장음표시 사용
271쪽
stiset METAPHYsICAEq. Infinita contingentium series, quam statuunt Athei, id profecto efficit , ut nihil in
rerum universitate naturae necessitate exsistat.
Jam vero si nihil necessario exsistit , aeque fieri potest , ut nihil ab aeterno exstiterit, quam ut mutabilium Entium series exsistentiam acceperit . Qui igitur facitum est , ut haec Entium series ab aeterno potius fuerit, quam non item P Id ab exsistendi necessitate proficisci non potuit; haec enim nusquam est. Neque casu aut fortuna id fieri potuit; quippe vocabulum istud speciosum est , at nihil significat . Neque tandem alicujus Entis opus esse potuit nullum enim antehac exstitisse statuitur . Nihil igitur in causa fuit, quamobrem illa Entium contingentium series exstiterit. Quid autem absurdius fingi potest, quam nihil
aeternae Εntium exsistentiae caussam esse POmnino igitur oportet, ut Ens ab omni aeternitate exstiterit, quod αυτογενἐς sit, atque ora θυπο-
τατον, per se scilicet ine ullo exspar initio. ARGUMENTA PHYSICA.
I. π T Niversia Μundi compago ex innum ris partibus inter se connexis & aptis componitur ; quarum singulae eo artificio di positae inter se cohaerent ad Permanendum,
ut nihil ne excogitari quidem possit aptius . Atqui infinitarum partium QIdo , PIOPO1tio ,
272쪽
consensus , ut unum perfectum atque harm nicum conficiant, nonnisi intelligentiae , con- filii, atque artis sapientissimae opus osse potest. Intelligentissima igitur Μens exsistit , cujus consilio & arte rerum universias fondita eit. Et re quidem vera etiamsi statueretur m teriam ab omni aeternitate exstitisse , eamque motu percitam fuisse ; nunquam tamen inde mundus sine tanti operis architecto prodire potuisset ρ Atomi enim ut ut innumeris c.
Pulationibus secum consectari possint , fieri
tamen nequit, ut ordinatam coagmentationem
ipsae per se constituant . Nam partium ordo ac proportio infinitis caussis excidere potest . Atqui ubi totius proportioni ac symmetriao infinitae deordinationis causiae adversantur, ibi sapientissimae Mentis potentia adsit oportet, quae ordinem constituat, & constitutum moderetur . Ergo . Summam equidem pIae se ferret insaniam , qui Homeri aut Virgilii ca mina ex innumeris litterarum formis sine ulla arte digestis prosiluisse arbitraretur . Ita sane sollemnia insaniunt Athei , cum praesentem mundum ex atomis rationis expertibus effici
potuisse essutiunt . In hanc rem digna sunt , ut legantur quae sese disputat Tullius , unde nonnulla in imam paginae oram rejecimus. o .
273쪽
tur intelligentis caussae effectus est. Atqui si gulae hujus universi res ad certum quemdam finem destinantur. Intelligentem igitur causiam,
a qua prodierit , -praesens rerum universitas arguit .
