장음표시 사용
291쪽
vam se Viniis eati Damnon esse speciesi egum s
Due pamariam. Disributima est, qua jussuum cuique distribuitur , hoc est, quae
reguas omnium rerum constituit, quibus sciamus quid nobis, quid aliis proprium sit, ita ut nos nostris uti Se frui alii non impediant, neque nos impediamus illos ne urantur Sc fruantur suis; & quid cuique licitum sit facere vel omittere , quid illicitum. Vindicativa est,qua, quo pamae sumendae sunt de iis qui legem violant, definitur.
. VII. Distributiva autem , vindicativa non sunt duae legumspectes , sed ejusdem legis duae partes Si quidem enim lex nihil amplius dicat, quam , Verbi gratia , tuum esto, quod tu tuo reti cepisti in mari, frustra est. Quamquam enim alter eripiat tibi quod cepisti, non impedit quin adhuc tuum sit. nam in sta-ru naturae ubi omnia omnium sunt Comes
munia, idem est & tuum & alienum ; ita ut quod lex definit esse tuum, tuum erat etiam ante legem , Si post legem tuum este non definit, quamquam ab alio pose sessum . nihil ergo lex agit, nisi ita intelligatur, ut sic tuum sit, ut omnes alii prohibeantur ne impediant quo minus omni tempore eo possis tuo arbitratu secure uti& frui. Hoc enim est quod re quiritur ad proprietatem bonorum, non
292쪽
ut quis iis possit uti, sed possit solus . quod fit prohibendo alios ne sint impedimento. Sed frustra etiam prohibent, qui metum poenarum non incutiunt. frustra ergo lex est nisi utramque par- rem contineat, & illam quota prohibet injurias fieri, & illam quae facientes punit. Harum prima , quae distributiva dicitur , prohibitoria est, & loquitur domnes', secunda, quae vindicativa vel
poenaria appellatur , mandatoria est, de loquitur tantum ad ministros publicos. VIII. Ex quo etiam intelligitur omni legi civili annexam esse poenam, vel explicite vel implicite. Nam ubi poena neque ripto, neque exemplo alicujus ρj, sequi pinnas legis transgressis jam dediet, intellia definitur, ibi subindelligitur poenam ar-gitur bitrariam este, nimirum, ex arbitrio pendere legislatoris , hoc est, summi imperantis. frustra enim est lex, quae impune violari potest. IX. Quoniam autem a legibus civi- Praeedilibus oritur , tum quod unusquisque jus De
suum sibi proprium & ab alieno distin
Etum habeat, tum etiam quod probi .istibus beatur aliena invadere, sequitur praece hono-Pra haec, Honorem parentibus; legibiss r no, definitum non denegabis: Hominem quem ς θ'
293쪽
isse. 23 g IMPERIUM. Cap.XIV. bus vetitum concubitu vies Rem alienam Domino invito non auferes: Leges
o judiciafalso testimonio non frustrabe
re, esse leges civiles. Leges naturales
eadem praecipiunt, sed implicite: nam lex naturalis , ut cap. 3. art. 2. dictum est j j ubet observari pacta, ideoque etiam obedientiam praestare, quando obedientiam pacti fuerint, & alieno abstinere , quando quid sit alienum lege civili definitum fuerit. cives autem omnes spercap 6. art. 13. obedientiam praestare mandatis ejus qui habet summam potestatem , hoc est, legibus civilibus, ex irsa civitatis constitutione paciscuntur, etiam ante quam violari possunt. Nam lex naturalis obligabat in statu naturali, ubi primo quia natura omnia omnibus dedit) nihil alienum erat,& proinde alie num invadere impossibile ; deinde ubi
Omnia communia erant, quare etiam
Concubitus omnes liciti; tertio, ubi sta- . tus belli erat, ideoque licitum occidere quarIO , ubi Omnia proprio cujusque judicio definita erant, ideoque honores etiam paterni; postremo ubi nulla judicia publica erant ,& propterea nullus usus testimonii dicendi neque veri neque falsi.
