장음표시 사용
501쪽
unus sit. Non delectent verba nostra, sed prosint. Si lamen contingere eloquentia non sollicito potest, si aut parata est, aut Parvo Constat; adsit, et res pul- lacri imus prosequatur. Sit talis, ut res potius, quam . se, ostendat. Aliae artes ad ingenium totae pertinent; hic animi negotium agitur. Non quaerit aeger medicum cloquentem sed sanantem sed si ita comi et it, ut idem ille, qui sanare potest, compte de his, quae facienda sunt, disserat. boni consulet. Non tamen erit, quare gratuletur sibi. quod inciderit in medicum otiam disertum : hoc enim tale est, qualeo si peritus gubernator etiam sermosus est. Quid aures meas scalpis 3 quid oblectas 2 aliud agitur: urendus,
secandus , abstinendus sum : ad haec adhibitus es; curare debes morbum vel erom, gravem , publicum: tantum negotii habes , quantum in pestilentia medicus. Circa verba occupatus es ' iani dudum gaude , si
susticis rebus. Quando multa disces 7 quando, quac didiceris, assiges tibi, itae ut excidere non possint 3
quando illa experieris 3 Non enim , ut Caetera, memoriae tradidisse satis est; in opere lentanda sunt.
Non est beatus , qui scit illa, sed qui sucit.
post ista verba commode signabitur interrogati . iamιs sit ' Sch.. Vntis ait. onuenientia sit in vita.
rata est Eloiiueulia, aut Parvo GOustat. Sed sonantem. Suspecta veita .
quae ex scholio invecta vide inr , ignorat ecl. R. cum mM. Arg. b. Et Par. b. a. et rectius abiicientur. S. Seol is Mabis R. A. b. o. Par. G. b. Solara . Abstinendus. Ouinium sere eodd. eL edd. lectio bona est. Plautus Trita. Ii, , 3o , amor; abstinendus dixit. Quidam e d. abscindendus. Virratraque reprobat Stephanus Ep. xxx. ad Daleeamp. Perpeiam. Riatur. Juatiun multa dιsees ρ Sic edd. ab
502쪽
Quid ergo Τ infra illum nulli gradus sunt 2 statima sapientia praeceps est y - Non , ut existimo: nam qui proficit, in numero quidem stultorum est, ma
gno tamen intervallo ab illis diducitur ; inter ipsos quoque Projicientes sunt magna discrimina. In tres classes, ut qui husdam placet, dividuntur. Primi sunt, qui sapientiam nondum habent, sed iam in vicinia eius constiterunt. Tamen, etiam quod prope est, extra est. Qui sint hi, quaeris 3 Qui omnes iam aD
sectus ac vitia posuerunt; quae erant complectenda, didicerunt: sed illis adhuc inexperta silucia ost; bonum suum nondum in usu habunt. Iam tamen in illa , quae sugerunt, decidere non lK,ssunt; iam ibi Sunt , Unde non est retro lapsus ; sed hoc illis de sonondum liquet : quod in quadam epistola scripsisse me memini, scire Se nesciunt. Iam contigit illis bonostio frui, nondum considere. Quidam hoc Prosicien- sna fortasse verum sit, Quamquammtilla dιsces, quod os seruiit uass. Par. a. d. Seliis. A Sapientia recte ecl. R. et nas. b. ut voluerat Lips. Similiter ab sa mentia ed. Gron. Bi potit. et Malili. Nondosum ad sapientiam revocavit R. Seliis. - Statim a say Praeceysest y Iuterpretatiir Lip ius: Quid igitur' praecipitium est statim ab illa sapientiat non est discrimen inter vicinos et longinquos tDidueitur. orati item sic distingue:
didueitur. Inter i Psos ... discrimina: ira tres classes etc. Schw.
Primi sunt. Hos Clirysippi verbis de eribi video ap. Stob. S rm. Cl.
