장음표시 사용
181쪽
o insurgere,ct ius repetere va, de exciderat.Non latere Regem quanto odio Imperator
consultum iri Christi Vicinis , sipropemoiam nudus Graecum inter ct Longobardum iιθ Usimos hostes exponatur, Ad summum profitetur, Deumque testem
adiurat , se nullo privato commodo, aut cuiusquam Principis gratia , tantum bellumfuscepisse tantasque arumnas; tu sanEli Petri atque Romana Ecclesia gratiam id se aggressum I rim in rem emissam votum. Ideo nemini iustos esse questus ἱ non A ut O , qui causa belli ct fumes fuerit; nec Constantino , cui volci is urbes Pearierint. Nam Poutificem opibus atque i eris pollere , necesserι: m esse , maxime inter haereticos ctfoedifragos ; qνibus otioris sacrosancta leuestat. um esset, nisi corporea illa ct terrena accederet. Ita Legatus re infecta dimissus. Mox Pi- pinus Ticinum obsidet, tamque arcte premit, ut Aistulphus consumptis dolis atque periuriis, ne quid peius obstinatio pareret, paratum se ad exe-,6stu his, quendum foedus ostenderit.Nec aliud Pipinus intenderat,quamuis praeclara victus. occalione regni occupandi; denud itaque in foedus iuratum,noui obsides dati,& in poenam Comaclum castrum praeter alias urbes Pontifici datum. Res
confestim peracta; Legati ab Aillulpho cum Fulrado Abbate Pirini nomine,
Rauennain aliasque urbes adeunt,ciuitatum principes in Pontificis verba iurantes admittunt; singularum claues obsidesq; deducunt; Pipino euentum in Alpium faucibus praestolante. Ita magno Pontificis Romanaeque urbis applaiisu,tot vibium claues cum instrumento,quo illae urbes, Ecclesiae, sancto
Petro,eiusque successoribus Romanis Pontificibus inaudita liberalitate do nabantur a Rege Franciae , in aeuum possidendae , triumphi instar circumlatae per urbem, non Capitolino Ioui, sed Deo optimo Maximo , supra Petri tumulum, pro laurea omnibus seculis lemniscata repositae sunt. Erant autem vibes in Flaminia , hodie Romandiola dicta , Rauenara, Fanum , Cesena, aliaeque supra viginti, s Ferraria & Fauentia sexto mense reddendis, quas de postea Desiderius Paulo Pontifici restituit j iis annumerata Pent poli ; nempe Arimino, Picturo , Ancona , Auximo , & Vrbino ; redditaque Narnia , quae in Sabinis est: tunc vorc Deo contundente superbiam ,& paupertinam humilitatem ad legi limas opes euehente.Pipinus voti compos recessit in Franciam; Aistulphus aliquanto post inter venandum equo effusus interiit, nus uam selicior persequendis stris quam urbibus. X I. Pipinus ut pacem iustitia constitueret, Compendii ex more conitentumron. solemnem indicit. Ad hunc ex Praesulum Nobili limque ordinibus qui-
uentum in i ' clarissimi conueniebant , de publicis rebus deliberaturi, quas in consilium Rex ipse adduceret. Fuit autem haec Pipino ratio conciliandi suorum animos, frequentioribus elusinodi coetibus ; qui vocabantur in administrationis umbram admissis, ut nouum imperium moliretur, Regique affuesterciat, spectato propius crebriusque. Hinc plerique Partamenti Par m tu Parisiensis arcessi int originem. Ego ut non inficior decursu temporis , ne--iυμ με it, potibus ad inuenta patrum semper addentibus , factum ; primo , ut in iis coetibus de priuatis rebus magni momenti euocati disceptatores ement &iudices ; deinde increscentibus litibus, ut stata anni tempora ad eos diiudicandos assignarentur a Principe; postremo ut mole negotiorum spinisque litium
182쪽
Iitium obrutus Princees atque implicitus, seiungendas censuerit tum res
tum persenas, sibi fuitque Proceribus regni negotia, designatis Iudicibus , lites priuatorum constituendo : quod a Philippo Pulchro , aliquot post
faeculis factum constat ; unde Partamenti ortus & cunae. Haec ut flatear, ita negatierim Pipinum unquam de potestate illa iudiciaria cogitaste, aut citam tres Regni Ordines quos Status vocant instituisse : sane Pallamenti vox Francica est, nouaeque aetatis, nec unquam usurpata ab antiquis scriptoribus ; cum Pipini aeuo Franci Germanica lingua uterentur ι ut constat ex nominibus quae Carolus Magnus apud Eginarium mensibus indidit. Verum iis salebris praetermissis, ad institutum redeo. In conuentu Compendii acto, audi si sunt a Constantino Imperatore legati; ij ni fallor qui cum
legato Pontificio Massiliae substiterant; data munera , in quibus organa Musica , miraculum artis in Francia nouum: nec adscribam donis Ioannis Baptistae caput, ut quidam asserunt ; quippe Copronymus Sanctorum Lipsanis insensissimus, quae mari & igni absumeret, quomodo ea pretiosis regiisque donis annumeraret Deinde celebrata res momenti haud paulo maioris, Tassilo Bauariae Dux ex sero re nepos cum suae gentis Proceribus in hominium a Rege admisses. inae ratio clientelae atque Obsequii, quando Homage. primum diserte in Annalibus nostris occurrit, quantum ego legendo comperi, Graecis Romanisque ante incognita, ea diligentius Obstruanda est. nium is DM. Constat autem , ni fallor , a Germanis & Francis morem hunc fluxisse , ut a Regibus urbes vel Arces si ibditis traderentur quam optimo iure pos.
