: illius porro x anitas abs Arnobio damnatur, ac demum nescio quomodo impar Plini j maioris meritis Auguratus esse potuisset, quem posterior Plinius ceu summum amplis imae dignitatis fastigium a Traiano deprecatu sest, & se illum adeptum ingenti laetitia enfusus ad ' Arrianum scribit, nec inter illius titulos, qui fusissime in eius inscriptionibus recensentur, postre mum posteriores hunc habuerunt: sed ideo in hanc sententiam pronior sui, quia cum viderem hunc C. Plinium in nostra inscriptione notatu Sex uirum Augusta
le fuisse, qua dignitate multos libertini ordinis homia
112쪽
sECUNDVS. o nes ornatos Veronenses inscriptiones ostendunt, adduci non potui ut crederem huiusmodi Sextiiratum ab eo unqua gestu, vel a gestus aliquando fuisset, quod illi dedecori minime cessisset, & praesertim in patria, ut de alijs summis viris vel talia, vel similia legimus
hunc solum omnium minimum in eius inscriptione fuisse descriptum, reliquos vero illius titulos, & res gestas, quae maximae fuerunt, silentio fuisse praeteritas, id enim summae iniuriae expressa fuisset nota, non gloriae; cum praesertim ipsum Plinium nobili genere ortu, vel ex eo liquet, quod summa csi libertate , C. Mario Mi H ictriumphatori,& septies Consuli ignobilitatem exprobrat, dum illu aratorem Arpinatem, & manipularem Imperatorem vocat,& post Cimbrica victoria cantaris illii potasse Liberi patris exemplo aperte indignatur. Altera vero etiam ratione ad hoc credendum moueor, quia ille C. Plinius, cui nostra inscriptio ab haerede erecta est, uxorem habuit, at uxore nostrum semper caruisse video, neq; enim unquam ab se ductam testatur, nec Plinius iunior scribit;) quanquam vero sorore pro uxore in sexto versu nostrae inscriptionis VPanui-
mus primo restituerat, hoc tamen minime probauit, ioco citaeo sed sententia mutata sororem postea in uxorem, S rectius, conuertit, ut ex ipsa integra inscriptione per curestituta constat, quam ego vidi in quodam eius breuiario historiar Veronensis manu scripto, quod in Biblioteca Caesaris Nichesolar U. clarisi. R doctiss. se iratur; nec plures quam unam sororem illamque Pliniam, C. Plinij iunioris matrem. habuit, quod sciamus. Marcellorum vero cognomen, quod Rome proprium
Claudiae gentis suit, Pliniae familiae seminis minime
113쪽
ω in lib. mitit. Ciuitas Romana.
conuenit; verum nec illo laculo nomina filiabus pro parentum arbitrio imponebantur, sed ab ipsa tantum familia deducta, ut supra ostendi; itaque ORCI v I Aa nomen nam familiam huius nominis nunquam vidi aliquanto posterius est Plini; saeculo, ni fallor, prout etiam ex sequeti inscriptione conijcere licet, quam refert , Panuinius, in qua praemissis quibusdam carminiabus de morte T. Statij Apri fatis rudibus, & multa barbarie horrentibus,quae breuitatis causa non rece sto, sic habetur.
ACCENSUS VELATUS ET ΛRGENTARIA EvTYCHIA PARENTES FlLIO OPTvMO, ET ORCIVIAE ANTHIDI UXORI EIVS SIBI Q. ET SUIS LIBERTIS LIBERTABVS POST DRIS EORUM.
Neque vero ideo minus ad rem nostram sacere hunc nostrum lapidem, & hanc Veronensem inscriptionem existimandum est,ex quo ad Plinium nostrum iudicio meo non pertinet, quoniam mihi satis est ut illius testimonio docea gentem Pliniam,quae Secundoru cognomine antiquitus utebatur, Veronensem exstitisse, reli qua ipsi viderint. Alteram vero antiquam inscriptio
nem ego illis adhuc subqcio,qua vel Harpocrates pota hac
114쪽
tiae efficiantur, vel illius obtutu, si oculos non auerterint, ceu capite Medula inspecto, dirigescant: ea est: huiusnodi.
