장음표시 사용
251쪽
Cht1 sostomus heodoretus, Damalcenus, Gregorius Magnus, uterque Gregorius Graecus , Lactantius, Eusebius, Seuerianus,& Augustinus; qui cum super Psalmum 6 i. ad populum concionaretur , Mathematicum quendam in medium produxit redeutem ad meliorem frugem,&huic arti tanquam perfidiae renuntiantem. Quo item loco eos libros, quos D. Lucas in actis Apostolorum cap. 19. ab Ephesiis Diui Pauli concione ad fidem conuersis combustos narrat,asserit idem Augustinus suisse de rebus ad Astrologiam iudiciariam spectantibus. A et neque ij tantum,quibus fidei, & Christianae veritatis lumen affulsit,sed Ethnici etiam scriptores eam exagitarunt,& irriserunt,ut Marcus Varro,qui ex illius sinu omnium superstitionum vanitates enluxisse scribit; & Cornelius Tacitus histor. lib. I.qui Mathematicos genus hominum potentibus infidum, sperantibus fallax nuncupauit. Quod etiam testati sunt doctores Astrologi , ut Bardessanes Chaldaeorum peritissimus: apud Bari in Q. Eusebium Paesariensem libro sexto , de Praeparatione Euangelica, cap. 8. Favorinus apud Gellium cap. Io. lib i . in ea oratione quam Romae aduersus Astrologos habuit Eudoxus Plato- Eudo Q.
nis discipulus habitus sua tempestate Astrologorum coryph us. i. Nec sine Plato,& aristoteles Philosophiae principes esim de Ari Iur. :astris, & rebus coelestibus disputarent, nec ante illos Timaeus et iri Q. Pythagoricus in libro de natura quicquam de ratione ex astris diuinandi literis mandarunt. PLvRA contra hanc vanitatem diserte scripsit Picus Mirai dula libris i i. eisisque nepos libris quinque. Gerson in Trilogio Astrologi ς,& in tractatu de erroribus Art. Magicae, tedina lib. r. suae Paraenesis , Mirandulanus Episcopus lib. ai. & 2 3.& r . de singulari certamine, aliique aetatis notirae Theologi,& Philoso- - εphi non pauci.
Diluuntur priora sex argumenta initio proposita.
OLUTIO verb 'argumentorum, quae primo uti culo retulimus,lta se habet. Solui. primi. Negamus posse Astrologos cuiusque hominis temperamenia Tem mmctratum, aut innatam pro penitionem e byderum aspectu planE cognoscere; cum neque Mars , neque satur- initia nequitnus, aut caeterae stellae sint integra eorum causa, sed necessario ex asim per etiam ad ea concurrat materiae dispositio, de virtus formatrix a
parentibus simul cum humido primigenio derivata. Quin verδ '
licet Genethliaci ad Astrologiam Medicinae artem adiungent,& Socratis verbi gratia, temperamentum, ingeniumque deprehendant , non proinde tamen futuros illius mores, de vitae ra- -
252쪽
morum mutationem rerum occasibnes consuettidinem .
inestiet in disciplinamὶ Mint quippe ingeni, quasi It pec&Mi
SOL v T 1. Sunt qui in Physios tibia, Chrtomaritia tibi; minus, qui, in Astrologia iudiciaria ballucinentnt. Cerium est lineis manum,ex vultu,ali sque Liui hini imactibanes,nec staturos euentus aut fortunaὰ istasti deri tosihi ut ex rationibus superi is adducti, sicili Oi threlliges 'N
s o L V T.. 3. Figmenta sunt haec Astibiogbriim , qui non minus , qu m poetae ecclum .in fleuim Cisrhmῆnt, Anthominum , qui lucrum ex Aliaci adii; iratibnum illec bra quaerunt, quique, ut D. Basilius Lo milia 6. de Mandropificio ait,
quemadmodum araneorum tela culices,& musca ς,ita ipstandoctos, Sc imperitos audii patur.' God scrip sit etiam D. Ambros lib. q. Hexam cron cap. .d alia, inquit, sum retia Chaldaeorum, ein his infirmi haereant,validiorqs sensu offcnsionem habere non possint. Itaque vos, qui validiores estsi ecim viventis Mathematicos,dicite, telam araneae texunt,quae nec usum aliquem potest habere, nec vincula, si tu non quas culex, aut musca lapsu tuae infirmitatis incurras,sed quasi passer, aut columba casses inualidos praepetis volatus celeritate dissoluas. Canninentitur autem apertimendacii Genethliacon illa Llorum assignata one, quod, ut D. Greg. homil .citata chsputat, Getulia,viserunt, non habet piscatores,3c tame quis dicat neminem illic nasci m Ite ita Aquariti Lege quae in hanc sententiam ubera in scripsit Idi. Clemens