, Ozaγ αι μlaxi τὸ βλαιου καὶ ε κτικυωναι ἰδίαυ- ιυα λαζωσι. l. e. Qui in stimino est Proficietin , omnia omittito Ossicia prae lal , nillilque omittit; Litneu huius vitain ait D Ouduin beatam esse, sed superveuire Beatitudinem et accedere , quum meditur istae net Ioues constanti:ini Ethalailum, ut firmum fixumque aliquid fuerit ut ii ictae. Li stias. Extra est. Rithh. edidit ex ora est ut Erasin. edit. vetiis et codd. Grut. Decidere. Codd. Graii. et Εr . sic habere notat Cronov. qui laudiit. ΕΡ. xc l. 21. Sic et Erasin. et editim veltis. Anten legebatur recidere , minus bene. Rithh. Quod tu quadam e istola. Respexit Epist. Lxxi, 3. Qiii hiisdam autem evenit, ut quaedam scire se uesciaut .
503쪽
4IO L. ANNAEI AENECAE tium genus , de quo locutus sum , ita complectuntur , ut illos dicant iam efffugisse morbos animi, aia sectus nondum , et adhuc in lubrico stare ; quia nemo sit extra periculum malitiae, nisi qui totam eam Excussit: nemo autem illam excussit, nisi qui pro illa Sapientiam assumpsit. 6 Quid inter morbos animi intersit et assectus . saepe iam dixi; nunc quoque, te admonebo. Morbi sunt inveterata vitia et dura; ut avaritia, ut ambitio nimia ; haec quum semel animum ceperunt, implicuerunt . et perpetua eius mala esse coeperunt. Vt breviter siniam , morbus est iudicium in pravo pertinax, tanquam Valde expetenda sint, quae leviter expetenda sunt: vel, si mavis , ita siniamus inimis imminere leviter petendis, vel ex toto non petendis; aut in magno pretio habere in aliquo habenda , vel in nullo. APectus sunt motus animi improbabiles , subiti et concitati ; qui, frequentes neglectique, secere morbum: sicut distillatio una , nec adhuc in morem adducta , tussim facit; assidua et vetus , phthisin. Itaque , qui plurimum profecere, extra morbos sunt ; alsectus adhuc sentiunt , per- , secto proximi. Secundum genus est eorum , qui et
Inter animi. perturbatioitibus s. ulseelibus. at iuveterave
Pr rati oraverit utit Cicero. Stobaeus et Diogenes Laertius, lainera si Pro Ditis rem inspexeris, nullum remanet
dii hium, quin avaritia, ambitio et reliqua inveterata et perpetua vitia ad morbos, ira vero . ebrietas, timiditas alii ille iii eousuetudiuem ad- clueti assecuta ad aegrotationes, Min per eum imbeeillitate coniunctas. Deduou per Petui. Pertineant. Noster tamen aegrotationes hie non nominat. re tamen agnoscit. CL quem iam ad LP. vii. l. hae in re laudavi. Tie-demauu Sisi. d. stolaia. Phil. III, p. is S sq. 26l sqq. Rufi . Haec quum semel animum reperunt , -ρlicuerunt inteli. iuum .el Pe riua eius mala esse eo erunt. laee est platiis ima editionis Rom. Turv. et Veia. scriptura . quam et iasitorum codician1 inritillis Pineta iiii
repetit, ita tamen ut tu illis verbo m
504쪽
maxima animi mala et assectus deposuerunt; sed ita, ut non sit illis securitatis suae Certa possessio ; possunt enim in eadem relabi. Tertium illud genus, extra multa et magna vitia est, sed non extra omnia ;essu git avaritiam, sed iram adhuc sentit; iam non sollicitatur libidine, etiamnunc ambitione; iam non concupiscit, sed adhuc timet; et in ipso metu ad quaedam satis firmus est, quibusdam cedit; mortem contemnit, dolorem reformidat. De hoc loco aliquid cogitemus. ' Bene nobiscumagetur, si in hunc admittimur numerum. Magna
licitate naturae, magnaque et assidua intentione stu
dii, secundus occupatur gradus t sed ne hic quidem
contemnendus est color tertius. Cogita, quantum cir
ca te svidoas J malorum; adspice quam nullum sit
nefas sine exemplo, quantum quotidie nequitia pro- sciat , quantum publice Privatimque peccetur : intelliges satis nos consequi, si inter pessimos non sumus. M Ego Vero, inquis, Spero me Posse et am-ia plioris ordinis fieri. M Optaverim hoc nobis magis, quam promiserim. Praeoccupati sumus ; ad virtutem contendimus , inter vitia districti: pudet dicere , honesta colimus quantum vacat. At quam grande prae-acile animum poneretur, et lioe ipsum percommode. Eamdem acripti agri cunt Palatini nounulli, fitque etiam Paulo auctiorem , altitia ham quum stemet animum ceveriarat, artius impli retine. Nimia concise ed. Εr. et sqq. postquam haec am-mum inueticuerunt el ρerme. etc. Devsque actra haec animum implicuerunt edidit Bulik. quomodo sere et ibitue tu Λrg. b. xi Par. b. d. violu lod hi unu actu , sed actus habent, qtiod ex artius corruptum : et restiluvii dum Loe fuerit auctini, arιιul impii erunt. Sch.. Tertium ulωd garitia exstia --nia. in aliis edd. acribitur teri in illud genus extra . eodem su. Color lertitis. Quasi qui tu Prlius gradu collocantur, omnino albi atque ivrinaeulati sint, dum caeterorum color sensim obseuretur prout ita inseriores gradus descendimus. G levis Oguoscunt quidem R. a. c. ed earet visa. b. ac videtur ex scholio Iu Vecta u. Sch M.
