장음표시 사용
61쪽
aliaris, quae vidit, et edidit Saraina corruptissimam.
PETRONIO PROBO v E. POTivς ADMIRATIONIS U. PROCOS. AFRICAE PRA F. PRAET. ILLURI CI
C. CASSIVS. L. F. IusTu SVivi R AUG. ET LAELIA LOGAS. Summae eampaneae in aede In pago D. Petriis cariano. D. Petri.
QvgM PEPERIT MAGNO Luci DA MAIA Iovi. Verona apud Federisum Veronae in basilicά D. Zeno-
ms a Pipino Rege Caroli magni F. extructil. NOMINE Q. DOMITII ALPINI LOCUS ASSIGNA Tussu LPICIA MATER MONvMENTOs lGNvM DIANAE, ET VE-IN Qvo EST AEDICULA
62쪽
Non solum vero in his, que ad sacra,& ad Rei p. adiaministrationem spectant, coloniae omnes exemplum a Romana ciuitate petebant, sed etiam in aedificijs extruendis, quam maxime ad Romanς magnitudinis speciem imitandam, & re, & nomine pari studio contendebant, ut nobis liquet ex Tacito, Suetonis, Pan uinio, Lipsio, & Rosino, atq; in primis ex libi clarisi. Vel- seri; atq; hinc, ut olim in colonijs theatra fuerunt,amphitheatra, capitolia, arcus, basilicae, porticus, atque
alia huiusmodi aedificia,ita illorum adhuc vestigia passim per Europam visuntur, sed nulli bi plura, quam
apud nos, unam excipio Romam. Multa Theatri nostri vestigia teporis iniuria,& Ba barorum manu crudeliter disiecta, multiq; illius sornices Veronae etiam nunc supersunt ad Athesm; Locus
ipse inferior Regasta dicitur, ubi ad fluminis ripam, & in ipsius Theatri radicibus familis nostrat piscina sita est: supremum Arx Diui Petri: medium Iesuatorum Coenobium,& horti priuatorum occupant; multa marmorea frusta ex tantis ruinis apud me seruantur, pleraq; Africana, externa pene omnia; ex nostratibus vero quae & varia, & copiosa sunt, nec minus pretiola, fere nihil, usq; adeo quae magno pretio non importabantur, vilescebant. Hercules etiam bipedalis ad te
ram pronus, oneri quippe serendo olim collocatus, ex eiusdem T heatri ruderibus pene integer ad me per uenit; item Satyrus umbilico tenus, brach ijs, cruribus , & reliqua corporis parte deficientibus , quodque omnium rarilsimum est in Italia, capitulum columnar
63쪽
ctum, praeter alia multa, quae in atrio mearum ediu mseruata, ut summam mihi patri. e dignitatem, & splendorem cum iocunditate in memoriam reducunt, itae omnium rerum viciis tudinis triste monumentum prε-bent .
Exstat itidem adhuc Veronae Amphiteatrum propius integro, exteriori tantum illius ambitu toto ferme collapso ex terrae motu anno Diti MCXVII. vix minima illius parte nunc superstite, qua Alam vocant, ut in ea possimus tam gloriosae molis magnificentiam eontemplari. Hoc ipsum annis proxime praeteritis opera, & studio Aureli j Prandini I.C., & Marci Veritatis Comitis V U. Clarist. , Reipubl. nostrae tunc Duumuiram, adhaerentibus aedificijs deiectis, & solo aequatis, quandam vetustae maiestatis speciem patefecit, perorata prius a me causa publico nomine, ut a tanta iniuria vindicaretur, Fabio Nichesola, &Lycurgo Spoluerino Iurisconsultis clarist. itidem
Capitolij porro nostri talis apud nos inscriptio adhuc visitur, eaque in ipso maiori soro, non in aliquo editiore urbis loco, ubi olim capitolia exstruebantur, effossa: quam doctissimo Velseri calamo incuria noectra subductam vehementer doleo, ut enim Beneuentanum, Nolanum, S alia non magni nominis coloniarum Capitolia commemorat, ita nostrum, quae
maxima illius est humanitas, nec silentio, nec sine laude praeteri; sset.
