장음표시 사용
331쪽
Cap. xv. RELIGIO. et rris immundities , dc quaecunque Pa-der facere coram iis: quos reveremur. Aliae semper signa sunt honoris, ut, a cedere, de alloqui decenter, de humiliter , Cedere de via, vel de allo quocunque commodo. Nihil in his mutare cl-vitas potest. Sed infinitae aliae sunt,quae,
quod attinet ad honorem aut contumeliam, adlaphorae sunt; eae vero in signa honoris a civitate & institur possunt, S: institutae revera honorificae sunt. Ex
quo intelligi potest civitati obediendum esse, quicquidjusserit pro signo honora di Deum, id est, pro Cultu usurpari modo id in signum honoris institui possit; quia honoris signum est; quod jussu civi.
vatis pro tali usurpatur VII. Regnante Deo per stolam m- Regnan turam, quae sint leges ejus , tam sacrae quam seculares diximus jam. Quoniam autem nemo est , quin selli ratiocinan fiam do possit, contingatque circa plerasque legum o actiones, homines discordi' sententia φ' μ' esse , quaeri ulterius potest, quemnam,
recta ratioris, hoc est, legum suarum tu eibi faterpretem Deus esse voluit. Et de legi- tbm, id
quidemjeculari bin,id est; de iis quae est eμφρpertinent ad justitiam, & mores homi-'
num versus homines, ex ante dictis de elisitatis constitutione , rationi C a
332쪽
a 3 RELIGIO. Lap. XV. sentaneum esse demonstravimus, jis G somnia esse penes civitatem; iudicia autem nihil aliud esse, quam legum interpretationes : 8c per consequens legum interpretes ubique esse civitates , hoc est , eos qui civitatum habent imperium summum. De legibus aurem sacris considerandum est, quod supra cap. s. artic. I 3. demonstravimus , singulos cives, rantum juris in eum vel eos qui imperium habent civitatis, quantum transferre potuerunt , transtulisse. Potuerunt autem transferre jus decernendi de modo quo Deus honorandus sit. ergo& transtulerunt. Quod autem id potuerint , ex eo manifestum est, quod
modus honorandi Deum ante constituram civitatem ab uniuscujusque ratione privata petendus erat . unusquiS-que autem rationem privatam, rationi totius civitatis submittere potest. Praeterea si singuli propriam rationem in colendo Deo sequerentur, in tanta diversitate colentium, alter alterius cultum indecorum , vel etiam impium judicaret
neque alter alteri Deum honorare videretur. non esset ergo cultvi , ne is quidem qui maxime cum ratione congrue Tet, propterea quod natura cultus in eo
consistit , ut sitsignum honoris interni rinnum
333쪽
Cap. XV. B. E L I G Ι o. 27 signum autem non est nisi quo aliquid innotescit aliis. neque ergo signum honoris est,nisi quod aliis sic videtur. Rursus signum verum est , quod consensu hominum fit signum , ergo etiam honorificum est, quod consensu hominum,. id est, jussu civitatis fit signum honoris.
non est ergo contra voluntatem Dei, per solam rationem declaratam, exhibere ipsi signa honoris quae imperabit civitas. Possunt ergo cives jus decernendi de modo colendi Deum , in eum vel eos transferre, qui civitatis habent imperium summum: Imo debent; alioquin
enim, omnes absurdae opiniones de natura Dei, ceremoniaeque omnes ridiculae , quae apud ullas gentes exstitere . in eadem simul civitate conspicerentur; eX quo contingeret unicuique cre
dere caeteros omnes Deum contume
lia assicere. Itaque de nemine recth diei posset, quod Deum coleret: nemo enim Deum colit, id est, honorat externe, nisi is qui ea facit, quibus aliis appareat honorare. Concludi itaque potest , legum naturalium tam sacrarum quam secularium, Regnante Deo per
solam naturam . interpretationem, dependere ab authoritate civitatis , hoz
st , sua hominis, vel curiae, cui con
334쪽
cessium est summum civitatis imperium;& Deum,quicquid imperat, Per ejus vo Eem imperare. Et , e converso , quod ab iis imperatur Sc Circa modum honorandi Deum, & circa secularia, impera xi a Deo: Dub ἰ- - X V IIL In contrarium autem inte
