장음표시 사용
61쪽
praetoriatiis serὰ omnibus contemptui est atque odio. Praecipuos militiae praefectos amisit in Perside:infinitam Tartarorum multitudinem equitatui Persico temere toties obiecit: aerarium Constat tinopoli exhausit: & noua iam clade a Persis accepta, iis omnibus, qui vel minimum stipendium merentur, militiam imperauit. Qii diu id facturus sit, nescio. Sed illud quidem video, praeter incertos valetudinis exitus, talium non diuturnos solere esse principatus Et ut benEprospereque gestas res, regum & principum felicitati; sic aduersos prstiorum exitus infelicitati & ignauiae serri acceptos,& militiam pecuniamque crebro imperatam, odium & tumultus in vulgo tapitis commouere. Otium namque multitudo cupit: sed parando interim otio, odit pecuniarum exactores. Ac ne multa, deest consilium domi, soris languet barbaris animus: αtam in purpuratis duces, quam in praetorianis veterani milites, &denique in ipsis adeo Ottomanis pristinae virtutis aemuli, desiderantur Imperatores. Omnia torrentis praecipitantur instar; quia&imperium quidem totuminatio mete ipso teste, breui est praeciputandum. Ac sicuti arger mortique proximus homo, non uno aut altero ut plerunque fit) morbo laborauerit,sed accumulantur,qui eum tandem emori faciant quamplurimi;sic & regna siue imperia, cum semel viribus destitui coeperint, vel opinione celerius ad exutiu deuolutitur. Sunt enim ut in mortaliu aetatulis,sic & in regiabra temporibus sua pueritiae, sua adolescentiae, sua virilis aetatis, & sua
deniq; spatia senectutis.Sed fac in Turcia horti spectari nihil,sec nihil desiderari nil requiri, qus ad ducedos in expeditione exercitus,
ad tueda sua, ad inses ada aliena pertinerent, pares superioru tempora Turcicas esse vires, exercitatas copias, inuictas Praetorianorulegiones, gara immesam, innumerabile Asiaticu exercitu,florete in Hugaria equitatu.No audiedos esse eos,qui vel hostiu extenua vel nostras vires verbis exaggerat:qui,quod dici solet,in prρlia inermes ex triclinio educut in acie molliores ; nec satis animaduerisit, qua
parti sit fidei in amicis, costantiae in sociis, firmitatis in ictis scederiabus, disparitatis in pacatis & perturbatis teporibus: & qua deniq;
pars maior opprimat saepe minore etia meliore. Quid ρ An vero de iam foederu inter Christianos constanter seruatorii exempla desi erintὸ & an magnu hostili numeru paruis interdum copiolis no audiuimus profligariὸ quod ipsum vel eo etiam in Turcas magis speraueris,quo maior,& magis incodita passim in exercitib' eoru ocia currit multitudo. Non enim raro seipsos impediunt, quam adiuuant multi vehementius, & primis secundisve Ordinibus perruptis,
62쪽
rion usque eo frequenter ordines redintegrantur. Itaque, qui pr .dentiores sunt, nisi exploratam & quasi in manibus habeant victori , uniuersam rem unius praelii exitui aegre committunt. Quod contra Turcae non inuiti faciunt, quo facilius etiam profligantur. In Stataria enim pugna,ordines seruati, quod in Turcia secus videas, & milites armati valuerint plurimu ; cum vel minimis etiam rebus, solis radiis infestis, locis declivibus & luteis, aut non recte dispositae copiar,voces a praesectis militum ambigvh prolatar,vel perperam a militibus intellectar,omnem saepe facultatem incidant hostiles acies superandi. Sic vi&nostra, auorum nostrorum memoria, temeritatis suae