장음표시 사용
281쪽
interdum solam propinquitatem , t aduertit D. Thcinas 3. Par. quaest.7 .arti c. 3. quod videre est in plerisque seminibus , ct fructibus, qui in rotundam erigiem conglobantur , & distinctam . nihilominus specie naturam habent. Itaque eatenus figura snb- Iu ntitas stantialis sorinae chartister dicitur, quatenus ea , quae eisdem lineam emis affecta sunt, vel specie eande, vel saltem propinquam talis Esormam obtinent. Quae verb accidentia certis indiciis specifi- a sua .cam formae unitatem testentur, alibi chiosuimus. A D secundam dicendum est quamlibet sphaeram coelestem Sotui . proprium motum specie distinctum vindicare. Licet enim omnes reuolutiones circulo perficiantur, quae figura ubique eiusdem speciei est: tamen quaelibet earum habet pro termino ubi specie distinctum : quandoquidem unumquodque coelum pro naturae suae dignitate proprium situm in mundo requirit, v. g.
cclum Luri; supra ignc in & sub Mercurio, sphaera Saturni supra
Iouem, & sub A plane. A D tertiam neganda est assumptio , di ad eius probatione so Sotuis. tendum multa astra octaui orbis edere peculiares estemis specie distinctos ab iis,quos edunt alia, nec tamen inter se differre specie. Etenim licet diuersitas muniti & effectorum in diuersis suppositis arguat inter illa specificam distinctionem ; non tame eam rite inseri in diuersis partibus eiusdem supposti. Cuius discriminis ratio est, quia nulla proprietas,aut operatio competi t singulari unius speciei, quae c telis sub eadem specie cotentis conuenire nequeat ; at in partibus eius dem suppositi non continuo ita res habet; clim s pe accidat in animantibus propter diueis
rum organorum , & qualitatum apparatum conuenire viai parti eas functiones , quae alteri minime competunt. Nam v. g. ccre- Druerse pobrum refrigerat, cor calefacit, quia cerebrum innatam habet silia pr
siditatem; cor verδ praecalidum e st,atque ossicina natiui caloris. bc Sie igitur in re propolita licet diuersias operationum, quae Proficiscuntur a distinctis orbibus c testibus, vel a planetis diuersorum orbium arguat in ipsis corporibus specificam differetiam: non tamen eam inseri distinctio operationum , quae a diuersis stellis eiusdem firmamenti oriuntur: cum eiusdem c li partes, .ct quasi membra habeantur. AD quartum non oportere omnia, quae sunt sparsa in inse- Solur riori ordine omnimode in unum contrahi in superiori, salioqui una tantum singularis forma in toto coetusti mundo inesset, quia in subcoelesti multae sunt) sed quantum rei dignitas postulat. Ad quam dignitatem in coelestibus corporibus, quod ad formarum rationem attinet, satust unum quodque coelum ita ex sua ima & materia constare, ut nulla in eis Dimarum vicissitudo cernatur, quae tamen in compositis sublunaribus passim deprehendatur.
AD quintam respondendum est,Aristotele non asseruisse dati Solut 1., Κ k 1 tantum
282쪽
emnia quie-siere excepto terra elemento.
tantum quinque species simplicium corporum, sed praeter qua tuor vulgata elementa constituendam esse aliam quintam inb- stantiam alterius speciei , quas immortalis sit, & complexu suo mundum inferiorem coerceat ac regat, siue ea species ima, siue subalterna sit ; nihil enim tune ea de te statuebat.
Vtrum omnes sphaerae coelestes infra primum uno bile simul ab ortu in occasum, & ab occasu
G I M v s de numero,& ordine tam situs,quὶm dignitatis , Hemq; de discrimine orbium coelestium inter se, proximum est, ut de eorum motibus differamus. Igitur reiecta sententia Heraclidis Pontici, Nic ae Syracusi ,& Aristarchi , qui supera omnia stare dixerunt, ac solam terram in gyrum verti, quod cum exporientia A sensu pugnat, pro postς controuersiae duplici assertione satisfaciemus. Prima sit. Omnes sphaerae caelestes circu aguntur motu primi mobilis, qui fit supet duos mundi polos ab ortu ad occasum & iterum ab occasu ad ortum. Haec assertio ut intelligatur explicandum breuiter est quid in sphaera sit axis, quid polus. Axas est linea recta per centrum sph rq ad illius circumferentiam transiens, circa quam sphqra ipsa voluitur, quod Manilius hisce versibus ex prelsit in lib. Asiron. gera per gelidum tenais deducitur axis
Libratum erit άiuerso cardine mundum , Ddereius medium circa quem voluitur orbis, e terno i rptat cursus immotus.