sidendae, onere fidei atque seruitii : Sicque Regij raudes siue Leodes appellati , hoc est Fideles , qui a Rege praedia tenebant, sub ea lege fidei atque seruit ij. Iidem Leudes proxima aetate I si dicti sunt & Vagilli , quae vox vagari.
mero Francorum est; ut qui rem, &i, nomen rei inuenerint. Erat autem
Leudium sic a Vassorum onus, ut profiterentur Patronis suis clientelam , fidem atque obsequium arctiori vinculo , sinue militiae navandae adscriberent, quoties patronus bellum susciperet; dictumque est Seruitium nece .saria ista militia,ut siue Howagium clientelaris illa professio. Porro quod onus a priuatis subditisque inceperat, idem postea ad Duccs dc Principe sitire victoriae propagatum est, ut qui iusto bello victi essent, ii in poenam victori sic ramcnto dicentes, clientelare munus profiterentur , hoc est Hominium ut Franci dicimus facerent. Eam autem fidem solemni pompa Tassilo praestitit, more Francico, quae Aimoini verba sunt, In manus Restis in V satistim, manibus fuissemetipsum commend.ι1iit , fidelitatemque tam in Rui Pipino, quamsiliis eius iureiurandosupra corpus sau Ii Dιonysdron sit. Et cum manuum meminit, innuit formam praestandi obsequis ; qua cliens aperto capite, genibus flexis, manibus iunctis intra patroni palmas insertis , palam tur at in Homini j leges. Additumque ad maiorem cautelam fidei, ut tunc supra lipsana sancti Dionysi, imo & sancti Marti iii, atque Germani Parillansis Antistitis, quae nomina Francis religiosi sunt & venerationi praecipuae , sacramento dixerit Tassilo, ut fidem atque Osticium religionis vinculum necteret. Pipinus hoc honore auctu S in Saxones movit; pipisti, is
183쪽
' retinentissimi, rebellionem inspirabant in dies .Et illi castris positis se eoii-tinebant, quae omni cura atque arte muniuerant, ut qui libertatis causa propulsarent bellum non inferrcnt. At Franci ductore Rege post atrocem dimicationem caesis ad vallum propugnatoribus,penetrantes in castra , caede, terrore & fuga victoriam reserunt,quam insequutus vltra Pipinus,commissisque passim plurimis praeliis, ita ferocem gentem perdomuit, ut pace fetita iuppliciter, ad victoris arbitrium se composueritu, polliciti in tri-utum equos trecentos, Regi donandos in publicis regni comitiis ; tum ad instingendam superbiam gentis , tum ad instrumentum belli eripiendum. Breui post spatio in Gai serium Aquitaniae Ducem nouum bellum ortum est, quod septem annos, & ad exitum vitae Pipinum tenuit .Pia ut in Italico bellis occasio. Gai ferus plures Ecclesiae possessiones inuaserat ; quod tur bulentis temporibus , dum iura inter arma silent, maxime ei lenit, de iis restituendis saepe interpellatus a rectoribus, quorum curis traditae res sacrae essent, in irritum tamen s nemo enim rapit redditurusὶ Pipinum , cuia ius &ipsi implorauerant opem, in se excivit. Nam siue a Pontifice Eeclesiasticarum rerum tutela suscepta, siue Rex in Vassalli crimen inquitarens , Pipinus legatis missis Gai ferum monuerat, ut ea bona iustis dominis absque fraude & dolo redderet. Qiae legatio cum frustra fui siet, Pipinus magno exercitu in Aquitaniam pervadit; quo Gai ferit S perterritus, a fraude &periurio, quod nequibat ab animo impetrauit. Siquid cin pollicitus se persecturum Pipini ivlla, iurata fide, datisque obsidibus, amouit a se Periculum , abscedente Rege , & eandem fidem praestante Aquitanico quIm Longobardo , magna haud dubie Iustitiae laude, cuius causa quae arma sumeret, ea deponeret. At Gai serus certus violandae fidei, prompto deIectibus occultis milite, rebellionem periurio crimulans , dum securus comitia regnes Pipinus ageret, in Burgundiam irrumpens , Cabi lonem siue agros vastat, se que mox in sea recipit. Rex nouo aculeo instigatus, exercitum statim in Aquitaniam ducit, pluribusque castris & oppidis captis, in Aruemis maxime, ferro & igne agros populatus , Lemovicu in venit; Carolo filio in expeditionem ducto, rudimenta tam insignium rerum