barbari saepius dederint poenas; & quoties aperto Marte pugnatum est, non diu tulerint Christianorum copias sibi infestas.Sic Scanderbegius,sic Ioannes Hunniades,sic plures quam subito comemorari possent, retuleriit de iis victorias: sic Huniadis filius Matthias Hungaris rex, Buda sua, no secus ac perpetua quandam in Turcas militiae habuit ossicina, ex qua coparatis exercitibus hostes vincebat. sic & nostra aetate clarissima illa ad Naupactum obtigit victoria; ut quantus Turcarum numerus Taurinens, Rhodio, Viennens, Melitiae, segeti, Famagustae, &nunc Persicis bellis perierit, taceamus 'scitur quidem optime, quod armis tractandis idonei viri non peraeque quam pereunt facilξ adolescunt,& quod omnia bella, tanquam quaedam nundinae mortis& mercatus sunt,quae una & altera die tot disperdunt, quot multo longioris aetatis spatia vix aliquando parient & congregabunt.Quet omnia,ut se reuera habent, pervelim intelligas:& tanta tot hostium fama, atque potentia, a rebus contra eos gerendis non retar-ddre. Nam si hoc adeo spectaueris, ne ad tantum tamque locupletem tyrannum superandum imparibus viribus rem aggressus, in medio quod aiunt cursu, necessaria requiras; solusne Turca fuerit, qui numerosos exercitus ducat in expeditionem p Annis ab hinc circiter quingentis,in Calcedonia lustrato exercitu, sexcenta peditum & centum equitum Christianorum millia sunt numerata: quae demu Sarracenos Hierosolyma expulerunt. Sigismundus verb Imperator,idemque Hungariae &Bohemiae rex, scimus quoties, quata,&quam selecta auxilia in Turcas habuerit ex Germanica, Gallica, Polonica, Boemica, & Hungarica nationibus:si aut magis scienter voluisset, aut propter Boemiae auctore Zysha motus, facile
potuisset cum barbaris bellauisse. Multi enim sbi videntur, & non sunt; & multi sunt, nec tamen facile queunt esse & haberi bellatores. Age, an & Sabellicus, scriptor grauis & minime imperitus au . Ha ctor
63쪽
ctor non est Pio II. Pont. Max. bellum in Turcam apparan ,ex ipse D. Francisci familia, triginta, quae arma tractare poterant, millia, Generalem quem vocant, ipsorum praepositum promisisse λ Quid vero cui vel missos faciamus Monachos bellicosissimas gentes. clarissimos Duces, numerosissimos milites profecturos in hoc bel- Ium dubitemus, quod appararent tot tantaeque Christianae nationes,Pont.confirmaret, Max. Caesar & reges alii constantissime persequerenturὸ Absumpsit Gallia trigesies, Belgium paulo miniis celena hominum millia; & quis non diceret longe minori hominum N pecuniarum iactura Constantinopolim capi, & Turcam ex Europa pelli potuisse ξ Visus ad Rauennam ab utraque parte paulo minor quam centum millium est exercitus,ad Cerisolam quinqua- ginta. d Orscham, ad Mettim octoginta, ad S. Quintinum ad Haria Iemium in Belgio, ad Moncolorum in Galliis circiter sexaginta,& haud scio an Maximiliani Caesaris aut ad Poruolum & Rad shouicium oppidum Polonorum regis Sigismundi Augusti; cuius item successor Stephanus terna in Moscho uiam profectione, ultra
triginta millia habuit bellatorum. id horum unus aut alter exedicitus in Turcia non effecisset P&num tot atque tantos populos
