장음표시 사용
171쪽
do in Bauariam venit,ac nouum Ducem, promptiorem pati ado sceleri quam tuendo cum iis omnibus quos amabat coli ritum criminis, vel imparatum a milite , vel abicctum ab animo , ne permilla quid cm fuga coepit , magno statim temperantiae clemcntiaeque specimine. Nam Tassilonem nepotem in Ducatum restituit , uno victoriae praemio quod bene faceret , & Grisoni tam 1 aepe rc bellanti , noua sui victoria , pepercit. Imo ut beneficiis perturbatorem iuuenem immutaret, siccum abductum non man- ei pauit carceri, nec supplicio allucit, scd assignatis duodecim comitatibus, Ducem appellauit : Prudenter tamen , quod intra Sequanam & Oesam amnes comitatus conscripti, politis propius ambitionis cancellis; Duxque sub oculos fratris collocarus, ut a nouandi studio amoucretur. At impensium flustra beneficium. Euoluto nondum anno Gii Q pacis & quietis impatiens, praeclusis iam Borealibus terris , ad Austium diffugit; excipiente Gai fero Aquitaniae Duce, qui Hunoldo fratri vel dc mortuo vel cedenti sponto successerat. Demum tot inter levitatis & inconstantiae fluctus impegit in scopulum temerarius iuuenis : quippe , ut tradunt, cum uxorem Gai feri, quae formosissima erat, amore captus , appellaisci de stupro, mo-
non te virum coniuge, notius Paris a Menelao nondum raptor peremptus
est , & vindicante priuatam iniuriam, & auertente , quae a Pipino reposcente fratrem imminebat, calamitatem publicam. Quanquam scribant alii, Griphonem ab Aquitania cxtorrem , in Alpium transitu caesum , dum in Italiam tenderet, forte a Longobardis quaesiturus perfugium. Ita alieno sectere an supplicio, Pipinus hac molestia liber, solus regnum i rancicum obturbante nullo administrabat. Tum demum cura de occupando regno virum incessit. Iam Martelli gloria atque attistoritas potestatem transferendi regni pepererat , resque in facili erat, nisi vir militaris, profligandis hos libus magis quam dc merendis ciuibus studuisset, aut forte censeret, publicam rem tot morbis vexatam atque di stractam , nondum duro atque nouo symptomati parem elle; legauit tamen eandem liberis facultatem , appendice haereditatis opima, ut voluntas ubi accederet, prompta emet potestas. Nec elusi sunt Carolomannus & Pipinus , quantumvis concordes , at fortasse gnari quanta fax discordiae regni pars seret. Mox Carolomanni abdicatione, Grisoni L. que morte , traductis in Pipinum unum Martelli opibus ; en ina vero tune sic inflammata est viri ambitio , ut iam non voluntatem, sed flagrantissimam cupiditatem praeuertendam omnibus duceret. Eam in rem coepit circunspicere se, Chil deri cum Regem , Proceres Francos ac modos quibus in id fastigium euolaret. Inspectabat se florentem aetate, felicem prOle atque subnixum , in ore omnium esse atque amore ; vectigalia rcgni, dignitates , arces, & milites, seu corporis neruos, vel automati cuius. dam machinas, suos ad nutus verti & agi , si tandem regiu praeter unum nomen compotem ellh.Contra Childericum, non modo omni ope, sed sito ipsius animo destitutum, adeo regio indignum titulo , ut ne ad hominem quidem accederct, uilibram & laruam inanem aspiciebat, si pelleretur vel digito, ruiturum in praeceps. Iam Proceres, tum qui uacra regerent, tum
172쪽
otii profana, ab Auo Sc Patre dignitatibus & beneficiis auctos, δ: ab ipsb
cumulatos , vivim id clipere , Vt nomen regium & porcstas penes eum esset, qui aug ret beneficia , non euerteret, nec clientibus nouis se tra-dcret : Eo maxime , quod Martelli industria , nemo e tot Proceribus emi
nebat, qui Pipino contenderet regnum vel inuideret. Iis perspectis, cum ad modos perficiendae rei se Vertebat, nihil non promptum d cprchendebat & facile ; euocandum nobilium coetum , seligendos qui sibi plurimum addicerentur, proponendam rem , effcctum haud dubie sequuturum. videbantur duae res fore impedimento , amoueri easdem polle ; nempe Francorum in Reges venerationem , dc in Clodo uari posteros studium, iam imnauia Regum in contemptum vertille ; religionem praeterea & fin- citae Dei iusiurandum, auctoritate Pontificis selui polle vel scitidi. Ideo ad rem aggreditur, multos benefactis, plures pollicitis, comitate omnes
