Elementa philosophica de cive, auctore Thom. Hobbes Malmesburiensi

131쪽

νs L I I E R T A s. Cap. IV. versu 13 . Et dixit Dominus, eo quod an propinquat populus isse ore suo , em labiis glorificat me, cor autem ejus longe est a me; ideo ecce ego addam, sec. Matth. s. ao. Dico enim vobis, nisi abundaveris justitia vestra plin quam Scribarum se

Pharisorum , non intrabitis in regnum coelorum. Et in sequentibus explicat Servator noster, mandata Dei violari, non factis modo , sed etiam voluntate. Scribae enim& Pharisaei externis factis Observabant legem quam maxime ; sed

gloriae tantum causa, aliter eandem violaturi . occurrunt praeterea innumera

passim scripturae sacrae loca, quibus manifestissime dicitur Deum voluntatem accipere pro facto ; idque tam in bonis, quam in malis actionibus. It m, XXII. Quod lex naturae facilis ob LU servatu sit, declarat Chrisus, Matth. II 4

οίβ Ob- ratis, O c. Tosiite jugum meum super vos, servatu. .lscite a me,quia mitissum ct humilis corde ; se invenietis requiem animabus vestris. Iugum enim meum suave est,

Θ, onin meum leve.

Denis X XIII. Regula denique illa qua di res πιβρο gnoscere unumquemque posse dixi, u-7 A' L trum id quod facturus sit, Contra le- salii Sem Iuturia sit necne , nempe , Ωuod

tibi

132쪽

Cap. Iv. LIBERTAS. rubi fieri non vis, alteri ne feceris, totidem pene verbis enunciarur a nostro Servatore, Matth 6, I 2. Omnia ergo , quaecunque vultis ut faciant vobis homines, se vos facite illis. XXI V. Sicut lex natura omnis H-

estgnosic potest,rim aliquid

mina est; ita lex Chrsi e conmerso, quae ' tota explicatur Matthaei capitibus s. 6. ιὰ ' 7. tota quoque cepto uno mandato natura de non ducenda ea quae propter forni- lex.cationem est dimissa , quod pro divinae legis positivor explicatione adduxit Christus, contra Judaeos, qui legem Mosaicam non recte interpretabantur, naturae doctrina est. Tota, dixi, lex Chri- sti in dictis capitibus explicatur, non to ta Christi doctrina. nam doctrinae chri stiame pars est Fides, quae sub Legis nomine non comprehenditur. Leges enim feruntur de actionibus quae voluntatem sequuntur nostram, non de opinionibως, neque de Ade; quae extra pote statem no stram exsistentes, voluntatem nostram

non sequuntur. . CAPUT V. -

De causis ct generatione civitatin

I. Leges naturales si cere ad Pam consiervamnem. H. Leges naturae, in statu natu-

133쪽

Teges

rae silere. I I r. - Securitatem vivendi secundum leges naturae con ere in concordia multorum. I v. Concordiam multorum non esse satis constantem ad Pacem diuturnam. V. Cur frutorum quorumdam auimantium regimen, sla At cuncordia; hominum non item. v I. Re- uiri ad Pacem hominum , non modo consensionem, sed etiam unionem. vi I. aeui sit' unio. v I O. In unione, Iin omnium in unum tranifertur. IX.Lesdsit civitas. X.Luis

si persona civilis. X i. diuid sit summum habere imperium , & quid subditus.

XII. Tuo genera civitatum, naturale se in-Bitutivum.

Anifestum est per se, actio

nes hominum a voluntate,

voluntatem a spe de metu proficisci, adeo ut quoties Tonum majus, Vel malum minum videtur a violatione Legum sibi proventu rum , quam ab observatione , volentes violant. Spes igitur unicuique securitatis conservationisque suae in eo sita est , ut viribus artibusque propriis, proXimum suum, vel palam , vel ex insidiis praeoccupare possit. Ex quo intelligitur, leget naturales non statim ut cognitae sunt securitatem cuiquam praestare ipsas observandi: & proinde, quamdiu cautio ab invasione aliorum non habeatur, cavendi sibi quibuscunque modis voluerit & potuerit , unicuique manere Ius primae