Ib.9. Recognitionum. . SOL v T. Vt explicat D.Thomas IoariC, quaestio.86. r. Αοῦ C. Histi .ria accidit nonnunquam dormientibus praesentio quaedam futuro- D. ominrum ex imp ressione superiorum causarum materialium, nempo coelestium. Nam cum corpora coelestia sint maliorum futut Iam cause,excitantur aliquando ex eorum desii uin ybantasia quUru
253쪽
tatis apprehensionem, deinde ad imaginandam: tutatiusque uiam phantasia moueatur. Veruin hine nihil contra e quae ita- se, M,solligi isti tum quia baec futura, sunt naturaliun, c usa -ua. - .isia Munc fitacta λ quaeiah AArcilogis ahq i modo Pr αiuisci ueunti. I duxim' imin qu inusini di pinsensio noti est certa sed probabilis dumtaxat,& pet coniecturam .m et . 11. 1 ra. hi titi βD L Ya s. Quintum argumen tu m falsumndum it .Non sunt Diti .sa ast a futurorum contingethum,&humanorum euentu una notς, Io ut sup a ostendimus illa autumi verba Esaiae tam 3 ..aliam ha . , a in I arent intelligentiam inliniri im tantam fimuin oppressi oriem eorum gentium,quibus eo loco Deus vindacitam cominatur, ut eis 2 4 co lettia lumina extingui,id caelam implicare, ac recedet xvi
detri p0ssit. Iincus vciis Apocalysii se .significat diu iudicii do,
- .ci tum adeo tenebris obducendum , ut quemadmodum literae in. M libro inuoluto non indentur, ita nec hol .aut rcliqua astra vide- v xi queant. Alias praetere14uttiuique loci interpretationes: K
o. runt instinus .martyr res pyndens ad quaesionem nonagesimaruia . - .di Orthod AOIum,&alij. muri l ibi ori ii OGG ari xu in m-ος; O Divero attin etiad loean Geneseos , dicendum siestas sutile inscelo potis ax ut essent in ligna; non illa signa , quae ob ., 7 seruare vanitatis est, sed utiliae, A clauius vitae lusibus nec ii aria, ai: ..., V.s in signa imbrium, siccitatum, ventorum, tempestatum alii. ra f.ι rumque permutationum eiusmodi, qua aulae in gubernando,&in serendo ago laeAMihin do ibi ed thbseruant, ut D. Augustinus, Chrysostomus, Theodoretus, Apollinarius,& Hs .m P si .
254쪽
13, IN II. LIB. ARIST. DE COELO.
cet, sutura cotinsentia & euentus fortuitos certa notitia praeuidere. Quate ipsi cum eiusmodi sutura enuntiant,oratione in diu et fas partes flexibili ,&ad utrumque euentum sophistice , &ambiguὸ composita uti consueuerunt . ut si res secus euenetit, non ipsorum falsitati,aut ignorationi, sed interpretum institiae ascribatur. Tale suit oraculum illud, quod Craesso Regi
C, Halim penetrans magnam peruertet opum vim. Ex quo elici non poterat suam ne , an hostium vim esset peruer- Cie Liasurus. de illud, quod Pyrrho AEaci ex Achille nepoti imperitior- D .ex bis agitanti,& Romanorum vires pertimescenti, responderunt. Aio te Aeacida Romanos vincere posse. Quibus verbis non cerib constabat, ipse ne a Romanis, an ab eo Romani superandi elsent. Saepe etiam responsa daenaonum palam mendacia, ac una deprehensa sunt, ut de Apolline consessus est Porphyrius in libro de oraculis, reserente Eus Lee Eum. bio libro sexto, de praeparatione Euange. cap. . Et Oenoma MAE ianus Graecus auctor, qui quamplurima Apollinis oraeuli salsa ' η' c collegit, ae literis mandauit, teste eodem Eusebio libro I. citati T.... .
Operis, cap. Io. ins a Com. DENI QI E nonnunquam daemones quaedam sutura con- peia cap. I.
tingentia vera praenuntiant, quae cerid cognoscunt, no propriae naturae vi, sed diuina reuelatione sibi per lanctos Angelos com- pl. munieata, ita Deo iubente, disponentcque ex occulto suae sa- ιbum ni irapientiae ordine, ut ait Diuus Augustinus1. de Genesi ad litetam, capite decimoseptimo,& libro secundo,ad Simplicianum, quaest.;.D. Damascenus, lib. 2. fidei orthod. cap. - α D.ThOm. iu-
Diluitur septimum argumentum: explicatur qua ratione Aurologi aliqua futura contingentia vera enuntient.