Poli vero sunt puncta extrema axis , quorum alter nobis in Europa degentibus supra nostrum Horizonta eminet , nec unquam nobis occidit, diciturq; Boreus . siue Septentrionalis,quia ad putem Borealem,sive Septentrionalem est; appellatur etiam Arcticus ab ea constellatione, quae dicitur δε, O , id est Vrsa, quς circa hunc polum vertitur. Alter vocatur Austrinus , & Meridionalis , quia ad Austrum , siue Meridiem est. Dicitur etiam Antarcticus, eo quod polo Arctico per diametrum opponatur. atque hic terre obiectu nunqua a nobis cernitur, sed ab iis,quos
283쪽
Amipodas vocant. Super os ergo polos fit motus primi imo uis, .'D in tu id est, decimi coeli, quo simul omnes sphaerx ei subiectae raptu
tur, nimirum nonum coelum, Aptanes,&septem orbes planeta ' rum. Dari autem huiusxodi motum oculis patet Videmus entiri omnes stellas tam fixas , qu in errantes ascendere ab ortu supra nostrum horizontem, inde pergere in occasum, tum rursus in Oriente nasci, atque ita intra diem dc noctem, seu spatio 1 . h rarum integram circuitionem conficere, quam propterea diu lanam vocant. Quod si quis petat, unde constex nonum de decimum coelum , in quibus nullum sydus fulget, eodem motu agi. I . . t aue Respondemus constare id, sicuti antea diximus , ex eo , quod probitur. Aplane triplex motus deprehenditur, nempe motus trepidati
nis, qui ei proprius est, de alius ab occasu in ortum, qui eidem
conuenit per accidens, seu ratione alterius coeli,cum eidem cor
pori simplici non competant per se plures motus Huemque alius ab ortu in occasum , qui omnium est velocissimus , de maximὸ resularis, unde consequens fit , ut hie inserioribus corporibus a supremo, ac primo mobili obueniat. S i x secunda assertio. Omnes sphaerae insta primum mobile De moria ιν circumducuntur simul motu alio sibi proprio ab Occidente in rium παυ- Orientem. Assertionem hane sicuti, de priorem statuit Plato in
Timaeo. Aristoteles lib. i. huius operis, cap. io. te t. s'. Aratus in a , ob φ. suis Pli nomenis,Calippus,& Eudoxus. Cicer. 2. de Natur.Deor. Ortu . Ptolemaeus 8.c. i. lib.in edit. magnae. Alphagranus in Compend. Proclus in Sphaera sua. Ioannes a Sacro Bosco in uia. Cleomen sin Meteoris, & alij recentiores, ut Orontius,Stosterinus, Appia- Cilaus,Venerius, Fernelius, Fracastorius. Eandem assertionem comprobauit experientia. Nam quod ad septem planetarum orbes attinet, notum est Solem , & reliquos planetas non modo non seruare perpetuo eandem inter se coniunctionem, sed neque eodem sua per modo , aut eadem inter pedine respondere stellis fi
mamenti ; sed uno die coniungi cum certa aliqua stella,aut in alό- quo gradu alicuius ligni existere, postea ab eo sydere, de gradu , distare. Quod plane indicat insertoros coelos via, cum planetis,
quos cirςum uehunt, ab occasu in ortum remeasse. lam vero moueri quoque firmamentum ab Occidente in orientem ex eo Astronomi conujncut, quia multis obseruationibus compertum est stellas fixas paulatim ab Occusu i ortum tendere, nec semper eisdem locis ortas suis se stellas, quibus ii unc oriuntur, com- o paratione eiusdem horizontis. Itemque altitudines Meridianas stellarum fixarum diuersas nunc esse ab iis,quas priorum aetatum
D' o quoque hic aduertes. In primis inq; um orbium c lς- stium ab occasu in ortum non fieri super polos mundi, de per circulum .squinoctialem, sed super alios polos ab iis diuertos, nimirum super polos Zodiaci,&per c rculuit Zodiacum. Quod
284쪽
inera non ex eo constat, quia planetae, ut toto anni decursu in sole vi ere est non semper in eodem pnncto Hotirontis nascuntur,sed nutic, ianum iuxta AEquinoctiale,nunc vltra,alias citra : id autem non aliunde proiienit, nisi quia non eodem axe nituntur, nec eorum motu&super eosdem polos fiunt. Secundo illud etiam obseruabi , cdm. orbes mobiles sint inter se contigui, & superiores, sibi subiectos
complectantur; neces arid fieri, ut decimus orbis diurno motu versus Occasum secum trahat nouem inferiores : itemque nonus lentissimo cursu versus Orientem secum ducat octo inseriores; nec aliter octavus, trepidationis motum septem errantium coelis communicet.Nam quia omnes orbes inseriores totales sunt concentrici superioribus , iccirco eis rapiuntur :ided vero planetae superiores suum motum inferioribus non communicant, quia eorum deserentes sunt Eccentrici, ut susus in Theorica planetarum ex licari solat
obiectiones contra superius dicta, earumque dilutio.
