장음표시 사용
391쪽
ELAMENTA 377mam felicitas consistere nequit , nisi mutua seipsi , quoad maxime possunt , benevolentia complectantur . Haec igitur radix est naturaialium legum , ut quae hujusmodi felicitatem spectant. IV. Tandem Ioann. Gottii eb Hein eccius ex amore veluti proprio fonte totum jus naturae es gentium prono alveo fluere arbitratur . Nimirum ipse primum constituit Deum , utpote infinitae sapientiae ac bonitatis, id velle , ut homines , quos condidit , vere felices sint ac beatissimi. Cum vero humanarum actionum liberarum norma st Dei voluntas, ac Propterea fons iuris naturae & justitiae ; hinc naturas leges nominum caussa a Deo conditae illuc profecto respiciunt , ut homines vera felic tale Perseu tur . Iam porro Vera hominis felicitas in fruitione boni, malique absentia con-sstit . Id igitur naturae leges intendunt , ut vero.bono perstuamur , malumque VitemuS. Atqui vero bono frui non possumus , nisi pes amorem . Amor igitur juris naturae princia pium ac veluti co supendium est . Ita quidem totidem fere verbis disierit laudatus auctor sa) . Ex his autem propositiones , quae legum naturalium primordia sunt , colligit He ineccius. Quae
a De Iun. nai. O genr. Lib. I. cap. m.
392쪽
nemo cogit, vel externa obligatione adltringi possit. Quae igitur ex amore derivantur Olii-cia , ea quidem humanitates , sive quae im- Perfecta vocant', non autem perfecta lunt.
Verum ad haec Heineccius ipse responis det . u I. Decalogi leges , quae Pertes ta aeque , ac imperfecta ossicia inculcant , a amorem veluti ad suum principium ab iplo
Servatore revocari. u. Amorem , unde lus D
turae proficiscitur , tum propensionem alteri benefaciendi, tum propositum complecti , ne alterum laedamus , atque ut et tribuamus , uuae jure etiam perfecto debemus . a. Objiciunt naturae leges in hoc systemat te ex nostri utilitate derivoi ; quippe illuc omnia respiciunt , ut homines sui felicitatem assequantur . Sed quoniam hisce auctoribus vera non esse utilitas aestimatur , quae publicae utilitati , aut Dei obsequio aliquid deroget , privata utilitas juris mater non erit . V. Longe a reliquis discedit Thomas Hob. besius Malmesburiensis senex , qui naturam hominum, non qualis a Deo prodiit, aut enedebuit , sed qualis in praetens est vitiis e 4 PraVata , astute rimatus, solam utilitatem naturalis juris sontem ac principium Raluit.. Epi-
O Praefati ad Elem. Iur. Mat. O
393쪽
s8o ETHICAE Epicurum sane secutus, cujus est πολυθρυλλητον illud apud Horatium c . . . Utilitas just Prope mater O aequi . . Nec natura potes justo seccmere iniquum. Cum enim homo sui studiosi stimus sit , nihil
in ipso antiquius amore sui est'. Hic autem amor propriam utilitatem unice quaerit , cui cetera omnia refert , atque adjungit . Atqui naturalis est sui ipsius amor . Naturalis igitur homini lex est utilitas propria . Hinc si quae respuit homo sive in domestica , sive civili societate , postulante utilitate cedit ac respuit. Longum est prosequi quae ex hoc principio' suunt , & quae jus naturae Plane evertunt .