iampridem rebellionis cupidos, ad arma in tyrannum concitasset Sumus profecto ad inuidiam quam misericordiam vel internos ipsos proniores. Quid ergo & Turcam inclinatum non ursssemus 3 Sed si ne nunc quidem excitabimur, cum ille & domi & soris inse stetur; ne ob ingratum tanti erga nos diuini beneficii animum, infelicissima quaeque tandem experiamur, metuamus. Deus Opta Max. cum loqui nobiscum non soleat, occasionibus quid fieri, vel
secus velit, adhortatur.HOminum est,Vel rerum & temporum momenta diuinae voluntatis expendere secum praenuncia: vel diuinutus semel oblatam rei bene gerendae aspernari facultatem. Hostes sane nostri, homines, Ut nos de iis iudicamus, agrestes&barbari, posteaquam diuinitiis discordiam nobis fuerint imprecati, in omnes omnium rerum,temporumque Occasiones contra nos sunt intentissimi; & quod ad debellandos subigendosi nos pertinet, vltro ipsi consectantur. Nos vero & pro eorum discordia, & pro nostra concordia, segniter admodum Deum precamur: & cum bene gerendae rei obtulerit se occasio, parum avide ea utimur,aut scienter. Quid igitur nos suturos speremus aliis seliciores, cum nihilissimus ad res gerendas promptiores N quid non eorum potius e timescamus casum, quorum in rebus pernicioss proponimus nobis exemplum turpiter imitandum Tantum quippe pro si quisque selici-
64쪽
tis. Et quemadmodum cum ad scopulos alliditur nauis n et aut tempestatem, sed naucleros citius accusamus siehrita
illo regno prouinciaue pereunte, non astra, eoru sed nosipsos potius inculpemus. Non enim fatis sed fatui i sim rerum Sc temporum casus adscribuntur. Sed heu in zaliqui, bella suades, classicum canis Variauici reste,& 'nostros ad arma excitare,&nouis quibusque dissiculiaribus Vis p icare. Absit haec a nobis cogitatio. Quid ρ An icinoras belli, rum exitus esse, semperque Lisse ancipites, & eliden tam in tam pacem, quam ilicertam speran Imam ξ S. quo quenque magis destitui ratione, eo bellorum multuum videri cupidiorem e Multa quae recta sunt esse in ritulo, quae expediunt rebus, latere in obseuro. Cona bellum se
mel deuentum est, plures praeter opinionem dissicile,
scribent hinc sententiae. Difficillime quippὰ his moribu
bus Principes sibi fidunt, nec Deile qui ebulid bis 't
Pericula adeun nec admodum stabilia & diuturna foedera hi ' que inter se sertiuntur; tam postea quam etiam ante ou antur, multi vocantur in extremum distrimen. Primi enim &culis magiS expositi, veluti serae ex latibulis suis estres, ubi ranno conficiuntur. Stant post principia alii de aliori ref
subtrahere se periculis, quam vel paulo diu, crederela b '
Victori. Maxime autem ij hoc reis iunt. oui reonrim ' Ρ
, '. iii respicere: cum Omnia ouidem Gia . - e . sevitis,no ta debent diroso inra,non temere esse abrumpenda. cum vel in minimie n
bubantIquae consuetudinis momenta omnia rectisti eo reti iis uti,
65쪽
tur, & ad ruiturum murum non applicandum humerum; nec impellendum plaustrum, quod suapte ad ruinam est inclinatum. Videre indies liceret magnam varietatem rerum & temporum, d bios & ancipites casus multos, teneros & flexibiles mortalium animos; multum denique insidiarum atque vanitatum ubique depi liendas. Iam vel illud quoque tenendum esse memoria, prius co silio, qivim armis omnia esse experiunda: & .vel hosti seruandam esse fidem, nec quaerendam latebram periurio, ubi maior quam
ullius alterius rei habenda ratio est aequitatis. Plantas non coale scere, quae huc & illuc saepenumero transferrentur : nec studioshquaerendum, qua cum gente & natione a barbaris conculcemur.