R i et tamen, qui contra proxime dicta obiiciat, im ' primis non videri su emum mobile rapere fetam in seriores orbes, quia pari modo inferiores traherent superiores secum. Nulla enim causa apparet,cur illudis potius , quam hoc fiat; praesertim clim non minus inserius supe- riori, quam superius inferiori cohaereat, atque ad ed non minuso a , . hinc, quina illinc impulsus communicari possit, ac debeat. Item nullum est corpus, quod non obsistat, de renitatur cum trahitur in partem contratiam ei, ad quam suopte ingenio inclinat : ergo cum in seriores coeli inclinent ad motum versus Orientem , ii primo reparentur in occasum, fieri non pollet,quin illius motus aliquantulum retardaretur; quod cd in inscientur Astronomi, o temo sc negare etiam debent rapi orbes in seriores a primo mobili. Adde, quod eiusmodi motus inseriolum orbium esset violentus, climramen absurdum sit in corporibus coelestibus aliquid violentum esse; tum quia nullum vioIentum perpetuum, aut valde diuturnum esse potest; tum quia omni violentui' continue fatiscit, de debilitatur, quod longεὶ coelo abest . . Obis υρ D si Not quod non possit idem coelum ab ortu in occasum di ab occasu in otium volui, probatur: primum, quia citra necessitatem videtur induci eiusmodi motus ab occasu in ortum, cum omnia hderum Phenomena conflare queant,dicendo orbes
subiectos Primo mobili, tardius agi, quam illud, cd qud d rem iusiorem impulsum ab intestigbmia accipiant , ob idque videri re-ςt -- troduci',&te pedate in otium cum non itast. Secundo, quia
285쪽
vel eotesii alter sertio ; si e quales neuter ab altero vincetur, sicque orbis su perior non rap i et secum jnstriorem ; si alter soctior est, is vincet, atque ita ambo ucr is eund*m terminum ferentur. Territi, quia praedicti motus sunt inter se coiritatis, cum obiectis tendant ad oppositos terminos; at fieri non potest,ut idem simul contrariis moribus agitetur. Quarto, quia aut motus ille, quo ' norbis orbem ducit, esset tractio, ut pulso, aut vectio , aut ali
eiusnodi,cum tamen nullus eoxum esse videatur.