po- sturo: Unde mox hyeme iam proxima, in villam Caris acam rediit. Annicque pluribus in bello:perstitum ea ratione,ut variis partibus Francus irrumperet, agrisque direptis , hyeme abscederet ; longiore sine dubio bello, nullis munimentis relictis in hostico, dato interim ad quietem spatio,& acinis nullum satis prementibus locum dum plura premerent. Ita Bituri cum urbs capta , Toarcumque castrum, postea per Lemovices Cadurcum usque oppidum penetratum. At bello intercapedinem unius anni obiecit Tassilonis Baliariae Ducis perfidia, qui in expeditione Aquitanica, ex lege Homini, praestiti militiam nauans, aegritudine simulata, ab exercitu domum secesserat, firmatoque ad desectionem animo , detrectauit Regi obsequium. Rex dimissis in hybetara exercitu, & explorata Ducis perfidia , dum ambigit in utram partem arma conuerteret, an noxam ve- crem vindicaret, an nouam, praeter hyemem diuturnam atque saeuissi
184쪽
mam , annum elabi incruentum patitur, atque mox Bauaro in commodius tempus relicto , qui adhuc integer , in Aquitanicum pene iam oppressum traductus est miles , visque belli incubuit. Parum tamen hoc anno promotum , nisi quod Argentomagum castrum instauratum est, relictique Franci ad Bituricum urbem obtinendam. Interea Synodus Epi L. coporum Gentiliaci quae villa est regia celebratur , decretisque de ianctissima Trinitate & cultu Imaginum confectis , ne impia Copronymi haeresis Francos pollueret, Pipinus rursiim bellum instaurat. Narbone adsit periores Volcas contendens , Tolosam , Albigum , Gabalosque expugnat , nec ideo bellum consectum , dum per hyemem quiescerent arma, essetque expugnanda in singulis castris pertinacia, quibus etiam deficientibus , oporteret hostes quasi feras ex rupium antris & speluncis erui. Tandem Pipinus belli moram pertaesus , limque Gai fero propemodum intercluso, Bertrada uxore totaque familia Mediolanium ducta , quae Santonum primaria vIbs, cum toto exercitu in Petrocoris tendens, in iis Gai ferum an captum an dimicantem interfecit, molestumque confecit bellum , frustra membris ante truncatis, incolumi capite. Haec pii Principis expeditio ultima. Mediolanium ad gratulationes reducem hydrops morbus inuasit, quo lente depastus, Turones primum ad sancti Martini,
postea ad sancti Dionysii religionis causa , poscente ipse delatus , diem tandem obiit ; pietate & felicitate insignis , imperij cupidus simul & abstinens , ut credas alium in Italia este , qui in Francia fuerit. Eius tumulo in aede Dionysiana epigraphe annis insequentibus inscripta est ; Pipimia Rex , pater Caroli Magni ; hoc est, Pipinus, qui parauit posteris regnum, qui Carolum genuit , instituitque, Magni amnis Ens, Magni riuus,nec ipse paruus, si Pater aut filius minor soret.Vira quinquaginta qtiatuor annis conscripta cst ε, ut omnia breuia praeter facta essent. Paterno suffr igio Francoriimque asthnsu Carolus & Carolomannus filii, iam a Stephano Papa inuncti, regnum susceperunt, Carolus natu maior Neu striam, Carolomannus Austrasiam , ille Novioduni, hic Suessione, iterumque diuiso amplissimo resno diuisi & animi. Et hi quidem fratres aequa serte ad regnum admissi, sed animo & felicitate quam imparii Nam Carolomannus nulla re gesta quae virum saporet, anno post altero desinet vivere: Porro Carolus rebus gestis amplissimus , totam per Europam insitis palmis, nominisque gloria per uniuersum orbem dimisa, comparabit Magni agnomen, Traiano melior, de Augusto felicior; regnumqtie ed prouehet, quo pertingere potest humana virtus, nulla ambitione. nulla se uitia , nullo dolo, ut Alexander & Caesar Magni fuerint, sed humanis artibus, hoc est vitiis ; Carolus vero e coelo quodammodo Imperator , diictu virtutum Magnus extiterit. At voluptas sit, quibus gradibus eo conscenderit, diligenter atteηdere. Pipini obitus Aquitaniam turbulentam prouinciam odiis adhuc recentibus conturbauit. Eudonis liberis permultas aerumnas ab Martello Pipinoque extinctis , quidam Hunoldius, incertum qua sente quave familia, prioris Hunoldi sorte ad vulgi amorem quaesito nomine, Aquitania facile in partes traducta, vstirpauit imperium