Postremo, omnia quae dilapsa fluxerunt, seueris legibus prius esse vincienda domi, quam exercitus coadunados foris, nescitur, si suis an hostibus grauius vulnus inflicturos. Tu ut voles multa dixeris, non habebis peratque omnes dicto audientes. Cui ego vicisi sim sic respondeo, me non pacem odisse, sed magis bellum atrox &periculosum,pacis nomine inuolutum reformidare: in duobus malis, minus semper malum eligi oportere: & aut sub iugum Turcica supplicibus&abiectis esse eundum, aut vi & armis repellendam seruitutem. unam esse salutis viam,semel vel in perpetuum salutem desperasse. Grauissimi quippe morsus irritatae sunt necessitatis: &nihil amentitis, quam consulere otio, quod no habuerit dignitate. Turcam perpetuum & haereditarium esse hostem Christiani nomi nis atque seminis, eousque fidum prorsus inuentum nemini, quo minus illius quam commodis potius suis,pacem & bellum cum eo metiretur. Quid igitur,cum in hanc, ut ita dicam,soueam in Perside
inciderit, non obruendum, & hanc unam aperiendam viam, tumultibus in Europa tranquillandisὸ Militaria ingenia, si foris quod
agant non habuerint, domi motus qussitura: longe vero interim praestare alienis inuadendis, quam suis tuendis occupari; cum iure ille proximior Deo sit Opi. Max. qui vindicet & tueatur eius maiestate, neq; vlla gens reperiatur,quae religionis defensione etiacum periculo capitis & fortunaru,non constantissime sit prosequuta, &in vicinoia calamitate non quaesierit modos & rationes expediendae salutis. Viri boni esse ossicium, quecunq; sors tulerit, casum citiis qui dicuntiir esse boni, potius serre, quam ab iis disgregari: ctim non possit bellu non esse aequum, quod est necessarium, &quo non nisi pax quaeritur,& gloria Dei, interitu prohibetur. Vt enim labor spe otii fit leuior, sic bellum tranquillitatis gratia administratum aliquado est voluptati. Conscendendum ergo, & quia.
66쪽
63dem ad puppim est, cum una nauis bonorum sit omnium, quam rectam tenere interest iis, qui no subesse, sed praeesse barbaris didicerunt. Magnae & magnificat res, non nisi magnis conficiuntur periculis: & vnsi periculoru remediu ipsum est periculum. Pustat deniq; vel pulchra per vulnera morte oppetere; qua insidioso isto scedere, ad tempus delinitu, demum omniu grauissimam seruire seruitutem. Leui aspersione aquar no extingui igne, sed potius augeri: sic & Turcica potentia no nisi omni u armis & animis simul iunctis superari. Contemptus virium, & discordiae nostrae igniculus, Turcicat in nos est audaciae,& amplitudinis,ac maiestatis eius, quae
in nobis est reuerentia,utina salte no auctoramentum si seruitutis. Turcicar vires, alione unde oriutur getis uni exigus. Maxima pars
exercituuGemp costat Christianis: quoru si quς in humanis est reb fortuna,qui nos terreat,qus caduca & sta lis est,& quos diu est persecuta;eos subito destituit defatigata: & quos tot beneficiis ornat, eos ad casum duriore,ut plerunq; fit,se reservat. Me funestorum colitioru, quis dixerit principibus voluisse esse auctore,qui fuerim
sempsalutariti,& tam a temerariis irruptionibus urbiu,qua & a periculis pugnaru dehortatus sim no nemine P Sed maturuerulia omnia, & erumpat ex me oportet libera illa vox atque sententia, quae impedente calamitate,mea erga Rem p. testificetur Voluntate; quae admoneat,aqua qua ruina,in hoc tam deso tecto,iam diu occultatum in Cendium potius extinguendum,&laboriosiorem multo so-
re negligentiam, quam diligentiam, simul atque ex Oriente in Occidentem hoc Turcicum bellum transteretur: quo utinam potius gloriose cadamus, quam in crudelissimi hostis potestate veniamus. Finis quippe gloriosus viis, decor aetatis totius est anteactae. Haec ego profecto dicere, & ei qui hoc tam pium, iustum,& necessarium bellum dissuadere vellet, responderem. AEtas autem deficeret me,
si quae in hanc sententia dici & aiserri possent, omnia velim persequi & percensere. Sed interim cordati prudete ; secu ipsi considerent viri quantu expediat Reipu. intentu ad omnia habere animum, & militem exercitatum: nec expectare domi hostem nec temere amittere hanc tantam & tam opportunam belli gerendi occasionem; cum inserentibus,non propulsantibus bella crestat animus & auctoritas; & ante ipsa commissa praelia ad hostium terrorem praecurrant nuncii saepenumero praeliorum: nihil enim fama in utramque partem , siue bona siue mala illa sit,volucre est magis, quae efficit, ut ab inimicis nostris aut contemnamur, aut vero timeamur. Prodidit Bessarion memoriae, Mahometem Turcarum Cat-
67쪽
sarem, capto possessoque Byzantio, &multis maximis regnis de imperiis subiugatis,non plura tamen, quam vigesies centena auresim nummum millia annua habuisse. Qui imperium Turcicum,post
superiores Ottomanos, mirum in modum auxerat, & ampliarat.