AD, prim in horumbretpondem Sc r exercitati*ne 6'. in Solutis .c. Cardanum, primum mobile no vicissim retr0 agi ab inferioribus, nec aliquid ei demi de.praescripto motu,quia talem & tantu, cabhac, & sic esse voluit, qui velle potuit. Eius tamen rei causuu Physicam inuestigat Fracastoriusin suis Homo centricis, sect. i. , cap. 6. Sed ea omi illa, quae prolixior est, quam hic locus serat, ii cendum videtur primum mobile non retroduci in ortum ab inferioribus,quia eorum impulsus ita modificatur ab intelligentia,
ut neutiquam traiiciatur in sphaeram superiorem ; quod minime mirandum videri debet, cum experiamur in nostratibus rebus ex
modo applicandi impulsum, fieri, ut idem mobile nunc sursum, nunc deorsum, nunc ad latera, nunc in orbem agitetur. Vel si , haec solutio minus placet, dicito sphaeras inferiores sion quidem
retroducere pii tum mobile, cum eius impetum non vincant
quantum ad retroserendum necesbe sit, sed aliquantulum retardare . ita. ut licet nunc rapidi ssima vertigine agatur, rapidiori agi deberet, si ipsum inferiores sphaerae non secum auehere niterentur, quae est expressa sententia Isidori lib. 3.Etymol.c. 34. A D secundum dicendum iii priinis est,inferiores iphatras non magis inclinare ad motum versus Orientem, quam versus Occidentem,sed ad utrumlibet indiscriminatim sese habere itemque non reniti superioribus per aliquam qualitatem sibi Fropriam,
ut grauia & leuia,dum contra naturam suam mouentur nec verbquod habeant partes aliquas ei ninentiores, aut anguli fractas, cum undique linies sim & politae: ideoque virum dumta)at renitentiae modum esse,qui cadere in eas pollet, eum nil um,qui obuenit ex iniusta proportione ad causam mouentem : quia nequeunt agi; vel agi tanta celeritate,nisi tanto impulsi vel maiori. Sed neque haec renitentia in proposito locum habet. Impulsus enim primi mobilis conuenientem proportio nona obtinet ad rapiendos ab ortu omnes orbes subiectos. Vitile iam perspicua relinquitur argumenti solutio. Vel aliter, dicito iuxta secundam explicationem superioris argumenti, primum mobile aliquantulum retardati a sphaeris sibi subiectis, & si id plerique negent:
quemadmodum & idem suam circuitionem celerius. absoluturum fuerat,nis ei aliorum orbium, quos secu in Occasium vehit, prouincia accessit et. Quod item obiiciebatur, si inferiores coeli βρ a primo rapiantur, sequi ulcrum motum violentum fore,negida est
286쪽
16. IN M. LIB. AGITO T. DE COELO.
est consecutio. Non enim violentum rite dici consueuit, nisi id, cui patiens per actum , propriae formae active resilit, quo pacto obnititur lapis motui sursum : per impulsum a grauitate formaque ipsius active ortum to M. . A D primam vero earum rationum, quibus probari videbatur non posse orbes coelestes insta primum mobile cieri pariter ab Ortu in occasum,& ab occasu in ortum: negandum est costare posse ea,quae in stellis apparent sublato motu coelorum ab Occis dente in Orientem: tunc enim omnes stellae N planetae motu diurno eosdem circulos citra & vltra AEquinoctialem perpetuo describerent: neque nunc magis, nunc minus ad nostri capitis verticem accederent , sed eandem semper distantiam & interstitium tum inter se , tum respectu nostri seruarent: quia nihil est, quod huiusmodi varietatem possit efficere,nisi peculiaris orbium dc planetarum motus. Cum igitur illud experientiae repugnet, patet sine pr dicto motu non cohaerere sederum pli nomena. Ad
solui. i. secundam dicendum est impulsum , qui primo mobili sphaeris
inferioribus communicatur, fortiorem elle,quatenus eas maiori
impetu & celeritate rapit, quina ipse in ortum porgant: non ta- men eo pacto sortiorem osae,ut interimere valeat impulsum,quos .ivi. o. illae , sua intelligentia in ortum dicuntur. Ad tertiam varie rc Dponderi solet ab Astion omis, ut videre eit apud Ioannem Mai O rem in a.d. . q. t. de Fracastorium in Homocenti icis, sectit .c g. breuiter tamen hoc loco dicimus duos illos motus ab ortu in - Oecasum,&ab occasu in ortum non esse proprie contrarios. Proprie enim contrari j dicuntur, qui ita se habent,ut corum uno res mota ad aliquod piauctum fixum accedat: de alio ab eodem recedat,quod in praedictis motibus no scruatur: simpliciter enim omnes sphaerae mobiles ab Oriente in Occidentem seruntur: in orientem, verb inscriores, non nisi secundum quid , quatenus versus ligna Orientalia pergunt, ut alibi plenius ac planias dice-
Salui. . tui. Ad quartam dic motum, quo inseriores orbio , supremo rapinia turripertinere ad vectionem,ut loco citato cap. 9.Fracastorius aduertit. Omne enim contentum in alto,dum motu continentis
agitur, vehi dicitur secundum Aristotelem . Physicae Auscultationis libro,cap. z. textat Q.