Quantum Maeal. Λb ossiciis qriae nobis vitia plerumque imponunt
505쪽
mium nos exspectat, si occupationes nostras , Et mala tenacissimu abrumpimus 2 Non cupiditas , non timor nos pellet; inagitati terroribus, incorrupti v Iuptatibus, nec mortem horrebimus, nec Deos; scie-
44 mus mortem malum non esse, Deos malos non esse.
Tam imbecillum est, quod nocet, quam Cui nOCetur: optima vi noxia carent. Exspectant nos, si ex hac aliquando saece in illud evadimus sublime et excelsum , tranquillitas animi, et, expulsis erroribus, absoluta libertas. QuaerIs, quae sit ista 3 Non homines timere , non Deos ; nec turpia Velle, ne Cnimia ; in se ipsum habere maximam Potestatem. Inaestimabile bonum est, suum fieri. Vale.
quantum vacat a diversis muneribusqtiae impellente avaritia suscepimus, in quae nos egit Praeeipites ambitio atque insatiabilis honorum eupiditas.
Nee Deos. Ovia, ut insta dieit, non mali sunt . nee ipsi mali sumus :natu si iuxtitiae sunt amantes Dii. nihil habet vir honus, et nulla maeu tu inquinatus, quod ab illia reformi-Imbeciliam... quod nocet. Timere enim videtur, ideoque vel eavere vel uleis i. Suum feri. Int. sui potentem , fiui doluiti uio: nam non auus est qui Iliacet illuc distrahitur variis eupiditatibus; earum servus est, nedum sui domiuus sit. Pro suum quod est in aliis edd.. Schwei gli. dat tuum . nulla
allata auctoritate, Densu autem minime mutato.
Vt denuntiet amico , quae quotidie jaciat, narrat se Philosophi Metronactis disciρlina uti Nevoli, etiam ideo ut suo exemplo
doceat, Mel seni esse discendum in urbe tanto ista talum amis re sagmnte atque tam amoena. Admonet itaque et Lincilium. tu pergat in studio philosophiae, cuius unius Oste ad unum hominis bonum Persenire possit, h. e. hones iam , cuius adiungite licationem in arctum contractam. Cori tat aulcm ratioue Pom
506쪽
a unum et suum honum hominis , quae Mirtus Docetur ideoque honestum e cuius possessis tina lavitem , inoρει improbationem homini conciliat, etiamsi dioitiis aliisque egregiis eius di rhus sit praeditus. At illa Dirtus hominem Maliuiorem, amyliorem, meliorem facit: ideoque regiala actionum uitae est hon Frum ciam sapientia coniunctum, et Omni adhaec pericula exclu-AO , ne in stultitiam re-lὐatiar, et reliquis Pro nec bonis nec malis habitis. Solum autem bonum est honestum. Bre iter Pe currit quaedam in Proxima mistola iam tractata, ad hoc unum hominis bonum spectantia. Laudat denique oran Dirtutis s. honesti, quam Propter Usam unam, non ProPler consequcntias solas exercendam esse docet. - Alligis hanc dissensionem μά-
Inimicitias mihi denuntias, si quidquam ex his, quae quotidie sacio, ignoraveris. Vide quam simplicite Ptecum vivam: haec quoque tibi committam. Philosophum audio; et quidem quintum iam diem habeo, cx quo in scholam eo, et ab octava dispularitem audio. ec Bona, inquis, aetate lis Quidni bona 3 quid
Dimieitias mihi denuntias. Int. miis naris te ni ibi inimicum fore, quid
inis fuisse dicit Tacit. Annal. VI, 29, quoties dirimerent amicitias, interdicendi domo, eumque finem ς aliae Ponendi, es. Lipsit Exe. II in Tacit. Annal. II. Riah .
