장음표시 사용
281쪽
st et M ΕΥ Α ΡΗY II CAEmores ex linguae ignorantia propius non Inspexerunt ; eas enim non esse sine religione licet falsa retulerunt qui diutius ac familiarius inter eas versati simi. a II. Si hominum genus aliquando esse inco pit, si praesens Μundus non semper fuit; pr fecto Deus est . Atqui esse coeperunt homines , Μundus hic aliquando non fuit . Ergo . Μajoris sane propositionis pars consequens Perse patet . Quod enim non est , ratione indiget sussiciente , cur 1it : haec autem in ea
caussa comprehendatur oportet , quae sua vi tute & essicacia effectum praestare potest ἀAtqui I. materiam rerum initium esse non posse superius ostendimus : O. homines ex temra veluti praegnante prorepsisse , ineptissimae sunt deliramenta ... Deo igitur origdiem suam debent homines, si esse aliquando coeperunt . Μundi vero S humani generis noVitas aperte colligitur 1. ex populorum origine: 2. ex Re-gaorum & rerum publicarum exordiis : 3. ex artium D scientiarum inventione ac progres sone : quae omnia certis historiae monum e
tis signata habemus . Nam si populi coalesce
a) Legatur Petrus Rothen ' in descriptione Capitis bonae spei, tum Lafiteau Moeuro des fauoues Ameriquaint .
282쪽
PAR s III. ars re , si regna constitui , si scientiae & artes institui aliquando coeperunt; Μundus , & humanum genus non semper suit . Has quidem Tationes in medium exhibet . Μacrobius , qui bua utpote aeternitatis Μundi assertor reipon- deTe connititur. a
o In Somn. Scipion. Lib. II. CV. K. Nam quis facile mundum semper fuisse consentiat , cum & ipsa historiarum fides , multarum rerum cultum emendationemque , vel inventionem ipsam recentem esse , fateatur φCumque rudes primum homines , M incuriablvestri non multum a ferarum asperitate dissimiles meminerit, vel fabuletur antiquitas; tradatque nec hunc eis, quo nunc utimur, Victum fuisse, sed glande prius, & baccis altos, sero sperasse de sulcis alimoniam. Cumque ita exordium rerum , & ipsius humanae nationis opinemur , ut aurea primum secula fuisse credamus , & inde natura per metalla viliora degenerans ferro secula postrema foedaverit. Acine totum videamur de fabulis mutuari , quis non hinc aestimet Μundum quandoque coepisse , nec longam retro ejus aetatem : cum abhine ultra duo retro annorum millia de excellenti Mum gestirym memoria , ne graeca quidem exste z
283쪽
274 METAPHYsICAE Objicitur Ι. Sua sulget evidentia illud avio ma , Ex nihilo nihil feri O educi poste . Atqui dogmatis hujus haec est sententia : Quod semel non fuit, nullius Potentiae Viribus produci, potest , di etfici. Quae igitur in praesens exsistit materia, semp ' fuit. Ergo ab Omni aeternitate
exstitit materia. Resp. Propositum aXioma ambiguitate labo sat : plures , quas illud complectitur , sententiae sunt extricandae. Et I. quidem verum est
nihil quod aliquando non fuit , ullo modo se
exstet historia Z Nam supra Ninumi, a quo
βemiramis secundum quo sidam creditur Procreata, nihil praeclarum in libros relatum est. Si enim ab initio , immo ante initium fuit mundus, ut Philosophi volant, cur pes innumerabilium seriem luculorum non laesat cultuS, quo nunc utimur inventus Non litterarum usus, quo solo m*moriae fulcitur aeternitas φ Cur denique multarum rerum e erientia ad aliquas gentes recenti aetate pervenit φ Ut ecce Galli vitem , vel cultum oleae , Roma jam adolescente didicerunt . Aliae VPro gentea adhuc multa nesciunt, quae nobiS in Venta: Placuerunt . Haec omnia videntur aeternitati rerum repugnare , dum opinari nos faciunt certo Mundi pri
cipio p.utatim linguid quaeque coepisse.