deuincit, amicos veteres sipe noua excitat, nouos veterum aemulatione
incendit ; nec pecuniae parcit nec studio, ut in aula &in prouinciis habeat addictos qui auctoritate pollerent. Iam passim a familiaribus coepto sermone, prim lim in Aulicos, mox in vulgus emanauerat ; propudiosam Francorum gloriae iam tot Regum socordiam esse ; abiiciendos qui nee sibi nec aliis boni essent, eum cooptandum, cuius virtutes tam amplo nominiadaequarentur; virum non longe arcellendum , in promptu elle Pipinum Principem. Et vero Pipinus paruo in corpore magnas animi dotes obtinebat: Nam statura quidem putillus, quaternos supra dimidium pedes vix implebat, unde illi Breuis aut Parui cognomen, at animus in arcta cista amplissimus, uni impcrio conditus , adeo non capiebatur corpusculi modo , ut nec Franciae terminis qua patcbat late conscriberetur. Accedebant mira comitas morum atque facilitas , ingenij atque consilii incredibilis quaedam magnitudo, probitas mentis praeter ambitionem remotae 1 vitiis, marena liberalitatis & benefaciendi cupiditas, rei militaris cum felicitate peritia, virium etiam supra corporis modum robur eximium, religionis sic rarumque rerum amor dc studium ; ut iam videretur tot concessis dotibus Deus regno praelusisse. Ille igitur ubi sermones eiusmodi gratos in vulgus , de excipi amicis auribu Sanimaduertit, maturum negotium ratus, pusticum regni conuentum indicit, euocatis Praesulibus & c nobilitate praecipuis, quos sibi sti idere maxime comperillet, curatque in coetu tentatis iam animis rem proponi. Tlirpe esse Francio nomini , i.tmdiu tauitum imperium ab indignissimis omnitum regi; infamiam ct ignominiam Regum , genti adscribi.
iam male audire apud exteros Francum , cus ignatiis mus imperet. Sane nancονκm apum non pudeat , si nouos Reges , imo Regum sordes atque quisquilii, cum Clodo is Clotariisque componat i Si cum ignauia militarem a Liniam , eum s Iid tute inge=ium, cum snfortuniis felicitarem , amplitudiAran animi cum abie-Ltione , gloriam cum ignominia , triumphos contendat cum feruitute σ latebris Deberi quidem reuerentiam Regibus , quam cum Licte Francus era geret, sed
veris paribusque tanto fastigio, non spuriis ct a uirpe auita deficieκtibus. An credereri in uua corpora venerationem tantam adhiberi r Nnm animo r potius an
mαrum dotes exim as , reuerentiam in Patribus summam peperisse ' Quasi C X et doMucia
173쪽
douatim culta caesaries , aut confrematio framis aut narium, non ervidam animi et uadmirabilis, non fortitudo , non pietaι , venerabilem posteris Regem est ecissent.
Sane si is , si Cularius sitim , si Guntra i , iii Dissent moribus, quibus tunc age bat vitam Childericus, quid aliud praeter eontemptum ct odium assequuti essent 'Enimuero dignum Franeorum Rege negotium , tota die crines ct barbam pectere, nocte stertere veterno pinguem er otio , toto anno glirium instar delitere rure , σmortalium conspectum fugere , non tractare arma, non interesse rebus ciuilitas , Franco rum victorias ne auditu quidem accipere , ct in regno suo extorrem agere ;-mn praestaret eum Regem dici , qui reuera foret, laruamque inanem Iah dem amoveri ' Nam Pipino quid noui conferent Proceres , cum Regem dixerint ὶ non potestatem regiam , quam impetrauit dudum a meritis ; non venerationem , quam exhibuerunt Franci iam Alio I non ab hostibus exter Due gentibus metum ac temrarem , quem irae suis victor.is late circumtulit : suid darent igitur , pratre nomen σ titvlam , quem abdicabat a Chilperico mendacium , asserebat Pi-pino veritas ' Nees haberetur ratio sanguinis , destituto prole Childerico , propinquiorem alium esse ; nam ut Plini paternum stemma a Clodi me Rege petebatur , ita maternum a Cudouro, cuius proneptem Blitiidem , Clotari 1 secundi filiam duxisset Anibertus , a quo Pipinus ortum habebat. Nec ducendum religioni , quod iurassent fidem Childerico, quippe is primus exaurorabat se vita ignauia ; quippe quod iurauerat ipse non impleret, tueri populos , regere , cst Promouere; nec exigere mutuam fidem poterat, qua remisse nouo visa genere videretur. Ad summum appellari posse Pontificem , religionis sacrarumque legum Antistitem , a quo venia iurisiurandi concessa , folutoque fidei vinculo , liberum Francis esset quem cuperent regno estostare. In hanc sententiam allensu omnium itum est; miisique ad Zachariam Pontificem legati, Richardiis Bituricensis vel Herbipolitanus Episcopus, & Fulradus Pipini ut vocant Capellanus, hoc est sacrario Plaekctus ; qui Francorum nomine , silui sacra metuo , ac iusiurandum remitti peterent. Ii Romam ut venerunt, Pontifici eadem quae in conuentii Francorum ingerunt ; virtutem & merita Matielli exaggerant : Per eum flare Christianam Rempublicam ; repulsam ab Europa Mauricam tuem , positosque terminos grasesanti flamma , iam ad ipsam Italiam aspirareri. Et Pipino praeter paternam gi ris suas etiam laudes summas esse,penes eum esse regni neruos cst sanguinem,quodque maius est , Francorum amor m , optari ab omnibuι , iamque in singulorum ansemis Regem esse. Nam Gilderico, si redigeretur in ordinem , non iniuriam seri, qui nec auctoritate , nec opibus , nec Francorum sensu, nec suo Rex foret, qui sine liberis iam truncussterilis exaresceret,abdicante Deopropudiosam irim socordram. Addebant,quod peristi eis momenti,Romanis Pontificibus tutelam ct Q rumparari oportere,eos hinc inde ab Constantinopolitano Imperatore oe Longobardo Regetam furiose quam Ggide peti,non ignorare imum Zachariam quoirere quaque is fania in sacnt sacrasquehomines Constantinus svitiret, callere qua ambitione, qua cupiditate inflammaretur Apolphus, θ duo si vires coniunctas in Romanum Ponti cem vertant,quis salutis portus, quastatio i Sane non aliam incere spem quam Apinium,qνi be=.eficium a Romana sede costatum rependat eumfaenore, impendά que dignitatem regiam arque patentiam , ad Ecclesia non salutem modo , sed liber
174쪽
resem , amplitudinem , atque incrementum. Iis Zacharias persuasus , in pi,ii , legatorum votum allcnsit; ac post liberatos Francos sacramento, Bonifacio viro sanctissimo Moguntinensi Antistiti munus demandauit inungendi Pipini in Regem , quem ipsi Franci iam suis suffragiis delegissent. Perfectaque unctio Suessione, magna omnium ordinum celebritate a Boni- facio; moxque Pipinus Rex Francorum dictus , & more gentis circumlatus clypeo, solioque impositus. Supererat ultimus ad claudendam scenam Anno si . tam nobilem actus , exauctoratio Chil derici, qui ab rustica villa in qua degebat in Coenobium ductus, scillia caesarie , depositisque vestibus Monachum induit ε, nulla grauiore iactitra quam crinium ; nam regno quod non obtinuerat, haud spoliabatur, & uxorem perdere sorte in lucro sit; Ea similitet in Monasterio Virginum clausa est; moxque ambo quasi consepulti, a memoria omnium expuncti sunt ; Tragico plane casu , nisi miserationem restinxillici contemptus. Ruippe dum haec agerentur , neque Romae neque in Francia repertus unus est, qui Regis miseri causam sesei peret, aut uti leuem moram rei iniiceret, adeo nullum est supra calamitates fastigium : imo tantam regni conuersionem nullus tumultus, nulla turbatio excepit; plaudentibus omnibus nouo Regi, nemine in tot nobilibus,
vel volente vel auso sibi regni partem alserere, in patientiae praemium. Scilicet Dei via ius regnum aeternum est , caduca caetera, quae largitur ipse eripitq; clim lubet.Neque omiserim praeclarum fortitudinis specimen a Pi-pino editum, sub ipsum regni primordium; quod facinus alio tempore temeritatis argui pollet. Vidit is ob paruitatem staturae,non tanti aestimari a Pro cotibus , quantum dignitas noua Postularer . Eam ut audaci facto sanciret; cum in spectaculo publico Leo in Taurum pugnans, collo apprehensum dentibus stringeret , sedentes in pegmate Proceres interrogat Rex ; an soluendi tauri modus seret ὶ silentibus cunctis prae stupore ipse exiliens, educto ense in pugnantes tendit, unoque icta Leonis caput amputat, ferro alte in tauri collum immi IIb; tum ad Principes redux : Num , inquit, dignus videor, qui vobis imperem Sanc tunc miseranda posteriorum Re- auisis gum conditio , quibus luculentissimo regno interdictis, praedium rusticum νiorum dabatur in sumptus, cum aliquot famulis, potius inopiae testibus, quam tm regiarum opum administris: Semel in anno in urbem vecti plaustro iunctis bobus , ut Regis laruam induerent, promittamque ostentarent caesariem nam is unus character supererat tantae potentiae in mox iisdem quadrigis redibant in villam ; toto deinceps anno pompam dieculae absumente. Interim dum Magistri Palatia , ius belli & pacis , vitae & necis , potestate