. . . . HISTORIAR v MI H. L. . . . OMNlUM ... MEMORIAM DEDiT. . NECNON . . T. . . C. .. XXX v. . . CONS... MACER.
Rem nouam Comenses, & alijs Veronensibus, qui ante me scripserunt, intactam, nunc a me sibi obijci mirabuntur : multaq; aduersus illius fidem de more molientur . Ego vero rem non nouam, sed vetere inseriaptionem illis affero, non a me conflatam, nec inuenta,
sed iam annos CXX. & vltra a Felice Feliciano o seruatam in lapide rubro antiquo semilacero, & igne absumpto ad litus Benaci prope Sirmionem, cuius liber manu scriptus a me visus, & diuersis antiquis i scriptionibus exaratus, quas passim per totam Italiam vir antiquitatis studiosus collegit, & Andreae Mantegna: eximio pictori Pataviso dicauit, ex stat Veronae in eadem bibliotheca Nichesolia. Eiusdem sane inscriptionis meminit etiam Paulus Suardus in suis castigationibus in Becichemi collectanea, &praelectiones in Plinium, cum hac inscriptione. Simmioni in ripa Benaci quod pra metustate aliqua ex parte mutilatum exstat: qui liber impressiis est Venetijs anno
Diti MDUI; nec eandem sibi ignota fuisse ostendit Petrus Appianus vir insignis, & omni eruditione or natissimus , quiq: publice ingolstadij mathematicende suggestu professus est, ab illo enim refertur in suo
115쪽
veterum inscriptionu libro, quem Rai mundo Fuggero U. Illustrissimo, & literatoru omnium suae tepestatis Mec cenati beneficentissimo, dicauit, impresso In-
tiuncula praeposita. In ripa Benaci prope castelium Sirmioni in lapide rubro fracto. Quanquam vero lapis iste nunc non exstet, nec a Pantheo, aut ab alijs, qui post ipsum scripsere, visus sit, nihil tamen de illius fide est ambigendum, probatissimis scriptoribus illum nobis referentibus, vel enim a Pantheo, sue ab alijs nunquam fuit obseruatus, quia in loco a ciuitate longi, quo, &inuio expositus iacuit,vel etiam quia sorte, ut alijs plerisq; marmoreis monumentis euenit, vel muroru Sirmionis, vel aedium fundamentis suppositus inglorius delitescit.
C A P. VI.IS omnibus argumentis Ueronensum animi incitantur ad iustam pugnam pro suo.Plinio suscipiendam contra Cometi-ses, at quota pars eorum sufficit & ad
eum sibi ciuem tuendum,& seruandu, quem natura dederat: ad eandem vero non minore etiam studio accenduntur doctissimorum virorum iudicio,qui scriptis suis illum Veronensem fuisse aperte testantes illos de veritate dubitare minime patiuntur: quorum numerus adeo magnus est, ut iustum sere exercitum aequare possit, & ideo non tumultuario,&confuso agmine singulos recensere statui,sed ut suo ordine signa educerentur, atq; aliquem ceu castrorum ducem
116쪽
ducem sequerentur, effeci; Horu igitur ille mihi Plinceps sit, qui vere inter omnes quotquot unquam in omni liberali eruditione insignes fuerunt, primas tulit, Franciscus scilicet Petrarcha vir doctissimus,& literatorum omnium sui saeculi facile Princeps ; Is enim tam
in suis famae triumphis Etrusco carmine concinnatis, quos nemo non nouit, quam in suo libro ' Rerum memorandarum, qui una cum aliis quos latine scripsi, paucorum manibus teritur, Plinium hunc nostrum palam' apertissima nominatione Ueronensem appel
lat . illum itidem Veronensem alij qua plurimi qui post Petrarcham doctrina, S ingenii gloria floruerunt suis