rogare quis poterit, Primo , an non se s blata. qu xur Obediendum, civitati esse, si directe imperat, Deum, contumelia af eere , vel prohibeat colere : Dico, non sequi , neque esse. obediendum . nam contumelia afficere, aut non omnino colere, a nemine intelligi potest pro modo Colendi. neque etiam habuit qui se quam ante civitatem constituram, eorum, qui Deum regnare agnoverunt, jus negandi honorem ipsi, inde debitum :. neque ergo jus talia imperandi in civitatem transferre potuit. Deinde, si quaeratur , an Obed iendum civitati sir, si inse
peret aliquid dici, vel sors, quod non est directe in Dei contumeliam , sed ex quo
per rariocinationem consequentiae contumeliosae possunt derivari ; veluti si imperetur: Deum colere sub imaginει, coram iis, qui id fieri honorificum esse putanti Certe faciendum est. Cultus enim instituitur in signum honoris: sic autem colere signum honoris est , ita
335쪽
Cap. XV. R E L I G T O. et irhonorem Dei propagat apud eos quibus pro signo haberur. Vel si imperetur
Deo nomen attribuere, quod non intelligimus quid significet, aut quomo do cum hoc ipso nomine , Deo cohaereatZ id quoque faciendum est; quia quae
facimus honoris causa, nec intelligimus
aliter se habere , si pro signis honoris
accipiantur , signa honoris sunt, ideoque , si ea facere recusamus, recusamus Dei honorem propagare. Idem sentiendum est de omnibns attrabutis de actioniblu circa Cutrum Dei mere rationalem, quae Cadere in controversiam,
vel disputari possunt. Quamquam enim hujusmodi imperata possunt esse inte
dum contra rectam rationem, ideoque peccata in iis qui imperant, non tamen sunt contra rectam' rationem , neque
peccata in subditis , quorum in rebus controversis resta ratio est ea quar submittitur rationi civitatis. Postremo , si is homo vel curia cui commissa est lamma potestas civitatis , jubeat se coli attributis & actionibuου illis , quibus colendus est Deus , quaeri potest an obediendum sit. Multa fiant quae di Deo& hominibus communiter attribui possunt; nam & homines laudari/magnificari possunt ; multaeque actiones,
336쪽
α tr RELIGIO. Cap. XV. quibus ti Deus & homines coli possimi. Sed attributorum te actionum significationes tantum spectandae sunt. Attributis ergo quibus significamus sentire nos hominem aliquem ita imperium hab Te, ut a Deo non dependeat; vel esse immortalem , vel potentiae infinitor, & similia, quamquam jubeant Reges , abstinendum est; sicut cla actionibus idemsgnificantibus, ut precari absentem, ro gare ea quae solus Deus dare potest, ut Pluvias , & serenitatem ; offerre ei quae solus Deus accipere potest, ut holocausta ; vel cultum exhibere, quo major eX- hiberi potest, ut sacrificium. Haec enim
eo tendunt, ne Deus regnare existimetur, contra id quod ab initio supponitur.
Caeterum genuflexio prostratio,vel alius quicunque actus corporis adhiberi licite Potest , etiam in cultu civili: possunt enim significare agnitionem potestatis civilis tantum. Cultus enim divinus a civili, non motu, situ, habitu, aut gestu
corporis distinguitur, sed sententiae de eo qui colitur declaratione; ut si prosternamus nos ante aliquem animo declarandi eo signo quod habemus eum Pro Deo, cultus divinus est: si idem facimus in signum agnitionis imperii civi-Vilis cultus civilis est. Neque distingui-
337쪽
Cap. XV. RELIGIO. 283tur cultus divinus a civili per ullam actionem quae intelligi solita est sub nominibus & δουλία,quorum prius servorum ossicium, posterius sortem denotans , nomina sunt ejusdem numero actionis. Certe faciendum estJ Diximus capia Anno iis prasentis articulo I q. qui Deo termi- totiri nos attribuunt, facere eos contra legem de cultu Dei naturalem. Iam qui Deum colunt sub imagine, terminos illi statuunt. faciunt ergo quod faciendum non est, o locus hic priori videtur esse contrarius. Sciendum igitur est primo, non istos qui imperio coacti sic colunt, Deo terminos assignare ,sed qui imperant. nam qui inviti colunt, revera colunt , sed eo in loco flant vel procumbunt in quo loco stare mel procumbere a legitimo imperante
jussisunt. Secundo , faciendum esse dico, non semper se ubique, sed supposiso nu
iam aliam esse colendi Deum regulam praeter dictamina humana rationis ', nam tunc voluntas civitatis pro ratione est.