summa, exercerent, ac pararent gradus quos Pipinus scandit. Ita desecit Merouingiorum prosapia , anno Postquam inceperat, si , Pharamundo
numeres, trecentesimo trigesimo secundo, virtute militari admodlim inclyta , regni & nominis Francici propagatrix, sed quae serociam a stirpe saperet; nondum Christianis decocta viri tibus,ambitioni propior quam religioni ; regendi partem docta, dum imperat aliis,partis ignara,dum sibi non
imperat. Confestim Pipinus in Saxones mouit,ut novo bello sermones vulgi obrueret,aut dignum se nouo fastigio exhiberet,cessitque expeditio ex voto;
175쪽
caesis pulsisque ad Vestram amnem Saxonibus,quanquam acerrinac & contumaciter dirnicantibus.Narratiarque in reditu coluigisse res mira,qtiam Litdgeriis de hoc bello scribit. Nempe Pipino diim rediret victor, ad Coloniam occurriste V vestph ilorum ingcmes copias, qui insessis viarum compendiis, intcrclusis Francis, iam pusna imminutis, sessisque itinere, niinabantur exitium : ino in rerum articulo Pipinum humanae opis indigum,inuocalle Diuinam , nexitque ante exercitum genibus, Suniberti Episcopi non ita pridem destincti memorem, eius maxime implorat se auxilium. Qua vix fusa prece, super Francos splendi diffinia lux cffulsit, cuius fulgore Baibari s& ij omncs idololatrae in ita sunt non exicrriti modo , sed perstricti oculis &excaecati propemodum , ut legatos de pace ad Pipinum nil serint, se pro victis habcntcs , & prompti iurare in leges victoris. Ita tanto ptriculo expeditus Rex, victoria celcbris & pictate , Venerationem apud suos auxit, cuius gloriam laudemque bellicam sua virtus conderet, Dcusquc san
At statim ipsi e Saxonia reduci, masna ad gloriam seges , & ad regni
stabilimen tuni columna obtigit. Zacharia Pontifice e vitiis iapic , ac succc sibi e Stephano I l. intra quartum diem itidem mortuo , Sic phantis III. in Pontificem maximum lcctus est. Hic gnaruS Longobardum Romanae Ecclesiae imminete, continuo Legatos ad Aistulphum Regcm mittit, qui foedus ab eo cum Zacharia contractum incommune bonum instaurarent: nec dubitauit instaurare Rex perfidus in annos undecun ; gratia Cyclopis impcrtita Pontifici, ut postremus periret. Siquidem manu & ambitione prompti stimus, totius Italiae hausta cupidine, citii a duo admodum votis motae erant, Rauennae Exarchatus, & Romana sedes; flatuit prinium Graecos Exarchatii dc pcllcre, dein aucta potentia Pontificem vel incautum vel mox frustra cautum opprimere. Iamque obtinebat dimidium , Raueniana casta, occupata Pentapoli, & Eutychio Exarcho in Graeciam acto ;Copronymo Imperatore ad impugnadas imagines quam repellendos hostes promptiore: ciun ex praeterito fit turum colligens , audaciae plenus , Narniam occupat, & ad Romam ipsam copias admovcr. Stephanus appellato
foed cre , missis Constantinopolim legatis, Aistulpho ipso prccibus im-mcnsi Rucdcnis tentato ; mcdicina iam iri ita, versus ad Deum piaqi ac si p-plicatione orem emagitans, diuino sane instinctu, Francorum & Pipiniinc moriad eum conse stim peregrini veste fidum hominum lcgat ; rogans
ut coram acturus, quae Ecclesiae bono conducerent, venire in Franciam posset; camque in rem legatos mitteret ipse Rex , quorum auctoritate per Aistulphi regnum inuiolatus Pontifex Alpes attingeret. Pipinus benefici, praestiti memor, & pietatis ut euentu patuit maguo sensu , continito Bodigandum Abbatem , & mox Ducem Anicarium naisit ad Stephanum, qui spe&promissis virum sanctum erigercnt, atque in Franciam tuto deducercia r. Ii aduenii int, , cum arcta Obsidione Roma premeretur , suaque auctoritate, & Legatorum praeterea quos eam in rem Constantinus miserat, abducente copias Rege , Vrbe prodit Pontifex , Legatisque comitantibus , Ticinum ad Aistulphum ipsum Proficiscitur. Rucm precibus, lachrymis,