Vitum coelestes orbes ab intelligentiis moueantur, an non iARTICVLVS LArgumenta partis negativa. X P L I C A T i s breuiter orbium coelestium conuersonibus sequitur, ut a quibus nam illae motoribus eff-ciantur, inuestig us. Ac primum quod non ab ina elligentiis,
287쪽
gentiis, videtur hisce rationibus ostendi. Cui libet potentiae na- rurali passiuq respondet aliqua naturalis activa , ut costat ex doctrina Aristotelis lib. 3. de Anima cap. s. sed orbes coelestes ha- Arimi.
bent potentiam naturalem passiuam ad morum : ergo respondet eis in natura, aliqua vis activa motrix , quae certe corporea esse debet, ut cum iptis orbibus cognationem, proportionem: habeat ; sed vis motrix intelligentiarum non est lauiusmodi; cum intelligentiae , materi et contubernio abiunctae, & corporeς mo- .lis expertes sint. Non igitur c testes orbes ab iis mouentur. S E c v N D d. Si motus cocli fieret ab externo motore, qualis a. ar est intelligentia; non esset naturalis,sed violentus; c ina violcnevis. ., a. tum definiatur ab Aristotele lib. 3.Eth .cap.r . id,cuius principium Arsu. extra; atqui motus coeli non est violentus , sed naturalis, ut . libro superiori ostendimus, ergo non fit ab externo motore. T E R T id. Deus gubernat mundum immediate per se ipsum: 3.aro ergo neutiquam regit, aut mouet superiora corpora per Angelos. Probatur alliumptum testimonio illo sacrς pagin in lib. Iob cap. 3 3. quem constituit alium super terram , aut quem posuit super orbem, quem fabricatus est i ubi D. Gregorius,quippe in- D. Gregriquit,mundii per se ipsum regit, qui per se ipsum condidit .Quod docet etiam Boetius lib. q. de consolatione Philosoph. prola η. Boetii . aiens Deum per se solum cuncta disponere.
QV ARTo. Beatae mentes, ut tradit D. Dionysius in libro cς- arolestis Hierarchiae cap.6. sunt in tres Hierarchias diuisae; igitur sex earum numero estent motores coelestium corporum, vel perpetuo in coelesti curia assisterent , vel in mundum sublunarcinhominum gratia mitterentur; sic enim eis munerum partes distributas esse docet D.Dionysius eodem lib.cap. 7.& D. Gre- D. P. Nyssorius lib. i 7.Mor l. cap. 7.& homil. a . in Evang. at motores coe- D si inestium corporum nunquam ab his separantur; non sunt igitur
e numero beatarum mentium.' Q v i N Tδ. Cςli circumaguntur , propria serma: ergo frustra
eis quaeritur alius motor. Probatur assumptum , nam si formac li non concurreret effective ad proprium motum, esset otiosa; atque adeo frustra ; cum unumquodque sit propter suam operationem, ut hoc in lib.cap. 3. text. i 7. Aristoteles docuit.
ARTICVLVS ILReferuntur variae Philosophorum opiniones: conclud ur. primum orbes carie es non moueri essemue a
N hac quaestione tam inter veteres Philosophos , quIrri m M po apud Theologos, non parum dissidij suit. Nam quidam, e quorum numero fuere auctor libri de causis, & Rabbi G. Moyses, lingulis orbibus cxlestibus duplicem motorem, videli Con.Com.lib.de C lo. Licet
288쪽
A et M. Ptolem. Prima assertio.
