장음표시 사용
401쪽
L. ANNAEI SENECARillos veneror, et tantis nominibus semper asSurgo. Vale.
qnam in eaput saepe reiiciebant contra ventum alit aestum, deelraeta in honorati alicuius oecursu. Pltitarch.
Quaest. Rom. X, Vol. VIII, p. 3isi Iluit. Cf. Lipsius in libello extremo de Amphitheatro. Ruhλ.
OPINIONEA PLATONIA, ARISTOTELIR ET STOICORVΜ DE CAVAA. His COGITATIONIBUS ANIMUM ATTOLLI AD SUBLIMIA.
Aonit amico disputationem Philoso hicam , quam cum ami- eis quibusdam habuit: Missiologica tractaυerant, de Causa et Materia, Linciliumque absentem et gerant arbitrum. Qitibus enarratis , docet quatentis utilis sit talis disputatio: esse autem PrO- si am. si cum modo talia tractentur , et bono sne , i. e. Misae regendae. Auolia Per haec animum ad Deum et mnerium.
Ηegi ornum diem divisi cum mala valetudine: anti- meridianum illa sibi vindicavit. postmeridiano milii cessi L. I laque lectione primum tentavi animum; deinde, quum hanc recepisset, plus illi imperare ausus sum, imo permittere. Aliquid scripsi, et quidem intentiusquam soleo, dum cum materia difficili contendi, et vinci nolo: donec intervenerunt amici, qui mihi vim
asserrent, et tanquam aegrum intemperantem Coercea rent. In locum stili sermo successit: ex quo eam Par
tem ad te perseram, quae in Ille est. Te arbiti um
otium hane recepisset. Indi quum non vetuisset dolor, ne lectioni aut nius attenderet. Aegrum intem erantem. Qui non satis pate it suae debili valetudini, et upra, quam vires serre pos nut sine periculo, imprudens conatur. Te arbitriam addiximus. Vtile; tu nodosimus ex Lipsit conieci. reces erat Mur. Adduximtιs dabant edd. vere.
402쪽
addiximus: plus negotii habes, quam existimas. Τri
Dicunt, ut scis , Stoici nostri, riduo esse in Perum natura , ex quibus omnia fiant, Causam et Materiam .. Materia iacet iners , res ad omnia parata ; Cessatura , si nemo moveat. Causa autem , id est, ratio, materiam larmat , et , quocumque vult, versat ; ex illa varia Opera producit. Esse ergo debet, unde aliquid fiat, deinde a quo fiat: hoc causa est, illud materia. Omnis ars naturae imitatio est; itaque , quod de universo dicebam, ad huee transfer, quae ab homine sa-cienda sunt. Statua et materiam habuit, quae pateretur artificem ; et artificem, qui materiae daret saciem. Ergo, in statua, materia aes suit, causa opifex. Eadem conditio rerum omnium est: ex eo constant , quod sit, et ex eo, quod facit. Stoicis placet, re unam Causam esse, id quod facit. D Aristoteles putat, Causam tricum msstia, quod reposuit Rutili. Nos eertissimam Grtiteri emendationem, uno etiam ex opsopoei codd. sirmatam , adoptavimus. Schw. Triplex causa est. Lia triplex est: sive, in triplici causa captus es ad-dietusque iudex. - Nimirum cardo rerum tu eo versatur, ut diiudicetur,
utrum Stoicis, an Aristoteli, aut Plistoni in hae quaestione philosophica de eausa et materia, quam inde a primordiis philosophiae tractatam videmus, asseruiendum sit. Si sineeritas Oeelli Lueant et 'Timaei Loeri opus . turlhol. ed. Utile in omni dubio exempta esset. et hi primo loeo
conserri mererentur. Ruhk. Materia... moMeat. Eadem doeent
Id est ratio. Sic Stoici loqui amatit: quia velut ratione Deus per materiam discurrit, et operatur. Vide Cons. aclHelv. e. VIII. De Vita beata e. XXXII. L Ps. - Ratio, Sie Diog. Laert. VII, 13έ , ποιουν eLαι δεχ ειαυτοῖς τοὶς Στωiκοις του tu αυτn υλη λόγου του 2εον. ubi cs. Meuag. qui nostrum locum adduxit. Pateretur artiseem. Sic recte ed.
