장음표시 사용
251쪽
ος nimirum illud erat , quo Mentis nostrae tum naturaς, tum pro prietatum tam sedula inquisitio, atque investigatio , tanquam ad propositum mem contendebat . Quorsum enim pertinuit Mentis simplicitatem, ceterasque facultate. summa esto contentiono assecutor , ej usque abdi lilii mos recessus Penitus appruisse , nisi ut ad Illias demum cognitionem , cui non originem modo , sed & sua Omnia aecepta resert , cujusque proprietatum consignatas notiones sensu intimo perientiscit, veluti per gradu. ascenderemuε ἶQuamobrem ne quis non praeclare a nobis sosceptam esse oper in philosophandi arbitretur , Theologi in , quam Philosophiae unive sae fastigium jure dixeris , pertractandam e vestigio aggredimur . De Deo igitur , iisque Dei attributis , quae divinitatem pone sequuntur , quoad Prospicerς poterit crcatae Men-
252쪽
tis acies , cui splendidissimum Revelationis lumen non adhuc affulget, hac postrema Pa te differemus, CAPUT Ι- . .
Uamvis Deum esse adeo omnibus Pe .s suasum sit , ut haec sentent ia ex animis exuri non posse videatur : quoniam tamen nonnullos aut morum lic potia λtque eLuenata libido , aut inanis quaedam ingenii ostentatio eo abripuit, ut divinitatem omnem funditus negaverint ; hinc primum omnium. Deum esse demonstremus omitet , Qui porro: infensissimi divinitatis holies Gigantum more bellum Deo inferre ausi sunt , diversas iniere vias , suaque singuli fabricati iunt systemata quibus Atheismus veluti Philosophicum Pa .lium indutus incederet . Hae autem doctrinae supremo Numini adversa fronte oppositae, ad quatuor xevocari Possunt, . F.d. Prima est eorum , qui duce Dςmocrito , a que Epicuso, res ottines , unde haec sonti,netur universitas , nulla cogente natura , sed concursu quod in fortuito ex atomis esse etapesse docuerunt . Nequς enim divina op e
253쪽
se sollertia alunt, ut Mundus compingeretur, tum ut cetera omnia in dies producantur. Tamque eam rem facilem esse dictitant , ut innumerabiles natura Mundos effectura sit, ese sciat , effecerit . Namque infinita vis atomo Tum , quae per interminatum inanet volitabant , inter se cohaerentes , atque aliae alias . 3pprehendentes, quemadmodum Μundum fabriis catae sunt , ita novas gignunt rerum formas& figuras , si commoventur , comPonuntur ,
II. Ab his parum dissentiunt, qui ad υλην,
ταθη της υλης, materiam scilicet, ejusque affectiones omnia , quae Ierum uni Vertitatem constituunt , retulerunt . Materiam nimirum unicam opinati sunt rem esse, quae Vere sub sitat , cetera Vero quae . in hoc Mundo obtunent, affectiones esse , seu temperationes uniu materiae et inde gigni universia , quae fiunt , atque illuc dissipata ac di isoluta reverti et in teriam vero nullam subire mutationem , ut quae nec generata siti, nec corrumpi possit, sed ab omni aeternitate exit iterit .