166 IN II. LIB. ARISTO T. DE COELO.
cet intelligentiam , dc animam insormantem attribuerunt. Quidam unum dumtaxat, nimirum intelligentiam assidentem. Alij motum a dextra ad laeuam ab intelligentia; a laeua ad dextram a forma ipsius orbis estici putarunt, ut Trallianus. Alij docuerunt c los moueri casu, ut Democritus,ta Epicurus,ut Straton Lampsacenus Theophrasti discipulus. M. verb Albertus in a. dist. i .art. 6. statuit nihil in hac disceptatione securius dici posse, quam cclos sola Dei voluntate moueri. Quod etia Alpetragius in scientia secretorum Astronomiae, Ptolemaeus, aliiq; nonnulli censuerunt. Praeterea quidam ex antiquis Theologis reserente D. Bonaventura in a. dist. i . art. 3. quaest.2. quos secuti sunt Ioannes Maior hoc in libro, de Albertus Saxonia S. Physic.q. vltima, Opinati sunt spheras celelles nequaquam indigere motricibus intelligentiis , sed in gyrum agi a propriis formis interuentu naturalium qualitatum, quibus ad motum exequendum polleant. S i et tamen prima assertio. Corpora cςlestia non mouentur ei sective a propria forma. Probatur. Nam vel mouerentur ab illa, ut a principe causa sui motus; vel ut a causa minus pretcipua, quo modo corpora grauia de leuia, a suis progenitoribus, ut a causa principali, a propria vero forma , ut a causa minus praecipua incitantur. At quod neutrum horum conueniat formae cς-lestium corporum respectu sui motus, ex eo suadetur, quia si corpora c. lestia priori modo a sua forma mouerentur,elsent viventia ; quandoquidem ut ex sententia Ari totelis de Platonis, communi aliorum Philosophor uim consensu 8. lib. Phys c. docuimus, unum E maximis vitae indiciis est habere in se prς cipuam sui motus causam, nec externo motore indigere. At quod cςlestia corpora sint vitς expertia, superius a nobis ostensum fuit. Quod autem nec posteriori modo a sua forma moueantur; ex eo conuincitur, quia cum quidpiam ita mouetur, si accessus ad aliquem locum est ei natavalis, recelsus ab eodem est illi contra naturam, ut patet in corpore graui: cui accedere ad locum inferum, naturale est : abscedere contra naturam. Quare cum c lo tam sit secundum naturam commeare ad occasum, quam ab eodem re
meare siquidem utrolibet modo seruat locum sibi a natura prς- scriptum nequaquam eo pacto . sua forma torqueri poterit.
S C v N Do idem ex eo confirmatur, quia sequeretur orbes c testes per vim quieturos post diem iudici j: quae tamen vis neque decet itatum tam excellentium Oorporum , neque congruit cum ordine diu. nae Sapientiae di tonentis omnia suauiter. Consecutio inde patet, quia cum sorma alicuius corporis naturaliter, de ei sective inclinat ad motu in quamdiu eiusmodi corpus quiescit, per vim ac contra naturam quiescit, ut videre est in lapide, qui in aere detinetur. Qv o D si quis nobis opponat, sutilem videri hanc rationem propic rea quod elementa, quae naturaliter inclinantur ad mo-
ris dum in a. dist. ι . q.a. Scotum 2. L.
289쪽
tum , perpetuam quietem habitura sint in suis locis naturalibus post diem iudicij, non secus ac corpora cςlestia. Item quod corpora gloriosa consistere debeant in coelo Empyreo , quae tar enui opte ingenio ob innatam grauitatem deorsum vergunt. Occurrendum erit primum diuersam esse rationem in elementis, &in corporibus c testibus. Namque elementa non inclinatur nisi De mcta ad motum,quo naturalem sedem petunt,quam ubi primum obia lique sev ε' tinuere, confestim cellat eorum nixus & conatus ad motu; proindeque non dicuntur in suis locis per vim quiescere, cum violentia non inseratur proprie nisi ei, quod contra nititur.At motus circularis non dirigitur a natura ad acquirendum locum naturalem, extra quem mobile sit postu, sed perpetuo circa eundem locum in gyrum fit. Quare si corpora cςlestia ad eum motum naturaliter, & effective inclinentur, conseques erit,ut eius modi inclinatio & conatus in eis perennis sit; atque adeo ut amotu non nisi contra naturam, & per vim cessare queant. Quod Nu corpor vero ad gloriosa corpora attinet, dicimus vel diuina virtute au- serendam illis grauitatem,tanquam aliquid nimis imperfectum,& cum eorum gloria atque agilitate minime conueniens : quae est sententia M.Albetti, Maioris, & Richardi in .dist. q. quaest. . Vel potius, ut aliis videtur, retin edam esse ab cis grauitatem, cuti & alias qualitates naturales; sed nullum ab ca cliciendum rasore conatum ad locum insimum, subtrahente Deo ad id suum concursum ex lege ,& conditione illius status. Vnde etiam pa- Luies corpotet quietem gloriosorum corporum nequaquam censendam elle rum g ti violentam, cum ea tantum violenter quiescant, quae actu nituntur in motum, a quo aliunde impediuntur, uti diximus. Lia.
