장음표시 사용
261쪽
si positionem sump rimus, aquam suapte na- ri uni : tum maxime
or es locum magis concautam csc 2 prFG ditatem , sed non per-quior centro. Ducantur igitur ex A. centro re tae sectam habent, hi pet- linea A.R. 2 A.C. 2 ex A.in C. linea producatur sectissimam. B. C. ad quam ab A. perpendicularis ducantur A. D. 2 protrahatur in E. patet itaque lineam A. D. minorem esse lineis A. R. oe A. C. ergo hic locus magis concauus est. 2vare os .uot aqua
quo que ferit in aequalitatem redacta. At A. E. aequalis ut hi re, qua sunt a centro ductae. stuare aquam i Sm in hisce esse, qua sunt ex centroducti necesse est. Tunc enim quiescit. e t ea, quae tangit ea, qtiae stat ex centro di suae, circumstrentia est. Rotunda est ergo si per icies aquae, quae Text. 31. quidem est B. E. C. t Tata igitur ex bisce, quae dicti sunt, mundam esse
rotundum, atque adeo exadle, ut nihil eorum, quae mauu conficiuntur, nee aliud quicquam eorum, quae apud nos oculis cernuutur pu tam exa te rotundum. Hihil enim eorum ex quibus constat adeo unifirmit tem e
Liam e rotunditatem suscipere potest, ut i tu corporis obi unt 3 natura. Mani estum est enim rationem eam Abire, quam aqua subit ad terram. ct elementa ea, quae plus semper remota sunt, atque distant. r ut omnes paptes essent omnium simillimae. Pumbat enim simile dissimili mulso pulchrius esse: laeuem praeterea hunc globum extrinsecus undiq;is expoliuit. Hactenus Plato. Cicero etiam in z. de Natura Deorum, Tulliu .
de coeli figura agens: Quid, inquit, pulchrius ea figura, quaesita omnes alias u nis complexa continer, qu nihil a feritatis habere, nihilo fensionis potest, nihil incisum angulis, nihil an diibus, nihil eminens, nihil lacunosi 'PRAETER EAs ver5 rationes, quibus Aristoteles coeli ro- Prima rivis tunditatem astruxit,aliae quoque afferri consueuerunt. Nimirum ex indicio motus fixarum stellarum , quas conspicimus praepeti ' vertigine circa polum, tanquam circa centrum versari, ad rotundum spatium conficere. Deinde ex meatu Solis & Lunae, atque omnium inerrantium syderum, quae ubique maris & terrarum ab Horizonte paulatim ascendere videntur, donec ad medium coeli, de inde ad occasum perueniant, a quo rursus ad ortum rotunda circumvectione commean . Tertio ex distantia stellarum
fixarum : quia si coelum alterius esset figurae , earum aliae nobis magis vicinae serent, aliae minus: si quidem non in quovis coeli tractu pari intercapedine a terra distarent, quod tamen repugnat Stella laa experientiae, qua intuemur omnes stellas fixas eadem perpetuo fe et ad nos distantia circumagi, & eas, quae polo viciniores sunt mi-υ μ H norem circulum describere, quae vero ab illo plus dissident, maiorem. Quar id ex astrorum figura. Idem enim iudiciu esse debet de astris,& de ipso coelo; at figuram astrorum rotundam esse constat, cum in quacunque regione, di in qualibet coeli parte
262쪽
coeti rotunis ditate omnι-no certa.
1 o IN II. LIB. ARISTO T. DE COELO.