185쪽
mobilibus ad noua animis, sibique Ducem ambitione optantibus. Attamen Hii noldum hunc rediuiuum , Gai seri patrem haud pauci assirmant; qui cucullo quem induerat abiecto, in filii dignitatem & sortem erupit. Carolus
cuius regno Aquitani adscribebantur, motum adhuc recentem oportere opprimi reputans, exercitum parat ; simulque fratrem , ad concordiae vinculum , rogat ut copias auxiliares summitteret ; communis expeditionis communem gloriam fore , & rariorem hostem in posterum, si alicro fratrum prouocato , uterque ccrtaret. Et promisit quidem Carolomanniis ;verum prauo Aulicorum consilio in diuersa raptus, iam per fraternum di ias dium in prosperitatem Franciae gratiante inuidia ; saepe de mittendo milite appellatus, promitia spe vana frus hiatus identidem,nullum mittebat. Nec Carolum fugit inuidiae fraus ; certus itaque suis unius auspiciis peragendae rei; antea colloqui cum fratre voluit, ut qua posset, discordiae semina orta reuelleret, praecaueretque futuris. Colloquio Carolomannum admonuit; Ne temere adulatoribus crederet, nullam capitaliorem di ordiam esse quam sanguinis ; duo corporis capita si dissentiant monstrum esse, neutrum stare posse , nisi
alterum itinet; nec Pipinum dim se animos m regno i meminci it uno ortos patre, uno utero natos, uni regno vnctos, unius mentis esse oportere ι nec tot vincula avanatura adstrinxerit, Aulicorum ambitu rescindenda. Sobrio colloquio, ducens exercitum Enculi sinam petit, Hunoldiimque iam timidum celeritate magna thsequitur. Hic nondum satis instructus milite, quippe rebellio non scin per vires armat ut animum, primima fugere, latere , hostemque fati creaut delassare, postea ubi retecta latibula, ac propemodum venit in hostium manus, iam spe abie sta longius fugiendi, apud Lupum Vasconum Ducem asylum quaerere statuit. Hunoldi absentia Aquitania statim Regi subiecta est. Cui nec ideo factum sitis, nisi in capite bellum exscinderet. Quare ad Lupum Feciales mittit, renuntiatum ut perfugum reddat; ni faciat, se infenso milite petiturum Vasconiam , nox nique Hunoldi poena Lupi viturum. Ipse interea, ne otium militem solueret, simul vi turbidae genti fraenum imponeret, in situ commodo ad Duranium amnem, castriim exstruxit, cui Frontiacum seu Franciacum nomen. Mox reversi Feciales nuntiant , Lupum in potestate Regis futurum , promptum ad omnia quae iuberet, traditurum se qui petebatur Hunoldiis: Itaque factum est, Plu noldus cum coniuge Carolo traditus, donatus venia, abductu ite in Franciam, unde & postea in Longobardiam fugit, perpetuum asylum rc bellium ;interea multis .manis pax iis in gentibus tuta; illustri adolescentis Principis rudimento. Reversiim in Franciam domesticae curae excepe ut, a charitasimis nominibus , matre nimirum, fratre , & coniuge. Frater quorundam calumniis procerum ab eo auersus, praeter indolem morosiam ac dissicilem , & ingenium varium atque mutabile , exitialis discordiae sementeiri fovebat , Bert rada mater in quaerenda uxore filio , hinc mole stiam primum, dein pudorem & dissidium peperit. Erat matri in animo, ut sta tres arctiori amicitia necteret, sorores itidem duas matrimonio cum iis iungere , si mill que ut iis geniti item ma utrinque regium sortirentur, e prosapia Regum virgines petere : Nec ulli tunc temporis praeter Longobardum Reges
186쪽
erant , quibuscum elusinodi assinitas contrahi posset: Nam Longobardiar c iregnum tunc fama & potentis inclytum, erantque Desiderio Regi filiae plures. inre adducto in sententiam suam Carolo , Bert rada ad Carolo-
mannum se confert, ubi renascentes discordiae sentes nixa euellere, & habito Carolomanni in matrimonium consensu , impigra femina transcensis Alpibus ad Desiderium properat, impetrisque geminas nuptias a cu- CMA- --pidissimo, tum ut filiabus constuleretur qutin optime , tum ut Francos 1 με Reges sibi adiunctos, ab Romano Pontifice abalienaret. Scio hie hae m rere Annales nostros , & Scriptorum multos assirmare Beriam Desita