scriptis testati sunt ;V Raphael scilicet Volaterranus, AEneas Silvius Picol homineus , qui postea Pius II. Ponti f. Max. dictus est, ψ Laurentius Ualla Nicolaus Perotus, Flauius Bludus,e Angelus Decembrius Mediolanensis,h Marinus Becichemus Scodrensis, ' Ber- nardinus Barducius Florentinus, Ambrosius Cales inus, Auctores Thesauri linguae Latin q, Albertus Bure rus Quinctius AE milianus Georgius I Odocus, Carolus Stephanus, siue auctor pDictionarij historici, Lilius' Gyraldus Ioannes Rauisus Textor, Iacobus Philippus Bergo mas, Bernardinus Corius Mediolanensis, ' Hieronymus Ruscellius , Ioannes Maria Cataneus Novariensis, y Arnoldus Pon tacus Gallus Episcopus Uasa tensis, & omnium postremus, at iuxta clarissimus, & doctissimus 'loseph Scaliger, a quibus ''Cςlius Rocliginus,h. Ioannes Cuspinianus,& Gaspar Bugatus Mediolanensis minime videntur dissentire, quorum omnium testimonia seorsum in fine operis recitabo. Idem praeterea saltem tacite sta-
de polit. lit. h: in eoilect. in Plin. i: in epist ad
117쪽
tuerunt Angelus Politianus, & alij omnes supra citati, qui Pliniano vocabulo conterraneus P in suo recto senili, ipsiusq; Plinij sententiae inprimis congruente, suis striptis v si sunt,atq; hi omnes externi. Ex nostratibus vero Plinium Veronensibus suis ciuem afferunt,m ais Ealneis & acerrime tuentur, 'Ioannes Antonius Pantheus ,
Mattharusi, Rufus , Petrus Donatus AuogariuS, A-': lexander d Benedictus Medicus , Torellus Sarai na, 'uv. illust. Onustius f Panuinius, s Ioannes Franciscus I inctus,h Hieronymus a Curte, , Bartholomaeus , italis I. C.
zzz & Eques, & Franciscus Pola I. C.
illust. vero, nostrorum scriptorum, vel potius commi- lde in . litonum globus, hic ille armatorum cuneus,in quem v. u. 2 Comenses, tamquam incertam victoriae spem erecti,
i ii: i fili atq; ideo nimia siccuritate passim incauto agmine pa-vς -- lantes, veluti cum paucis dimicaturi, nam paucos ex noliris nouerant inermes inciderunt,a quibus se prius υἰ log v . Obsessos, & circumclusos vident, quam hostem adessem, ς senserint: nunc quid agant ut his se angustisis expediar, atque ut domesticas insidias evitent, multos enim domesticos hostes experiuntur, quos suis partibus f uere falso autumant, dispiciamus.
cone obiectat, perinde ac si uo doctiis. alia defuisse net C A P. VII. RRoxa lapsum Petrarcha inquit Iouius, &in hanc sententia praecipiti studio cu- dii currisse, nullis rationibus suadetibus, sed
lota tatu coiectura, qtas ex ipso Pliniano vocabulo derivabat seri aperta increpa
118쪽
argumenta in re tam facili ; sed urbanh Iouius, comia perque, dure nimis,& inclementer Paravicinus, qui libellum integrum ab eo mutuatus, illius tantum lenitatis oblitus est, tanta enim calami libertate, ne dicam procacitate, in Francisci Petrarchae mores, &doctrinam inuehitur, ut non obscuram illi adulationis,&ignorantiae notam pertinaciter inustam esse velit; Illum quippe cum extra Patriam exularet, familiarem fuisse inquit Carrariensium,&Scaligerorum Principu, quorum hi Patauinis, postremi Veronensibus nostris imperabant; quorsum haec Θ credibile hinc esse subij-cit, hanc ab co sententiam tunc temporis fuisse promulgatam, ut eorum gratiam iniret, & aurae popularis susurro allectus publicum fauorem captaret: parum vero consulte, imo leuiter, ab cis actum esse dicit, qui illius sententiam secuti sunt, sicuti enim plurimum valuit Etrusco carmine, ita in his quae latine scripsit, minime probatur, neq; enim talis est, qui antiquis scriptoribus sit aequandus, nec recentioribu S anteponendus; iamq; etiam illius memoria apud mortales exstincta esset, ni materna magis lingua, quam latina, stemnitati suae consuluisset; ab se visum etiam, inquit, in Vaticana biblioteca Colu mellam cum notis in margine Francisci Petrarchae manu exaratis, quae summam illius ingenij leuitate facile ostendebant; alia etiam co- plura illius scripta sibi a Ludovico Ualder uoco Pata- uino aliquando ostensa suisse dicit, nihilo meliora n iis ad Columellam adscriptis. Pudet ulterius pergere tam stdas contumelias recensendo, ne doctissimi viri manes, me etiam inuito, dum narrationi tam iniuriosae insisto, laedantur, ac simul etiam quia vereor, neo a quae
