장음표시 사용
51쪽
a CHRIs TOPHORI. VARS E VICII Hispanos magis excelluitὸ Italia vero ipsa, qua suerit semper viroruin armis & in literis praestantiu ferax, quis ignorat Θ Neq; tame post illos veteres Decios, Horatios, Scipiones, Caesares, vel Pompeios, qua hoc ipso Celenario, Triuulcio, Piscario, Aluiapo, Prospero, &Fabricio Columnes, Marchione Vastio &Ferdinando, deniq; Gozaga, & Guidobaldo Urbinate, demu etia Philiberto Duce Sabatidis bello duces clariores prodierunt. Quibus rursus varia & recodiista eruditione Caietanu, Bembri,Sadoletu, Alciatu, Bonamicu, Si-goniu,Robertellu,Onuphriu & alios plures costat respodisse. Sesenim laurea comitata Musis, & toga septa armis magis refulget. Quid veroGermaniaὸ An ut in omni omniu aetatu memoria magni nominis habuit bellatores, Fraunsbergio, Rogendorphio,Comite Salmio, Felsio, Suendio, Dibero, Forensbergerio alter fuit nostro
aeuo excelletior, ut breuitatis causa alios omittamus. Literis vero
Ecchius,Staphilus, Canisius,& alii in Germania eode saeculo etiam claruerut.Age,an & Galli armis & literis excellentes eade tepestate inter se multos no numerantὸ Ac in his primo loco,que fulgur bel- .li appellabant Fosseium Momeransios patre & filium, Guisios Duces, & Bellegardum Marsallum, quorum vicissim in literis pares Budeus, Tornebus, Duarius, & Genebrardus recensentur. Quid Angli3 An iam bellics quam & scientiaru no fluruerunt semper gloriaὸ Hoc tame Centenario Ioannes & Iacobus Geraldini in armis, in disciplinis Ioannes Rossensis, Thomas Morus,& Cardinalis Polus, non solum Angliae sed etiam nostri saeculi lumina, tenuerunt principatu. Quid Hungaria lacera, & astlictaὸ nonne Nicolao Zrenio, Georgio Thuri, Petro Edoardi, Paulo Istuanssi, Francisco To-reh, Thoma Nadasdi, strenuis bellatoribus: eruditis vero iuris Nicolao Olao, Antonio Verantio, Georgio Prascovicio, Stephano Radscio, Sigismundo Thorda, Ioanne Sambuco nihilominiis gloriaturὸ Dissicile enim est ubi classicum canitur, canere pariter &Musis, otii & tranquillitatis amicis. Bohemia armis Stephanum Sithium, Carolum Zerotinum: literis Bogussaum Hasensetnium, Sigismundum Galenium, Ioannem Dubrauium, Cyprianum Leo-
uicium habuit memorandos. Polonia postremo non tam quidem publicis literarum monumentis claros, quam in omni aetate perillustres sortita est bellatores. Hac tamen tempestate utrisque excelluit, & nescio si Constantino Ostrogio felicior, si Comite Tarnorio prudentior, si Senauio vigilantior, si Meletio animosior, si Nicolao Radiuilio liberalior inter Polonos & Lithuanos suerit Imperator; cum pariter & literis claruerint, doctrinamque &sanctimo-
52쪽
mam suam variis scriptis aeditis testati sint quamplurimi. Ac in his quis Cardinale Hosio sanctior quis Martino Cromero doctiorρο- yichouio eloquentior ῆ Patricio elegantior ΘGor scio laboriosior3 Soliolouio facundior reperiatur De aliis gentibus & nationibus quorum in hoc genere laudis & gloriae non peraeque viguit indu . stria,taceo:neque de rebus vel aliunde hoc inculo in has oras importatis, vel in iis inuentis&excogitatis loquor: non denique quod supra etiam dixi, auri & argenti auctam Indica nauigatione copiam commemoro, non fruges, non ligna, non medicamenta varia allata, refero: non de opibus&potentia urbium, non de vestitu inussitato aggrestiti, non de splendore & ornamentis nobiliv. non de magnificentia Principum verba facio: postremo nec ipse pretia agrorum, in quibus tamen nec flumina piscibu&, nec sue tuae IeriS, neque terra reipondet praeteriti aeui frugibus, exaggero. Unutantummodo illud dixero,multaru reru nunc inueniri, nunc etiam nos deiicere copiam, & tamen manere insaturatam libidinem: &in eo tandem gradu constitisse iam omnia ; ut cum supra non queant, breui infra setura sit credibile, & cum venturum, qui ut inlumina pace, sic eum quian maximis bellorum procellis est nasce-dus,gladio oris est occisur'. Cuius interim prodromo authore M homete,quantu Christianae getes & nationes calamitatis patiatur.