134쪽

Cap. V. I,MPERIUM, ρvum, hoc est,juc in omnia, sive Ius belli; . . lassicitque ad impletionem legis naturalis , ut quis paratus animo sit ad pacem habendam, ubi haberi potest. II. Tritum est inter arma silere leges; Lern& verum est, non modo de legibuo civi- natu AE, Bbus, sed etiam de te re naturali , si non flμ

ad animum, sed ad actiones reseratur Per Cap. 3. Art. 27, & bellum tale intelligatur, ut sit omnium contra omnes qualis est status natina merῆ , quamquam in bello nationis contra nationem modus quidam custodiri solebat. Ideoque priscis temporibus vitae institutum,ia qua si oeconomia quaedam erat, quam vocabant , Rapto vivere; quae neque contra legem naturae erat. rebus

sic stantibus , neque sine gloria illis qui

eam fortiter, nec crudeliter eXercebant. Mos erat illis, caetera rapientibus, & vitae parcere, & a bubus aratoribus,omnique instrumento agriculturae abstinere. . Quod tamen non ita est accipiendum, tanquam ad id adstringerentur lege naturae , sed quod gloriae suae consulerent, 8c ne nimia crudelitate, Inetus arguerentur.

III. Cum ergo ad pacem conser- securi vandam neCessarium sit linis naturalis

exercitium; de ad legis naturalis exerci ceuuu-

135쪽

rura

,ncordia

rums

dum te- tium necessaria sit lpeu= itaς, considerange ηβ' dum quid sit quod ratem securitarem oraestare positi. Ad hanc rem exco ita-i, 'Ebh ri aliud non potest , praeterquam ut nusquisque auxilia idonea sibi comparet , quibus invasio alterius in alterum adeo periculosa reddatur , ut satius sibi esse uterque putet manus cohibere quam conserere. Primum autem manifestum est, quod duorum vel trium contensio se- Curitatem talem minime praestare possit; propterea quod additio ex altera parte unius, vel paucorum hominum, sum-cit ad certam & indubitatam victoriam, datque an imum adversario ad aggrediendum. Necessarium itaque est ad securitarem quam quaerimus obtinendam,ut numerus eorum qui in mutuam opem conspirant tantus sit, ut paucorum hominum ad hostes accessio non sit ipsis Conspicui momenti ad victoriam. IV. Deinde, quantuscunque sit -- merus eorum qui ad se defendendum coeunt, si tamen non consentiant inter se de optima ratione qua id fieri debeat, conflan- sed unusquisque suo modo suis viribus ema uratur, nihil essicietur; propterea quod distracti sententiis impedimento invi- cem erunt: - aut si in unam actionem spe

victoriae , vel praedae, vel vindictae , sa-

i uri in diam

multo rum non e

136쪽

Cap . v. IMPERIUM. a rtis consentiant, postea tamen diversia- te ingeniorum consiliorumque , vel re mulatione & invidia, quibus naturaliter homines inter se contendunt, ita di

vellentur, ut neque mutuam opem conserre , neque pacem inter se habere velint , nisi communi aliquo meru coerceantur. Ex quo sequitur consensionem plurium , quae consistit in eo rantum, quod actiones suas, omnes ad eundem finem , & bonum commune dirigant) hoc est , societatem mutui tantum auxilii, non praestare consentientibus, sive λι- ciis, securitarem quam quaerimus cXe cendi inter se ipsos leges natura supra

dictas; sed oportere amplius quiddam fieri, ut qui semel ad pacem , & mutuum auxilium , causae communis boni consenserint , ne postea, cum bonum suum aliquod privatum a communi di DCrepaverit, iterum dissentiant, metu prohibeantur. V. Numerat Aristoteles inter anima

rorum

lia , quae politica appellat, non modo is, tiri-Hominem, sed etiam multa alia , Ut For dam a micam, Apem , &C. quae , quamquam niman- ratione destituantur, per quam pacta sa- num re-

cere , & submittere se regimini possint,

nihilominus, consentiendo, id est,eadem eo,idon.

137쪽

ε1 IMPERIUM. Cap.V. nes suas dirigunt ad finem communem, .ut coetus eorum nullis seditionibus sint obnoxii. Non sunt tamen coetus eorum civitates, neque ideo ipsa animalia politica dicenda sunt; quippe quorum regimen consensio tantum est, sive multor voluntates ad unum objectum; non ut in civitate opus est) una voluntas. Verum est in creaturis illis solo sensu Sc appetitu viventibus consensionem animorum ita esse durabilem,ut nulla alia re Opus sit ad eam,& ex consequenti ad pacem inter se conservandam, praeterquam naturali eorum appetitu . In hominibus autem aliter res se habet. nam primo inter homines certamen est honoris Sc, dignitatis; inter bestias non est: unde odium se invidia , ex qusbus IH scitur seditio & bellum, inter homines est, imter illas non est. Secundo, appetitus naturalis apum lc similium Creaturarum,

conformes sunt, dc feruntur ad bonum commune, quod inter illas non differta privato. homini autem nihil pene pro

bono habetur, in quo non sit possessori aliquid praecipui 8c eximii prae eo quod

possident caeteri. Tertio, allimantia quae Tationem non habent, nullum defectum Vident, vel videre se putant, in admini' stratione suarum rerumpublicarum. sed