Os TvLAT septimum argumentum, ut explicemus qua ratione praedictiones Astrologorum, licet maiori ex parte vanae sint , nonnunquam tamen cum eis euenta congruant. Sunt ergo huius rei variae causae,
sed tres praecipuae. P RiM A est,quia cum multa praenuntient,casu ,ex iis aliquid euenit. Quod obseruauit, praeter alios, Favorinus apud Gellium loco citato aiens Astrologos non comprehensa, neque percepta dicere, sed lubrica coniectatione innixos, & quali per tenebras ingredientes nonnunquam in veritatem imprudenter, ac rare, admod u incidere;ita ut omnia, quae temere, aut astute vera dicunt, prae caeteris, quae mentiuntur, pars millesima non sit. 'Quoniam
255쪽
Quoniam autem quae falso dicunt, plerumque stetitio inuoluuntur quae vere, licet casu , in vulgus, hominumque sermonem di manant: inde fit ut apud imperitos diuinare existimetur. S E c v N D A causa est occulta diuinae prouidentiae dispositio, quae ut D. Augustinus q. Consessionum cap. 3. docet, aliquando caecas hominum mentes ignoto quodam instinctu sic agitat, ut nescientes proserant quae consulentes, vel ex eorum meritis, vel ex abysso iusti iudicii Dei oporteat audire.Quo etiam modo sora De semiset uitae sortes, quas Ethnici usurpabant, in quibus nullam fidem inesse constat, interdum aliquam dabant futurorum signis cationem, ut annotauit Xistus Senensis lib.6. suae Bibliothecae. Sic Alexandro Seuero, tresert id Lampridius in eius vitaὶ cum adhuc esset adolescens,& nihil minus, quina imperium meditaretur dum Virgilianas sortes puerorum more i riuatur,s nam quia poetas diuino numine afflatos, versus canere sibi Ethnici persuadebant, ex eisdem versibus sortito multa vaticinia crui posse existimabant) Seuero igitur carmina illa e sexto AEneidos obtigere, quae futurum illi imperium portenderent.
Tu regere imperio populos Romane memento: Hae tibi erunt artes,pacisi imponere morem ,
Parcere sebi tis debellare superbos. Tertia causa est, quia nonnunquam Astrologus ea praedicit, quae ipsi dς mon ex pacto , & societate, vel ex occulto instinctu suggerit, ut D. Augustinus lib. s. de Civit. Dei cap. 7. docet hisce
verbis, Non immerito creditur, c Hrologi mirabiliter multa ve- Nonnunquara res ondent, s occulto instinctu fieri spirituam non bonorum, quorum cura est has fisas ct noxiaw opiniones de Hralibus satis, inserere hu--λ .. manis mentibus, atque firmare, non horoscopi notati inspecti arte, diuimini. quae nulla est. Quo autem pacto dς mones certam contingentium praenotionem interdum habeant, superiori articulo exposuimus. Et verb sapienter monet D. Augustinus a. super Genes ad literam cap. II. magis cauendos esse eos Astrologos, qui vera di- Magi suste
cunt,qn m qui salsa, hi enim vanitatem suam produnt; illi initi cum daemonibus sideris suspicionem dant. Addit quoq; idem sanctus Doctor lib. a. de Doch. Christiana capit. 22. & M. tiant, interdum usu euenire, ut homines hisce dediti su perstitionibus vera prς nuntient permittente Deo in scelerum p nam, hanc cis dari occasionem sese magis magisq; inserendi multiplicibus laqueis perluciosissi
256쪽
primo,ac o- betur primo corpori: biis imo cor sed figura rotunda est pora. prima tam earum, tuqin planis quam que insolidis corporibus visuntur. Igitur haecdebetur cvio quod inter Omnia corpora simplicia primum est ac nobilillimum. h Omnis irarue figura. Assumptionem superioris i 1ilogi sint duplici argumento comprobat, quorsi primu Figura pla- est, Omnis figura plana quotu- na aut est rectilinea, It . sicut triagulus,& qua- dratum,aut circularis, veluti circulus ipse:omnis autern rectilinea figura continetur pluribus lineis, circularis vero uni tantur igitur cum unum plura,& simplex composituantecedat, sequitur figuram Totunda priorem esse figuris planis. Prater ea si perfecti .
tum ita habet. Perse- erum natura prius est; imperfecto: sed circularis linea perfecta est
tecta vero minime: igiri a circu- cur linea circularis est laris perse- omnium Prima atque . adeo
IN II. LIB. ARISTO T. DE COELO.