perspicuum est. Cum vero eius assertor Turca tantum, quantum
audimus habuerit in Perside cladis, & domi demum suae iam experiatur leditionis; quid ex hac quoque Europae parte eum non umgeamus P quid tot tantisque inuentionibus nouis gloriemure & id quo pacto barbarorum liberemur metu non inueniamus P quid tot tantiSque amissis, &hanc amittamus occasionem P Motuum quidem in Christianis sedandorum,cum externis gerendis ut plerunque fit bella cessent dom stica; sed vel eo etiam magis Turci- cae labefactandae potentiae ; cuius si ut alias fecimus capiet nos obliuio, ille quidem sui maiorumq; suorum instituti memor, breui
nec opinanteS nos aggredietur, &, quod Deus prohibeat omen in cruore & cinere nostro exultabit. An vero non satis superque
constat, quanta his proximis, non iam annis, sed mensibus subsequuta Constantinopoli sit seditioZ ca Beglerbegu Graeciae, & questore Turcicu concitata multitudo morte mulctare, Caesare insipectante minime dubitauit Θ Que etia ipsum casum, paulo post atrox urbis incendi uesti ubsequutu. Rara haru reru aliqua in hostes opportunitas temporis, Dei erga nos propens, praen uncia est volun-r tis. Nobis autem, quid obsecro amplius Deus Opt. Max. conce
53쪽
det,si tam opportunam,& tam necessariam occasionem neglexeri mus, belli in Turca maturandi Θ Enimuero eum nobis parsurum,
sit incredibile, qui tot reges, & regna, tot gentes atque nationes insidioso suo foedere, ceu quodam laqueo, varie & perfidiose diasperdidit. Habemus adhuc Austriacae familiae potentiam tantam, quanta proculdubio est Turcica: & rursus moderationis animi & rbenignitatis non iam adumbrata, sed expresse vestigia quam plurima. Sic, ut si adeo etiam Turcicum penitus debellarent imperium, de oppressione in alios graui & intollerabili Austriacorum aliquo dominatu solicitos esse ut faciunt quosdam,non necetarium videatur. Saepius namque in praestantibus familiis maiorum exemplis corroboratam & continuatam virtutem, quam Neronis quinquennia in peius mutata licuit numerata. Cuius rei,ut in multis &magnis, pauca tantum exempla proferam. An Carolus U. qui tameipse ut bellator, & armipotens potius eius, quae cum Marte nihil commune mansuetudinis habet, expers eta non aegre credi potuisset, Saxoniae Duch & Landgrauio Hessiae non pepercit, qui eum imperit gubernaculis priuare,ac ne titulo quidem C reo dignari amplius velle, non modo animis, sed etiam dissidentes ab eo castris aperte spectabantur Θ Quid vero Ferdinandus tum temporis Romanorum, Hungariae, Bohemiaeque Rex, postea vero Imperator,an pro Hieronymo Lasco, Budae a Ioanne rege eius aemulo detento,in cuius ille gratiam Solymanum Turcam ad Uiennae moenia duxerat,non sese apud eum interposuit Θ & an pro eo liberando noplurimum 'laborauit ΘQuid postremo de Maximiliano secundo Cssare dixero P qui an Henricum III. Galliarum regem, cui in petitione Polonis regni cum Ernesto eius filio summa fuit aemulatio, ex
Polonia ad se venientem comiter, humaniterque non habuitὸ non donis muneribusque eum ornauitὸ non filiis etiam suis in iter con- comitantibus honorauit Θ quem ego ipsum Maximilianum dicentem audiui aliquando, cum nu tantulamq; paucis comitatum hospitem apud se videre sperauitat, interrogaretur, Et vidi, inquit, de eo quo par suit honore habui, cum ille t0tu meae concredidisset vicissim se potestati. Magnificam prosecto Vocem, & magno Caesare dignam, quem non tam quod liceret, quam quod deceret summis quibusque regibus cordi esse debere testabatur. Atque haec videlicet rara & virtutis exempla sunt admiranda ue ut de tot tantisque aliis, quae ceu quodam in speculo in hac relucent familia, hoc loco