R. clam mss. Arg. o. Par. a. b. d. Si
militer iusta sin. materia Patiens Dei. Vulgo pat. artiscium. Schm. ifex, non artifex, dedere veteres libri omnes. Schw. Aristo elas. Aiτία s. αιτιον quadrupliei modo ap. Λristot. Auscult. phys. Π, 4. 5, ε, deelaratur: eausa esleiens,lor in illis, materialis, Gualis. Ruhk.
403쪽
l, iis modis dici. Prima , inquit , causa est ipsa materia , sine qua nihil potest enici ; Secunda , opifex.lertia est larma, quae unicuique operi imponitur .
tanquaui statuae: is nam hanc Aristoteles vocat.
ec Quarta quoque , inquit, his accedit, propositum lotius operis. D Quid sit hoc . aperiam. Aes prima
Statuae Causa est: nunquam enim Lacta esset, nisi fuisset id, ex quo tanderetur ducereturve. Secundu Cutis uarii sex est ; non potuisset enim ues illud in liubi iunis latuae sigurari, nisi accessissent peritae manus. Ter-lia Cati Sa est forma: neque enim statua ista Doryphos ros aut Diadumenos vocaretur, nisi haec illi esset
impressa sagi es. Quarta causa est faciendi propositum: nain nisi hoc suisset , facta non esset. Quid est Propositum 2 Quod invitavit artificem , quod ille secutus iacit. Vel pecunia est hoc, si venditurus fabricavit; vel gloria, si laboravit in nomen ; vel religio , si donum templo paravit. Ergo et haec causa est, propter quam sit. An non putas inter causas facti operis esse numerandum , quo remoto sactum non esset 2 His
quintam Plato adiicit, exemplar , quam ipse ideam' vocat ; hoc est enim , ad quod respiciens artifex, id quod destinabat effecit. Nihil autem ad rem pertinet, utrum soris habeat exempla P, ad quod reserat oculos; an intus, quod sibi ipse concepit et posuit. Haec
Dorrphoros aut Diadumenos. Statuae celeberrimae Pol3cleli, qui proportionem partium primus vidit et expressit arte. Pliu. XXXIV, is, a, Tom. V, p. 236 Bip. Cf. Selineider ad Caton. de R. R. t. pr. 31.ὶ Proindutiis statuis tauquam exemplaribus artis usi sunt artifices veteres, in pri- iiiis vero illa, quae iude Cunon o του Ilaλυκλειτου κανων Luciali. de mortu
Lat, i. e. iuvenem athletam . vittis caput redimitum liabeutem , iduoque victorem, sed mollitio corPor a conspicuum Ruhk. Via pecunia est hoc, sc. Pi OPObi lum, cauba si ualia. Ictiti .
404쪽
ΕPISTOLA LXVox emplaria Perii in Omnium deus inti a se habet ; mi mei OSque univerSOrum, quae agenda Sunt, et modos,
mente com Id exus est: plenus is figuris est, quas Plato ideas appellat immortales, immutabiles, infatigabiles. Itaque homines quidem pereunt; ipsa autem huma- η nitas, ad quam homo es lingitur, permanet; et, hominibus laborantibus, intereuntihus , illa nihil pati
tur. t Quinque ergo causae sunt, D ut Plato dicit:
- id ex quo , id a quo, id in quo , id ad quod . id
propter quod : novissime id quod ex his est. o Tan- 9
quam in statua quia de hac loqui coepimus ) id ex
quo , aes est; id a quo , artifex est; id in quo, sorma est, quae aptatur illi; id ad quod , exemplar est, quod imitatur is qui iacit; id propter quod, facien- iis propositum est ; id quod ex istis est . ipsa sta
tua est. GHaec omnia mundus quoque, ut ait Pluto
habet: facientem; hic Deus est: ex quo fit; haec materia est : sermum ; hic est habitus et ordo mundi io
inque ergo. . . dicit: Idem statuit Simplieius tu Phys. Aristol. sol. 3 a.