176쪽
chrymis, atque muneribus obtestatus,vi quae ablata essent, tum ipsi tum Constanti no restitueret 1, irritis omnibus,tandem facultatem eundi in Fran- Ciam ab inuito extorquci, & magna celeritate , ereptus Longobardi insidiis, incolumis ad Alpes evadit. Inde progressus ad Coenobium sani hi Mauricii , ab obuiis Ful rado Abbate de Rotaldo Duce, summo honore
Regis nomine exceptus, per Burgundiam Ponticonem in villam regiam ducitur; moxque occurrit ad plura milliaria cum optimatibus Carolus Regis filius ; atque milliari tertio ipse Rex, qui equo cxicendens , prostratusque humi, veneratione ac religione eximia salutat Pontificem ; impleto etiam Stratoris munere ; hoc est equo insidentis per aliquod spati viri ducto a
pedite quod scriptum ab Anastasio , alii scriptorcs negant ;ὶ clero Zc populo laetis interim canticis festiuisque plausibus personante ; donec Pon- Pontigon. ticonem ventum est. Vbi sanctissimus Pontifex Regem estu sis an dolore an gaudio lachrymis, apprecatus est, ut Apostolorum Principis causam susciperet, Romanaeque urbi opem ferret. Nec cunctanter promisit Rex, &iureiurando adhibito, se abunde quae Pontifex cuperet praestiturum I rogatus
ipse perstare in Francia , dum vere proximo quippe tunc Ianua is frigora saeuiebant apparatur quod conficiendae rei oeus foret. Hinc simul Parisios veniunt, moxque Pontifex ad sancti Dionysii Coenobium hospi- Anno diraturus abscedit. Ibi cx viae laboribus contracto graui morbo desperatas alute decubuit ; quo percinatus , ope ut ipse protellus est Apostolorum Petri & Pauli & Dionysi j, ex voto iisdem Apostolis in Dionysia1ra Basilica aram erexit ; quam consecraturus Regem Pipinum frequentissimo iii Basilica populo , duos filios Carolum & Carolomannum, atque Bertradam Pipini uxorem , solemni pompa in Rcges ungit atque inaugurat; palam contestatus eum iustum & legitimum Francorum Regem , filios regni heredes , nec fas olle Francis in posterum aliunde quam ex Pipini sobole
Reges arcessere. Id Pipinus, tametsi a Bonifacio unctus, expetierat, tamen summopere ; qua pietate , ob viri sanctitatem dc dignitatis summae reuerentiam ; qua ciuili prudcntia, eo freno populis ab religione imposito,& ab summa in Romanam sedem obseruantia. Continuo actum in Francorum conuentu, de suscipienda in Longobat- VIII. dum es editione, ac quanquam causae meritum , Ecclesiae Romanae iniusta pipinus in oppressio,calamitosa Stephani probitas, Regisque id peroptatis arbitrium, Omnem moram viderentur incidere; tamen arte Aillulphi difficultates ma- irae obiectae sunt. Nam primum rei caput troc est Pipinum ipsum aggrcstus, egatum ad eum acceptissimum misit , stat rem Carolomannum , quippe certus cupiditatis implendae , si Pipinus absisteret, excitum Casii nenium Abbatem minis perterret, se funditus excisuruin Coenobium , si in Italiam Franci pervadant ε, videret ipse quid consulto opus , ac quandoquidem sub eius manu & potestate frater Regis ellet, cum pro imperio iuberet proficisci in Franciam ;& Pipinum aliosque Proceres, si Cassinum omnino sernatum cuperet , ab Italico bello amouerc. Impletus minis Coenobiarcha, iisdem Carolomannum permovit, primum ut solitudinem tantopere amatam desereret, tum ut patriam iamdiu immemor aulicosque
177쪽
coetus repeteret, postremo ut pro hoste Romanae Ecclesiae precaretur.. Venit itaque Parisios regius Monachus, & per totam Franciam traducta mundi pompa , cucullo tectus , ad fratrem accessit ; orator petessicax , rogans per pietatem , per solitudinem suam, per primam illam concordiam ;ne praetextu Stephani Cassino venerabili loco belliun inferret ; neve tot illustrium virorum hospitia , ac sanctitatis quodammodo lares, exscindi