taceamus. Sed nimirum luscus oculus naeuos cernit potius, quam
aliqua alia in corpore pulchriora. Vnde communi sermone illud
54쪽
Utum in prouerbii abiit consuetudinem, nullam esse inuidiam quam virtutis & selicitatis acriore. Quae cum senescente hoc mun- do, in Austriaca familia, occulta quadam diuinae voluntatis lege, summa appareat, & si inuidi, & malevoli non obstarent, Turcicae rabiei & cupiditati haud dubie finem modumque imponeret: non desunt tamen Christiani ii, si tantum eo nomine sunt digni, qui si
alterutrum eligendum esset, mallent sortasse Turcae, quam Austriacorum regum augeri potentiam. Utinam quidem etiam ita ipsis eueniat,ut bene merentur de Repub. Sociis enim debilitandis se tioribus, fit barbaris gradus in omnium nostrum viscera ad ulterius fidentiusque penetrandum. Neque vero dubites magnis& tyrannicis imperiis, aliud aliquid ceu obicis cuiusdam loco poni& obiici oportere; quam & magnis viribus, & moderati rursus imperii reges ; ut quantum vel ipsa recordatione tyrannis homines non modo animis, sed ipsis adeo corporibus perhorrescunt, tantumoderati spe & expectatio te unius iusti magis alliciantur principatus. Mese quippe curatum est semper , quod a multis curabatur. Ad pacta & bellorum foedera inter se firmiter obseruanda, adam lino illo sanguinis, Nel arctissimae necessitudinis nexu, es, fui que semper opus. Dispari genere & semine reges vel ad tempus aliquod foederu societate colligati,vix memorabile quid praestiterunt. Contra vero,unius capitis bellua, non multis caudis bellu indiget sociale. Cuius sexpotis,imu sunt leges: prima de aerario, de . mortuorum beneficiis altera.: de sortibus tertia: quarta sit lex epit laris: quinta de sociorum belli clientelis : sexta de coloniis nouis.
Quarum promulgatarum auctoritate necessariam pecuniam Christianorum Ducibus minime opinor delaturam. Cogitate interim, quam vera sint omnia, quae dico, & reuoluentes animo cunctarugentium nationumque historias, quantum sanguinis& arctar ne- . cessitudinis sit vinculum, ad feliciter ordienda continuandaque &tandem etiam terminanda bella, vobiscum ipsi considerate. Nam . ut duntaxat recentiora exempla proserantur, quae etiam ipsa, haud
scio, Γ non commouerint magis. Quid olim illud inter Carolum Caesarem,&inter Venetos ictum in Turcas foedus habuerit firmitatis, satis constat: & quid denique & alterum inter Philippum Hispaniarum regem, &eosdem Venetos postremo percussum. Praeterita quidem aetas magistra sit subsequentis. At vero, cum ad eos est ventum, qui sanguinis & necessitudinis inter se vincula aliqua, habuerunt, quam firma foedera, & bellandi fuerit societas iis rata, . vobiscum ipsi recordamini. Nam, ut ab iisdem Austriacis non rec
55쪽
damus enimuerb ignoratur,quam Ferdinandus rex Romanorum Carolum V. Caesarem suum fratrem bello Saxonico, contra Ioan nem Eridericum Ducem, opportunis Hungaricis auxiliis, a quibus xandem & ipse Dux captiuus est factus, subleuauit: & quam ei vucissim Bohemicis tumultibus gratiam Caesar ipse rependit, cum Marchionem Marimani cum selectis Hispanorum Italorumque ali, quot cohortibus Pragam misisset. Celeriter enim seditiosi oppria mendi sunt mutus, nec vel minimum spatii dandum est coniuratis. Quod cum vel in bellis aliis,minoris sane momenti &perlauti olim valuerit; quanto toto animo, de viribus incumbendum est vehementius in hoc bellum Turcicum Christianis;visi adeo nullus san, guini. necessitudinis iis esset nexus, solum religionis vinculum. seru ndostmelicto foedere, satis superque nos animaret. Priestat ςnim in communionem temporum se suaque sociis dare, quam vespridis soliis Turcis dominis triumphare. Sit, fueritq; semper, maxia iis