장음표시 사용
381쪽
latione complectimur, eadem jucunda ac tua via esse nobis exhibemus. Propterea igitur ea . Volumus , quia nos delectant. 3. Unusquisque experitur eo se ardentius aliquid appetere , quo magis illud animi amisctionibus congruit . Quicunque autem animi
assectus non est, nisi amor, quo se ipse dili. gis . Quo igitur objecta sunt jucundiora , hoe
ad ea adipiscenda incitamur Vehementius . 4. Voluntas sequitur judicium . Atqui per inde nos actu judicare compertum eli, atque animo affecti sumus . Perinde igitur objecta , volumus , atque nos ea delectant'. Nimirum volumus, prout objecta nobis consentanea esse deprehendimus .
IA I miro cum huc sit humani animi ais
esto , ut se beatum ac felicem esse vehe menter appetat et si homo sibi ipse relictus in se uno sua omnia ponat , adeo miser atqus infelix est , ut ad miseriam natus esse sempi.
ternam videatur . Homo enim naturali cupiaditate inflammatus ad beatitudium contendit,
ut nihil magis Atqui tuc bonum . .eg quo
382쪽
ETHICAE beatus effici potest , ,in se ipse' assequi homo
nequit Beatitudinis igitura delperatione o cupatus misere vivati oportet. Ndmes1. lummam rerum omnium inoniunin se homo experitur'; sibi ipse non siri eres sentiscitis; se perseetionis conservoitioniffindigere agnoscit ad, omnia imbecillem se esse deprehendit; cupiditatibus tandem torque tur, quae intus in animo inclutae inter se disia sident atque disicordant . Atqui non atra huic verbo cum beatum dicimus , subjecta notio e , mim jecretis malis omnibus otimulata bonorum complexio, ut Tullii sa) verbis loqua . Igitur ad beate vivendum nemo firmo contentus esse potes, ut idem Tullius, O . I. Singuli experimur amorem nostrum tam anxium ac sollicitum foras prosilire , ut animus, eluti e seipso egredi cupiat. Extri ecus igitur quaerit animus id', unde beari possit , & cui Propterea amorem suum religaret cupit . Nihil ergo in se habet homo quos ipsum beatumessiciat . Adeo verum est , quod , Augusti hodocente, rationalis creatura ita facta est, ut
383쪽
g. Ipsa t indem humaMe Mentis conditio postulat, ut illa in seipsa beata eri non pol
sit . Creatara enim ratione praedita cum,distorta ac perversia voluntate creari nequit. Ejus δutem VoIuniasqrecta & bona esse nequit, nisi Deum rectitudinis omnis ac bonitatis normam
ut ultimum finem diligat . Mensis igitur si a Deo. si veluti centro aberret , atque aliud eXtremum diligat , quemadmodum perversa iam let , ita irrequiei & sollicita sit oportet. Iure igitur tuo ad Deum clamatὐAugustinus : cisi nos ad te , O ini latum est corin0Itrum , d0nec requiescat in te, c) . . Quamob em bonum illud, quo felix beatusque fruatur , extra se quaerat homo necesse est . . Quacuis autem creatae res , quae sese extrinsecus homini osseiunt, ejusinodi non stant, ut beatitudinem illam , ad quam homo conpendita , ipsi impertire vpleant . Nam I. immensus est humanae V luntatiβ appetitus, quem nonnisi immensum bonum explere potest. Atqui quaecunque singularia objecta finita sunt , &certis limitibus circumscriptas; quaequei Proinpterea relatisceri, ut ajunt , bonitatis partem aliquam comprehendunt. Ergo &c. Unde qui dem est, ut quo affluentius homo voluptates undique hauriat , eo gravius , ardentiusquestiat.