Hujusmodi Philosophiam, quam Hylapathiacam cum Cad ortho appellare licet , ante suam aetatem apud aliquos o otinuiti e refert Aribtuin teles , t jusque ducem Thala tem fuisset imme rito accular: ιὶ ἰ potius enim Anaximandro
254쪽
Impletatis hujus origo adscribenda videtur . Legatur Synopsis Historica . Quisquis tamen fuerit auctor , Impia in Deum eii , quem dumedio tollit . Ut enim recte concludit Cudmo thus r)icum hisce Philosophis id ratum eli et prine ter materiam nihil esse , quod non gene Tari , corrum ni queat ; tum cetera Omnia a) Syst. Inteli. cap. III. g. I 2. 13. Vitam,etiam , sensium , atque intelliaentiam ad materiae affectiones pertinere et peripicuum est nullum eos Deum admittere , niti qui e
caeca materia ortus in eamdem aliquando reverti possit. III. Sequitur Hylogoitarum disciplina, quibus id nominis impositum est , ilia'vitalem duntaxat materiam admittunt . Hi quidem, quorum princeps Strato Lampsacenusu vulgo Fh icus nuncupatus , repudiata atomorum doctrina , cuilibet materiae parviculae vitalem vim adiunctam esse opinatur , quae gignendi facultate praedita res omnes produXerit . Vita enim inhaec , qua materiae partes omnescientur , ejusmodi est , ut illius ope quaeli det materiae portio te ipsam tangere , atque in maformas , quibus sua natura apta est M idonea, Vertere possΓ : quamvis omni lentu destituta Zd ea , quae agit , nunquam rationem au L consilium adhibeat . Cum igitur singulae materiae partes hujusmodi fictricem vitam con
255쪽
t ineant: non modo materia Solem, Tellurem, aliaque corpora fabricata' est, verum etiam in brutis animantibus sensum , atque in homini. bus rationem atque intelIigentiam perfecit. Stratonica haec doctrina , quae praeter materiam vitalem nihil in hoc iniverso esse profitetur , Deum prorsus eliminat . Quippe cum Strato docuerit , ut ait La stantius su
omnia quas sua sponte esse generata , nullo artifice nςc auctore , seu naturalibus fir tae se ponderibus O motibus , ο),ti cum negaverit opera Deorum se uti ad fabricandum mundum , c) nullum equidem Divinitati l
cum reliquisse videtur . IV. Ultima supereth in Deum impietas, atque insania , quam Stoicae familiae alumnis a Zenonis doctrina desciscentibus adscribit Cud orthus . Haec autem disiciplina aspectabilis Mundi compaginem corpus esse Plantae aut arbori simile profitetur , quod moderatrix quaedam natura incolites, quae corpus totum artificiose , licet mente aemiatione destituta , componit & ordinat . Hujusmodi igitur vis veluti plastica , qualis in Plantarum aut animalium semine delitescit , certa dc constanti lege materiam fingit: adeo quidem, ut quo
sa) Lib. de Ira Dei cap. X. b) Tullius LM. Π . A dem. o. XXXIII.
256쪽
admodum in semine saturae plantae ratio , Omnis comprehenditur , ita quaeque effecit, quaeque essetfiura deinceps erat , m texi δ gς
nitrice'nat una imbuta complecteretur'. Hanapropterea philosephandi disciplinam C inopia is,licam Cui orthus appellat , a quo haea
omnia hausisse ultro fatemur . Huc usque recensitae veterum disciplinae , quibus Deum aggressi sunt, illud secum omnea commune habent , quod rerum universitatς a materia sensus ac rationis experte prole istam esse statuunt . Materiam igitur ab omni aeternitate exstitisse apud omnes receptumeli'. Verum quatuor hujusmodi disciplinas i lud dissociat , quod materia non eadem ab omnibus statuatur . Democriti atque Anaximandri dogma est, brutam rudemque materiam', in qua nihil vitae sensusque inest , rerum omnium initium esse. At ille ab atomis concursu fortuito co Iescentibus omnia repetit, vitam etiam , sensum , atque intelligentiam . Hic vero vitam omnem , sensum , atque intelligentiam mate xiae affectiones esse contendit, Contra Straton ici , ac Pseud stoici vitam quamdam fi 'ricem , M percipiendi facultatem natura in materia insitam esse docent . Licet in eo secum' discrepent , quod illi singulis materiae atomis ratione destitutis vitam attri
257쪽
buunt : hi vero unam tantum in universa materia vitam esse arbitr)ntur. Quamobrem ut impietatem omnem adve
sus Deum Ieprimamus , quatuor istas veterum disciplinas a fundamentis usque convellemuN. Ita igitur disputationem omnem paItiemur. Demonstrabimus a. fieri non posse , ut matz- Tia ab omni aeternitate eqstiterit . 2. Motum materiae essentialem non esse . 3. Etiamsi materia ab aeterno exstitisse,statuatur , imposs-hile tamen esse , ut atomi Ierussi universit tem effecerint. 4. Vitam. atque intelligentiam cum materia connexam non esse , neque , utcunque materia temperetur, ex ea.sensum sc tionem oriri posse . His porro constitutis argumenta proferemus , quibus Dei exsilientia persuadetur.
PROPOsITIO I. Materia ab aeterno exstiti Penequit. Demonstratur 1. Quod ab aeterno ita exititit, ut nullam sui caussam habuerit ; idem natura sua exsistendi necessitatem complectatur oporteti. Propriae enim exsistentiae rati nem aliunde repetere non potest , nisi in seipsum eam comprehendat : nam semper fuit, nec quidquam aliud se ipso antiquius habet ;suae igitur naturae necelsitate exsititit oportet. Atqui nullam eκsistendi necessitatem Materia comprehendit . Ergo .