Philoso hum Metronactem , cultis mortem Epist. Acm. , memorat: qtieni Donnisi ex hisce EPp. nosciniit
Hami dis bio fuit is Stoae assecla, qui Πωρoli, urbe litterarum aman ac Virg. Georg. l ex tr. ae studiis floreIclem ignobilis ou . vocat et quinquennales ludos, in quibus 'ouiae , oratores, musici, altiletae certarc ut, eelebrante cs. Wern dors. Exe. IX, Tom. Iv, P. 39S. Ραit. itiin. lat. ) . scholam aperuerat Philosopllicam ,
quam Seneca ab Vota horia. i. e. Dostru computaudi ratione , secunda
post meridiem , frequentabat. R. Et quidem qtiinlum iam diem habeo. Pincianus quilin invenisset in riounullis exemplaribus ms. equiden quintiam, in suspicione vocavi L Om. Dem lectionem iIlam maluitque et quidem e minitia iam dies cubiit, ex q. Praeferrum et ipse ham, nisi quin-ilue Grut. Codd. scripturam vulgulam tuerentur. Riah . Bona. inquis, aetate. Ridentis verba;
et iuvenis scilicet diseis. L.
507쪽
autem stultius est , quam, quia diu non didiceris , non discere ' re Quid ergo 7 idem faciam , quod tros
suli et iuvenes 2 is Bene mecum agitur, si hoc unum a senectutem meam dedecet. Omnis aetatis homines haec schola admittit: in hoc senes eamus, ut iuvenes sequantur. In theatrum senex ibo , et in circum
deserar, et nullum par sine me depugnabit: ad philosophum ire erubescam 7 Tamdiu discendum est, qua in diu nescias; si proverbio credimus, Das. Nec ulli hoc rei magis convenit, quam huic: tamdiu discendum est quemadmodum vivas, quamdiu vivas. 3 Ego tamen illic aliquid et doceo. Quaeris , quid doceani3 Etiam seni esse discendum. Pudet autem me generis humani, quoties scholam intravi. Praeter ipsum theatrum Neapolitanorum, ut scis , transeundum est Metronactis petentibus domum. Illud quidem sarctum
Troastili: lioe nomeu equites pri-rmim designun , tempore iam Gra chorum eirea a. V. Q 6M destiscere coePit ah houore suo, ut multos Puderet trossulos vocari. Hine iam labante Rep. et deinde sub Imperator. eum dede re de iis in usu erat hoe nomeu. qui cultui exteruo et deliciis ivdulgerent. ut eum nostris ἐυgans, Iuta comparari possitit. Cons. Plia. XXXIII, s bis . eL quos Gesuer. laudat iu 'nies. Stephan. h. v. Ruhk.
In hoo senes eamus, ut is an -- quantur. Perperam senescamus, et ste
quamur, ni sti; quod nup rrime demum in ed. Matthiae correctum ex Seri.erii conieci. in hune modum, in hane aenea eamus, ut ius . sessilan tar. At iter se intellige tur eamus. scit . in graciliam: teneti atilem de huit in hoc . familiaris Seuerae formula, idem valeus ac Pr ιer hoc, hoc eon
silio. Seli . Par se. gladiatorum. R a. 6-erbio iam apud Solonem Obvio r Ἀρ-ω δ' αἰει πολλα διδασκο ap. Platon. opp. To. II, P. 31 hip. PItit. Solon. p. 96. E. Fres. Senesco multa addisona. Cf. Erasmi Λdag. Chil. I, Ceati VIII. LX. R. Nee vili Morei m. c. γam Mae. Inti nee hoe Milicet proverbium tilli magis rei convenit quam hiate, set 1icet philosophiae; et nullius rei studiori muis eouvenit senectuti quam philosophia: tiam tamdiu diseendum est quemadmodum vivas quod uos philosophia docet , quamdiu vivas. Melr actis P alatia. Ruhh. edidit Meti petenti r alii, inquit, Pelentis, murales , Petentibias ap. Grui. Muretumque ex Pinciatio. Illud theatrum fretum est. Plenum, stipatum. Seb.. omittit hoo quod est in vulgat. edd. aute i/rge ita.