Hujus quidem argumenti vim , nisi plane plumbei sint, deprehendant oportet Athei . Nul- . la
Hic ego non mirer esse quemquam , qui sib Persuadeat, corpora quaedam selida atque indi vidua vi & gravitate ferri , mundumque essic ornatissimum , & pulcherrimum ex eorum comporum concursione fortuita J Hoc qui existiamat fieri potuisse , non intelligo, cur non idem putet, si innumerabiles unius ., 9 viginti formae litterarum vel aureae , vel quales libet aliquo conjiciantur, posse ex his in terram excussis annales Ennii, ut deinceps legi possint essici: quod nescio an ne in uno quidem versu possit
tantum valere sortuna . Ibid. cap. XLIV. Haec omnis descriptio siderum atque hic tantus caeli ornatus ex corporibus huc & illuc casu , M temere concursiantibus potuisse essici, cuiquam sano videri potest λ aut vero alia quae naturamentis, S rationis expers, haec efficere potuit, quae non modo ut fierent, ratione eguerunt ,
sed intelligi qualia sint sine summa ratione non
274쪽
la epim caussa proposito fine agere potest, nisi quae probe intelligat , quo pacto singulae resisngi ac remperari , tum mutua inter se con Onsione respondentes consociari debeant , ut ad finem, cui intenditur, universae conspirent . Unde sit , ut quo pluribus partibus , iisque vario inter se nexu compositis opus aliquod Coalescit . eo praestantior artificis sapientiaretplendeat. Caussam igitur intelligentem p stulant quaecunque certum quemdam finem praeseserunt. Jam vero in praetenti ierum universitate nihil est , quod suum usum non habeat . Singulae quaeque res sngulare systema , constituunt, quod ampliori systemati arctissimis vinculis adnectitur , idque etiam ad magis commune sustema conflandum destinatur: adeo quidem , ut horum omnium systematum coagmentatio hanc , in qua Versamur , universit tem conficiat . Longum sane esset per rerum naturam vagari , ut rerum incredibilem multitudinem , insatiabilem Varietatem , aptissimam fabricationem contemplemur ; easoue adeo affabre inter se conjunctas inspiciamus , ut earum quaelibet suum habeat finem , omnes vero ad unum sngulis communem referantur . Legi possunt Gulielmus Dertiam , ac Nie en-titius , qui dedito studio hanc sibi exornantam materiam susceperunt neque praetermit latur Tullius in Lib. II. de Nar. Deor. His veni inspectis. quo demcntiae Vocabulo appellandi
275쪽
caecam necessitatem, stupidam naturam rerum Omnium caussam esse inepte garriunt Z Pera surdi quidem sunt, cum oculos CX. gr. aures, pedes &c. non ideo saetos esse blaterant , ut
iis videamus , audimus , ambulemus: sed iis casu effectis sortuitam experientiam docuisse, cuinam usui possent ejusmodi membra destianari. a III. a b Anilem hanc fabellam prosequitur L
Illud in his rebus vitium vehementer , O illum Mugere errorem, vitareque praemeditator,
Lumina ne facias oculorum clara creata,
Brospicere ut Posianus I O. ut proferre viai Proceros passus, ideo 'figia poesse Surarum , ac feminum pedibus fundata pliacari Brachia tum porro validis ex apta lacertis se, manusque datas utraque a Parte mi
nistas stat facere ad vitam possimus , quae foret
Cetera , de genere hoc inter quaecumquσPretantur
Omnia perverse praeposera sunt ratione. Nil ideo quoniam natum Oi in corFore , ut uti P
276쪽
III. Μultarum partium systema , quacum aliae alias gradatim excedunt , nonnisi ab intelligenti caussa efformari potest. Atqui varios in hoc mundo rerum gradus conspicimus Apparet igitur intelligentis naturae ratio. Diversas sane virtutes ac perfectiones per universas res dispersas deprehendimUs, ita tamen ut singulae certis quibusdam veluti gradibus inter se distent. Atque ut in hac , quam incolimus Tellurem , immoreinur : primo sese nobis offerunt , quae omni activitate carent :tum sequuntur quae vegetantur , quae nascuntur , quae crescunt, quae vivunt: haec deinde
Fusemus : sed quod natum es , id procreae
Nec fuit ante videre oculorum lumina nata; Nec dictis orare prius, quam lingua crea
Sed potius longe linguae processit origo
Sermonem : multoque creatae sunt prius aures,
Quam sonus es auditus : O omnia denique membra Ante fuere, ut opinor , eorum quam forex
Haud Q itur potuere urendi crescere catisa.
277쪽
cxcipiunt animalia , quae se movent ac senti unt: ac tandem, qui iis longe praestant, agmen claudunt homines , qui praeter vitam ac sensum ratione atque intelligentia valent . Unde
porro isthaec rerum gradatio P Nisi supremam
Mentem concipias , nullam invenies caussam , quae suis quasque res circumscripserit limbtibus .