rotunda appareant. Privatim autem id in Luna conspicuum est: siue enim corniculata, siue plena sit, sue aliam sui speciem praebeat, semper circulariter a Sole illustratur. Quinto ex Astronomicis instrumentis , quae in figuram rotundam efformantur, ut coeli rotunditatem imitentur udd in sphaera arte sabricata, in Astro labio, & globo coelesti, aliisque eiusmodi videre licet) nam si coelum alterius figurae esset, nequaquam illa quoquo versum constituta idonea essent ad altitudinem & distantiam syderum
Diluuntur rationes quorundam curti rotunditatem
negantium. V L T i tamen graues Auctores sententiae de coeli rotunditate non acquieverunt. Diuus Augustinus lib. a.de Genesi ad lit .cap. 9. & alibi, dubitare se inquit , an terra coelo undique circumfuso contine tur. Lactatius lib. 3. Diuinarum institui. cap. 24. d ridet eos, qui coelum rotundum, & in omnes partes deuexum
crediderunt, eo potissimum ductus argumento,qubd sequeretur inde terram quoque globo similem eiie,utpote rotundi corporis sinu inclusam, sicque ex ea parte, quae nobis est aduersa,pendere omnia,quae apud nos iacent. Diuus Chrysostomus hom. i .& i 7. ad Hebraeos, coarguit coelum sphaericu ponentes; cum Scriptura appellet coelum tabernaculum a Deo fixum. Eiusdem sententiae fuere alii , quorum meminit D. Damascenus lib. r. Fidei orthodoxae, cap. 6. qui coelum hemicycli figuram obtinere probabant ex illis verbis Psal. ios . extendens coelum sicut pellem, ubi pellis nomine, nihil aliud, quam tentorium, atque aded non globi,sed hemicycli potius forma designatur. Quod apertius item confirmant verba illa Esaiae cap. o. Expandit caelos sic in tabernaculum ad habitandum. Denique Procopius Gazaeus in Commentariis super Genes.c. r.& 7. exponens locum illum in principio creauit Deus coelum & terram, asserit eorum sententiam,qui coelum prςdicant rotundum a Catholica disciplina alienam esse. V EnvM non est cur ob nitc a proposita sententia de rotunda coeli figura discedamus , quam omnino certam esse non rationibus solum conuincitur; sed experimento etiam compertum est ab iis , qui terrae devexitatem transgressi videre utrumque hemisphaerium, & antipodas aduersa nobis vestigia prςmentes, de quibus cecinit Manilius in Astrono m. Vec minor est i is mundus, nec luminepeire, Hec numerosi minus nascunturOdera in orbe. Nec sententia de rotunditate coeli ullo modo repugnat diuinis literis:
263쪽
litetis : quin verb potest ea inde non obscure colligi , ut ex illis verbis initio Ecclesiastae, Sol occidit, . in locam sum reuertitur, i&que re siens gyralper meridiem, O sectitur ad Aquilonem; lustrans uniuersi in circuitu pergit stiritus, Ur in circulos seros reuertitur. Quae verba indicant Solem in orbem versari, quod non nisi corpori globoso conuenit. Quare D. Hieronymus in Commem. capitis quinti epistolae ad Ephesios grauiter eos increpat, qui coetu non undique rotundum, sed fornicis modo curuatum faciunt. In quam sententiam lege quoque, si placet, D. Clementem libro s.
A T inv ε hoc duplex hemisphaerium putat D. Hieron7. epist. 118. ad Fabiolam significatum fuisse in lege veteri duobus lapidibus sinaragdinis vel onychinis, qui in veste summi sacerdotis
positi utrumque eius humerum tegebant. ITA Q p s illa diuinae paginae testimonia superius adducta nihil contra nostram assertionem continent. Non enim cxlum, tabernaculi, tentorij , aut fornicis nomine significam ad indicandam eius figuram, sed ossicium. Quod videlicet sicut camera, &tentorium eos , qui ingrediuntur, obtegit ; ita ccclum omnium rerum, quae ipsius amplexu continentur, Operimentum est. Ad-
.dit quoque D. Augustinus 1.de Genesi ad liter. cap. . dici in Psalmo Deum extendisse cxlum sicut pellem ad fabricandi facilitatem significandam , quod tam facile Deo si erit illam celestis mundi immensitatem condere, qui in sacile nobis est complicatam pellem extendcre.
Qv o D attinet ad rationem Lactantii, concedendum est terram esse globosam, quod in progressu demonstrabitur: negandum tamen sequi inde , ea, quae terrae globo ex alia parte nobis aduersa sui tentantur, suspensa pendere,c a omnia grauia suo pondere ad mundi medium ierantur, nec inde nisi ascendendo, ac contra naturam suam diuelli queant. Itaque non magis pendent quae in terra haerent apud Antipodas, quam quae apud nos. sed hac de re plura separatim.
teris vocetur tabernarulum . tentorium,fornix.
Diluitur raiis Lactant: negatis A ripodas.
ARTICvLVs III. t sua argumenta, quibus o fendi videatur caelum non esse rotundum.