Meinera tamen II, p. 8οι, nonuistri lutuor: materiam, ideas , deuai et mi itidum corporalem a Platone Positas esse docet. et illas cis usas, quastitister id in quo et Protuer quod uPPunavit, ab eo adhibitas neptit. loquo ei afisentior ea evus, quod id in φιo nihil sere differt a sequctite: id ad quod. Sed teleologieuiti id Proluerquod locum habere vix negandum est, quum ab ipso Platone hoe propositum αιτiae dicatur. Propter bonitatem hune mnndum a Deo esse ereatum, Plato ait in Timaeo P. 3οέ, 3ob. Tona. t X. Bip. quo Noster manifesto respexit. Timaeus ibi ait: Λέγωμυ M: δι ευ αἰτίοxv γένεσιν παιτο πῶυ τοδε ο
quae lectu digna stitit. l. s. de Rep. li, P. 251, Tom. VI. Ruhh. Id in quo. Vtrohique vulgo nude id quo . ex Mureti iugenio. Sed utrobique voculam in inseruiat veteres Iibri omnes; quod qua ratione dica
tur , uuiae non vacat disquirere. For mula fors au ad verhum e grue δε Cou
versu, in quo erat ἐυ', id in valensae nudum g , id eat , quo , sive planius interpretari volueris , Per quod
405쪽
quem videmus : exemplar , scilicet ad quod Deus hanc magnitudinem operis pulcherrimi secit: propositum , propter quod iacit. D Quaeris, quod sit propositum Deo Τ Bonitas est. Ila certe Plato ait: ci Quae Deo faciendi mundum causa fuit 2 Bonus est; honon ulla cuiusquam boni invidia est. Fecit itaque quam
optimum potuit. DFer ergo iudex sententiam, et pronuntia, quis tibi videatur verisimillimum dicere, non quis verissimum dicat: id enim tam supra nos est, quam ipsa veritas. Haec, quae ab Aristotele et Platone ponitur, turba
causarum , nut nimium multa , aut nimium pauca
comprehendit. Nam si, quocumque remoto quid estici non pol est , id causam iudicant esse iaciendi, paucasa dixerunt. Ponant inter causas tempus ; nihil sine tempore potest fieri: ponant locum; si non fuerit tibi fiat aliquid, ne fiet quidem: ponant motum; nil sine hoc nec sit, nec perit; nulla sine motu
ars, nulla mutatio est. Sed nos nune primam et generalem causam quaerimus: hae e simplex esse debet ; nam et materia Simplex est. Quaerimus ,
Meit itaque quam utimum Potuit. Nempe si Deus tmindum . quam optimum potuit non fecisset, humano generi meliorem conditionem invidisset: nam divinae honitatis non suisset homines malis nisicere, quae
ab illis prohibete potuisset; sic philosoplii veteres potius habuere liuitam Dei potentiam quam bonitalem existimare : nee iam necesse est lini tam illius potentiam existimare, si eredideris, ut Clitistiana docet religio, hominem a principio ita orbe positum fuisse ut felicitate liueretur : sed sua ipsius culpa et peccato tu peiorem
eouditiove iii lapsum eMe. erissimum edd. vett. cum instis. Vulgo υerum. Sch. . Quaerimus , quae sit causa, ratio sciliret Meiens e ista enim quia umquctretulistis. Loco istorum vulgo sic lege hatur ivdeah Erasmo: Quaerimus, qti id aiι causa Z Ratio faeiens . id est,
Deus. Ita enim, quae nunc retuli, etc. quae Omnia, nulla nota adiecta,
eadem tenuit Ruti L. At, Primum, eoneiunior nobis videbatur scriptura.