64쪽
HORTANTE BEATITUDINE TEMPORUM DDD. NNN. GRATIANI UALENTINIANI ET THEODOSII AUGGG. STATUAM IN CAPITOLIO DIU IACENTEM IN 'CEREBERRIMO FORI LOCO CONSTITUI
IUSSIT UA L. PALLADIUS V.C. CONS. UENET. ET HIS T. 13
Integri apud nos arcus nulli exstant, arcu Gallieni excepto, quem Bursarea in portam appellant, at mulistorum, qui interiere, vestigia adhuc supersunt, alterius scilicet a gente Gavia L. Vitruvio LL. cerdonearchitecto extructi, alterius a Tiberio Flauio Norico IlII UIRO I. D. in cuius postica parte,quam nunc tonsoria ossicina cum aedibus adiunctis occupat, haec inscriptio Torelli Sarainae tempore legebatur,
Quartum his adiicio,cuius adhuc exstat columna,cum capitulo,& modico sornicis fragmeto superstite,& claue Iouis Ammonis cornuto capite notata, quae mediii superne connectet bat, vis turque in quadrivio prope
aedes clarua. fratrum Gentilis, & Aloysj Comitum
65쪽
Turrianorum; ibidem etiam iam quadriennium, dum a Fabro serrario fundamenta domus iacerentur, multae columnarum spirae sub terra suo singulae loco dispositae repertae sunt, nonnullae itidem anno MDCl in septo Iudaeorum in lucem prodiere,octonis & ipsae pedibus sub solo, suoq; ordine locatae, nuper etiam in ipsis nouis aedibus Pompeij Peregrini Equit. praestantissi. quas splendisi. a solo extruxit nam quae vetustae vise-banrur, nunc deiectar, Veritatis familiae fuerunt) nonnulla marmorearum columnarum fragmenta, & bases suis sedibus locatae erutae sunt , & in loco illis proximo alia similia marmora effossa, quae omnia vel Basilicie alicuius, sunt enim prope forum, iuxta quod illa sta-a.lib.f. tap. t tuit ' Vitruvius vel porticus reliquias fuisse literati
omnes architecti pro certo affirmant. reperta etiam hoc anno fuerunt MDCIV, dum puteus estoditur, alterius arcus fundamenta affabre,& miro ordine composita in vico meo Diui Tomae, quae summa cum antiquitatis iniuria nullo resistente deiecta sunt, marmoribus inde extractis in apothecarum columnas,& vicinarum aedium fulcimenta conuersis. Vetus porticus quaterno columnarum striatarum ordine adhuc cernitur in eo vico, quod Mercatum nouum appellant.