284쪽
ifiet ipsum fingere & condere posse : quod rerinde est , ac li dicas , nihil quod non exsistit , exsistendi caussam sibi esse posse . Hoeautem sensu si laudatum Mima sumatur , de ipsius veritate nobiscum amice conspirant Athei. 2. Hinc sine ulla sequitur controversia , nihil quod antea non fuit, fingi & creari posse, nisi adsit caussa , cui tanta si virtus & perfectio,. quanta ad rem illam essiciendam requiritur . Constat quoque hujus sententiae veritas . Si enim effectum caussa praestantius esset , Profecto fieret, ut quod in effectu melius est, eseipso , h. e. ex nihilo procreatum euel. Uterque autem traditus sensus ad Meientem caussam
3. Tertia cum his connexa est sententia, quae ex distis aperte concluditur . Quodcunque eSaliis rebus antea exsistentibus tanquam e materiasta formatum est, praeter id , quod rebus illis inest, quidquam complesti nequit . Nimirum
cum res ex materia naturaliter generantur ,
nihil novi ex nihilo pIoducitur, neque crratur aliquid , quod prius non fuerit . Hujuου quidem sententiae explorata veritas est ex antecedentibus . Verum quartam comminiscitur sententiam profana Atheorum cohors :- rem scilicet nullam , quantacunque accedat potentia, nisi eadem
fuerit antea, essici ac produci Posse ; sive nihil S a sieri
285쪽
METAΡHYSICAE seri possu , rusi exsistat aliquid antear, quod nova donari forma possit. Atqui si haec Axiomati, de quo disputamus, tribuatur 1ententia : iidem Athei in illud peeaeant . Ipsis enim I iam Cit eX materia , quae sola neque facta neque creata est , universa prodiisse . Cum autem id doceant , ex nihilo ea facta esse docent . Sensum enim , atque in telligentiam e Materia oriri pronuntiant . Fa tentur autem sensu atque intelligentia matrialium destitui . Ea igitur , cum antea non es
sent , ex nihilo factὴ esse constituunt , iidem igitur , qui Deum idcisco Πτgazi esse , quia
nulla natura Potestatem creandi habere potest :hi nihilo minus materiae brutae atque inerti vim attribuunt, qua humand3 Mentes e nihilo
Verum hoc idem Axioma Materiae aeternitatem abjudicat, & necessarii Entis exsistentiam aristiuit. Propita rea enim aliquid ab omni aeternitate cxstitisse Oportet, quia nihil fieri & ex sstere potest ex nihilo . Atqui quod neque factum neque creatum ab aeterno exstitit, natura si oportet necesid io pei se exsistens . Si enim ita esset , ut BOR esse potuisset, nul Isim exsistentiae suae IRtionem sufficientem hisberet . Nullam autem i, beret , quia semper eqstitit, h. e. omHζm, qua factum sit, caui
286쪽
in se complecti debet illud, quod semper e
stitit: nimirum necessario exsistat opoTtet. ' Iam porro exsistendi necessitas ab essentiae infinitate proficiscitur: nimirum necessario exsinit, quod universam 'οντοτητα realitatem commprehendit . Atqui materiam infinitam , h. e. perfeltissimam esse ipsi negant Athei . Aete nitatem igitur Μateriae repugnare docet celabratissimum apud ipsos axioma Objicitur II. Praesens rerum universias Deum esse doceret , si secluso Deo illam esse non posse ostenderetur . Atqui posita atomorum ab aeterno exsistentium concursione , inde Μundus prodire potuit. Ergo ex Μundi fabricatione quod Deus sit, colligi nequit. Probatur Minor. Copulationes , quibus secum consociari possunt . atomi, infinitae i sunt . Atqui inter eas reapse versatur ea complexio , quae praesentem Μundum constituit . Ex infinitis igitur hujusimodi complexionibus ea prosilire potuit. Si potuit.ς
non repugnat fortuitam atomorum concursionein
hunc Μundum effecisse. Ergo. Respondeo fieri nullo pacto posse, ut fortiatus atomorum concurius praesentem Μundum estormaverit . Neqbe multis opus est , ut id ' omnino repugnare demonstretur. Quamvis enim innumerabiles atomorum complexiones eam comprehendant unde Μundi compago exositur :haec tamen una est, qLae inter reliquas Omnes inordinatas ratis ordinibus constituta, perfecta
287쪽
est . Atqui numerus conjunctionum inordinatarum , quae in cujuslibet rei systemate versia tur , ordinatarum nΠmerum excedit perinde , atque infinitum praetergreditur unitatem. EX. gr. duorum pedum superficies varias ordinatas figuras subire potest. At earum singulaerinfinitas habent inordinatas sicuras , quibus a certa lege deflectere possunt . Infinita nimirum scalenorum triangulorum multitudo aequilatero triangulo opponuntur , trapetiorum quadrato, Pentagonorum inordinatorum pentagono ordinato&c. Infinitas igitur atomorum inordinatas comis plexiones adversantes patitur ea coagmentatio, unde Mundus,prodiret . Atqui cum infinitum Pugnat cum unitate, perinde est, ae ii denarius cum nullo numero comparetur . Pro eXplorato igitur habendum est ex infinita conjun-elionum varietate prodire non posse ejusmodi atomorum copulationem , quae Mundum eis
cerit ... At enim: Quemadmodum complexiones ino dinatae sunt infinitae ; ita & infinitae sunt o dinatae . Non .igitur una Ordinata pugnat cum infinitis inordinatis. Verum quaelibet inter infinitas ordinatas coagmentationes efformetur , eadem contrarias patitur infinitas ino dinatas : ut patet ex iis, quae modo diximus. At regerunt Athei . Hujusmodi inordinatae .complexiones ab omni aeternitate fuerunt . N,-nai-
288쪽
mi in atomi ab aeterno , quippe turbuiento motu agitata e , m .le formas induerunt, easque iterum exuerirna . Postquam igitur inordinatae Omnes copulationes absolutae fuerint, ordinata tandem , quae ex ordine erat, prosiluit . . Resp. Quoties ordinata complexio feri potest, toties. infinitae inordinatae huic adversiantur . Ut enim quodvis systema a certo ordine desciscat , vel minima paucarum partium mutatione effici potest. Nam haec in caussa est, quamobrem partes omnes totius systematis non illue conspirent , quo scilicet systema ipsum intenditur . Nunquam igitur ordinata complexiones cum cohaerere atomi potuerunt , quin huic adversarentur infinitae , quae a ratis ordinibus 'abhorrerent. Aeternus igitur atomorum omnes rerum formas tentantium concursus nihil Atheis suffragatur.