508쪽
est; et ingenti studio, quis sit pythaules bonus , iudicatur : habet tubicen quoque Graecus et praeco concursum. At in illo loco, in quo vir bonus quaeritur , in quo vir bonus discitur, paucissimi sedent: et hi plerisque videntur nihil boni negotii habere quod agant ; inepti et inertes vocantur. Mihi con- tingat iste derisus t aequo animo audienda sunt im
peritorum convicia , et ad honesta vadenti contemnendus est ipse contemptus. .
Perge, Lucili, et properu , ne tibi accidat, quod mihi, ut senex discas: imo ideo magis propera, quoia iam id nunc aggressus es , quod perdiscere vix so-nex possis. Quantum , inquis, proficiam 2 ra Quan-
'thaules eorrexit Ruith. Vulgo thatitis; sed miliatiles Arg. b. et Pal. a . mlatitus ed. R. Sch. . - ρο- inautis tibi ceu, qui proprie in certa mine musico pugnam Apolli uis eum serpente Pythone ea nebat , quem Apollinem quarta a natalibus die sagittis interseeisse , ideoque auctorem clivurae loei, oraculi et uoin tuis. quihus illa urbs Pyllio. postea Delphi. inclaruit, factum esse, tradidere veteres. CL Spuriliem. ad Callim. II1. ia Apoll. tot. Tranxiata inde vox est ad illos tibiciues. qui tu eo-moediis tragoediisque cauebant, qui tu honorem Deorum tibias instabatit, est. Reete autem Pythaules π αυχης Don pilh. serihi hinc apparet . uti iam Salmas. ad Vopiae. P. 494, eum alii doeuerunt. Ruhk. bicen recte editti vest. et Arg. b. Cons. Et isti LxxvIII. g. I S. Schw. Buhh. edidit tibicen, quod non satiadisseri a ramatile de quo supra, utreete dieatur tibicen quoque. Pr aeco qui nomen et patriam victoria proclamabat. Spectare viden
In quo Mir bontis quaeritur . in qu Nir bonus discitur: Prioris quinquo verba Grulerus in cimnibus suis vCodd. iuvenit xt in textum reduxit. quem sequor. Erusmus. editio vetus rei. omittunt. Ruta. At in ilio Ioo ... v ciantur. SaeP. noster ici hune saeciali sui genitim invehitur. qui severi ei ho armn urinti. m ideoque philosophiae Eludio ne glecto, nihil fere nisi rea voluptaritia
18. Quin adeo Cieero Orat. II, 1 dieere potuit: discum audire quam philosophum malunt. De mi sunt ii quos Reiantoriam nomine insignivaris, memor Cie. Ora L II. 4. Philosophi vocantur in Oratione , qu Ciceroni nuper abiudicata est, post Rediti ad Seu. e. I 4. I hλ.
Contemnendus est ipse eontemPlua
509쪽
tum tentaveris. Quid cxspectas 2 nulli sapere casu obtigit. Pecunia veniet ultro ; honor Offeretur ; gvalia ac dignitas sortasse ingerentur tibi : virtus in io non incidet: ne levi quidem opera aut parvo labore cognoscitur: sed est tanti laborare , omnia bona so-5 mul occupaturo. Vnum cst enim bonum , quod honestum; in illis nillil invenies veri, nihil certi, quae- cuinque samae placent. Quare hoc unum sit bonum, quod honestum, di-Cam et quoniam me Parum CXSecutum priore epis loIa iudicas; mngisque hanc rem tibi laudatam quam Pro
batam putas: et in arctum, quae dicta sunt, contraham. Omnia suo bono constant: vitem sertilitas commendat et sapor vini, velocitas cervum. Quare so
lia dorso iumcnta sint, quaeris 3 Quia eorum hic
ε unus est usu S , Sarcinam ferre. In Cane sagaeitas
prima est, si investigare debet seras; cursus , si consequi ; audacia , si mordere et invadere. Id in quo
que o Iitimum esse debet, Ctii nascitur, quo Cense tu T.