At in Regno Dei per Pactum , sive antiquum sive novum , ubi expresse prohibetur Idololatria, etsi civitat sic colere jubeat tamen faciendum non est. Qua si consideraveris, qui repugnantiam put '
338쪽
as RELIGIO. Cap. xx mit esse aliquam inter articulum huneo decimum quartum, ita putare desiner.
XIX. Ex iis quae dicta sum, coli igi
tur , Regnante Deo per solam rati nem naturalem , peccare subditos , primo , si violant leges morales illas, quae explicatae sani cap. Σ. 8c Secundo, si violant leges sive mandata civitatis latiis rebus quae pertinent ad justitiam. Tertio . si non colant Deum ἡπά Quarto, si non confiteantur coram hominibus verbis & factis , unum esse Deum optimum , Maximum, Beatissimum, totius mundi, mundanorumque Regum Regem supremum : Hoa est , si Deum non colunt. Quartum hoc peccatum in Regno Dei naturali, per ea quae dicti sum capiete praecedente, articulo 2.la 2 divina M satis crimen est. Est enim negatio divinae pore staris, sive Athesmus. Procedunt enim Peccata hic similiter ae si supponeremus aliquem hominem es se supremum Regem , qui, absens regnaret per Pro- regem, contra quem peccarent quidem illi, qui Pro: egi non obedirent in Omnibus , excepto si .regnum sibi ipsi arrogaret, vel alii tradere voluerit, illi vero qui ita absolute eidem obedirent,
339쪽
Cap. XVI. R E L I G I O. ars ut illud non exciperent, Rei majestatis
2. Peram religionem siupersitione extervi na-riones occupante instituit Deus per Abrahamum. I l. iacto inter Deum 9 Adamum, prohibita est disputatis de mandatis superiorum. III. Pacti inter Dρum 9 Abrahamum formula. 2 v. In pacto isto continetur
agnitio Dei non simpliciter , sed ejus qui apparuit Abrahamo. v. Leges quibus Abian mus tenebatur,alia non erit ne praeter leges naturae , Iegem Circumcisionu. VI. Abrahamus verbi Dei, O legum omnium apud suos interpres erat. vo. Subditi Abrahami peccare non potuerunt iis obediendo. v II I. Pactum Dei cum populo Hebraeo ad montem Si Dai. I R. Inde regimen mei nomen Regni fortitum es. X. Euanam leges Iudaeu a Deo impclitaesint. xi. Duidsit, is quomodo cogno-sendum Verbum Dei. x I i. aeuo nam fuerit Verbum Dei scriptum apud Iu 's. XIII. Potestatem interpretandi Ver-- bum Dei, ct summam potestatem civilem conjunctas fui, in Mose,dum viveret. XI v. Lasum conjunctas fuisse in summo Sacerdote , vivente Iομα. xv. Easdem eonjuncto suusem summo Sacerdote usique ad Sati l Cm Regem. xv I. Easdem cohjunctas fuissis Regibus usique ad captiυitatem. XVII. OG
340쪽
Lmfuisse in Sacerdotibus post captivitatem. XVIII. . spud Judaeos, negatio providentia divina, is Idololatria, sola erant crimina laeta Majestatis divinae 3 in cateris omnibu3, Principibus suis parere debebant.
Veram religionem mu- perstitistis
I. T Abet hoc humanum Genus, ab -- a imbecillitatis propriae conscien tia, & admiratione eventuum naturalium , ut plerique credant esse omnium rerum visibilium , opificem invisibilem Deum; quem etiam metuunt sentientes non esse sibi satis tutelae in seipsis. Caeterum, ut eum recte colerent imperfectus usus rationis , & affectuum veheme tia obstitere Metus autem invisibilium, quando a recta ratione separatur, superstitio est. Hominibus itaque sine speciali Dei auxilio , utrumque scopulum effu
gere Atheisinum &supersitionem, pene
erat impossibile. haec enim a metu sinereota ratione, ille arationis opinione sine metu proficiscitur. Maximam itaque partem hominum facile occupavit Idololatria ; & coluerunt Deum omneS pene Gentes sub imaginibus Sc figuris rerum finitarum, spectraque sive Phamtasmata, forte ex metu daemonia appellantes, coluere. Placuit autem divinae majestati ut in Historia sacra scriptum Iegimus) ex genere humano unum per quem