vellet per ultimum nefas. ImO & eadem in concione Procerum perorauit , nullo praetermisso , quo se obsequentetu Monachum exhiberet. Et dilteram admouciat machin. am Aistulphus, corruptelam ut coniicere est quorundam Procerum , qui publico in coetu diura deliberatur, Caroli patris exemplo laudato, qui vir tantus cum Luitprando in iisdem difficultatibus, non armis, sed consilio & amicis legationibus intercessiliet, abstinendum bello censebant, ea pertinacii , ut quod Esinarius obseruar, palam Pro fessi sint, si in Italiam Pipinus pergeret, absce ituros se , & domum suam quemque petiturum. Accedebat non leuis suis votis obex Pontifex ipse , qui par crna mansuetudine & patientia , ne Christianus languis fundere-rur , cura & studio haud Marte & armis cupiebat rem perfici. Moras tamen omnes Pipinus abrupit : quippe fratrem summo' amore exceptum haud passus Cassinum reuerti, persuasum ut Viennae ageret, quando abscedere ab Aula optaret, in frequenti Coenobio , docuit quam indebita peteret : nec multo post obiit religiosissimus Princeps in illo Coenobio ;ciusque olla Cassinensi eremo Regis opera opulentis cum donis restituta sunt; id Carolomanno vi vero simile cit exposcente ; fuga sepulchri regii, humilisque inter fratres tumuli desiderio. Tum Pipinus in Procorum coetu affirmauit, se nusquam Ecclesiae rebus defuturum, suscepturumque cxpeditionem hanc strenue vel uno comite ; si qui secus ccnseant, ii absista iit, nec bellorum periculis , perosi vel Ecclesiam vel Francorum gloriam , se Committant. Dein fidem sacramento adstrinxit, se pri hiati commodi nullius causa id bellum aggredi, sed uno Ecclesiae bono ; eidem pollicitus traditurum Exarchatum atque P cntapolim , postea uim armis recepi f. sci ; curauitque instrumentii in publicum confici, suo liberorumque sigillo munitum, quo id sancte iitrabat. Verum ut faceret gratum Pontifici , legatos ad Aistulphum misit, qui vi rapta amice poscerent, offerrentque pa-i cm, si quod iniuria rapuissct sponte restitueret; delectu interea impigre habito, ut iustum & honestum suffiilcirent vis N necessitas. Nee sesellit Pipini mentem Aistulphi ambitio, una legatione & altera spreta, iam valido exercitu comparato , obfirmato tam in minas quam preces animo , perstabat in sententia: iamque incedebat per Viennensem agrum Pi- pini miles, chira tertium rogante Pontifice, de infimis precibus multisciue muneribus Obsecrante Aistut pluim , mittuntur; legati; iisque postmodum minas duntaxat dc contemptum referentibus, tunc serio actus in Italiam Francus, lectique armati, qui claustra Alpium occuparent. Is Aistulphi primus maximusque error,quod inania propemodum loca non ante inuaserit, praecluseritque aditum hosti paruo negotio. Vbi agnouit errorem, emcndaturus si posset, magnam militum manum in Francos immisit, pugnatumque
178쪽
gnatumque acriter in montis mcibus : verum qua locorum stu, qua Rui pibi, A mi fortitudine, Franci sit perne eoque audacius dimicantes , Longobardos telis obnoxios & impressioni, caesis quibusque fortissimis, in fugam egerimi, tam effusam, ut ipse Aistulphus, sub cuius Oculos confligcbatur,equo non pepercerit, donec Ticinum primariam regni urbem delatus sit. Franci porro potiti victoria, Longobardorum castra diripuerunt. Haec Anastatius. Αimoinus tamen claustra ipsa Alpium ab Longobardis occupata scribit, piignamque commilIam difficillimo & iniqui inino Francis loco; deiectos nihilominus montium faucibus Longobardos , profligatos magna Francorum gloria , direptisque castris in fugam pulses; geminam lauream reportante victore , de loco & hoste. Pipimis sequutus victoriam , Ticinum obsidione cinxit, arctiore in dies, capiendae urbis Regi ue spe certa. At Ponti sex qui simili cum Franco versabatur in castris , cum se Pastorem tam hostium diceret quam amicorum; doleretque tantum cruoris Christiani fundi, pacis i terum mentione facta, a Pipino impetrat, ut de ea cum Aistul-pho agatur; qui iam prope depositiis , notia spe illucescente, contumaciam calamitate frangente , in eam ex Pipini arbitrio iurauit; nempe ut Exarchatum atque Pentapolim Ecclesiae RomanIsque Pontificibus traderet , pace: mque perpetuam cum iis coleret; consectumque instrumentum
foederis, in quod ipse famae adiurauit. Tum Pipino quadraginta obsides ex nobilissimis Longobardis dati, ceu praestandae fidei pignora. Quibus abductis, iam saeua hycme reuertit in Franciam; una gloriae laude opulentus; dimisib Romam Pontifice , Ful rado Abbate honoris causa, cum valida Aano s Francorum manu ad tutelam corporis deducentibus. Ac post memor Franciae Stephanus, eius patrono Dionysio, ob praebitum hospitium, receptamque salutem ex morbo , Basilicam condidit, cui Monachi Graeci ministrarent; quod ex communi probatoque sensu , oriundus e Graecia Dionysius