E D alia occurrunt argumenta , quibus ostendi vi- Primum ardeatur figuram coeli non esse globosam. Primum, stellς, etiam fixς, non eandem semper habent a terra distantiam. Igitur c tum non est rotundum. Antecedens probatur , quia stellς prope Horizontem maiores nobis apparent, quam in medio c loridq; non ob aliam causam, nisi quia tunc prψpinquiores cernuntur. Con. Com.lib. de Coelo. H li
264쪽
S 2 c v N D δ , Luna & Sol tio videtur aspectui nostro in sph ram conglobata, sed plana, idq; etiam puro & sereno aere: non sunt igitur rotunda, atque aded nec ipsum coelum. Adde quod licet astra rotunda viderentur , non esset id euidens rotunditatis 2 argumentum. Nam quadrata e remotiori loco rotunda apparet,
qui Vt Aphrodis ensis in i . lib.problematum quaest. 3 s. aduertit, do vj ν. Oculus quadrati angulos percipere eminus non possit, illistumia. detractis rotundum videtur, quod relinquitur. Quod item Lucretius sui poematis hisce versibus expressit.
2 .idra 1 procul turres obm cernimus urbis, Propterea sit uti videantur saepe rotundae, Angulus obtusius, quia longe cernitur omnis: Siue etiam potius non cernitu= ac perit eius Plaga, nec ad n trita acies ira;itur tollas:
Aera permultum quia dum simulacra pruntur, Ogit hebescere eum crebis usensibus aer. - Ium. T E R r id, si coetu esset instar oui,aut cylindri no ob id sequeretur dari vacuum. Nihil igitur vetat quominus cςlestia corpora hisce figuris praedita sint. Probatur assumptum, namque si in figura oui, aut cylindri designetur axis ab uno apice ad alium traductus; ita vi coelum circa utrumque apicem tanquam circa polum volvatur, non dabitur unquam locus sine corpore, ut intuenti patet. Q V ARTO, coelo debetur figura maximς capacitatis, cum cς-tera corpora totius Vniuersi intra se includat: sed figura sphaerica est omnium I perimetrarum minima, ut docet Archimedes in libro de Isoperimetris. Igitur corpus cces este aliam figuram habet. V L T i M b, probabit aliquis magis videri cςlo congruere quadratam, quina rotundam figuram i, illa enim firmitatem, haec inconstantiam delignat ; unde sapientia in quadrato haerens, sortuna globo pendens a veteribus pingebatur.
ARTICVLVS IV. Superiorum argumentorum dilutio. D uberiorem explicationem primi argumenti sciendum in primis si rem ad Geometricam subtilitatem
reuocemus, stellas in Horizonte longius a nobis distare, quam cum in medio coelo sunt. Namque inter , i medium, quod nostro vertici respondet, duo tan- , , A ri, tum plς ς inxercedunt, aer nimirum, & ignis : at inter nos, & alias cetii partes iuxta Horizontem praeter duo elementa interiacet etiam semidiameter terrae. Verum quia quantitas huius
semidiametri comparata ad c li distantiam non potest a nobis sensa
265쪽
sensu dignosci, ac tota etiam terra, ut Mathematici docent, ad coeli immensitatem , vicem puncti obtinet; ideo commune est Ast ologorum proloquium omnes c li partes a qua intercapedine 1 nobis distare. Ad argumentum igitur respondendum erit 'stellas fixas serrantium namque alia ratio est, ut suo loco pate
bit si de illa distatia quet aspectu secerni queat, loquamur,r qu M. libus semper spatiis a terrae mole abiunctas esse. C terum pr se
Horizontem maiores nobis videri, non quod re vera maiores
sint, sed propter interiecti medij crassitiem. Etenim sui etiam docent Perspectivi,& pr ter alios aduertit Aristoteles lib. 3. Meteororum cap. q. Seneca I. lib.Nat. quaest. cap. 7.& Alphraganus
diis. 1.) compertum est si medium crassum densumq; sit, maiora omnia, ficuti & propinquiora videri,quod in iis,quae per aquam Nutηω in
conspiciuntur, latis liquet; ideo enim numus in aquae cvatho propior, ac maior apparet, quam extra aquam. Quoniam ergo iuxta terram magna semper vaporum copia diu agatur, nocellario fit,ut stellae prope Horizontem per medium classius videantur , proindeq; maiores appareant. Ob quam rationem eaedem Cur steri etiam in medio coelo nunc maiores,nunc minores nobis videntur pro multitudine halituum, qui e terra excitantur. Itaq; am' i Aa, is