quae sit causa, quam scripturam Cum ed. R. onerebant mss. Pal. . et
Col. Tum ratio εcilιμι faeiens da. haut veteres libri omues. Cf. su Pra , g. 3 init. Porro, Pro sta, lier ominode
406쪽
quae sit causa, ratio scilicet faciens: ista enim, quaecumque vetulistis, non sunt multae et Singulae musae, sed ex una pendent, eX ea quae faciet. Formam dicis causam esse 2 Hane imponit artifex operi: pars causae est, non CaUSa. Exemplar quoque non est causa ; sed instrumentum , CaUSae neceSSarium. Sic necessarium est exemplar artifici , quomodo scalprum, quomodo lima: sine his procedere ars non potest; non tamen hae Partes nutis , aut Cau Sae sunt. Prois
positum , inquit, artilacis , propter quod ad saciendum aliquid accedit , causa est. Ut sit cauSa , non
est efficiens causa , sed superveniens. Hae autem innumerabiles Sun.: nOS de causa quaerimus generalissima. Illud vero non pro solita ipsis subtilitate di
xerunt , totum mundum , et con Summatum OPUS , causam esse : multum enim interest inter opus et Causam operis.
Aut ser sententiam, aut quod facilius in eiusmodi
ista dedit in s. Col. quod vel ex ingenio eorrigere licuerat. Denique quiae-
eumque retulistis . cum ed. R. communi consensu dedere mssia sere omnes. In uno c. quae nunc 'eltilisti . lam vero post sciens
uulgo inserta, id est Deus , ive, ut uis. Col. habet . ut est ipse Ditis tenent quidem libri omnes : sed persuasum equidem habui. esse illa e seliolio sex Pag. praee desumpto interpolata ; quemadmodum bae ipsa Psg. Post generalissima sive, ut vulgo legebatur , generali ὶ assutastitit in ed. A. et in vis. c. haec verba, id est de Deo. Sch Nos de eausa quaerimus Seneralis. sima. Vulgo de causa quaerimus generali edd. iude ab Erasino, Cuni ed. A. et in s. c. quod Per se percom
moduin poterat videri ; ideoque nitida votatum a Pinc. aut OpsoΡ- , nee e msstis Par. quidquam h. l. monitum. Sed alio nos ducit aliorum librorum stripturae nos de cransa generati l uti stamus ed. R. eum mSR. Pal. COl.; nos de eatraia generali aiamus locuttiri nis. Arg. b. quibus scilicet in libris quum temere omissum esset verbum quaerimus , tu suu autem ades Et vertium fiumus. ex eoniectura alii adie runt laetitia; alii locuturi. Istud autem senerala sumus ex generalissimias fuisse eorruptum , evincit plana aliive integraeodicis Pal. sec. scriptura. quam in exemplo nostro reprέieseulavimus. Si militer, sed vice versa, erratum est iusta, sub sine Epist. in rias. Par. a.
407쪽
rebus est nega tibi liquere, et nos reverti iube. α Quid te, inquis, delectat, tempus inter ista contorere, quae tibi nullum affectum eripiunt, nullam cupiditatem abigunt 8 ra Ego quidem priora illa ago ac
tracto , quibus Pacatur animus; et me prius scrutor, ιε deinde hunc mundum. Ne hoc quidem tempus, ut existimas, perdo. Ista enim Omnia , si non concidantur, nec in hanc subtilitatem inutilem distrahantu , attollunt et levant animum, qui, gravi sarcina pressus , explicari cupit, et reverti ad illa, quorum fuit. Nam corpus hoc animi pondus ac Poena eSt : premente illo urgetur; in vinculis est, nisi accessit Philosophia, et illum respirare rerum naturae iussit spe- 1 Ctaculo , et a terrenis ad divina dimisit. Haec libertas eius est, haec evagatio ; subducit interim se custodiae , in qua tenetur, et coelo reficitur. Quemadmodum artifices ex alicuius rei subtilioris inspectione , quae intentione oculos dentigat, si malignum et
simus, et quouiam sic nullus oraiiovi sensu inerat, adiicitur atel.