jieitur III. Gentium omnium consensus Deum esse probaret , si hanc opinionem in homine natura ipsa ingenuisset . Atqui hujus invectae opinionis causiae ah ipss hominibus proficiscuntur . Ergo . Duo potissimum in cauo. sa suerunt, quamobrem supremi cujusdam Numinis apud homines invaluerit opinio : I. Regumia legumlatorum calliditas : a) a. naturae ess
a) Nimirum ipsi aiunt eos μ qui civitates condiderunt, legesque imperitae plebi regZIunt, Pr μ
289쪽
sectuum ignorantia , atque inde exoriens ti-
probe intelleiasse , quod 1acilius in ossicio h
mines continerentur , si Dei humanarum actionum vindicis opinion eos imbuerent . Intellexerunt enim, quod civiles leges pauca quaedam crimina ulcisci possent : tum quod fieri non posset, ut universit omnino maleficia suae jurisdictioni subjicerentur : tum demum quod
leges ipsae eas homini rationes proponeIe n queant , que is constanter virtutem consectetur. Hinc porro ad reverentiam & observantiam legibus conciliandam oportere deprehenderunt, ut eas sacro religionis charactere vehiti obsignarent , & se, ipso S tanquam Dei interpretes Populis proponerent. Potenti quippe freno eos eoerceri cernebant, si persuasum habereny , supremum esse Numen , cui resisti nequit cui 1uorum scelerum poenas daturi essent, omni ipe Impunitatis sublata . Itaque callido artificio id egerunt Reges , 'ut populorum animi Summi Numinis opinione occuparentur . Hujulinodi , argumentum primum prosecutus est Critias, degener Socratis discipulus , & inter triginta Rinenarum tyrannos pessimus: cujus nonnullos. Versus , qui apud Sextum Empiricum Lib. VII advers. Mathemo t. f. LIV. proiiant , ab Uusone Grotio latinitate donatos hic adnectere , juvat
290쪽
morin a) Igitur inter praejudicatas opiniones amandanda hominum de Deo sententia jant:quamquam ex Euripidis Sisypho eos sumtos esse ex Plutarcho quidam arbitrentur: Fuit illud olim tempus , exlex cum fuit
Ferinaque hominum vita , vim hominum ferens :Bonos nec ullus tunc . habebatur bonrs, Supplicia nec tunc ulla 'terrebant malos. Fbi mihi videtve condita a mortalibus cessura legum . a onduxit ideo Numinis reverentiam
Mouere nempe vita PerPetua Deum , Natura cui fit potior, o cui mens vigil, Quaecunque fune, curet atque intelligat, Hominum profata qui rePente exaueiat, Actusque cernat, nescius falli arbiter . . . . . Hoc aliquis asu, fio reor, mortalibus Hrsuasit, e se ut crederent primum Deos. Εjusdemque sententiae mentionem injecerunt Plures apud Veteres : ut Praeter Platonem lib. x. de Legib. Cicero lib. I. De Nat. Deor. cap. XLII. Ii, qui dixerunt roram de Diis immo ratibus opinionem sciam e spe ab hominιbus sapientibus reipublicae causFa , ut quos ratio non posset , eos adi incium religιο duceret , nonne omnem religionem funditus sufulerunt 8 H Primi hominum rudes & Ierum causi