Iam vero,ut Selymus & Solymanus, & alter deniq; Selymus multa illi adiecerint, non propterea tamen superatu incredibiles sunt testimandi. Nam&sumptus faciendi illis sunt maiores, & habent haud dubie plures etiam dissicultates. Auctis enim diuitiis, & rem pretia, militumque stipendia augentur: & quantum quidem ad opes,vectigaliaque spectat ; neque nobis etiam defuerint reges, qui maioribus vectigalibus, sortioribus copiis, magis bellicosis Mingeniosis populis, & omni apparatu & artificio bellandi Turcicis Cesaribus antecellunt. Qui si sapient, ut sapiunt certe tam pra
claram gerendae rei contra barbaros occasionem non amittent, nose suaq; deserent, non opes, non copias, non exercitus suos requiria se patientur. Omne enim, quod pro se quisque habet, ut& retibneat diu, & secure possideat, concupiscit. Quid veroὸquale & qu tu impedimentu illud dixeris, quod no nisi mensibus quatuor aut quinq; in his praesertim Aquilonaribus regionib'I hominu causa,& iumentorum gratiamilite detinere solere, & nec posse quidem, si maxime velit urcicus videatur Imperatorὸ Quae vi fefellerit no- nunquam obseruatio; nam sub dio in Hungaria hyemasse Turcas aliquando constat tamen plerunque ita fieri, ut ad dimidium Mah educatur, & a dimidio Octobris deducatur exercitus a multis
annis est obseruatum; propterea quod alieno anni tempore, de caeli ipsius inclementia, & victus pabulique ratione mutata, a Tu cis eorumque iumentis omnia bellorum incommoda aegerrime
perserantur,&castra ipsa Turcica passim & ubique obnoxia semper sint pestilentiae,ex quibus miles missionem importune flagitet, ab urbium oppugnationibus aduersisque praeliis campestribus, tumultuarie se recipiat, vulnerum denique & castrensium incommodorum impatientissimus habeatur. Quae omnia simul iuncta, adde vero fides sanciendis & colendis scederibus fluxa, & in victoria crudelitas incredibilis, dominatioq; impotens,& infesta ab orbe terrarum hactenus subiugando, Ottomanicam familiam facilὰ retardarunt. Natura enim appetunt quietem, &suapte homines refugiunt seruitutem. Iam vero sicuti obsessis & obsidentibus multa saepὰ desunt,quae utrobique nesciuntur: sic & Turcicus, Christia anis licet sit terribilis, multa ad conseruationem sui desiderat dominatus. Ac, ut cursim percurramus omnia, regendique imperii
68쪽
Armam &praesectos animo collustreinus Asiaticos,qui regnis eius praesunt, circiter triginta habet Turcicus Imperator. Regunt AH- fana tres,vi Fessam &Marroccum praeteream; Europae, quae ei sub-aacet partem, multo plures gubernant, clim non dicam prouinciis, sed urbibus infiniti sere praeficiantur. Quo ipso furta & peculatus in Turcicis quaestoribus plures quotidie videas, & praesectus unus a gre auxilium tulerit alteri; quae inter aequales perpetua accidere solet aemulatio, & quae regionum, quae in Turcicas deueniunt manus, est solitudo: cum Turca suo, &multorii alioruidiomatum significatione denotet vastatorem, & talem se ubique praestet, ac ab omnibus habeatur. Multorum enim etiam nominibus facta respondent. Iam vero in Hungaria & Bossina, & in quibusdam aliis Turcicis prouinciis, hoc vel maxime belli Turcici tempore multi tyrones inserti, & praetoriani asscripti, ita sunt congregati; ut in Turcico imperio, non dicam omnia, sed plurima certe sint & via deantur immutata: & quamuis ab aliquot