Institutionum philosophicarum tomus primus quartus .. Tomus alter qui complectitur psychologiam, theologiam, et ethicae elementa ad usum Seminarii Neapolitani

발행: 1774년

분량: 421페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

211쪽

sensationem experimur . Enimvero inde nobis persuadetur Mentem, nostram corpori, quo veluti induimur , adhaerere, quod illud perenni sensu Mens persentiscat ; quodque nihil

omnino illi contingat, quod L ipsam non as sciat . Cum igitur Sensus nos doceat Me tem nostram cum corpore devinciri, hujus Sincietatis vinculum Senius erit.

III. Uemum sensu extincto Mentis & Comporis Conjunctionem discindi explorata res est. Cum enim partium corporis temperatio ita perturbatar , ut sensui Mentis excitando ineptum sit ; Mens cum corpoIe divortium 1ae it . Hinc Mentis & Corporis societatem

diremtam esse colligimus , cum omnem e compore sensum excussum fuisse videmus e adeo

quidem , ut si qua sensus scintilla micet , spes

certa Hassulgeat Mentem & Corpus a mutuis amplexibus non adhuc esse divulsa. Uemonstratur pars altera Propos. Alius qui Mentem cum Corpore nexus devincit, est insitus ille Μenti nostrae amor , quo CorPoris societatem anhelat; & quo adeo flagrat , ut smul atque cum Corpore foedus inierit , ad illud diligendum applicetur , atque in eo conservando occupetur . Quod sane vinculum ii cet ejusmosti non sit, ut inde reciprocus Mentem inter Si Corpus oriatur contensius ; ita tamen Mentem assicit , at veluti quodam te mei gluviae Corpori tillam adjungat . Hanc

212쪽

, Hanc autem quam a natura habemus ampetitionem , suo quisque sensu comprehendit. Hujusmodi enim latentem intus amorem nihil est, quod non aperte prodat . Et sane hinc I. Proficiscitur , quod nemo sit, qui non e sideret corporis partes Omnes valere & Vige. Te , naturales ejus motus ususque habere , ut nec absit quid eorum nec aegrum debilite

a. Idem Corporis amor in causia est, qdam ob rem, si qua in membris prava aut imminuta sint, occultent homines et atque etiam contendant atque elaborent, si eis cere possint, ut aut non appareat corporis Vitium , aut quam minimum appareat multosῆue. etiam dolores curationis caussa perferant . , s. Corporis suciςtatem Μenti non modo caram esse , Verum etiam vehementer caram

satis argumenoe est , quod nemo, mors cana appropinquat, Valde non perhorrescat . Qui mortis metus licet spe suturi praemii in quibusdam minuatur , aut poenae formidine iustis augeatur et discessu tamen a, corpore motura ipsa quisque movetur , D Porsea enim isaepe, ut ait Tullius, O a quo totidem. se. re verbis haec omnia mutuati sumus ; in pamvis , inquam , qui nihil eorum cogitanis, f

Di iligo

213쪽

quando his ludentes minamur praecipitarumsalicunde, extimescunt . 4. Hujus etiam appetitus perspicua vis est, od & mendicitatem multi perpetiantur, ut vivant; & non ferendis doloribus cruciari plarique malint , quam e vita discedere : adeo quidem , ut cum se noverint esse morituros, pro magno bene is ibi hane impendi mise ricordiam desiderent, ut aliquanto productiugla eadem miseria vivant, tardiusque moria

rur . Augustini verba sunt . a) Quod si nonnulli , quorum tamen petrarem est exemplum, velut qui sibi ipsi bellum indixissent, mortem sibi oonseiverint : hi quidem aut ita dplorem ventur, aut iracundia esseruntur , sit iste naturae vincatur sensus, quo mors omni cmvatu vitatur: hc se optime sibi conssilere a bitrentur, si mortem obeant ; ne sorte prinparatione vitae calamitates haurire creantuT .

- Ex quibus illud sane conficitur, ut Augustino auictore utamur, D hanc e Pe nature primam quodam modo O maximam vocem , ut fismo concilietur Abi, O proPterea mortem flaturaliter fugiat e fra si amicus , ut e Pere animal. O in hac conjunctione comoris

214쪽

atque animae invere velis , vehementerque appetat. Quem quidem humanae Μenti a n tura insitum appetitum tam altas in eam in dices agere existimo, ut hoc discrimine prae ter alia humanas Μentes a ceteris Spiritibus

separari dixerim , quod illae corpori conjungi expetant, hi vero nullo hujusmodi amore m

veantur .