258쪽
si materia necessario exsisteret , Materiae notio haseri non posset , nisi ea reapse exti se e simul conciperetur . Atqui persed a nobis Materiae notio obversatur , etiamsi exsistentiam ab ea sejungamus . Quam igitur Materiae ideam habemus , illius exsistentiam non comprehendit.
Ergo ad materiae essentiam non pertinet ut necessario exsistat.
Sane quidquid exsistit , dum exsstit , non
potest non exsistere . Inde vero non sequitur id semper egstitisse , aut nunquam esse interiturum ; cujusmodi est ens , quod necessarium dicimus . Hoc enim tale est, ut ne concipi quidem nequeat, nisi reapse egsistere concipiatur . Atqui nihil vetat, quominus concipiam materiam non esse , vel non suisse, vel in posterum non fore . Ergo . II.LQasd necessitate naturae exsistit, nurieris omnibus ab lutum ac per . 'issilinum sit Opor tet . Id enim naturae necessitate exsistit , quod omnem του ναι essendi rationem complecstitur. Nimirum immensum essentiae pelagus, quo re dundat , in caussa est , quamobrem necessario exsistat. Et sane finge sis ens aeternum ac ne
cessarium aliqua perfectione8destitui: jam facile esset intelligere aliam potentiorem causam exsistere, unde illius perfectionum defectu 3 orire- tur .sAt simul atque ens aliquod antiquius- ac Potentius adesse fingimus , hoc prohibere potui si ila fateamur oportet, quin illud exsisteret . Non
259쪽
st o METAPHYςICAE igitur necessitate naturae exsistit: quod est comtra hypothesiim . Ergo persectissimum est, quod
exsistendi necessitatem complectitur. Iana vero brutam rudemque Materiam subsantisin esse absolutissimam , quae nihil imperfecti & vitiosi admixtum habeat , solus amens
dixerit. Eam enim stupidam ac rationis inanem natuunt Democriti atque Anaximandri affectae: licet Stratonici ac Pseudo-Stoici vitam aliquam Materiae/inhaerentem admittant ;fingendi tamen duntaxat potentiam huic ait I buunt , Omnema Vero rationem, sensum , & consilium ei ipiunt. Qai igitur Materiae vindicant aeternitatem , ipsi eam impellactam esse ultro fatentur . Ergo si imperfecta, neque necessario exsistit: si non exsistit naturae nece illate , non
III. Aeternum est immutabile . Aeternitas enim componi nequit cum Successione . Atqui duratio Entis , quod mutationibus subjicitur , momenta atque intervalla complectitur, ut quaa ipsus Entis vicissitudinibus innituntur . Nullam igitur subire potest mutationem , quod aeternum est. Materia autem, qualem ipsi Athei comminiscuntur , perennes patitur Viciisitudines . Ea enim in mille sese formas ex omni aeternitate vertisse , atque e varia ipsius temperatione uni
260쪽
Demonstratur I. Universa eorpora mutuo sibi resistere observamus : & pluribus eXperrimentis aperte constat corpora omnia deque motui ac quieti resistere: & determinata Vi Opus esse , ut ea moveantur , aut consistant. COIPO Ia igitur omnia resistendi vi praedita sunt. Atqui haec virtus resistentiae non oritUr , nisi a corporum materia, quae iners est . Iners autem est materia, quia ad motum D quietem Pror sus indifferens est , omni vi a quota nudata , Scuicunque proprii status mutationi resistit . Motus igitur Materiae, prout Materia est, neces sarius esse nequit. II. Certa naturae lex est , corpus omne mstatu suo quietis vel motus constanter PeIic ς rare: neque adhuc observare licuit corpus aliquod sponte sua ad motum prosilii iste., aut dinotu destitisse . Quod quidem adeo constans est, ut si quam corpus aliquod mutationem subire Videamus, neque caussam deprehendere liceat , illud naturaliter fieri non potuisse lateamur. Si igitur Materia ab e terno movetur , admittant Oportet Democritici, aut motum sine ulla oriri in si a , quod est absurdum : aut aliam pIaeter Mate iam naturam este , quae sua essicacia iner tem Materiam agitare Valeat. III. Si motus ad Materiae essentiam pertineret , nua Posset mox a Male iaci non adjunis