annis gubernatores Turcici in Persidem mittantur, qui prouinciis subiugatis pro sint, dicis causa id fieri multi autumant. Hominum enim iactura magna, parua accessio fit imperio, praesertim vero impotenti. .Quae cum ita sint,cognoscamus nos, viresilue nostras,Christiani;&hostium etiam nostrorum non minus exploratas habeamus; &cum distractae, cum stactae, cum tractae in Perside sint, occasionem rei bene contra eos gerendae, toto animo amplectamur. Distinere Turcicam potentia unus Persa tam diu potuit: non possent, si vetilent, uniuers Christiani animis concordes, copiis inflaucti, viaribus acres,scedere, &societate fida inter se colligati P Hoc nimi-ru eis ratio suadet, hoc ex la docet, hoc necessitas cogit, graue seruitutis iugu terret, & onia omnisi sere Turcicorii Caesarii periuriorum documenta Christianos adhortantur. Quid Θ An non eo deuentum est, ut si non Christi gloriae causa,cuius potissima debet
esse ratio & veneratio, si non tot regnoru recuperandorum gratia, saltem salutis nostrae, coniugum liberorum que nostrorum amittendar,& tot cruciatuum metu,arma in Turcas oportet capiamusὸ
Et erit qui dubitet, quantus & quam execrabilis eorum Christi norum, qui in potestatem Turcicam veniunt, si fueritque semper laniatus, quam dentibus, quam oculis, quam naribus, quam ipsis adeo membris,quod dictu est horrendum, priuent eos genitalibus, pecunia pro redemptione postulandaὸ & nunc istum veluti in quodam Phalaridis torreant tauro, nunc illum candenti perforent femro, nonnemini cutem detrahant vivo, ut tantum suam caninam
69쪽
expleant seritatem Θ Extant multae multorum historiar, de imm nitate Turcarum passim & ubique sparsae. Sed & veteribus obmis. sis, recentiora tantum proserantur. Et quis nescit, vel a Byrantina expugnatione ipsa,quot & quanta crudelitatis suae expresserint ve
stigia, Christianis gentibus & principibus occidendisὸ Non sussici,
ebat Constantinopoleos iugulasse Caesarem, sed pilo etiam caput eius infixum, & per uniuersam Asiam est circumlatum. Quod de nouennio ante Uladissao Hungariae & Poloniae regi ad Uarnam in- . tersecto memorant accidisse. Quid P Templum vero illud Zophiae, quod Iustinianus Caesar toto terrarum orbe maxime admirandum struxerat, subito a Turcis est prophanatum, diruta altaria, incens e imagines, sacerdotes occisi, constupratae primum, mox & dissectae nobilissimae virgines & matronae, & tam in vivos, quam in morti os nullum non adhibitum genus crudelitatis: barbarica quippEcrudelitas postquam alios vicerit, seipsam quoque nititur supera- .re. QuidΘFestianis regulis captis, an non eiusdem Mahometis iussu eruti sunt oculi P an in Lesbo infinita puberum multitudo palo non est transfixaὸ an Bossinae rex salutem cum suo patruo pactus,& voluntarie se dedens, ab ipsius Mahometis manibus vita non est . . spoliatus aceo Moncastro a Baiarete Ottomanici nominis principe, Mahometis filio deditione accepto, nihil eorum quae promitiserat seruatum fuisse, & vltra quadringentas Mon castrensium familias abductas in seruitutem. Taceo Selymum huius Baiaretis rursus filium Ustarabim parricidam nefari si, genitoris sui, cuius opera ad eum veneno extinguendum fuerat usus, medicum miris modis excarnificatum occidisse, ne ullus vel minimus eius parricidii conscius superesse, & ille mortem paternam simul vltus esse videretur.