viris in magistratu positis, a se suisque arma auertere: nec satis ijs fidere,a quibus aliquando nobis non minus quam a furore Tur cico immineret discriminis; sed tamen, qui Christiani dici & habo, ri Volunt in tanta vicinorum miseria,qui do secerint officium, qua libet singulis esset pereundum. Tyrannu natura odimus, & in s Octaetatem consilii,fraudene an virtute,non requiras,e medio tollendi, Ianquam in equum Troianum non inuiti permittimus nos intro mitti. Qui id non faciant pro aris & socis,pro ipsa sui seruatoris religione & gloria, iuste indicto & denunciato bello,omnes certatim Christianiὸ Nam vi Hungarorum hoc sere ducentorum annorum Turcico in eos bello paruae admodiim factae viciantur reliquiae; quid & adhuc illae valeant, & quantum tot tantarumque aliarum Christianarum gentium restet robur; & quid nunc haec, nunc illa, bellando habeat adiumenti ,paulisperexpendamus: si serio aggredirem, &vna alteri natio seruare fidem icto semel foedere, &' inter- .posito iureiurando, aut certa aliqua cautione haberet apud se perripetuo constitutum. Quid enim Italo longe praesestim a patria dis sto est suitque semper bellicosisisPquid ad Statariam pugnam Germano firmiust quid Gallo primo impetu nudius ὸ quid Polono monimos; sὸ quid Sueco inediae patientius Θ quid Anglo armisoce 'lerius e quid Scoto solertius P quid Dano robustius 3 quid Mostho munitionibus .defendendis obstinatius P Et quisquam dux hitabit tot tamquePraestantibus, quae adhuc liberae sun gentibus, illae in seruitute natae & educatae nationes,quam longe sint inferioriqu*m exansllis Arabs,nudus Ast imbellis Asiatic ps,ineptus
56쪽
I TVR CICAQIII. Syrus, degener Macedo,luxuriosus Gramus,peridulosissim ξ his opponanturὰ Ut enim publica munera plus vel minus quibus conseruntur idoneos ; sic rerum gerendarum occasones illustrant bellatorum et obscurant nomina, & ipsas uniuersas nationes. Quo magis orientalibus deuictis, C. Caesar, veni, vidi, vici, aliquando ipso de se praedicauit. Sunt enim Asiatici, ut plerunque fit, effoeminati populi: Europei omni u maxime bellicos;quoru cotra,vi alicui etiaam parti Turca dominetur,vel id quide viati quod dominatur,ad illud inuictum animi robur,quo & consilio omnia in bellis gubernatur valde est infestum; nec aut recto usu, aut exercitatione bellandi, aut armis, aut castrensi disciplina, aut quolibet bellico appara tu possunt Christianis respodere. Europei deniq;, omnes illi Alexa-drini, Pyrrhi, Scipiones, Cassiares, Pompeii, & alii duces fuersit,qui orbem terrarum nominis sui impleuerunt floria. Quidὸ quod &Romani ipsi rerum domini, non. aliis quam Europeis populis tot sentium atque natianum facti sunt victores. Ipsum denique Alea xandrum,non pluribus, quam aliquot de triginta bellatorum millibus orbem terrarum suo subiecisse imperio accepimus. Germania vero omnium prouinciarum amplissima, & haud scio, s non & ditissima,quae tot atque tantis aliis nationibus militem subministrat: Italia, quae Romanae olim virtutis haeres & aemula est: Hispania,quet plurmis centum annis, quam Turcia praestitit, tercentis r Pol nia,quae tot equitum & nobilium numerat millia: Moscho uia, quae cum Asia toties certauit, aliquid memoratu dignum hac in parte . co niunctim n on facerent ὸ non barbaricae seruitutis iugum a ceruicibus sitis depellerent Θ non Turcas & Tartaros ab his, in quibus nunc sunt sedibus, longius amouerent PSed expedit quidem nulla amplius belli contra Turcam gerendi,occasionis expectare tarditatem: neque praestolari, ut quod hactenus secit, nunc populo aut principe isto armis perterrefaciendo, nunc ad tempus illo scedere vinciendo, nunc ancipiti contentione distrahendoviam nunc aggrediendo altero, omnes tandem spoliet libertate. Ferunt eunduillum,quem superius etiam memoraui Alexandrum libenter en ini, in iisdem,& praesertim claris, perstamus exemplis I serunt, inquam, in bellum profecturum, non plura quam septuaginta talenta in mi litum stipendium, nec nisi pro triginta diebus secum accepisse co-