At enim objiciet aliquis. Si Mens corpori Sensu conjungeretur , quoties in homine Sennsus aliquamdiu extinguitur , toties uentis cum corpore conjunctio discinderetur . Quis autem dixerit eostasin, deliquium , lethargum, quo morbi genere correptis nullus inest sensus , Μentis corporisque societatem absumpere Θ t igitur conjunctionis vinculum .ensius nocieit: aut totidem fieri divortia Μentis cum corpore dandum est , quot nimirum de caussis

Sensus in homine deficere solet ; quod qui

diceret perabsurdus esset . .

Reip. Negamus in iis , qui animo linquumtur, lethargo argentur, aut restasi abripiuntur , Sensum prorsus emori atque extingui :- sed illlam veluti consopitum langue kere aetorpere aduerimus . Quod vel inde colligere licet , quod non omnia Sensuum organa ita veluti occludantur, ut nullum omnino sensum excipi ni , qui hujusmodi morbo daborant . 'Cujus quidem rei testem locupIetissimum h demus Restitutum illum , cujus meminit Au-

215쪽

rc6 ΜΕΥ A PHYSICAEgust. a qui ad imitatas quoui lamentantis

cujuslioci hominis voces a sensibus avocatus, quamvis non solum Dellicantes atque Punge res minime sentiret, sed aliquando etiam ignetireretur admoto sine ulla doloris sensu . . . hominum tamen voces , si clarius loquerentur , tanqIam de longinquo se audirc posea referebat. Nimirum qui vividus fuisset sensus , torpidus & languidus erat , cum hujusmodi eustas abripleuatur. Addam quod in Zodiaco Medio Gallico apud Cl. Μuratorium t narratur . Nobilis quaedam Adolescen tuta aettuanti laure correpta furioso delirio aeta est . Ubi delirium deceist,

ita sensius omnis ac motus in ea eranuit, ut e vita migrasse crederetur . Dum paratur funus , quae defuncta habenatur suspirium duxit. Statim domesticos accurrere , & liquoribus , sementis eam reficere. Tum ipsa ut rediit ad te se Horatianum o illum imitata . . . . Di me occidisis amisi Non servasis, ait: cui sc extorta vomluptassEt demtus Per vim Mentis Sratisimus

t error.

216쪽

Mira quippe se voluptate persundi in eo Μentis statu ajebat. M parentum gemitus ,& quae de celebrando senere domestici locuti

erant audiisse narrabat . Ηaee autem Μentis suae tranquillitatem non perturbasse addebat is

Quod quidem in hujusmodi deliquiis Μentissensium non ab omni parte extingui perspicuo

ostendit. Ceterum haec ipse phaenomena Conjunctionis. Vinculum e Sensu proficisci non obscure innuunt. Ρatet enim quod cum earum vi legum, quibus Μentis corporisque societas Vetur ac regitur, Sensus vividus est , viget etiam & nulla dissicultate obstante exercetur reciproca Μentis & Corporis consenfio; quae quidem languet ac fere intercidit , vix ubi Sensius torpore correptus tanquam bdormiscit.

consensus, in quo eorumdem Conjunistionem sitam esse diximus , secundum quasdam leges , easque stabiles &' communes ab ipso Conjunctionis Auctore latas regitur atque administratur . Ut autem isthaec Conjunctio Sem sus testimonio nobis innotescit ; ita & ipsa Conjunctionis cerxa veluti foedera eodem sen-

217쪽

eo8 METAPHYsICAE si experimur . Ea cursim dicendo heic delibabimus , non quasi harum legum caussas emplanaturi ; id enim nimis operosium esset , aelabor ad irritum caderet ; sed ut hujus Co junctionis proprietates perspeMS haneamus .

EtiΙ. reciproca Μentis corporisque co sensio ea Iege peragitur , ut tales Mens sensationes excipiat, quales sunt in Sensuum organis excitae motiones . Haec quidem stata lex eli. Si enim remissae fuerint quae in sens bus extet nis oriuntur motiones, his languiadae Mentis respondent sensationes : sin contra Vehementes , quae tamen sentuum tempe

rationi accommodentur , hae sunt vividae . Adhaec cum sensuum organa aut aetate. im

perfecta , aut usu dedilitata sunt: imperfectas etiam & confusas Mens haurit sensiationes.. Quod si tandem aliqua vi morbi impediantur,

nulla in Mente oriri potest sensatio , cui percam Occlulam viam pateat aditus . Uerum de sensiationibus mox redibit sermo.