derii Regis filiam nupsisse Carolo ; alios autem alteram Desiderii filiam adscribere Carolomanno uxorem ε, unde mihi cum Baronio visium est , duas sorores duobus Regibus nuptas ; nec aliter Historicos conuenire posse. Bert rada persecta re Romam venit, religionis gratia, inuisitque Stephanum I V. Pontificem, omni ope a quaesitis nuptiis dehortantem, & inde in Franciam propositi tenax reueria est. Pontifex gnarus quantum detrimentum eiusmodi nuptiis pateretur Ecclesia, ubi mulier pertinax vinci non potuit; ad Reges Carolum & Carolomanniam , legatis missis , instantius scribit:-infaustis re abominandis nuptiis caueant ;ne Francorum no&tissimum sanguinem foetenti ct fordido polluant , patri ct aao
uxores a Francis petitas, quia toto in orbe nusta gens instrior , nasia nobilior;
quid φsi paternam gloriam dehonestarent, ae nobilitati gentis osscerent ' Longo bardos ex perfidia fraudibus ct periuris coaluisse , eorum Regibus nihil sacram esse, nihil dignum fide aut religione , eos capitata atque perpetuos Ecclesia hoste
deuotos aeris , airulsos a capite , quibus ob cupiditatem mili termini sint, carceres nulti. Quare pro Patre, hortari, monere, Er iubere Pantum ipse posset, ne tanta infamia se commacularem , neue Martesii ct Plini heredas , sancta Ec, sia tam impense studentium , eum infensissimis Ecclesia hostibus eo vinculo aenecessitudine necterentur , quod nulla humana vi , sed uno interim foluereturia Postrem. eoelestes dirin interminabatur, sese foedassent teterrimis nuptiis. Haec quidem Stephanus, sed procul mutitque litteris, dum mater voce, imperio, lacrymisque instaret, tandemque perficeret, quod votorum erat laborumque scopus: adeo voluntatem feminae nihil vincit,ubi in perti clam molle pellus induruit. Duxit ergo Beriam in coniugem Carolus, sed inuitus , ut coniicere est, XVI.& reuerentia matris ; nam illico anno vertente eam repudiatam abdicauit C roiur- toro , & ad patrem cum ignominia remisit ; neue prioris vel umbra vinoili superestet, nouo se adi trinxit, Hildegarda ex nobili Sueuorum fami- 'lia in uxorem ducta , quam deinceps magno amore prosequutu S est , numerosa sobole ex ea suscepta. Attamen id Caroli fas iam , anceps admodum atque ambiguum , reprehensioni multis & scandalo fuit; cum palam ductam uxorem constaret, & laterent cause repudii: Resque adeo offensioni publicae fuit, ut Adetradus consobrinus Caroli , iuuenis magnae ad virtu- Anno 7 Ltem jei, ab aulica vita ad monasticam sese contulerit, huius facinoris ut ipse falsus est impatientia Quamuis ex Regis pietate colligi liceat caii- sun aliquam intercessule, qua vinculum tantum selueretur , quam niaxi-
187쪽
nacti ad nuptam spectabat, occultam voluerit, ne augeretur infamia. sane Romanus Pontifex nihil ea de re questus, nouo coniiugio ut iusto adscripsit, nec credendum sit Sic phanuin virum sinctissimum nuptias Acinorosas, quod sibi utiles forem Longobardo offense, contra Ecclesiae Canoncs comprobaste. Aliquantδ pdst notius euentus resCaroli auxit,existimationem imminuit. Carolomannus morbo correptus, eodeni interiit pietate & religione insignis,a fiatre Anticorum dolo alienior : aseirauitque ad regnum continuo Carolus, siue ob priuatam utilitatem, siue oo publicam, clim tam ipsi priuatim quam uniuersis Franciae unum esse Regcm conduceret. Erant, ut scribit Almo inus, liberi Carolomanno quamvis tam recenti coniugio Vnus duntaxat nasci potuerat, uxore sertasse praegnante cum pater obliti
ad quos seectabat paterna haereditas si subditi, quorum intererat, in id consensilient. Verum Austrasiorum pars maior & potior , Episcopi plures& Proceres quorum praecipui Villarius Sedunensis Episcopus , Fulradus Abbas Pipino chari sumus, Vatinus , & Adhalardus, magni apud suos