Quanquam enim sceleratissimus aliquis fuerit ; tamen quoad eius fieri maxime potest, scelus auet occultare. Nihil dico de Solym no, qui tamen Ottomanis aliis volebat videri, & haud scio an hobitus est, mansuetior; quam filium suum immanissime sustulerit, &Imbraimum purpuratum socerum suum, & omnisi consilioru conscium & expedition si soci si, sagitta traieceri cum ne Eunuchi ipsius quidem ob tanti viri reuerentiam,eo iubente & comminante euausi fuissent violare. Non enim semper armis, multi etiam aliquando ipsa se defendunt & tuentur maiestate. Quid Selymus, huius rursus Solymani filius P An iisdem illis sagittis, cum inebriaretur, inebriabatur autem quotidie )familiarium suorum non transfixit quamplurimos Θ ut iaculandi peritia non secus ac Cambyses alter, nescio an non sermidabilis magis , quam admirabilis fieret.
70쪽
TvRGICA III. Odium enim semper maius, quam admiratio est vitiorum. Quid vero postremo de hoc ipso Amurate dicam, qui non secus ac olim Romulus, non iam ab unius, sed quinque fratrum nece, imperium situm est auspicatus P Quis igitur his eorumque posteris am plius fidatὸ quis se tuaque concredatὸ quis eorum foedere, si foedus dice dum est, quis amicitia, quis promissis capiatur P quis suas, maiorisque suorum non vindicet, cum potest, in iis iniurias P quis diuinum numen & nomen eorum probris & contumelia affici impunEpatiaturὸ Miserum me, si ego his similibusque rebus apud vos exaggerandis nihil profecero, sed vos adhuc miseriores siquia
dem meis dictis, vestris factis fidem quod absit) aliquando
astruetis. Tua quidem Christe Opt. Max. nunquam laedi glo- iria, neque imminui potest potentia; ut in te tuamque ampliu tudinem omnis, quae in orbe reperitur irruat barbaria. Sed nos profecto tuo digni qui censeamur nomine: qui nostras impotenter persequimur, & tuas obliuioni tradimus iniurias : qui ha reditatem tuam sacratam , sepulchrum illud Hierosolymis gloriosum, Palistinae loca salutis nostrae mysteriis plena, in pristinam non ponimus libertatem. Non tulit olim prophanari idola sua Roma, non passae sunt suas, ac multo minas Deorum Athenae iniurias:Nos impuru Mahometanu dogma sinemus apud nos propagari, impios& sacrilegos Turcas, crudelissimos Scythas fana & maiorum no- strorum sepulchra violari permittemus P tot in nomen Issu maledicta & contumelias spargi, agros nostros vastari, homines, cardi, urbes & oppida diripi, virgines & pueros stuprari patiemur O indignum facinus,5 conditionem temporum nostrorum deplouranda mi Te ego appello Sixte U. Pontifex. Quid olim Eugenius IV. Via distatim Hungariae &Poloniae regem: Nicolaus U. Scandexbegum & Hunniadem: Pius II. Matthiam Hungariae: Quintus Hispaniarum regem, & VenetOS contra Turcas excitauit ; tu quoque no' animes tot Christianos reges atque principes, in nostros, & Christianae religionis hostes vinciendos atq; vincendos P Ecquando illis potior quam nunc nobis de iis triumphandi data & oblata est: occasio Θ &a quo denique Pontifice, quam a te uno, qui tantum caelati auri habes, afflictis Christianorum rebus plus opis & auxilii est expectatum,MouebunturὸUt olim Pii II Pontificis, qui contra Malio metem Turcam in expeditione belli est mortuus, tuo omnes exemplo, parebunt Catholici imperio, continebuntur aduersarii in officio, omnes a ciuili in ciuili maxime refrenabuntur discidio. Non volet pristinae virtutis obliuisci, &sub moenibus Viennae expe