Orbes caelestes moueri ab intelligentiis.
E c v N D A assertio, quae propositae quaestioni dire- S tuu a a cib respondet, haec sit. Orbes coelestes mouentur ab sertio. intelligentiis. Hanc statuit Aristoteles S. Physicae Aiis cultationis libro cap. 6. text. a.& o. Metaphys cap. Elis, ana 8. text. 3. Plato I. de Legibus, & maior ac melior Plutosopho. rum pars. Eam vero D.Thomas opusc. IO. arti c. 3. & opusc. II. arti c. a. omnino certam elle, & Phy sici s rationibus demonstratam putat: & de potentia quaest. 6. art. 3. Fidei, inquit sententia est, quod substantiae separatae, siue Angeli moueant corpora cς-lestia. Eandem quoque D.Bonaventura in a. dist. .art. . quaest. a. tam rationi, quam fidei in primis consentaneam vocat. Igitur Platonici Peripatetici 1; Philosophi eam confirmarunt ex ordine rebus creatis praestituto, qui in eo maxime elucot, quod inferio-za per superiora regantur. Quam etiam rationem sacri Docto- Ll a res
290쪽
168 IN II. LIB. ARIs TOT DE COELO.
, h. . , Ribς ς Rubu in mundo hoc, qui sub sensus cadit, nihil nisi per
ri oraturam, quae sensus effugit, administrari, & ex D. August. 4.e rinitate eap. q. ubi docet quemadmodum inferiora corpora per luperi ira, ita superiora per spiritum vitae quodam ordine
is mundi corporei uniuersitas mirifice,consentiunt; sicut enim misis m. ille per animales & vitales spiritus suo modo re itur,ita hic per spiritus cςlestes gubernatur. Pro quo etiam facit illud Iob V. ab uamur qui portanti orbemtam est Angeli, qui suo motu coelestem mundum circumvehunt: ut est quorudam interpretatio. STAni Lini etiam haec assertio ex eo potest, quia cum compora cclestia a se ipsis non moueantur , ut superius ostendimus, utique externos motores desiderant, qui praeter intelligentias alii elle non pollunt.Deinde quia nis ab intelligentiis moueren- , α xvx, non tum connexio rerum sensibilium, & intelligibilium, aj uς in iudi corpo ei & incorporei non constaret; sed neque vitates hi ad .. iere via ad inuestigandas mentes a materiae concretione seluctas ilion ,,- philosophis relinqueretur ; haec enim eos potissimum ratio adi b. . R 'ς 'gni ionςm duxi x- Nam com motuum c testium leges, oris . . a α ςQnst uti m Obseruarent; idq; non nisi ab aliqua intellectrice vi, corporis experte fieri posse viderent, statuerunt dandas esse intelligentias, a quibus eiusmodi motus efiiceren- apud Aristotele ia. Metaph. loco citato: quamuis ibi in eo lapsus suerit, quod pro numero orbium c testium intelligentias definierit. Qua de re in progressu huius libri plura.
Intestigentiam motricem non esse proprie formam sui orbis.
T aute pateat, quo nam modo se habeat intelligentia respectu orbis i se voluti: quod est huiusce controuersiae quasi corollatium ; aduerte Aureolum apud 'Capreolum in z. d.'. quaest. r. arti c. r. Mirandulanum II - - Ο lib. 2 i. euersione singularis certaminis sect.6.& alios,quos re-Zimara in I. de intelligentiae causalitate, opinatos fuisse in- , , -m ti . telligentiam et se vere forma sui orbi: ita ut ei non sol sim motum, de Amm. μή sed etia dimensum, figuram, raritatem,& densitatem , caetera , Dia r Mi- persectiones cςlesti naturae congruentes impertiat. Verum haec sententia quam etia notanniti Auen-rois suisse inquiniit nullam praesesert speciem veritatis. Namq; uti D.Thomas a.cotra Getes cap. 68.explicate docetin ut aliquid formae substantialis rationem habeat, duo maxime requiruntur. Primum est, ut ei cuius forma dicitur