138쪽

Cap.V. I Iu P E R I u M. νι in multitudine hominum plurimi sunt qui prae caeteris sapere existimantes ,

conantur res novare , & diversi novatores , ynovant diversis modis, id quod est d: stractio , & bellum civile. Quarto,

animantia bruta, utcumque possint vocis suae usum aliquem habere, ad significandum inter se affectus suos; Carent tamen illa verborum arte, quae necessario requiritur ad perturbationes animi concitandas, nimirum, qua Bonum, Melius, Malum , Pejus repraesentatur animo, quam revera est. hominis autem

Iingua tuba quaedam belli est de seditionis; diciturque Pericles suis quondam o-' rationibus, tonuisse, fulgurasse, & confudisse totam Graeciam . Quinto , non distinguunt illa injuriam a damno. Inde accidit, ut dum bene ipsis sit, socios non

Culpent. Homines autem maxime reipum blicae molesti sunt, quibiis maxime licetessie otiosis. non enim ante certare de dignitate publica solenr, quam in certamine contra famem & frigus victoriam reportaverint. Postremo, consensio creaturarum illarum brutarum naturalis est, hominum pactitia tantum , hoc est, a

tificiosa est. non igitur mirandum est, si hominibus ad vivendum in pace aliquid amplius Opuo sit. Consensio itaque , si '

139쪽

- IMPERIUM. Cap.Wve societas contracta sine potestate aliqua communi, Per quam metu poenae singuli regantur , non sufficit ad seciuitatem, quae requiritur ad exerciti nju- sitia naturalis. Requiri VI. Quoniam igitur costratio plu-

rium voluntatum ad eundem finem non sufficit ad conservationem pacis , & de

minum, V I

non mu sensionem stabilem , requiritur ut circado con- ea quae ad pacem & defensionem sunt f Vsi Φ necestaria, meta: omnium sit lux .HOC

a autem fieri non potest , nisi unusquisque

nisium voluntatem suam, alterius unius, nimi Tum unius Hominis, vel unius Concilii voluntati ita subjiciat, ut pro voluntate omnium & singulorum , habendum sit, quicquid de iis rebus quae necessariae sint ad pacem communem ille voluerit. . C ONC ILI UM autem voco, coetum plurium hominum deliberantium de eo quod agendum, vel non agendum est,ad

commune omnium bonum.

mnio. mnium illorum , unius hominis voluntati, vel unius Concilii tunc fit; quando unusquisque eorum unicuique caeterorum se Paetoi obligat ad non resistendum voluntati illius hominis , vel illius Concilii cui se submiserit, id est, neu- tam opum dc virium suarum quoniambra.

140쪽

Cap. U. IMPERIUM. Qjus seipsum contra vim defendendi retinere intelligitur Contra alios quoscumque illi deneget. vocaturque UNI O.. Voluntas autem Concilii, ea intelligitur esse , quae est voluntas majoris partis eorum hominum, ex quibus Concilium consistit. VIII. Quamquam autem voluntas In uni non sit ipsa voluntaria , sed tantum actionum voluntariZrum PrinςipyVν ' in unum s non enim volumus velle , sacere traui- ideoque minime cadatsub deliberatio- fertur. nem & pacta; tamen qui subjicit voti-- ratem suam alterius voluntati, transsertin illum alterum Ius virium & facultatum suarum : ut cum caeteri idem fecerint habeat is Cui submittitur, tantas

VireS, ut terrore earum , singulorum voluntates adi unitatem & Concordiam possit conformare.

IX. Vnio autem sic iacta, appellatur Iut si

civicus, sive societas civilis, atque etiam civi persona rivilis. nam cum una sit omnium voluntata , pro uia person, habendae est; 8e nomine uno ab omnibus hominibus

particularibus distinguenda & dignostenda , habens jura sua, & res sibi pro

prias. Ita ut neque civis aliquis , neque omnes simul si excipiamus eum cujus voluntas sit pro voluntate omnium