Campus quoque Martius, ne quid deesset, quod
Romanam ciuitatem in omnibus non referret, triplex apud nos est, vetusque nomen adhuc seruat, primus intra Urbis menta, alter extra ipsa menta, Scaligerorum olim Principum,at nunc Peregrinς clariss .familis amς-
nillimu suburbanu: tertius octauo ab v rbe lapide,olim
66쪽
& ipse Scaligerae, postea Seraticae amplissimae, nunc Miniscalchat,aquis irriguis,saltu,& silua nobilis. Primu iuuentuti ad exercitandam corporis, animiq; vim tem ludicris certaminibus patuisse credo, sicut etiamnunc patet, taeteros militibuS in usum alendoru equorum; de tertio me dubitare no sinit vetustus Enucrardi
notarij liber manu scriptus de diuisionibus Paludis, sis pagus prope Campum Martium postremum iacet) qui
apud me seruatur,conscriptus anno Domini M C xc Ix. in quo inter caetera multarum familiarum nomina ex antiquissimis nostrae ciuitatis miro quodam fato conseruantur, Scaligerae scilicet, unde Principes prodiere, Veritatis, Maseae, Moscardae, Fontanellae, & aliarum multarum, meam quoque his ad ijcio, non quidem ut inani fastu tumefactus me ipsum ornem, atq; amplificem, sed solum ne quam de meis maioribus mentionem probatissiimus auctor fecit, eandem ego ingrata dissimulatione praeteriens non magnisecisse uidear. Nullus igitur fanae mentis, quiq; Romanarum Coloniarum iuris omnino non sit rudis, assirmabit, ut Iouius fecit, Aquileiam coloniam praestantiores Pontifices, & Flamines ante Christi natalem habuisse, quam Comum, quam Veronam, Colonias aequalis iuris , neque ad hanc Prouinciae rationem ueteres respexisse, cum sub Aquileiensi Praesule tam Comensem, quam Ueronensem, & alios Venetiae, & Istriae consti- tuerunt, repugnat enim ipsarum coloniarum ius, obstat historiae fides.
. Utriusque uero etiam Prouinciae ratio, Τransea-
danae scilicet Italiae, & Venetiae, Plinij tempore seruata
67쪽
uata Iovii lapsum facile ostendit, non enim tune temporis utraque simul ab uno Praetore, seu Proconsule, ut olim ante Augustam Italiae diuisonem, regebatur, sed singulae seorsum a diuersis Consulatibus,& Praetorijs, ut supra latius probaui, & ideo utcumque Ecclesiastici Antistites in his Prouincijs a principio constituti fuerint, eos sane post Augusti diuisionem ortum habuisse certissimum est, Christo praesertim annis XXVIII. post Actiacam victoriam nato. si igitur qui illos a principio instituerunt, aliquam
Prouinciae rationem secuti sunt, atque eam sortasse, quam tradit ' Anactetus a Gratiano citatus, & quam hisidia. V volsangus Larius videtur innuere hubi de Antiochena Sede,& ubi de Constantinopolitana loquitur, adhuc indubitatum est, alia ratione F piscopos Transpadanae Italiae, in qua Comum, alia Venetiar, in qua Verona, & Aquileia, suam dignitatem obtinuisse. Haec omnia, quae ab annalium Romanorum cognitione pendent, ut nulla prorsus excusatione Iouium,& Paravicinum dignos reddunt, ita vulgata
Aquileiensis Ecclesiae historia, quam in primis ex Pelagij Pontificis epistolis Baronius probat, apertiss- mi, ne dicam supini erroris, utrumq; arguit. Neq; enim in ipsis Christianae Ecclesiae primordijs Aquileiensis Patriarcha constitutus est cu eo iure, quod nunc in subiectos Episcopos exercet, ut male credit Iouius, sed serius,&circa annum Domini DLVIII, Iustiniani Principis annis supremis, vel potius Alboini Lan- .gobardorum in Itali θ Regis tempore, anno DLXX,
68쪽
tradit' Baronius: Orto enim in Eccles a schismare, Liguriae, Venetiae,& Istriar Episcopis Pelagio .hia. ' 'Summo Pontifici parere recusantibus, Paulinus Aquileiensis Episeopus , qui caeteros auctoritate anteibat, Archiepiscopus sacratus est ab Honorato Mediolanens contra morem maiorum, ut ait V SigoniuS, Pa- ό, Mitiaictaq; ab eis nuncupatus, ct Omnibus, quia Romanae Sedis obedientia desciuissent, supremus Antistes loco Romani Pontificis constitutus, ut idem Baronius testatur, Patriarchalem is titulum primusmnium , ac iurisdictionem ad successores transmisit, factum deinde Romanis Pontificibus approbantibus, Italiae rebus, atq; Ecclesiae varij S tempestatum procellis' nimium postea, longoque tempore iactate, ita Radentibu S.C A P. VI.