384쪽
sitiati. Hunc autem nonne recte miserrimum dixeris 32. Bonum illud , quo fruens homo beatasessicitur , stabile ae perpetuum esse oportet pquippe honi fragilitas amittendae beatitudinis timorem affert ; timor autem sollicitudinem, quae felicitati adversiatur . Atqui singulae res creatae , fragiles sunt & caducae , quae ubi
sese fruendas homini praebent, continuo occisdunt , aut vicissitudinem subeunt. Beatae igitur vitae effectrices esse nequeunt. 3. Aviditas illa , qua singularia objecta em petimus , atque aliis arreptis ad alia conte dimus , ea ad beatitudinem nostram nihil co
ferre demonstrat. Nam qui beatus es , ait Tullius, non intelligo, quid requirat, ut se beatior . si es enim quod desit , ne beatas euidem es. Ut igitur verum suae beatitudinis sontem
homo reperiat, universas res creatas Praetergrediatur oportet . Deus unus est, ex quo beatitudinem suamwhomo haurire potest'. Ipse enim I. est summum bonum hona omnia com plectens , unde immensia humanae voluntaris aviditas satiari potest . I. Bonum est 1irmum ac stabile t beatitudinis igitur perennitatem Promittit . 3. Bonitatis rationem omnem exis
385쪽
ELEMENTA 369haurit; neque igitur desectus boni, neque alia mali ratio in eo deprehendi potest a . 4. In se beatissimus est , atque ipse sibi ad siue dum aptissimus ; in eo igitur homini intelliingenta extremum 'beatitudinis finem collocare licet. Profecto , ut Augustino auctore utamur, in rebus a Deo factis ram magnum bonum est nat&ra rate Onalis , ut nullum si bonaem , quo
Ex his autem primae obligationis, quam in se homo deprehendit is origo aperitur . Obligationis enim nomine veluti quoddam vinculum intelligitur, quo quis cum altero adstringitur & colligatur . Quod sane nomen inane apud homines esset , ω nihil sonaret , nisi reapse in se homo aliquid comprehenderet, unde conjunctionis vinculum proficiscatur. Atqui
. 0 Deprehendit id Seneca , cum Epist.
XIV. cetera quaecunque opinione bona es nomen quidem habere commune cum veris, at
boni proprietatem haud illis inesse docet ;atque hinc fieri subnectit , quod nec implere . nos ulla felicitas potest. Hujusque rei caussam reddens ait : Causssa autem est , quod non pervenimus ad illud bonum immensem O .m- fusterabile , ubi necesse est resistat volunt nostra , quia ultra summum non est locus. b) De Nat. boni caP. VIL
386쪽
queat. I. Mens enim humana , quatenus m.
tionis particeps est , tam immensum habet appetitum , ut nulla re alia satiari , ac propterea beari possit', nisi solius Dei immensitate. Hoc igitur bono destituta, in maximam miseriam incidat oportet . u. Uurum est contra appetitum contendere, grave supplicium boni , quod appetitur , desperatio . Atqui suapte natura ad eam beatitudinem Mens se tur , quae in Deo fruendo collocatur . Miserrima igitur est a Deo exul atque extorris. Quoniam autem si nulla suppeteret via, lex illa homini innotescere non posset ; hinc Deus ipse ejusmodi nobis auxilia suppeditavit, quibus latae legis notitiam assequeremur. Hae autem cognoscendae legis media in sensu tum intimo , tum extimo conclusit'; unde ratiocia nationis opera propria ossicia per se quisque haurire posset Nam I. in animis hominum moralem Se sum ingeneravit , quem'intus in nobis latenistem nemo est , quin persentiscat . IS autem
est, qui sese explicat, ac Veluti foras prodit, cum & mendacium , & injuriam , & turpitudinem omnem invisa nobis D ingrata esse ex Perimur . Atque id ratiocinationem omnem, ac praejudicatam opinionem antevertit . Neminem enim invenies, qui decipi velit : adeo cuique amica Veritas ; neminem , qui laedi amet et adeo cara incolumitas ὁ neminem ta .. . A a 2 dem,
387쪽
dem , qui inhonestus haberi cupiat: adeo bene morata sibi Mens est . Hic autem Veritatis, Justitiae, Honestatis Sensus ante omnem deli-
herationem vel nobis invitis obversatur .