e i spectu in rerum ex oculo et animo
Rescitur i. restitititur. Riah . Quemadmodum. . . . requiescit. Ma gis explieiit et dilatat quae EP.Lvall. 22, Posuerat. Ria i . Ex at cuius rei subtilioris inspectione, quae intentione octilos deμιιgat. Vulgo ex atio. rei stibi. inten-lι ne, qMae oculos des. quod ferri fortasse poterat, ni aliud suasissent mxxii. qiaoritur milli s hunc prae set scripturatri, sed ulli , omissa quae, liahent rei stibi. ιntentione Ocia. los de ligunt; alii, rei subr. viara intentione octilos . satisne i alii deui lite cum edd. veu. rei subtilιωia
408쪽
precarium lumen habent, in publicum prodeunt, et in aliqua regione ad populi otium dedicata oculos
libera luce delectant: sic animus in hoc tristi et obscuro domicilio clusus, quoties potest, a Pertum petit, et in rerum naturae Contemplatione reqMiescit. Sapiens assectatorque sapientiae adhaeret quidem in i, corpore suo; sed optima sui parte abest, et cogitationes suas ad sublimia intendit : velut sacramento
rogatus , hoc, quod Vivit, stipendium putat; et ita
formatus est, ut illi nec amor vitae, nec odium sit; patiturque mortalia, quamvis Sciat ampliora superesse. Interdicis mihi inspectionem rerum naturae , ac toto abductum redigis in partem 2 Ego non quaeram, quae sint initia universorum 2 quis rerum sormator quis omnia in unum mersa, et materia inerti convoluta, discreverit 7 Non quaeram, quis sit istius artifex mundi 2 qua ratione tanta magnitudo in legem et ordinem venerit 7 quis sparsa collegerit. confusa distinxerit, in una deformitate iacentibus iaciem dioisminores . quae sed . a. et mi. e. γ ιntentione oculos defligat. Vnde Persiuctium nobis videbatur, in aliis temere omissum fuisse vocii b. insρ-ritone, ita aliis in invectores mul
in libris: sed lioe rectum est. Praeciserium autem lumen . modicum , non iustum , et ut Solent quae preethus impetrutitur. 1 Psitis. Sacramento rogatus . ita supra dictum, Uitiam mitiliam esse. Cf. Ep. Ll,
5 not. R .hk. Paliturque mortalia. i. e. patitur ea, quae homiui accidere solent , quamvis ampliora, qtiae imminent in alia vita. sciat. Nee tameo ideo vitam abrumpit. Riahk. Invectionem. Sie Erasuit, Pineiani Gruterique eodd. Firmat Grouovius
ad Epist. xviil, Io, prist Gruter m. qui: sic eerte, uit, loquimur latine. Seneca saltem hac constructione semper sere utitur. Asyectione est a Nu. reto. Rtih4. In tantim mersa. Perperam vulgo in una massa ex Mureti ingenio. In un- mersa dedit unus eod. Pal. see. Pol erat tetieri in uno meΓ α , quod eum ed. A. et Erasin. dabant reliqui mssti omnes et nee aliud debuerat ed. R. iti qua est imo pro uno. Seliis. In una dejormitate. In Chao, quod omnia conlitiebat. Iacentibus , non autem latentιbus . dedere meliores libri omnea cum ed. R. Selim.