nominis, rati infirmum tantae restat moli infantulum , & magni interesse Franciae si administratio unius foret, Carolum iam prciserantem ad regnum vocarunt, dc aduentantem exceperunt perhonorifice. Vidua Carolomanni imminenti Regi nimium impar, ut e naufragio spem aliquam regni eriperet, cum liberis & Proceribus studiosis partium , ad Desiderium patrem in Longobardiam fugit , frustra complorantem infaustas
nuptias, qua repudio, qii, morte multatas. Interim Carolus , amoto iam omni obice, veluti Procerum Austrasiorum electione exhauriretur facti iniquitas, regnum fraternum occupauit , postea usu iustissimo titulum emendante, rebiisque maximis tacinoris duois inuidiam obruentibus. At Carolus , ut bellica gloria ciuiles turbas auerteret, Vormatiae conuentia habito, Saxones, fomitem belli perpetuum, armis aggreditur, ingressusque Saxoniam , incustb vastis populationibus metu, castrum Ereia burgum capit obsidione, dein comperto, idolum este haud procul , dichram Irmini ut, quod Saxones impietate maxima colerent, eo prope cultu , quo Romani Martem , bellorum ducem & praesidem ; unde forsan Mers purgo, urbi proximae nomen; Zelo religionis accensus , ad occupandum i uni , idolumque tollendum se comparat. Erat, ut ex Almoino colligitur, excelso in monte sanum idoli, situ loci & munimentis vallatarum ; Francique in proxima valle castra Posuerant. Porro complurium dierum siccitas clim feruorem coeli intenderet, arceretque imbres a nubibus, exarescentibus rivis, omnique humore in arenoso selo deficiente, tanta siti laborauit exercitus,tumetis δc viris aquarum penuria iam tertium diem fatigatis,ut ex sacca& inania corpora non arma modo, scd seipsa aegre circumferrent. Cum rUente medio die, sub ipsim aestum caloris , magna vis imbrium coelo emisa est, de e monte in subiectam vallem praecipitata, pene deficientibus sitique enectis potum & leuamen abunde praebuit. Res miraculo adscripta , actaeque Deo bonorum omnium fonti a Re ste tratiae : inde mons expugnatus , idolumque sublatum , magna totius
belli praerogativa, ut qui Di, se non tuerentur , nec addictos sibi propugnarent
188쪽
pngnarent in posterum. Carolus profligato in arce Daemone , ad Visurgim amnem penetrauit, hostibusque poscentibus pacem largitus , acceptis duodecim obsidibus in fidei nexum , paraturus maiora se recepit in
Desiderius Longobardiae Rex, gemina filiarum contumelia incensi is in Carolum , armis palam non au1us vindictam exsequi, arte&coiisilio grallari coepit. Apud Adrianum nuper electum Pontificem precibus instat, ut nepotes seos Cirolomanni filios inungat in Reges Franc riun I Iis deberi par rnam hereditatem , qua vi inque iniuria imosa esset a P truo I esse Pontificu , qui comminis Regum pater foret , msereri iriopum s p
pillorum , arcere iniurias ab eo rum capite, aq- ab iniquo secernere , non Q
re Prannidem patientia iniusta. Ita Longobardus , quidquid ageret Pontifex , finem obtinebat. Nam si infantes inungeret, mox ciuile bellum excitaretur in Francia ε, dum Proceres qui studebant pueris , armati Pontificia auctoritate , Carolonianni regnum repeterent i, simulque , quod ardentius Desiderius cuperet, alienatus ab offenso Carolo Pontifex , indefensus suis insidiis atque armis pateret , facili negotio propugnante nullo, Opprimendus. Sin potita negaret Pontifex , causam videri inferendi belli iustissimam ; & fortasse Carolum , ut de nepotibus sileatur, ab rebus Italicis temperaturum. Nec Adrianum discrimen latuit, virum sortem &generosum, virtutibi sque magnis illustrem : at re perpensa, certus Longobardicae fidei, quae perinde amica atque inimica fraudi ellet, gnariisque Caroli quae pietas & generositas foret, ad eum plane conuersiis , negauit se uncturum in Reges, qui se nondum per aeratem regerent, quIque totius retia i consensu abdicati essent & deiecti: simulque Paulum Desiderio gratissimum , seditiosum virum & turbulentum , qui gratIatus criminibus, Romae Longobardorum partes Buebat, multat exilio. Quo response, quasi tuba Longobardo occineret, is repente ducto exercitu in Ecclesiae urbes invadit, & Vmbria populationibus incensa, captisque urbibus plurimis, Romae imminebat. Quo perterritus Adrianus, post irritas ad Desiderium