X. c um ergo obligatio ad leges illas
294쪽
Cap.ra v. IMPERIUM. 23o Observandas antiquior sit quam i psarum Impsi stat gum promulgatio, utpote contenta in 'it is ipsa civitatis constitutione , virtute legis naturalis quae prohibet violari pacta, lex in i na turalis omnes leges civiles jubet ob- quam servari. Nam ubi obligamur ad obedien-J se eriam antequam sciamus quid imperabi ' tur, ibi universaliter & in omnibus obe- h t adire obligamur. Ex quo sequitur legem
civilem nullam quae non sit lata in contumeliam Dei cujus respectu ipta civitates non sunt sui juris, nec dicuntur leges ferre) contra legem naturalem esie posse. Nam etsis naturae lex prohibet furtum, adulterium, cuc. si tamen lex civilis jubeat invadere aliquid , non esti, lud furtum, adulterium,&c . Nam Lλ- caedemonii olim cum permitterunr pueris certa lege surripere bona aliena, ea bona non aliena, sed propria surripientis este jusserunt ideoque tales surreptiones non erant furta. 1imiliter ethnico rum copulationes sexuum , secundum leges suas, conjugia erant legitima.
XI. Ad essentiam legis necessarium V est, ut civibus duo innotuerint, Primum si bubquis hom , vel quae curia summam po- eo δο- teitatem, hOC est, legum ferendarum us si t r
habet. Secundum, quid ipsa lex dicar. '
Is enim qui nunquam cognovit , aut cui
295쪽
: O IMPERIUM. Cap. XIV. Cui, aut ad quid renetur, obedire non potest , & perinde est , ac si non reneretur. Non dico necessarium esse adessentiam legis , ut Vel hoc vel illud perpetuo cognitum sit, sed tantum ur Cog
nitum semel fuerit, quod si postea civis obliviscatur , vel juris quod is habet qui legem fert, vel ipsus legis, id non impe
dit quo minus reneatur Obedire , cum potuerit meminisse , si voluntatem obediendi, prout naturalis lex jubet, habuisse
XII. Cognitio legis toris dependet ab ipso cive; nam sine consensu & pacto suo proprio , vel expresso, vel subaudito
jus legislationis conferri in neminem PO- ruit. Expresso, quando cives ab initio sermam regendae civitatis inter se constituunt, vel quando promisio suo su mittunt se alicujus imperio ; vel saltem subaudito, ut quando utuntur beneficio imperii, dc legum alicujus, ad profectionem & contervationem sui adversus alios. Cujus enim imperio concives nostros obedire postulamus bono nostro, illius imperium legitimum esse , ea ipsa postulatione confitemur. Ideoque ignorantia potestatis legum ferendarum ob-rinendi nunquam potest. unusquisque e-
Bjm quod ipse fecit fecisse se cognovit. XIII.
296쪽
XIII. Cognitio legum dependet a cides- legislatore, qui eas promulgare debet ;g'qsi en- liter ςnim non sunt leges. Est enim lex legislatoris mandatum ; mandatum au- Σ tem est declaratio voluntatis. non ergo sunt lex est, nisi voluntas legislatoris de- p simul Haretur ; id quod fit promulgatione. 4' ' In promulgatione autem duo constare , debent, quorum alterum est, ut is vel iiqui legem promulgant, vel habeant ipsi jus legislationis , vel id faciant autho ritate ejus vel eorum qui habent. Alterum est ipsa legis sententia. Primum a tem quod leges promulgatae procedant ab eo qui summum habet imperium, constare , hoc est sciri accurati & Phi- losophice loquendo non potest, nisi ab iis qui ab ore ipsius imperantis eas accipiunt ; caeteri credunt; sed Credendi rationes tantae sunt, ut non crede- i.
re vix sit possibile. Et in civitate quidem Democraticia, ubi legibus serendis unusquisque interesse si velit potest, qui absens fuerit , praesentibus credere debet. Sed in Monarchiis & Arsocratin, quia paucis mandata Monarcha Scoptimatum praesentibus & coram audire conceditur , illis paucis necesse
erat potestatem facere, ea caeteri SprO-
mulgandi. Et sic Edicta & decreta Prat
297쪽
α et IMPERIUM. Cap. XIVcipum este credimus, quae pro talibus vel scripto , vel voce eorum quorum id munus est, nobis proponuntur. Sed tamen cum credendi causas habeamus has,
vidisse quod princeps , vel curia summa talibus considiariis, scribis , praconibus, sigidis, & similibus argumenti. ad vo
luntatem suam declarandam constanter usus sit; quod nunquam authoritatem
illis detraxerit , quod de iis qui hujus
modi promulgationi non credentes legem transgressi sunt poenae sumtae fuerint ; non modo qui sic credens obedi- verit edictis de decretis per illos editia ubique terrarum accusatur , sed etiam qui non credens non abe diverit punitur. Nam permittere ut haec constanter fiant, satis manifestum signum, de declaratio voluntatis ejus qui imperat satis perspicua est; modo nihil in D , edicto seu decreto contineatur . quod summae potestati ipsius imperantis deroget. Non est enim putandum, eum velle potestati suae a quibuscunque ministris suis quicquam detrahi , dum
voluntatem retinet imperandi. Sententia vero legum , ubi de ea dubitatur, petenda est ab iis quibus a summa potestate commissa est Causarum cognitio,
sive judicia. Iudicare enim nihil aliud
298쪽
ip.TIV. I PERIUM. et sest quam leges singulis casibus interpretando applicare. Quibus autem id monus commissum est, eodem modo cognoscisur , quo cognoscimus qui sint ii, quibus commissa est authoritas leges promulgandi. XIV. Rursus lex civilis, pro dupli' Letisci modo promulgandi, duorum gene- civilis rum est: Scripta , & non scripta. Per scriptam intelligo eam quae voce sive signo ''a-ῖ
aliquo alio voluntatis legislatoris in- N.is Udiget ut fiat lex. Legum enim genus sir omne & natura & tempore coaevum est pων generi humano, & propterea inventione literarum 8c scribendi arte antiquius.