Ex his igitur veluti quibusdam seminibus evolutis atque explicatis, quid justum, quidve injustum quid agere , quidve praeteriIe de heat unusquisque deprehendit . Quod quidem
alibi prosecuti sumuS. iu. Exterior Sensus alter sons est, unde OLficiorum hominis cognitio proficiscitur . Cum enim alios nostri limites nobiscum una versari inspiciamus , quos ad eumdem beatitudinis finem destinatos eodem , quo nos , appetitu illuc ferri deprehendimus ; fieri nequit , quia . inde mutua nobis cum iis osticia esse colligismus . Quibus M illud accedit , quod in societate constituti alii aliorum ope atque auxilio indigent; unde quidem id sibi praestandum esse facile quivis intelliget , ut alios eadem , aeseipsum, benevolentia prosequatur , neque id
aliis faciat, quod sibi fieri nolit.
388쪽
: ELEMENTA 373 CAPUT IV. De Iuris Naturalis Principio
Bratitudinis appetitnm natura hominibus
insitum , unius Dei immensitate explendum, caussam esse, quamobrem Deo obligetur homo, jam vidimus. Hinc suam leges arceta 'sere Originem animadvertimus , quippe νδ conditiones sunt, quae homini servandae prae stribuntur , ut suo fine potiatur . Hujusmod tandem leges, quarum complexio κατyus appellatur , interioris , atque exterioris Sensias ope homini aperiri diximus . Illud modo investigandum superest , quodnam inter ea, quae ratiocinationis opera ex duplici hoc cognitionum nostrarum sente hauἔimus , .eom mune iit ae generale jus naturae cognoscendi principium : quaenam nimirum sit ea veritaS, unde veluti e quodam semine universa hominum osticia efflorescant. Id Principium Cogno- firmuιν appellant. In hac porro re definienda in tet se dissident Philosophi, atque alii alias vias ingrcssi variam aperiunt officiorum hominum originem . Cel briores duntaxat sententias delibasse pro instituti ratione nobis satis erit.
389쪽
E I. E M E N T A 575titiosum, petulans , O facile irritabile,
ad noxam infercndam promtum O validzm. Ut igitur homo incolumis vivat, suisque fruatur bonis, omnino oportet , ut ad societatem feraturo; ita nimirum alios sui similes amice accipiat, ut hi non modo ipsum non laedant, sed ad sui ipsius commodis prospici eadum in zitentur. Q iamobrem hane esse totius juris nisiuialis originem constituit , cuilibet nimirum homini , qui bene beateque esse velit , quaa
tum in se es, colendam esse , servandam socialitatem u .Hia autem quae Grotius & Pussendorsius disputant , plura sunt , quae Vulgo OPPOnerzsolent . I. Aiunt plerisque erga Deum & nos ipsos ossiciis locum relinqui, etiamsi homo abcmni humana societate sejunctus in orbe ter
2. Objiciunt statutum principium nulla subgere evidentia . Vel ipsi enim , quibus illud
arridet , in medio relinquunt , num homines necessitate potius aut utilitate compulsi , an vero Dei lege obstricti societatem ament , in demum ad illam nMura duae feaeantur.3. Grotio potissimum illud opponunt, quod jus naturae futurum esse dixerit, licet non esse Deus concipiatur. Ius enim omne a Deo Pro- .. A a 4 ne-
390쪽
s76 ETHICAE sciscitur ; nihilque justum aut injustum seret,
si Deum esse, rebusque humanis providere negaveris . Quod quidem praeter alios ipse Tullius agnovit. Ait enim: Haud scio, an, Pi late adversas Deos sublata , sdes etiam Osocietas humani generis , O una excellentis ima virtus Iustria tollatur sa) . Et sane licet sint actiones in se M natura sua bonae : at justae illae dici non possunt sine' jure : Ius autem sintelligi nequit sine lege; neque lex sine legislatoris voluntate concipi potest . Nulla igitur esset veri nominis obligatio , quae ex naturali actionum bo nitate proficisceretur . III. Paullo aliter rem persequitur Riccardus Cumberlandus . Is enim in mutua hominum benevolentia juris naturalis originem sitam esse statuit. Beatitudinem enim veluti proprium finem homini a Deo constitutam , & media, quibus illam assequatur , proposita esse docet. Cum autem beatitudo, quae hominis in pra senti conditione propria est , in eo collocata sit, ut corpus dolore, animus vero aegritudine Vacet ς hinc leges naturae ad hujusmodi felicitatem homini comparandam ordinantur . Id igitur harum legum fundamentum erit , quo servato homines suum finem attingunt, quoVeneglecto ab eo longe aberrant. Riqui homi