Nihil enim est Hobbesio justum honestumque, nisi'quod utile ; nihil injustum ac turpe ,
nisi quod noxium . Porro cum leges humanae plures actiones utiles aut noxias faciant coactione adjecta ; hinc ab humanis legibus actio- . num honeltatem repetit , atque a coactione jus omne derivat . Humanis nimirum institu
tis , docente Hobbesio , julti injustique notio
394쪽
od Graeci Philosophi διον , & Stoiei
. καθηκον , Latini Tullio interprete Os citim' dixere . Est autem ossicium actio ex obligarione legibus conformanda . Unde quia dein colligitur ad liberas duntaxat hominum actiones ossicium pertinere, ut quae legibus subjiciuntur. Quoniam vero actionum, quae in hominum pote itate litae sunt, duplex fons est Intellectus se Voluntas ; Itinc in actiones moralesialiaque facultas aequo jure concurrit : adeo quidem ut nis intelligatur , aut libere again tur , nullus octicio locus relinqui queat . Ita autem comparatὸ est Voluntas, ut nihil appetat vel ave se tur , nisi ab Intellectu veluti ducatur . Nequit igitur Uoluntas actionem tan quam justam edere, neque ab ea tanquam in
jusci abhorrerς, nisi Intellectus comparatione instituta cum lege justam vel injustam eam esse deprehendςrit. Haec porro ratiocinatio , sive de justis Minjustis actionibus in individuo, ut ajunt, ra tiocinandi facultas vocatur conscientιa ; quast
395쪽
ELEMENTA 53ῖPorro quaevis fuerit aestuantis animi dubitatio , tutiorem partem sequi debemus . Cum enim animus anceps . sit , impetu potius &CReca optione , quam ratione praevalente ductus ad alteram pro libertate partem dilabi potest . Hinc recte Tullius': Bene praec Piunt , qui negant quidquam agere; quod dubites aequum it, an iniquum. Acquiras enim lucet; dubitatis autem cogitationem significata uriae su . Ut autem ad propositum redeamus: I. Officia ratione obligationis , ex qua quisque, quod
officii est , facit , persed aQvel imperfesta e
cuntur . Ad primum genus attinent ea , ad quae jure perfecto obligamur, lege nimitam, quae poenae sanctionem adnexam habet ; ita ut si ea non praestiterimus , ad ea praestanda jure cogi possimus . Hujusmodi sunt neminem Iaedere , & quod suum est cuique tribuere .
Haec autem pervulgato illo axiomate contianentur , Quod φibi feri non vis , alteri ne feceris. Ad a De infle. Lib. I. cap. IX. Ciceronis semtenxiae affinia sunt, quae tradit Plutarchus in Timoleonte : Requiritur non modo , ut quo
Ggitur, sit honesum jusumque , sed frma ac confans ad ' persuaδο , unde fat actio , ut quod si, far ideo, quod animus ita focim dum judicaverit
396쪽
Ad alterum genzs attinent, quae eX VIrtute & honestate proficiscunturi; ad ea nimirum praestanda stricto jure cogi non possumus : licet ea omittere , cum sele nobis offert occissio , ipsi hominum naturae repugnet . Atque hinc est, quod si quis perfecta Orficia viola verit , illatum damnum reparare obligetur , non item Vero , si impetiacta . Hujusmodi autem olficia complectitur illud axioma , Q ιο scunque ab aliis tibi feri vis, id aliis faeito. Atque haec in duas classes dispesci Iolent. Uel enim absque proprio detrimento praestantur , eaque humanitatis a innoxiae utilitatis ; vel aliquod benefacienti detrimentum afferunt, eaque benefficentiae officia dici consueverunt. II. Orficia perfectae alia sunt abfluta , alia hypothetica. Illa ex obligatione connata , haec vero ex a qui sta originem hadent . Scilicet absolutum officium eli, quod homo ab homine
exigere potest , nullo posito jare , quod per factum aliquod acquisierit . Ita jure quis ab alio exigit, ne occidatur , idque non alicujus facti ratione, quo sibi jus illud comparaverit. Hypotheticum vero , quod posito aliquo jure per factum acquisito exigitur . Ita quod res ab alio mihi direptae sint, jure conqueri non possiun, nisi jus aliquod in eas acquilici im. III. Cum autem hujusmodi jas vel DImmnii , vel Eucti vi comparari poisit ; hinc hypothetica odicia vel ex dominio , vel pacto
397쪽
ELEMEN TIA AS 5 proficiscuntur . Est autem Dominium , definiens mei neccio , jus alios usu rei alicujus ex dendi. Id autem vel est proprietatis, cumjas nobis vindicamus , quo ceteros omnes praeter nos ab usu alicujus rei excludimus ;vel communionis psitivae , si exceptis quibusdam reliquos excludamus . Sin autem nulli jus fuerit , ut alios ab usu rei excludat , res illasin communione negativa esse dicitur , ut quae in milius dominium cadit. Pactum vero, sive Contractus est duorum vel plurium consensus de rebus sive operis inter sese ex obligatione persecta communicandis. Nimirum quae aut plane non debebantur, aut humanitatis tantum ti beneficentiae lege , ea vi Paeti jure perfecto dari fierivi debent . N. Demum ossicia ratione objectῖ ita disti
gui possunt , ut alia Deo , alia Nobis i is,
alia tandem Aliis hominibus praestanda sint. Ea διοι βραχεων eXpediemuS. g. I. De Hominis erga Deum motis.