foret, & celeberrimus Areopagita : dicta Basilica ad sanctos Martyres, in schola Graecoriam. Sed hanc breuem se licitatem statim abrupit Aistut ii scelus atque perfidia. Siquidem amoto periculo, praeter ambitionem ira simul & vindicta sit - I X. rens , ob Ecclesiam sita opera quam spoliatum ibat locupletatam ; urbes adcd non restituit, ut omnibus viribus in Romae perniciem ipsiusque Pontificis , intercapedine nulla contenderit. Nam ubi in Galliam se Fran--oriactis recepit; Longobardus ratus prima capeditione desessum , non tam li- αρριllήραν abenter nouam incepturum, praesertim ab se iue Pontifice, nec spectata miseria rem ut prius urgente ; occlusis praeterea viis, ne Romanis paterent in, Franciam; contracto repente exercitu, serro & igni vastatis omnibus , in
Romanam ditionem irrumpit minaciter. Ad subitam belli facem imparatus Pontifex post susas intentissimas ad Deum preces , spem unicam appellat Pipinum , scribitque litteras , tum ad eum, Quem excellentissimum Filium, Orspiritualem Compatrem et rear ; tum ad eius filiore arolum & Carolomannum, quos itidem Reges dicit, & Romanorum Patricios. Iis litteris a Villario Episcopo latis : Primo boni nomen ct comparatam bonis artibiis famam ubi commendauit I ea in laude Francos insignespradicat , maximὰ ab defensa Eccum, Tom. I. Y cui is
179쪽
cuius utilitates ct commoda in uniuersum orbem derivantur. et Erumnas ex umerat Ira'sque labores, quos perpessus foret ut veniret in Franeiam , ct incηndillimo Regis frueretur affeZ u.-ec laboram vel irineraspoeniteret , qua pietas RUD RA
Iusquefuerit in sanEli Petri tutelam ct defenso .em : ideo susceptum bιllum gestumque feliciter , ipsius Petri d bis ope atque auxilio , chyn Franci P. ucstimi
magnum hostitim semerum in fugam egerint. Et quidem eatenus ex votis om/ia
atqne felicia I ortum malam , quod 11m i e Pout sex tum Pipinus , Apulphapcrfido viro atque foedis ago Irim habuissent, Dedidistiaque illum sacramento pse adstringi, cui fas nihil aut sanctum , ac praeter cupiditatem nullus foret DcAr. Tum docet quanta perfidia , non modo seruet qua restituenda erant ea far dere , sed quo furore atque ament i in 181am Ecclesia ditionem irruperit. Quamobrem a Pipina petit summisue conteAdit , ut promiss memor solemnisque voti quo se ante Petro Deique Ecclesia obligarat, sponsionem suam exequatur , re dudioque exercita , Longob.irdum ad implendum fortas vi adigat , R mamque Petri Iedem charisiimam ab elade imminensi soluat s et indicet. Acccptis litteris commotus grati iter in Aistulphum l)ipiniis , haesit tamen in Francia;
seu spe Longobardi minis & querelis ab iniusto proposito deterrendi; seu eiusdem promissis malisque artibus, quibus Rcgi siem faceret , aliqudique Aulicis corruptelam. Ille interea , dum abutiat longius Francorum copiae, quas fraude vel spatio distineret diutius , iesiam Romam furoris ac vindictae scopum aggreditur , serisque strage miserrima vastaris omnibus, urbem omni ex parte cxcrcitu cingit, nullique contentioni aut labori parcit, vi destitutam ope atque auxilio quam citissime capiat. Stephanus Pontifex in tantas conacchus angustias, cum praeter Francos nihil humanae spei affulgeret, propugnatione fortiter obita . rursus legatos ad Pipinum mittit, mari quae via breuior de expeditior; Varnerio comite addito , religiose viro , & ab ipso Rege antea misso , omnium quae scribebat Pontifex teste oculato. Erantque litterae lugubres admodum , de ad miserationem appositae : per quas , amaris verbis calamitate defleta,
opisque Asulphi sigillatim recensitis I narrat impia Longobardorum facinora sanientium in profana tecta ct sacra; imagines, mestes , supellectilem , ct alia sacrosanctis usibus veneranda , impun. violantium , imo Christi angustissimum