II. Ita inter se statum & conditionem Mens Corpusque reciprocant, ut & talis si Corporis habitus , atque ipsa Mentis affectio : &perinde se Mens habeat, ac est Corporis status . Constat quoque altera lex isthaec . Nam cum Mens tristes secum ipsa agitat cogitati nes , aut sollicitis curis anxia est: haec ipsius aegritudo ita foras prorumpit, ut & Corpustri Ilitia contabescat . His adde quod singulas Mentis

218쪽

PARs II. a 'Mentis affectiones certae quaedam extraoIdi-naIiae corporis agitationes comitantur . Hincii Μens ad iram concitatur , extemplo fervens bile tumere jecur, oculi ardete , facies rubescere , Νultus gestusque omnino mutari . Sin amore flagrat, es moliis famma medullas , ut ille ait.. Si vero metu corripitur , cordis genuumque tremor, dentium crepitus, pallor luteus statim consequitur. Ad summam singulae Mentis passiones suas habent corpo Iis motiones , quibus veluti certis indiciis forinlecus manifestantur. Quae quidem corporis commotiones ipsa Mente invita eveniunt :ita ut aegre spm Vultu umulet , qui premit altum corde dolorem Contra vero Corporis aegrotationes Μe tem ipsam assiciunt. Cum morbo aliquo Cor. poris Valetudo PeIturbatur, ea aegritudine Mens asscitur, ut quo gravior est morbus ,& quo plura aut nouitiora corporis membra vitio laborant, eo magis intelligendi vis quodam torpore corripiatur , ac fere concidat .

III. Huic assinis est tertia lex, quae Corporis incommoda in Mentem dei ivat, & v, cissim Mentis laboribus Corporis vires desit gat . Id quoque constanter obtinet . Corporis enim temperationi Mens accommodatur , ω perinde intelligendi facultate utitur , atque expedita, aut tarda est illius struetura. Raeo

O sane

219쪽

in corpore locati Iint animi. Multa enim , ipse fundit, e corpore eoi me, quae acuanst

dicorum facile prioceps Hippocrates : Inter omnia , quae sunt in corpore , nihil magis ad φο .ησιν intelligentiam conferre dum , quam Laguinem. Hid enim si constanti habitu Per maneat, coni fit etiam intelligentia ; pertur bcro autem fragdime , concidit etiam intelli gentia . ο) Cujusmodi phaenomena in pueris praesertim , tenibus, phreneticis Sec. obse vari supra jam innuimus in De Mentis Minmortalitate .

Hujuq autem rei caussam Timari non tam dum difficile esse videtur ; si primam quam recensuimus legem attendamus . Confusae enim atque imperie lae sunt sensationes , quas impelleo: a aut usu imminuta sensuum organa transmittunt : itaque hmc proficiscitur , quod confusas atque onicvras rerum ideas sidi Assens comparet ; quippe quae e Sensiationibus Re-

flexionis opeia efformantur . Rurias Corpus sua patitur incommoda, quorum caussa nonnisi a Mente repetenda videtur. Plerumque enim cum acrem cogitationum suarum aetem aliquo inna intendat, atque in

220쪽

ea re perspicienda aliquamdiu Versetur ita ceIebrum totumque. cap t incalescit , ut contemplationem prosequi nequeat . Praeterea continuata severioribus' praesenim studiis intentione corpus sensim biteritur , ejusque V letudo tabilitatur . Atque ut Pallidus omnis c

N. De terminatam quamlibet motionem iosensuum organis excitam constanter consequiatur eadem Μentis sentatio. Quod quidem 'ab cuique experiri licet. Atque id adeo constat, ut nonnunquam licet m brum aliquod amputatum fuςrit, illud tamen dolere Menti via deatur : propterea quod nervi illuc pertingentes eX TeIum externarum appulla eumdem motum concipiunt, ac si membrum illud non deesset . V. Quas natara ipsa sena iones cum exter,norum s ensuum motionibus sociavit, eas disjungere Μens nequit . Nimirum unusquisque Gbi conscius est penes Mentem non ena , ut frigoris sensus non excitetur, si sub Jove friagido maneat aut sine doloris sensu corpori vulnus infligatur . . . . ,

solent nocturnis impausPere char-

SEARCH

MENU NAVIGATION