In homine optimum quid est 2 Batio: hac antecedit animalia , Deos sequitur. Ratio ergo Persecta , pro
trantiιm tentaν ris. Nam conatui essectus hic respondet, ut Stoicis vi--iii: et velis esse hocius, eris. Sed est tanti laborare... Uatur . In l. sed spes o nitia linua simul o C a
paudi sane satis valet is L ad diuin expletidam debeas ta horare. Et in arctum. Sic tu uus mss. Antea et ut in a. Rubh. Et aamrinni recte ma. b. nee aliud debuerat ed. R. et codd. Grui. in quihus et aa 3or innum. Scitis. Quare Iortua et rel. Vulgntani hane tueor, uexu orationis postulaute: etsi Dinciani et Grut. Codd. uns cum ecli iove veL praeserant: Quam δει ris. Bubk. Sagacitas rima est. Int. eminet
Supra caeteras eius dotes. limum esse debet ed. R. cum msstis. vulgo νιimum est , tib Erasino. Sin .
Censetur in pretio et aestimatioue est. Mhk. Deos seqMitur , i. e. non multum abest a Deo, puetie similis ei est, uti recte explicat Cori. ad Sallust. Beli. It/g. e. Σ , , adducto Cic. Fio. Ill. 22, ubi tamen aequi Deum alio sensu aeeipi debet. CL ad ΕΡ. Lxsuu , t . RuhI. -- Bene, atque elinax belle, ait Lipsi iis , quia praeivit de antecessione, et nunc de sequela. At Claudius Puteatius, inter Galliae decoru
510쪽
prium hominis bonum est; caetera illi cum animalibus satisque communia sunt. Valet 2 et leones. Formosus est 2 Et pavones. Velox est 3 et equi. Non dico, in his omnibus vincitur. Non quaero, quid in se maximum habeat, sed quid suum. Corpus habet 2 sed
et arbores. Habet impetum ac motum voluntarium 2 et bestiae, et vermes. Habet vocem 2 sed quanto clariorem caneS , acutiorem aquilae , graviorem tauri,
dulciorem mobilioremque luscinii l Quid in homine
proprium 8 Ratio i Haec, recta et consummata , Ω- licitatem hominis implevit. Ergo, si omnis res, quum s bonum suum persecti , laudabilis est , et ad sinem naturae suae Pervenit; homini autem suum bonum Ratio est: si hanc perfecit, laudabilis est, et sinem naturae suae attigit. Haec ratio persecta Virtus vocatur; eademque Honestum est. Id itaque unum bonum est in homine, quod unum hominis est; nunc enim non quaerimus , quid sit bonum , sed quod sit hominis bonum. Si nullum aliud est hominis quam Ratio , haec erit unum eius bonum, sed pensandum cum omnibus. Si sit aliquis maIus , puto improbabi- stur ; si bonus , puto probabitur : id ergo in homino primum solumque est, quo et probatur et improbatur.
volebat , Diis aequatur , Pro solita insolentia Stoicorurn. Riatio ergo perseela. Lipsius lati- dat Phoe lidem, qai ea leni tradit vers. D6 seq. Brulah. Gilom. Potit. praee. pag. 116 : Sola homini ratio
telum est , munimen ei unum. At
iguorabat Lipsius, opusculum illud Christiani euiusdam doeii foetum
Stium. Id est, quod ait iIli soli
Proprium nec eum caeteris animalibus cominiane.
Gavinii ed. R. et meliores mssti ;non lusciniae. Schw. - Luscinia. Non advertit Seneca proprium honum esse hominis vocein urticulatam, ut organa loquendi r qnibus bestiae reliquae ca- reui. Ruhk. Λιιigit ab Erasmo est. Tetigit R. A. Et niss. b. c. Par. Iur. Sel, v. Pensandum cum omnibtis aliis rebus, et hae comparatione itistituta videndum, quo bonum constet: s quentia docetit, honestum hoc unti inesse bonum i nam eo uno et Probatur et improbatur homo. MM. Primum solumque eat: reduxi a