corpuι profanis cibis miscentium ; exaggerat immanem in Romana corpora crudelitatem , derisamque Francorum opem ut imbecillam , enisse precibus tum suo nomine , tam Cleri, Senatus Populique Romani, ab Rege liberis, Prasulibus Francis atque Nobilibuι , rasens auxilim impense flagitat , per unam spem σfiduciam suam , per antiquam ct nouam Franeorum gloriam , ter sancti Petri amorem ct merita , per sanctissimam Traiadem,o φ,adiurat,vi abrepta mora confesta acrederet ; ct laboranti Roma, iamqtie diem quinquagesimum quintum omnibus machinis oppugnate, adiumentum ferat atque praesidium. Nec iis contentus sanctissimus Pontifex , adiunxit alias sancti Petri Apostolorum Principis nomine, ad eundem Pipinum Francosque proceres quos honestissimis verbis ubi compellauit; Adoptiuosfilios, succenneos milites, selectos ad vindicandas Dei iniuriin, as)rum propugnaculumque Ecclesia, gentem supra omnes qua si bestio futu, primam,charissimam, ct acceptissm sibi; adhortatur,monet, amiceque
180쪽
sue imperat , ut illico in Ecaesia teterrimos hostes infingant vindisti ; Mariam cali Dominam inducit hortantem ct iubentem ;stem humana gloria atque coelestis quam maximam facis addit demum faeci obsecrationu , quoui piissima pectora
incendantur.Tum pudore & vindicta exarm Pipitius, dolebatque cunctatione stia venerandum Praesulem in extrema actum: ideo celeriter cum armatis
ad Alpes progrestus, pari ut ante successii, Longobardos deturbat ex montium claustris , & in plana victoriam defert. Aistulphus ad victoriae nuntium , iam imparibus praelio viribus; quippe trimestri urbis oppugnatione obtritus erat exercitus flos; seluit obsidionem , furore percitus, quod iterum praedam iam apprehensam faucibus perderet; & Ticinum se recepit, sua defensurus qui aliena inuaderet. At Pipino magnis itineribus properanti, nouus obex ad probandam fidem & temperantiam obiectus est. Constantinus Graecus Imperator, illeCOpronymus , tam cibis turpis quam moribus, audito faedere de tradendo Exarchatu Pontifici, legationem perhonorificam ad Pipinum instruxerat; cuius caput Gregorius , Protosecreta, ut Anastasius vocat, hoc est primarius arcanorum scriba ; qui cum sociis Roma transiens, ut petitis assentiret Pontifex, inde in Franciam cum legato Pontificis venit, appulitque Massiliam. Ibi comperto Pipinum cum exercitu versus Italiam se stinare, cum suspectum haberet legatum Pontificis, eum cum sociis sequiit rum lentius anteuertens , capto properanter itinere , Pipinum haud Ticino procul assequitur. Exceptus pro dignitate Imperatoris ; data condione; Profitetur se missum ut ab Rege Exaniatum impetret, ali que vrbci ab Ai- sulpho captas. Docet eas ab annis plus ducentis Graecorum Imperatorum fuisse, Longino Exarcho Iustini Imperatoris Legato Rauenna sedem imperis eoApse ruente I ab sequutis Imperatoribus nulla interruptione possessas I nuper duntaxat, dum hsti religionis propulsaret bella Constantinus , Asulphum eaea ambitione inuasisse in eaι, ct summa iniuria tenuisse. Eas non alis quam iusto Domino restituendas; Pipinum iustissmum sanctissimumque Principem aliena largiri
nolle haud Abie ; nec rapinam munificentiam esse, ct donari male quod reddesedum sit. Nam quod in Romanum Pontificem liberalitas tanta conferatur ', videat Rex sapientissimus , an conducat eum, cuius seprema est ct intemerata infacris rebus auctoritas, ita imperiis regnφque augeri, ut in utrumque hominem fummus sit. Iam eum ambitione plura inuasisse ἱ detractam Imperatoribus Romam , Latium , ct Sabinos I Romanos Pontifices alienis semper malis increscere;
nec posse pacis ranciliatores esse ct prodromos, qui sti praenua bestorum raperent. In belli sumptin offerre pecunia quantum par foret ex viri probi sententia
Constantinum. Ad summum rigabat partirentur ist si captas urbes ἔ Imperatoris archatus esiet, Pipiusque Regis Pentapolis. Addebat speciocissima munera, materia & arte insignia , spondebatque honores de titulos ab Imperatorequos cuperet. Ad haec Pipimis prudenter reposuit; Se alis ni nec inuadere neeiargiri, belli iure occupatin urbes a Longobardo, qua pro derelictis haberentur a Graeco; ad eum Legatos a Pontifice missos , adianctasse νω preces,ut Exarchatum defenderet; neglectas eas vel eontemptu vel odio ; quandiu ab Lon obardo obten