meatus. Quorsum vero Germaniae tot erunt pecunia: Θ quorsum
pes & magnifica suppellex Italiae P quorsum ex occidente tantum auriHispaniae ὸ quorsum tot tantique commeatus, quae horreumuccidentis dicitu Polanipe; si in rem tam, quam est bellum Turci G a . cumia
57쪽
cum necessariam, aut sumptuum eos poeniteat,aut commeatu de stituantur e cum ad debellandum terrarum orbem Alexander Ma cedo ferro omnia haec habuerit viliora. Vt enim neruus bellorum Vulgo dicatur pecunia,ferro geritur res: & ubi nauus, horridus, lacer miles amatur ; ibi hospes pecuniosus & splendidus spoliatur. Benὰ denique agitur de Centenario, cuius numerus denarius v luti quidam cautor periculi est imminentis. Age, quantae venatio-.nibus otiosis, quantae ad luxum, & voluptatem epulis, quantae ad seperbiam vestibus & gemmis temere pecuniae impenduntur Colligendis interim in Turcam copiis,pecuniae nobis deessent aut commeatus i Absit hoc tantum a nobis dedecus Christiani nominis atque seminis. Sit monetalibus pecuniae cura,& praenestinis si tollerandi erunt commeatus. Careant vero omnes omnibus rebus,qui in bello tam glorioso &necessario prosequendo, digno ipsis se animo tandem caruerint. Quidὸ An si hoc tantum pestilen-.tiae,seu in venis & in visceribus Europae inclusae, vel quamprimum noluerimus extirpare, in graue cuncti non deueniamus discrimenΘSensim quidem sine sensu pericula augentur: sed clim vires sumpserint, difficillime iis prouidetur. An vero alicui fuerit dubium,quans tum non modo Christiani, quorum talium operum merces in car-lis est amplissima; sed prophani etiam illi, ac a veri Dei cognitione homines remoti, dubiis temporibus suorum iuuandorum sinunt cupidissimi P Fabius Romanus pro captiuis recuperandis haereditatem suam vendidit. Gotifredus Lotaringus in Asiam contra Sa-
racenos profecturus endito patrimonio, pecuniam in militem se- . cum ducendum corrogauit. Quid horum etiam aliquidhodie non fieret λ a tot tantisque Christianis opulentissimis regibus, atque principibuse qui quidem non iam vendendis principatibus, sed minuendis duntaxat cupiditatum sumptibus, magna hac in parte, ει gloriosa multa praestarent, neque ut opinio mea sert) vlla alia magis re, quam vel hac una & facili, nomen & genus nobilitarent suu ; & tu sibi, tu posteris perpetuu otium tranquillitatemque afferrent. Multi enim multarum bonarum rerum audiores sunt grati; sed nulli quam publici otii & quietis gratiores. Sed haec fortasse optaueris, quam speraueris potius ; chm unus tantum spectet est rum nemo, si vel maxime queat, operi admoueat manum ;Vt no multo omnes dissimiles muribus,qui catio alligare volebant f nos; sed ad id praestandum prae aliis volebat primum vovere se nemo, videantur. Plures ςnim semper consilium dare, quam in se periculum visi sunt assumpsisse. Vetus autem est verbum, bella se a
58쪽