legationes, more maiorum ad Carolum Franciae Regem mittit, laboranti Ecclesiae qui opem peterent.- At Desiderius contra fraude nisus, suis etiam ad eundem Carolum legatis imperat, ut renuntient satisfactum Pontifici, restitutas urbes, pacemque contractam Qui dolus Franco dum moras iniicit, ipse comperto munitam urbem propugnatoribus , noua staude grassatus, secum ductis Carolonaanni liberis , toti si scitie exercitus flore, profitetur se Romam amico animo proficisci, ut consalutet Pontificem, precibusque unctionem Nepotum impetret; tentaturus an fictione quam in urbe foueret, in eam admissus, vi & metu Pontificem in sententiam suam
pertraheret. Eniinvero Pontifex sub momentum periculi , praeterquam quod urbis custodiae vigilantissime intendebat, Praesules ad Desiderium naitit, qui postremas Ecclesiae diras minarentur, si iniussit Pontificis ad urbem accederet Quibus minis absterritus Rex, siue hostem qui ita minaretur haud infirmum ratus, abscessit, ad opportunius tempus. Carolus
interim inTheodorus vili auditis tum Pontificis tumD siderit legatis,con' Thimilita
189쪽
traria plane assicinantibus, legatos Romam crura Pontificiis mittit; a quibus explorata re, factusque certior captarum urbium nullam restitutam , Desiderio , imo ipsum coram diserte appellatum abnuere se restituturum ;dum exercitum contrahit,ad eundem Dc siderium pacis causa mittit,oratum ciuitates amico animo redderet, neve se grauissimo bello implicaret, ipsi offerens doni loco & honorarii, si urbes redderet, quatuordecim aureorum millia. Qua conditione repudiata, exercitum Carolus versius Alpes ducit ; quo accudente , ipse Getaeuae , quae urbs Burgundiae ad Rhodanum est, paulisper moratus, pacis studio rurius ad Desiderium legat, qui precarentur instantius ut oblatas conditiones admitteret; satis fore Regi, si tres obsides in fidei pignus traderentur; abscessurum se illicδ, armato L. que reducturum in Frinciam. At caeca pertinacia Longobardus obduruit , Omni mentione pacis reiecta. Faciebant animos, praeter cupiditatem &dolorem iacturae munimenta firmissima quae ad Alpium claustra erexerat. Nam gnatus belli momentum in iis positum, quae ii clauderentur , Francos irrito impetu contra molituros, ea situ loci iam inaccella, omni opere abruperat & communiuerat; praeterea ipse cum toto exercitu , suis in Thermopylis portisve Caspiis, prohibiturus Italiae aditum eminebat. Nec ideo Carolus segnior , Deo maxime fretus, bellum instituit, pacem quam Legatis non conciliauerat Marte confecturus; tam difficilis incipiendo bellio , quam sortis implendo: nam partitus in duas partes exercitum ; alteram tradit Bernardo patruo, per Iouis montem squem Genebram dicunt , Cottiarum Alpium iugumὶ agendam ad elaustra ; alteram ipse per Ci-nisium earundem iugum versus hostem ducit. Ast ubi in conspectum loci ventum est , & Desiderius e claustrorum castris quasi de coelo fulmina surus apparuit ; tunc Francis obeundae pugnae desperatio dolorem incussit, atque ignaviam. Spectabant inanibus oculis hostium castra, frustrata vota, pedum & manuum nisum interdictum ; iamque de reccilla , nisi occurreret