409쪽
vigerit 7 unde lux tanta sundatur 7 ignis sit , an ultro quid igne lucidius 7 Ego ista non quaeram 8 ego
nesciam , unde descenderim 3 semel haec mihi videnda sint , an saepe nascendum 2 quo hinc iturus sim 3 quae sedes exspectent animam , solutam legibus servitutis humanae Y Vetas me coelo interesse , at id est, iubes me vivere capite demisso 3 Maior sum , et ad maiora genitus , quam ut mancipium sim mei corporis ; quod equidem non aliter adspicio, quam vinculum ali luod libertati meae circumdatum. HOC itaque oppono fortunae, in quo resistat ; nec per il-22 liid ad nio ullum transire vulnus sino. Quidquid in me potest iniuriam pati, hoc est: in hoc obnoxio domicilio animus liber habitat. Nunquam me caro ista compellet ad metum , nunquam ad indignam hono
s imulationem: nunquam inhonorem huius coi pusculi dia mentiar. Quum Visum erit , distraham cum illo so
cietatem: et nunc tamen , dum haeremus, non eri-
Ego ista non quaeram ρ vides hieoinites sere illas quaestiones, quibus investigandis homilies a primis iudetemporibus, quum philosophari in
cipereiit, operam Praematuram ideo-εille inutilem saepe navasse philoso
phi ne historia docti. Nec prudentia, ratis, qui homines ab istis ineptiis
absterrendo philosophia a caelo ad terram devocata, suos ab istis Apiuo sis et periculosis disputationibus retinere atque imi,edire potuit, quo minus vel ipse Ptalo a Cratylo aliisque in errorem induetus similibus disquisitioni hus se traderet. Caeterunt de his quaestioni hus adeundus est Li. psius in Physiologia e. c. de vita sutura et παnγγευιτια II, 23, i II, Iέ. R. An fame naseendum p quo hine,
. te. Vulgo an aciem p Nesciam quo tine etc. ex Mureti ingenio. Nasceti- ἐιm leuetit veteres libri omnes, quod primo pro suspecto habuerat Sch . et uti is circoinderat; mox vero admisit. Contia Ruhkopsius eontendit ieetionem vulgatam, supra Scriptam, in qua nascemium omitiit ut, omuibus ferme libris scriptis esse confiirmatam, alteramque ex Pi lavi eoniectura
Exsμ leni ed. R. commode; quod et debuere A. et e. tu quibus exsρε-ctant. Vulgo exspectet. Seli . In quo resistat. id est, ut non ultra penetrare possit.
Quidquid in me mi est iniuriam Puti, hoc est i. e. est eorpus : inhoe obnoxio domiellis animus tiber bitat. Sie optime Gronov. distinxit. Autea distinguebatur sic: yali, hoc est in h. O. domicilio: a. etc MM.
410쪽
mus aequis partibus socii ; animus ad se omne ius ducet. Contemptus corporis sui, certa libertas est.
Vt ad propositum revertar: huic libertati multum consert et illa , de qua modo loquebamur, inspectio.
Nempe universa ex materia et ex Deo constant: Deus 24 ista temperat, quae circumfusa rectorem Sequuntur
et ducem. Potentius autem est ac pretiosius, quod sucit, quod est Deus, quam materia, patiens Dei. Quem in hoc mundo locum Deus obtinet, hunc in homine animus: quod est illic materia, id in nobis corpus est. Serviant ergo deteriora melioribus; sortes assimus adversus sertulla ; non contremiscamus iniurias, non vulnera, non Vincula, non egestatem. Mors quidem aut sinis est, aut transitus. Nec desinere timeo; idem est enim, quod non coepisse: nec transire; quia nusquam tam anguste ero. Vale.
Et ex Deo. Non solum a Deo. sed ex Deo: et saepe sic loquuntur. Quiditat quia omnibus caloris et ignis aliquid insitum. qui est ip e Stoicis
Deus, et oririlia Dirmanat. L. Ac pretiosius. Bestituimu duo ver-ha ac stretiosius , temere Praetermissa
in ed. Bi poni. et Bithh. Schw. Id in nobis edd. vel . et mmti. Deerat vulgo in. Seh.. Mors qtiidem arat sinis est . aut transitus. Sic R. A. e. Mors quidem est, aut sinis etc. Arg. b. et ni. apud Grui. ligo Mors quid est y aue f.iis