constare semperque constitisse, & audaces raro esse infelices. Quis igitur dubitet, si unus alterue potentiorum principum Turcas serio aggrederetur,plures simul gentes atq; nationes, tam quide eas, quae ipsis subsunt, quam & eas, quae talem iam pridem occasionem offerri sibi cupiunt, non tam mercede conductas, quam pietate Christiana excitatas, & bonae spei plenas, arma sumpturas, & illis Principibus se coniuncturasὸ Semper enim potentiorum opibus multi inhiant, sed maxime tyrannorum. Pauci Gotti illi initio fuerant, qui ad debellandam Romam, &in sanguine Romano alioruvindicandas iniurias mare traiecerunt L sed non tam quidem cito transmissum ab iis est mare, quam infinita multitudo ad eos cons, mixit;& non modo Romae, sed in multis etiam aliis regnis &prouinciis nominis & armorum Gotticorum terrorem propagauit. Quid Θ an non proditum memoris est, debellato oriente, Babylonem reuersum, Alexandrum magnum, omnium gentium, etiam earum quae ipsius armis domitae non fuerant, legationes apud se
habuisse e duod & Carolo magno Caesari bellis memorabilibus consectis scribunt quidam accidisse Aquisgrani. Quid vero idem sibi euenturum ipsi etiam Christiani non sperarent Principes Θ si
vel semel in viscera Turciae ingressi, Constantinopoli potirentur. -Est enim veluti quaedam satietas rerum, & veterum dominiorum, omnesque tandem vel inviti, ad nutum se accommodant semper, victoris. Equidem ita statuo, Bosphori& Propontidis fauces, non tam classe superare facile posse Christiana, nec tam triremes occiduas Tyriis vel Alexandrinis se oppos turas ; quam omnes A gei, Adriatici, Ausonii, Tyrrheni maris populi a Turcis deficerent, &Christianos in Turcia venientes citcti libenter adiuuarent. No tam denique per Ualachiam Polonicus, per Hungariam Gςrmanicus, per Epyrum & Macedoniam Italicus exercitus cito proficisceretur; quam Daces,& Valachi, & omnes Danubii accolar, quam Rascii es Epirotae avide occasionem arriperent recuperandae libertatis. Amisso enim, quam possesso, quid iuris sui sit esse, facilius exploramus. Constans in hanc usque diem multorum est opinio, si . post Naupactanam de Turcis victoriam, Christiani recta petiissent rantium,eo procul omni dubio potiri potuisse ; ut sicuti nauale, quod Antonius, & Cleopatra eodem in freto superati sunt, praelituri, bello Romanorum intestino finem imposilit ; sic & illa clades
earum calamitatum, quae nos adhuc a Turca manent, finem fecisset. Magnus quippe ubique aduentantis terror est hostis; sed in Turcico tyrannico imperio maximus esset victoris. Sed vereor
59쪽
Ms CHRISTO suo RI VAR SE VICII iquod olim Maharbal, a Cannensi pugna, suo Annibali dixerat, ne . ide etia nobis dici posse videatur, quod videlicet vincere sciuimus,
verum victoria uti plane nesciebamus: aut vero, quod forte etiam exercitus noster a tam horribili pqst hominu memoriam conflictu, nouis indigebat supplementis. Nemini namq; Him feliciter unqua cessit victoria; ut etia sitos in ea aculeos Mars no reliquerit. Quae ego vel propterea tantum commemoro, ut recensendis praeteritis, tales in posterum errores semper vitemus, & studia occupationesque nostras non in luxu,& voluptate, sed in perseuerantia, & labo re, parta etiam victoria, collocare minime dubitemus. Nihil enim. in bellicis rebus firmum & stabile est, antequam integre fuerit d bellatum. Et quae olim Poenis Capua a Cannen. pugna luxuriae prsbuit exempla, metuo ne Neapoleos Hispanis post Naupactanam rursus praebuerit irritamenta. Alacrius namque vitiorum sequimur& exprimimus vestigia, quam virtutum aliis etiam imitanda relin quimus exempla. Quantum autes non tantum in assequendis, verum etiam in continuandis victoriis si postum, nemo non intelligit, qui habet no modo iudicii aliquid,verum etia sanitatis.Ca' enim secundas quam aduersas serre res difficilius semp fuerit, tum nimiru in victoria, quae natura superba & insolens est, dissicillim v. Quo magis hoc vel inprimis Turcicum bellum considerate,& cum magno apparatu est ordiendum, sortiter gerendum, & constanter prosequendum. Belli enim cum Turca administrandi lapsus, aut ipsa morte, aut aeterna constiterint seruitute. Iam quidem Christitianorum olim Ducu & militum tantus erat ardor in hostes religionis excitatuS, Vt nec venti,nec remi quod aiunt eis satisfacerent: dc vel Alexio Constantinopoleos Caesare obstante, longissimis itineribus emensis, terra marique, in Asam penetrarent. Nos vero