pliores apparent hyeme, quam vere, & flante Austro, quam bo- Cis, sed Orea, teste Aristotele in Meteor. loco citat. Solet autem interiecti fato Austro medij crassit udo, visa praedicto modo grandiora reddete , quia species per illud transmissi refraguntur,& oculoru aciem distra-hut; unde & res,quae videtur,distractior, ac maior apparet, quod a nobis breuiter dictu, uberius,ac plani is explicant perspectivi. A o secundum dicendum nihil mirum si Luna & Sol videan- S .a. g. rur plana cu non sint; talia enim solent apparere corpora sph: rica, si sit nimia locorum intercapedo, ut explicat Cantuariensis lib. i. Perspectivae cap.7.conclus s.videlicet quia concauit dis mari a cerni non potest nisi ex comprehensa inaequali distati a partium curvise mirrei, in qua perceptione solet visus deficere, distantiae immode 'vio latione. Quare si nulla pars rei visae plus distare videatur,necesse. erit unius limplicis dispositionis , atque aded planam videri t tam superficiem rei visae. Hanc etiam rationem affert Aristoteles insuetis. in probi. seci. i8. q. . Cur, inquit, Sol e plana esse vi et turi. cum tamen conglobari in s haram certum sit ' e su ut plana , qu rum quod non plus mim die dinet incertum sit aque possea esse videntur. Sic etiam quod partes obtinet, nisi color varius adsit, Partes ex aequo omnes eo scalas habere, videri neces est: quod autem ex aequo a 'ecivi Obviam sit, idem quabile, compositum, o planum videri oportet 'A D reliquam eiusdem argumenti partem satendum est eam ratione, qua Astrologi probant stellas esse figurae rotundar,quod visui rotundae appareant, si per se sumatur, no adeo firmam elle,
sed probabilem tantum; alias tamen dari ε quae id euidentius ostendunt, de quibus sibi.
266쪽
r i IN II. LIB. ARIsTO T. DE COELO.
Se 3. z. A n tertium respondet M. Albertus hoc loco, laurolycus in 1. dialogo suae cosmographiae caeterique Astronomi, fieti non posisse ut coeli aut oualem, aut cilyndricam, aliamve eiusmodi figuram habeant , quia cum sphaerae omnes infra primum mobile Cur sit πι- conficiant proprium motum super diuersos polos a polis pri-eesse or e. mi mobilis , haud quaquam pollent eo motu circumagi, nisi auttae defringerent, aut mutud permearent, quud tamen fieri ne-. quit. Idem toluit Auen roes hoc lib. comm. 17. dicendo figuram coeli talem esse oportete, ut ubicumque poli constituantur, non sequatur CAPITIS
tarn no sunt i lotus cit lares contrari; non iant. positi' idem corpus diuertis motibus in orbe cieri, in quaestionem adducit cur e tum perpetua couersione ab o tu potius , & a dextra parte seratur ad oecatum, qua contra.Nam si in rebus aeternis nihil casu,& fortuito accidit: sed omnia costio de prouidelia fit t. certe aliquam huius rei subesse causam crededum est: cum oporteat hoc aut esse principiti non aliunde Elia ex eo ti. Θ οἰ- rica figur sequitur ae
267쪽
sequitur vacuum ex coelesti motu, quod ut proximo cap. docuit Aristoteles necessario sequetur, si coelum alia figura, qui in sphaerica constet: oportebit enim eo motu inanem relinqui aliquam parte in spatij, quae antea occupabatur, & e contrario , ut consideranti planum Vrit. Ao quartum respondemus, figuram sphaericam esse minimam Solui. . v. inter Iso perimetras quoad loci occupatione; sed maxima quoad interiorem cauitatem. Ad ultimum figuram quadratam quamuis Se vitis et firmitatem designet, tamen ob rationes nobis supra explicatas nullo modo aptam esse ad circumitionem , quae sp naeris mobilibus debetur; quare ea figura congruet coelo Empyreo , quod ad beatae & stabilis vitae sedem designatum est, ut suo loco dicemus. CAP. Q. CVm ' aute in circulo duo motus eri possint, Ut ab A. unus ab Β.alter ad C. non esse quidem hos contrarios,prius est ditium : si si nihil in aeternis esse fistulte, aut a casu potest: caelum vero perpetuum est, atque ipsa conuersio, quam ob causam ad altera, ct non ad altera sintvr ' Nam ct hoc principium esse, aut sius principium esse, nece se est. h De nonnullis igitur, atque de omni ου eniti quippiam dicere , nihil praetermittere, aut insignis j tultitiae Srsitan, aut valde parati animi videbitur esse. Non tamen Omnes similiter int increpandi dicendi causa quaena sit videre oportor , cir quo praeterea modo si habet in credendo, utria humane, an ita Ut asserat, atque ita persi at. ιm igitur quis iam exa tiores nec states fierit
nastus, tunc hisce qui inueniti gratias agere oportet. ς Nunc autem id quod videtur, dicendum est.