Non ergo legi scripta necessaria est scriptio , sed vox; haec sola ad essentiam, illa ad recordationem legis adhibita est.
Nam ante inventas literas ad memoriam adjuvandam , leges in metra redactas cantitari solitas esse legimus. Non
scripta est ea, quae non alia indiger promulgatione praeter vocem naturae , sive rationem naturalem , quales sunt leges naturales. LeX enim naturalis , quamquam a civili distinguatur quatenus voluntati praecipit, tamen quod ad actiones attinet civilis est ; exempli gratia, haec, non concupisces, quae pertinet tantum ad animum, lex naturalis tantum L 2 est
299쪽
est; haec verd, non invadesdc naturalis.& civilis est. Cum enim regulas praescribere universales, quibus Omnes futurae
lites quae forte infinitae sunt, dijudicari possint impossibile iit, ilitelligitur, inmni casu legibus scriptis praetermisso
sequendam esse legem a quitatis naturalis, quae jubet aequalia aequalibus distribuere : atque hoc, vi legis civilis, quae poenas etiam de iis exigit qui scientes& volentes leges naturales facto transgrediuntur. X V. His intellectis, apparet primum, leges naturales, quanquam in libris Philosophorum descriptae fuerint, non esse eripi, i ob eam rem vocandas leges scriptas; ne-Meqης que scripta jurii prudentum , esse leges, rupq μ ob defectum authoritatis summae neque
rtim, cum,nisi quatenus consensu summae po-Μeque testatis in consuetudinem abierint. tunCσφη- autem inter leges scriptas habenda esse ;/μ non propter consuetudinem ipsiam , p,h se, qu.e Vi sua legem non constituit) sed sed per propter voluntatem summi imperantis,cρηβηδῶ quae ex eo arguitur, quod sententiam,si'f' ve sequarn sive iniquam , in consuetudinem ire perpessus est. nee.1ἰ Pec μtum significatione latissi. nomeri comprehendit Omnefactum dictum,
300쪽
Cap.XIV. IMPERIUM. et s& volitum contra rectam rationem. U- tit mr nusquisque enim media ad finem quam sibimet ipsi proponit ratiocinando qua 'rit. si ergo recte ratiocinetur hoc est in guscet. cipiens a principiis euidentissimis texat
discursum ex consequentibus continuo
necessariis progredietur itinere directisse simo, aliter deviabit , id est, faciet, diret vel conabitur aliquid contra finem proprium : quod cum fecerit, dicetur rati cinando quidem errasse, actione vero levoluntate pecc se; nam peccatum ita sequitur erratum, sicut voluntas inteli Eum. Atque haec est vocis acceptio generalissima, qua continetur omne factum imprudens , sive contra legem, ut, alienam domum evertere; sive non contra legem , ut propriam , super arenam aedificare.
XVII. Ubi vero de Legibus sermo P eratὸ est, ibi peccati nomen arctius est, signi- sitiite
ficatque non omne factum Contra re- .
ctam rationem, sed illud tantum quod
culpatur, atque ob eam causam malum
cu A appellatur. Nec tamen si quid culpetur , peccatum statim, aut culpa dicenda est , sed si cum rarione culpetur. Quaerendum igitur est, quid sit cum ratione culpare, oc quid contra rationem. Ea est natura hominis, ut unusquisque L 3