IV. Quae diverss viribus instructa perpetuo conflictu secum agunt, caussae potentioris at xilio indigent, ut consstant . Atqui perennis
diversiarum virium conflictus inter mundana coI-pora obtinet circulari enim motu Vitantur , qui ab attrahente atque impellente v I componitur . Virium igitur quantitas ex perenni conflictu sensim imminuatur, ac directio paullatim immutetur oportet . Quamobrem , Observante Newtono Physicorum facile principe, sirpremae Caussae potentia opus est , quae Vires apte dispertiat , . detrimenta initauret, azdirectionem incolumem servet. V. Quae multis diversisque modis esse poΩ sunt , ut hoc potius , quam alio pacto sint, caussam exposcunt , quae eorum modum definiat . Atqui corporum caelestium distantia, motus , conversiones , viciis tudines xjusmodi sunt , ut innumerabiles modos subire possint. Suprema igitur Meas exsistit, quae in numero, Pondere , O mensura omnia constituit.
278쪽
Ι. J T a gens es , ut Tullii sa) verbis u- 1 l tamur , neque tam immansueta , neque
ram fera , quae non , etiams ignfret, qualem habere Drum deceat, tamen habendum sciat. Haec autem communis universis nationibus animi persuasio manifesta ipsius nuurae vox est . o) Ipsa igitur natura Deum exsistere
Quod vero universorum animis insedit Dei notitia , ex historicis monumentis abunde liquet. I sullam sitquidem nationem olim exstitisse seimus , quae Deum non asnoverit. o Quin S
a De Leg. Lib. I. cap. VIII. b) Vt enim scite Tullius De Nar. Deor. Lib. II. Cap. II. Nisi id cognitum comprehensumque animis haberemus, non tam stabilis opinio permaneret , non confirmaretur diutura nitate temporiS , nec una cum seculis aetatis busque hominum inveterare potuisset . Etenim videmus ceteras opiniones fictas atque vanas diuturnitate extabuisse. c) Hurarchus adses. Colotem Epicuri Si terras obea. , invenire Pollis urbes inviis , lit-
279쪽
27o METAPHYsICAE barbarae ipsae nationes, quae nuper nobis i notuerunt , supremi Numinis Μundi conditoris licet obscuram , & consulam ideam habent;
atque etiam externo cultu , & religionis officiis illud venerantur . Quod si nonnullae Gentes atheae a veterihus memorentur, aliaeque paucae nostra fere memoria Deum ignorare repertae sint: id proposito argumento nihil ossicit . Nam I. quae deia veteribus referuntur , ipsis historicis incerta sunt . a 2. Nonnunquam ut efferatos gentium illarum mores e Iimerent , eas atheas litteris, regibus , domibus, numismate care tes , gymnasiorum & theatrorum nescias . Urbem vero templis diisque carentem , quae precibus jurejurando , oraculo non utatur , non bonorum causia sacrificet, non mala s acris aVertere nitatur, nemo unquam vidit. Sed facilius urbem cotidi sine solo posse puto, quam opinione de Diis penitus sublata civitatem
ain Strabo Lib. III. p. I 64. αε Callaicossve Lusitanos inter Atheos recenset: quidam, ait, eos perhibent e se atheos . Gallos ab omni religione alienos arguit Cicςro .Prs M. Fo
280쪽
est , ut inter atheos recensere olim consueverint populos , apud quos tenuis admodum e teriorum rituum ac caeIemoniarum apparatus
obtinebat . b 4. Qui Americanas qualdam gentes Dei notitia destitutas narrant , illarum
rejo cap m. quam tamen nationem omnem
admodum fuisse deditam relιgionibus testis est Caesar VI. de Bel. Gall. cap. XV ab Laudatus Strabo eosdem Callaicos athe rum loco habitos esse ait , quod commerciis carentes humanitatem exuisse videbantur. b) Veteres Parthos Templis caruisse , ac sine ulla pompa Ueo sacra fecisse scribit Her dotus . Superstitiosae porro religionis modicum usum in caussa fuisse , cur nonnullae gentes pro atheis haberentur vel illud argumento est, quod & Judaeos & Christianos velut atheos olim traduxerint . Judaeos quidem redarsuit Juvenalia Sat. XIV. quod Nil praeter nubes O caeli lumen adorant . . Christianos vero atheos appellabant Gentiles, quod eorum Deos non colerent. Arnobius lib. VI. In hac confarsis parte invidias nobis r multuo is sitas concitare , VPellare nos atheos, O iuod minimum tribuamus Diis .