n C me etiam mouet quod Hermolaus Barbarus quem nobis Iouius,& Para- uicinus in primis obiici ut) a quibusdam legi apud Plinium asserit congeri Oncm meum) loco dictionis Conteiraneum
meum nullo enim codice, nec manuscripto, ncc adhuc impresso, ista lectio adiuuatur, atq; ideo a Beci-chemo damnatur, & communi etiam literatorum calculo rescitur; non enim hoc fugisset aut Henricum Glareanum, aut Iacobum Dalecam piuna Medicum
Cadu mensem clarissimum, sicubi apud Plinium extitisset; cuius auspicijs, & opera Plinius noster nitidissimus, S ab omni errorum labe purgatissimus ita H lucem i
69쪽
lucem prodijt Francosurti anno Domini M DIC, nec etiam latuisset viros illos ins gnes, quorum studio , & doctrina ante supremum Dalecampij conatum idem Plinius emendatissimus emersit, Petri Santandreani typis anno M D LXXXII. Quinimo lectionem hanc nulla ratione sustineri posse existimo; quid enim est aliud concerro, siue congerro, quam is, cum quo nugamur,& ineptias facimus Θ Gerrae sane, unde uerbum hoc derivatur, nihil aliud sunt, quam nugae, & ineptiae leues , ut docet Pompeiusa: in ver Festus, & Nonius b Marcellus, ac post eum Gratii in 'erbα palduS, cerrones etiam inde dicto& asserit Festus, unde concerrone& , & congerroneS emanarunt , uocabulum longe antiquum, & untd Plauto, quod G m must i- sciam, notum, & congeras, quod crebro coeant, s
:ὼ: '' daleg dictos filisse probat Scaliger. At quas nugas, G. & ineptias age etiam fabulas, & iocos inter Catullum, & Plinium intercessisse credendum est , si saeculum integrum post Catullum Plinius floruit Quddsi ideo quispiam Catullum a Plinio concerronem, seu congerronem dictum fuisse contendat, quod illius
assidua lectione oblectaretur, animosa nimium trans Iatione uocabulum hoc a sua proprietate deflectet, nec moribus fortasse conueniet ueteris disciplinae hominis, seuerique supercilij, sed temporis in primis supra omnes parcissimi, nimiam iocosi , & procacis
Poetae consuetudinem ostentare, eamq; vocabulo ad contemptum magiS, quam ad iocum comparato, po- se iis indicare. si vero etiam Congerrones hi sunt,f tib Mmei aliena ad se congregant , unde apud Romanos ex se ,- sirutiani Gerones dicti sunt, ut inquit inuigentius,
70쪽
adhuc apud Plinium nihil efficeret ista dictio: cona
eerraneum etiam in quibusdam exemplaribus aliquando a se lectum Barbarus tradit, corrupta quidem dictione , vessim ita tamen,v t ad germanam, re ab omnibus approbata,quam proxime accedat. Postremb tentatis omnibus , sed frustra semper, remedijs, ut qui deplorata ualetudine oppressi nullu recusant, fatetur tan-ὼem Iouius, stanta vis est veritatis, vel potius necessitatis fatetur etiam Paravicinus, CONTERRANEI vocabulo unius dioecesis homines, & te litorij tantum contineri; caeterum cum ea ratione id efficiant, ut Catulli originem in Comenses transferant, ne verbum hoc temere, & nequidquam Pliniano e calamo excidisse videatur, dictitantes illum Valeria gente ortum, quae Comens solim fuit, ita lapidibus apud eos nuper repertis indicantibus; neceDie est vi homines deuios, & vanisbmo errore dec pios in rectum Romanae historiae callem, a quo longe videntur deflexisse, reducamus, atq; ita dum de Plinio ciue suis Veronensibus asseiendo tractatio nobis est, Catullum interea eisdem, vel eripi inique, vel illius originem saliasb Comensibus adscribi non I. spatiamur a