OFficiorum omnium , quae Deo homines
debent , fundamentum est ipsius divin ' rum porsectionum manifestatio . Propterea enim pietatis ac religionis obsequium Deo praestare debemiis, quod ipse beatitudinis nostrae
sit finis , nos condiderit , nobis provideat, B b bona
398쪽
hona omnia tum animi tum corporis nobis conis tulerit.
Ea igitur homini diligenter sanctequ3 ervanda sunt ossicia . I. In id incumbat , ut quod maxime feri poteli Dei ejusque proprietatum cognitionem sibi comparet , earum PO-tissimum , quae ad pietatem fovendam conserunt. 2. Dei gloriam pro virili qua docendo,
qua cohortando provehere studeat . s. Deum tota animi contentione diligat, eum e timore iliali revereatur. 4. Fiduciam ac spem omnem in Duo collocet . 5. De perceptis. beneficiis Deo gratias agat. 6. Tandem externo etiam Prect in , gratia Ium actionis, sacrorumque rivi.tuum cultu Deum ProsequataI .
f. ILDe Hominis erga Seipsum metis N Aturae lege ad sui ipsius amorem ae
perfectionem homo obligatur . Cum a autem homo mente & corpore constet , h minis ossicia erga se ipsium tum mentem , tum ii COIpus , tum vero totum hominem respiciunt. sQuod ad mentem attinet, I. Intellectum veri εbonique cognitione informare singuli studeant eatque in eo excolendo diligentiam collocent upet inde , atque ingenii vis de indoles, ac su- hiseeptae vitae conditio ac sinis postulant . u. αVoluntatis cultura ita singulis curae esse debet, se ut
399쪽
ut ea ad Verum bonum feratur , ut amerus ratione regantur , ut vitia radicitus everu
Quae ad corpus spectant ossicia, ea quidem sunt, I. sanitatem tueri , quaeque sanitatis
conservantia sunt adsciscere , quae varo huic adversantur propulsare . o. Tantundem opum ac rei familiaris sibi compaIare, quanto opus est, ut vita vitaeque status decore lustent tur. a. Hinc unicuique laborem insumendum , atque industriam adhibendam . l . Totum hominem spectat ea felicitas ac persectio, quae ex incolumi Μentia corporis que conjunctione proficiscitur . . . , Hinc I ad vitam tuendam , mortemque
evitandam homo obligatur . a. Nequit , nisi injuste , homo mortem sibi consciscere , aut vitam & valetudinem negligere. Eodem jure, qeo Vitam tueri, eam ah aliorum invasionibus defendere homo tenetur inare jurei naturae licet homini ossendentem inhabilem ad offensionem efficere, ut nimirum sibi caveat , ne in posterum laedatur , atque eum cogere , ut i illatum damnum Iesarciat . Quod quidem in statu Societatis opera magistratuum homo sibi vindicare debet. Id autem homini etiam licem contra injustum aggresso μtem in Explorato est. Jure enim nostrae de- sensionis utimur , si inhabilem ad caedem at
que offensam illum etficimua , qui nos injuste aggreditur. B h et Ueia
400쪽
Uerum an injustum aggressorem Iiceat etiam . occidere, magna quaestio est . Licere nonnulli ajunt, cum non alia expediendae salutis ratio adsit, modo. plura serventur. Nimirum si aggressor hominem injuste invaserit; si aggressus in eo periculo nulla sui culpa versetur; si tandem neque fine aggresibris laesione, neque
levio1i sui atque illius malo periculum averte re possit. Quae quidem moderamen, ut 2junt, inculpatae tutelae respiciunt . At pauca hete advertere praestat . 1. Quod praescribitur moderamen vix imo ne vix quidem adhiberi potest eo temporis vestigio , quo quis invaditur ; nimirum in praxi , quod aiunt, dissicillimum est. Cum autem summestimedii difficultas , opus ipsum periculosum
est, ac propterea illicitum. 2. Homines aequales sunt Origine, natura , ac jure primiti-Vo ; par autem'in parem nullum habet imperium'. 3 . Cum alterius infelicioris vitae periculum instat, nostii Generis amor id expostualet re videtur, ne quem in longe majoris , aisque adeo aeterni mali sortem conjiciamus . 4. od si expresso vel tacito Societatis consenis
su singulis datum jas suerit, ut nomine Socie. tatis veluti publicus minister aggressus aggres.sbrem tanquam publicum hostem, si aliter fieri nequeat , interficiat: profecto tum demum non privata , sed publica auctoritate , ob deis sensionem bonaum, ad puniendos coercendoS-