119쪽
quae a Paravicino tantarum iniuriarum poenae ab uniuersa doctorum Rep. meritb exiguntur, a me itidem. qui talia refero, expetantur. Hariolatur itaque P rauicinus, & historiae planἡ aduersatur, dum credit fanis triumphum conscriptum, S cditum a Francisco Petrarcha suisse Veronae, quo tempore aulam Scalia gerorum Principum, vel Patavii Carrariensium se quentabat,quando in comperto est huiusmodi poem ta una cum secunda parte suonim lyricorum abseIuta ab eo fuisse inam nissimo illo Uallis clausae secessu in Gallia Narbonensi , quo se post mortem Laurae suae,& Iacobi Carrariesis liberalilsimi sui Mecoenatis octatum receperat, ut testatur Bernardinus Ilicinus in eius
vita; quinimo omnia fere illius opera inibi ab eo vel stripta, vel cepta, vel concepta sunt, ita ipso prodente in epistola ad posteritatem his verbis. Haec summa est, inquit, quod quiquid sere opusculorum mihi excidit,ibi, de Valle clausa loquitu elacIum , mel ceptum, et
conceptωm s. Neq; vero a nobis negatur Veronae illuali quadosuisse Scaligeris Principibus imperatibus,qub
se tamqua intutis, imuna Asylum, extorres omnes Fl remini, caeteriq; Hetrusci luis sedibus aduersa factione expulsi recipieban i, quorum multae adhuc Veronae
insignes supersunt farstitiae, deletae multae: ex quibus Alexander Lisca I. C. Comes, & Eques, & Augusti-' mis det Bene I C. & Eques,vir uteri amplissimus,&doctissimus , maximumcl, orat rum par, dignitate,&' gloria in primis florent; quorum ille lyterulidissima legatione cum Hieronymo V eritate Comite V. ciari simo ad Leonardum Donatum Serenissimum Reip. Venetae Principem nuPer lanctus, tantam sui nominis
120쪽
opinionem excitauit, ut Equestri dignitate primo o natus, mox etiam, licet abiens, ab uniuerio Senatu Veneto inter consiliarios iuris eiusdem Rei p. summa cum laude relatus sit. Ipsius tamen Petrarchae tanta fuit vitae castitas, tantusq; morum candor, ut Omnem
aulicae assentationis suspicionem ab illo semper abfuisse credendum sit,ita etiam Ioanne . Bocaccio testante his verbis: Cui mendacium , inquit, lethalis es hostis,
qui vitiorum omnium execratores, , menerabile veraratis sacramentum , mirtutum decus , in laetitia, stu ca- tbolicae sanctitatis norma,pius, mittis,atq; deuotus, V adein vere cundi, ut inde dicatur Parthenias alter. castissimos
itidem illius mores Hieronymus Squarcia ficus in eius vita in primis comendat. At quantu in eo fuerit bonarum disciplinarum studium, quantaq; doctrina,immensa volumina ab illo scripta,& edita,qm adhuc exstant, id facile ollendui, nunquam fortasse a Para uicino visa, neq; enim hanc solus in homine praestantissimo desiderasset, quam literati omnes suspiciunt, & admirantur, atq; inter Ceteros Ioannes Herold Hoech stetensis Hieronymus Cardanus,' LudovicuS Viues, e Franciscus Floridus, atque alij, quorum quidam nihilo his inserior speciosa de illo haec profert. Itaque, inquit,
resorescentis eloquentiae Princeps apud Italos videtur δε- 4se Franciscus Petrarcha sua ae late celebris , ac magnus a nunc vix e si in manibus , ingenium ardens, magna rerum cognitio, nec mediocris eloquend vis. Cardanus vero
multa in hoc viro praeclaro egregia suisse testatur, sed potissimum linguarum pluritatem, percalluit enim latinam linguam iuxta ac Graecam, suo aevo, superiori