257쪽
adeo etiam circularis sigura Minorem propositione in ita suadet. Imperfectu est id, cui
sio nisi ad id, cui deest aliquid: atqui rectet lineae se in per aliquid addi potest, non vero
circulari, ergo, &c. - Eo E ct Oh o mori. Figura stha Ostendit figura sphaea rica inter' ricam esse primam in- ti una, ter solidas , proindeq; primo corpori, id est c lo deberi. Nam figu
ra sphaerica tantum Odo una supeisicie tota corpus amotente con
tinetur: at figurς rectilineae plures obtinent superficies, ut corpus cubitum sex, pyramis quatuor. Quapropter quem locum in planis figuris circulus, eundein solidis siphaera , icu globus obtinebit. et i preterea solida.
Alio tu auctoritate propolitum confirmat,re restq; duas opiniones.
Nam quidam eorpora secat in superficies, demque ex superficie- Diuosa r biis confiat, qui solam ris secandi sphaericam figuram in corpora. ter ibi id as no resolusit . in plures superficies, caeteras resoluunt, ut pyramide in quatuor triangulares. Ali' vero ordinem figuratu allignant secundum spe
ptando figuras numeris, iuxta quorum placitum oportet, ut es cuius adaptetur unitati, quia est simplicissi ma figurarum: cIὲ-gulus dualitati , quia anguli trianguli adaequantur duobus rei his. Cum autem prima. Ex totunditate primi orbis comprobat cae eras sphaeras Figura e Dei subiectas itoniq; elementa rotunda esse. Nam id. quod rotundo cohaeret Sc memori ro- contiguum est, quodq; a rotundo continetur, rotundum esse debet citavero te tuna. habent inscriores orbes c celestes respectu supremi & et colenta comparatione
x cesse est. His enim accommodatissima Ab
stantia ipsius, oe natura etiam prima. Dicamus autem uniuerstiter, quae nam in planis sir in
Hiii figura sit prima. h Omnis itaq; figura pla
na , aut a rectis lineis aut a circumferentia continetur illa quidem a pluribus, haec ab una linea flum. Cum unum igitur in unoquoquegenere priuisit multis natura, compositos simplex, segurarum planarum profiso circulus erit prima. Text. 23. Praetereasipeo iram , id est, extra quod nihil estrum, qua sunt ipsius accipi potest, quemadmodum prius est desinitum, cst linea quidem rectae te additio feri potest, linea vero circulari nu- quam, patetper tam eam lineam esse, qua ipsum
circulum continet. 2uare si perfilii prio. est perst io, ob hac 2 circulus prima erit figura. ψ Eodem es t haera modo solidarum Sura rura prima erit figura: fla namque ab una siler te
continetur: rectarum vero linearum figurae a plu- Text. 2 . ribus continentur. Ut enim in planis circulus si
habet, se in selidis hira. ς Qui praeterea lida
diuidunt in plana, atque ex planis corpora gene- rant, his te; fessi se videntur. Solam enim figurarum solidarum ab aeram non diuidunt , ut non plures superficies, quam unam habentem. Diuiso enim in plana non perinde efficitur , ut quis iam diuidens in partes diuidat totum, seu Ut in pecie
diuers: pater igitrer si haram figurarum e se si
Textus. lidarum primam. O insuper maxime confisum rationi si ordo per numerum assignetur, hoc ipsam
modo dis onere, unitatem quidem circulo, dualitatem autem triangulo tribuendo, cum duobus aequales si/os angulos habeat retiis. Si vero unitas triangulo tribuatur , circulus non erit sane
Text. 26. figura. Cunia autenta prima figura primi sit corporis, primunta vero corpus id sit, quod est οἰ- tima tu conuersione, rotundum id erit Fne quod ei tur conuersione. Gr id ergo quod illi inhaeret: quod
258쪽
13s IN II. LIB. ARISTOT DE COELO.