qui domi, & quasi prae soribus hostem habemus, quid tandem im- , pediatὸ nisi forte, quod tamen suspicari non possum, ipsim et Chri-
stiani. Quis hoc facerent, a communione reliqui corporis, tan- quam putida, &sanguine carentia membra merito abscinderet
tur; utpote quae indigna suo se capite Christo esse, vel hoc ipso
facerent non obscure cunctis testatum. Etenim nec opes & dominationes, neque ullius dolor iniuriae debet esse tanti, ut Christiani nominis & religionis horum causa reddamur, & appellemur de sertores. O beatum Pont. Max. quo Duce& auctore bellum hoc decerneretur: beatos reges & principes, quibus haec tanta victoria nobis diuinitus daretur: beatos militum praesectos,& milites ipsos, quorum auspiciis, ta manibus p raretur. Est in aeterna memoria
60쪽
Vrbanus hoc nomine secundus Pont. Max. & Berialiardus Clara- uallensis Abbas, Doctor mellifluus, qui in Clarauallensi concilio, belli in Sarracenos suscipiendi, piissimi fuerunt auctores. Gratum est Conradi sueui Imperatoris apud posteritatem nomen ; quem in Sarracenos prosectu no hostiu potentia, sed Graecorii impedivit versutia, qui commeatus nomine, gipsum loco farinae dabant, &Latinorum selicitati in Asia inuidebant.No enim obscurus Christianorum in alios est liuor: sed tanto etiam grauior ipsius est fartor. Postremo ad astra ipsa Beldauinus sertur, Hierosolymitanus rex quartus,qui rebus praeclare contra Sarracenos gestis, & fugatis ad Ascolonem Saladini copiis, longe lateque in Asia imperauit. Nec
vero & de Ludovico Sancto, peste in Asiatica contra Sarracenos expeditione cxtincto; non de Uladissao ad Varnam Polono, non de Ludovico eiusdem sanguinis ad Mochacχum a Turcis interse- 'cto, ulla obmutescet vetustas. Acriores quippe ea bella radices
agunt, quae pro Christi gloria, & publica omnium tranquillitate
gerutur, quam ut obliuione posteritatis facile obruatur. Iam vero, nec ipsa Turcica potentia tanta suerit, ut inuicta alicui videatur: &quid nos tantopere bellum illud terreat, quod volentibus nolentibus tande aliquado necessario est perserendu. Qui enim id seceris inuitus, quod facere debes tandem coactus P sis denique Turca sit terribilis, qui eius vires & potentia, opinione magis, quam ipsa remetiuntur. Habuerunt fateor, peccatisnostris exigentibus, multu felicitatis in Christianos Ottomani: ac vi praeteream superiores
alios, nonnό prodigii cuiusdam loco propemodum videbatur una illum,qui cepit Constantinopolim, Mabometem,duo imperia, duodecim regna, viginti sex prouincias, ducentas praemunitas urbes, Ottomanorum imperio adiecisse, Selymum, Soldanum AEgypti &Mamalucos debellasse: Solymanum Rhodum, & magnam Humgariae partem possedisse: Selymum alterum Cyprum occupasse. Et tamen ista omnia, nonnEChristianorum inter se discordiar, quam Turcicae adscripseris potius potetiaeξParuis certe rebus,magna co- sensione sit accessio: & grandiu, subitus discidio est interitus.Quod vi in nostris, sic haud dubie in Turcicis patere iam rebus, rerumq; conuersionibus, quas a Naupactana Christianorum de iis victoria videmus non obscure inclinare. Nam ut pater istius homo ebriosus, & fuerit pene nihili: sic & Amurathes filius non multo eo est praestantior; utpotὸ,qui voluptatibus deditus, exercitum ducere in expeditionem ipse perraro aut nunquam voluerit ; & si adeo etiam voluisset, per valetudinem non potuerit. Quo ipso purpuratis &