aliud, cogitabant; cum Panico terrore Longobardi acti, quanquam 1 periculo tuti & semoti, nullo impellente aut persequente; ipsis Rege Desiderio & Aldegiso filio ducibus, desertis claustris, per ima vallium in praecipitem fugam rapiuntur ; mirantibus Francis,vinctoriam instar qui se compedibus liberos somniant, unde tam repentina trepidatio & fuga, tam promptus per claustra transitus, & ii, desperatis rebus spes tanta. Enimuero miraculo adscripta res ; cum locorum situs , operum munimenta, validus exercitus, Rex ipse cum filio , hostis stupefactus , non essent accommodata ad metum , nisi inferendum ; isque fugeret, quem hostis nec potuerat inia sequi; adeo Dei est , nulla acie nulloque icto profligare armatos , Reges& regna tenui aura disii ere, leuique impulse seculorum moles euertere. Interea Francus admiratione discussa , per abrupta montis emergens, penetrauit ad claustra , & haud paucis hostium inter fictis , in apcrtos eampos effusus, securo itinere Ticinum perrexit. Hic aliqui gratiissimam pia nam interserunt; quasi stuppudeat vel victoris vel victi, si alter Regni ucrum, iacturam alter sine dimicatione faciat ; ted praeterquam quod ex Anastasio & Aimoino constat non pugnatum; nihil inde detrahitur noc. victori
190쪽
victori nec victo ; cd in iste diuina vi percussus ceciderit, ille Dei opem E L hsub signis habuerit; nec minoris est gloriae,commilitone Deo Vincere,qum k , iaspectatore. Nec a metu respirauit Desiderius , donec Ticinum peruenit, quam XVI. urbem antea diligenti cura munimentis multis instruxerat, tuticque eiecta C M T tiirba inutili, paratis quae ferendae obsidioni conducerent, inclusis secum eius in M, milite, ad retundendum hostium impetum legit; ratus , quod vulgo credi- φtiar Francos ubi primam iram exhauserint, mox deficere, & fluctuum instar ad scopulum frangi.Simul ne unam in cymbam uniuersas Opes congereret , Alde si sunt filium , magnae spei iuuenem imbutumque militia, cum liberis Carolomanni & vidua Veronam mittit, qui munitissima urbe se teneret, Caroli vires diuideret, & patri si quid secus contingeret, Longobardis esset in naufragio tabula. At Carolus ducto exercitu Ticinum ossidet; & deliberata in omnem modum expugnatione constantior, Hilde-gardam uxorem charissimosque filios in castra adduci tam longo itinere iussit e Francia, intercepturus spem hostium & inconstantiam suorum. Dein constituta obsidione, partitisque muneribus, ipse copiarum partem abductiim Veronae admouet, urbemque aded premit, ut Aldegi se clam fugiente , Carolomanni vidua ultro se liberosque dedente, &ipsa ciuitas vitiorem admiserit; clementia victoriam coronante ; nam Veronenses benigne & humaniter habiti, fratria & nepotes missi in Galliam, largisque stipendiis honorati ; Aldegiso praeter fugam nihil condonatum, destrenti
Constantinopolim ad doloris latium, libertatem incolumem, regni spem,& Longobardis scopum quem spectarent. Iamque regnum vergetiλt in Ca- sum ; quippe Rege Ticini inclusio , Veronaque capta, reliquae urbes Francorum armis obnoxiae, partim ipsis deditionem fecerunt, partim Romano Pontifici, Praesertim Spoletini Ducatus oppida ; & iam Longobardonim nobilium plures, attonsis barba de crinibus, quos prolixos alebant,Romanum morem induerant; quando Carolus Ticinum reuersias, obsidionem vi- gebat arctius. Et agebatur sextus mens s urbis hyberno tempore magna in-rer incommoda obsessae; cum proximo Paschatis festo , Carolum petendae Romae , ad sacra loca opportuno ad pietatem die inuisenda, cupido subiit: α.& confestim curatis quae ad obsidium pertinerent, Episcopis Ducibusque haud paucis sῖ lectis in comites , versus Romam properat, quo peruigilio
Paschatis peruenit. Adrianus praenuntiato aduentu, magno elatus gaudio , nihil praetermisit quo amicum animum grat simque in servatorem suum testaretur. Nam & primo urbis Iudices aci triginta milliaria obuiam misit ; tum accedenti propius uniuersa militia cum Tribunis & Centurionibus ad deducendum occurrit; dein ipsi pueri,quorum aetas & innocentia gratior, ingenti numcro , praeferentes olivarum ramos, in pacis & mansuetudinis lymbolum occursintes, pias precationum votorumque V cs usurpab.int I sc qiactantiir Cruces vexillis insignes ; quas ubi conspexit
piissimus Princeps,ab equo desiliens,pedibus ad sancti Pctri ingreditur. Sedebat in limine Pontifex erecto pegmate, Clcro Romano adstante, aduentu Regis opperiens .diem admiratus est,Christiana demissione ad pegmatis