259쪽
C A P. IV. EXPL A N AT IO. 237
quod enῖm haeret rotundo, id rotundum etiam est. vel oui .aut quamcun-
que, quae a rotundo corpore continentur, ac tan' Id ver5 qua ratione sexunt, rotunda esse cuncta necesse est. At quae Aut quatur proxima quae- sub va aram 'hara, superam si tanam tangunt. mone planum fiet. Luare ipsium uniuersum rotundam erit. Omnia Text. i . nam mugunt M ut uestriri Pr terea crem maximὸ aequabilis. aeti Latiir,ac supponatur uniuersum ipsum versari, perpetuus, est mesura demonstranamque sit extra couersionem extimam, aliorum motuuin ethneque locum, neque vacuum esse, mi t/m hic minus eonsumit
esse ob tae etiam ipsa necesse est. Nam si reclarum tύpotis. quod est om-
linearum erit figurae, eueniet 2 locum esse, O com mum motuum meu-pus,2 vacuum extima nam cum rectarum linea fura. Consecutio pro rum figura versatur, nunquam eundem occupabit locum sid iprim erat corpus, nunc non erit: σ re quod est minimum ubi nunc non est, rursu ob angulorum transitio- ut in melodia tonus. Nem erit. Eadem euenient, ct si qui piam aliam in p6deribus uncia, in
figuram aliquam ipsi tribuerat non tabcVrem veloeli simus mini- lineas, quae ex medio progrediuntur aequalis, veluti mus est. Deinde inter lentis Rura similem, aut oui. In omnibus enim omnes lineas, quae ab eueniet, En locum esse, cst vacuum extra serrum ipropterea quod totum non eundo occupat locum. eblevio est Text. s. h raeterea, si coeli latio quidem mensura est mo- celeriusq; decurritur. tuum, propterea quod sila continuus est, ct Igitur cςlum, cum v missi iternu ue motus: in uno quoque autem locillime moueatur, genere me una id est, quod cs mimm m ' per lineam persectemus vero motus is est celerrimus: patet coeli mo- ei reularem. Tς ς τ' tum omnium motuum celserrimum es e. At eorum, su ere etiam quis G e ab eodem ad idem terrunt, minima ipsitis ei, - p ct ex ' r . in . o bate xlumelle sphaeculi si ea est:per minimam a rem, es mst leae fit u rq tation e pelerrimus. Quare si coelum conuertitur, celerrimetita ab elementariis i ς x sp m etκr, rotundum ipsum esse necesse egi Sumere corporibus, qu* zo- etiam τι fiam, cst ex hisce corporibus, quae cirra xuii. λ α globosa iunt. medium coi cantur, hanc lepore, S tm a 'a lidet inter s noli sint quidem est circa terram: aer autem circa aquam, continua: tamen cuino ignis circa aerem cocticatur: ct supera corpora inter ea nullum interno ratione eandem ita si Libent. Etenim continua die i t vacuum. mutuo quidem non unt,tangunt autem haec a rρ- quae tit unda est. aqua perficies rotunda est ne sique quod rei diι tagit, complectitur. aquam circ. . rotundum Ositum, est ipsam tale esse ne- aer, aerem ignis . Om- cesse est. Patet hac etiam ratione, elum retundam circulax: mbitu.
Te t At verosi perficiem aquae talem esse patebit, mis ' sis
At υενὶ βυεν iem. Quod extremitas aquae rotunda sit, inde colligit, quia aqua semper ad depressiorem,a:que humiliorem locum confluit, nec unquam quiescit, donec paribus a mundi centro lineis distet.
260쪽
138 IN II. LIB. ARISTO T. DE COELO.
di V AE S T I o I. Vtrum coelum globosa figura praeditum sit, an non.
Asyrmativae partis confirmatio
optiones veterum dedoeli figura. Ariaot. Ptolem. Plato de om
O N suit apud veteres de figura coeli consensio , ut prςter alios referunt Theodoretus in lib. de Materia& mundo, & Plutarchus lib. 1. de Placitis Philosophorum, cap. a. Quidam namque coelum in ovi figuram consormabant; alij testudini, alii pineae nucis similem credebant. Non defuere etiam, tui ei quamlibet figuram commode aptari posse, contenderent. Primus Thales Milesus in Ionia, Pγthagoras in i talia coelum sphaericum elle docuit, quam sententiam secuti sunt Babylonii, Chaldaei, di AEgypt ij, eaque multis rationibus partim ab Astronomia , partam a naturali Philosophia petitis proximo capite confirmauit Aristoteles; itemque Ptolomaeus 3. cap. lib. I. editionis magnae, Alphraganus differentia r. & alij. Plato verb ea de re ita scripsit in Timaeo: Animal quippe hoc, quod intras ain ambitum erat omnia animalia con- Munda m tenturum, eam figuriam praecipue requi rebat, in qua Omnes figurae continereutur. 2 uapropter haricum sicit, inqim omnis extremitas paribus a /ὸltabati . media ra tu attingitur: i ii ita tomauit, ut nihil e sicipossit rotundiu ,σ vi