Natura simper id 'cit, quod est optimum eorum, qua feri sunt. Ut autem lationum rei larum ea
praenabilior est, qua locus superinpetitur est enim diuinior Deus superus in tro sic ea , qua itur
versiis anteriora , praesi ilior est ea, qua itur retrorsum: siquidem ita si si h. ibe.it, dextrum a Deli rum, prius est dictam. Atque dabitatio dicti declarat prius posteriusve coelum babere haec enim causa dubitationem ruit. Namsi si si habri potest, optime, haec erit' roclo causa eius, quod diximus. enim optimi ne plici,ac incessabili motu cieri, at hoc ad liquod praestabilius est.
Nunc autem M. Diluit excitatam quaestionem aiens natura ominiam rerum
parentem in actionibus luis non id tantum sequi , quod nece illacium est , sed H h ; etiam aliunde pendes, quodnisum est, aut pedere
aliunde . & in natura causam habere. - De nonnultas igitur, atque de omnibus eniti quippM m ducere, sec.
proposita quet stionem .' χ. inanem esse: quandoquidem omnia velle exquirere,& inuenire, Tacita re-
aut est stulti hominis, prehensi ovis qui retu dii scultates, confutatio. quas aliquando diis
mulare oportet, non agnoscit, aut maximὰ Μarrogantis. qui omnia se explicaturum confidit. Huic respondendum elle ait non con
festim eos incusandos qui arduas qu stiones excitant, set inspiciendum quo animo id iaciant. Nam si ostentationem sapientiae . &inge iiij tama inaniter
aucupentur, velintque sibi quasi oraculo cre-
di, reprehesione digni sunt: Si scientiae cupi
ditate.& veri inueni E- di amore ducantur, lin
benda eis gratia est, si quid ingenio suo, ac labore pepererint, quod
268쪽
6 IN l I. LIB. ARIs TOT DE COELO.
Naturam etiam quod optimum atque praestantissimum videtur: esse autem melius, aeoptimum Praestantius, ut coelum a dextra ad anterrorem partem versus lioe nostrumisi ui . hemisphaerium commeet: siquidem haec loci disterentia, a qua dignitas in Obu iis i. tus detumenda est longe praestat. Erit tamen 'ui contra superiora obiiciat, primum naturam non temper facere quod melius est,cum interdum producat, monstra. Secundo , videri Aristotelem uti vitioso circulo, cilin ante docuerit dextrum coela esse in nostro Oriente, quia inde incipit motus : nunc veto doceat coelum moueri a nostro Oriente, quia ibi cst dextrum. Dici. . . A D primum horum dicendum naturam semper facere optimum , nisi ei aliquod occurrat impedimentum , quo ab instituto deflectat, sicuti accidit in - generatione monstri. Ad secundum respondet D.Tliomas distinctionem pa itum coeli esse causam cur motus coeli ab illa parte incipiat, Zc non ab alia rimchoati vero ab eadem , & non ab alia signum esse distinctionis ν aedictarum partium. Rursus causam distinistionis earundein partium esse vim intelligentiae, lux motum coelo impertit. Nec debere absurdum existimari, si quid a seratur tamquam signum,& ut posterius ad aliquid ostendendum cum quaerisiuran res sit: deinde illud ipsum posterius per veram de germanam causam aptiori declaretur cum causa quaeratur. Quod hoc loco praestitit Aristoteles, ut conlideranti iam patet.
Varia opiniones de numero globorsi eaelestia. ctui octo censtituera zt.
Rivs QVAM de motu coelestium sphaerarum, de quo Aristoteles proximo capite egit , differamus, de ipsis sphaeris coelestibus disputabianus , ac primum titium
de earum numero, de quo variae extiterunt Philoso- ob. 2. Hexa. 'horum, Astronomorumque sententiae. Nam qui- p i*busdam visum est unam tantum esse sphaeram, in qua stellae fixae eundum situm perpetuo seruantes insiderent; planetae vero alij aliis altiores ab una parte ad aliam instat piscium transmearent; quasi esset haec sphaera, seu praealtum mare,ubi alij pisces in imo natant, alij in medio, in summo alij. Quidam tres si ob os secere; Stellarum, Solis , Lunae. Quidam octo, videlicet Apianem ubi inhaerentes stellae sunt, & septem alios, in quibus totidem pla'netae. Hanc opinionem secuti fuerunt omnes fere AEgypt ij, dc Chaldaei, Timaeus Locrensis Pythagoricus, Plato io. de Repub
Aristoteles ia. Metaph .cap. 8. text. 7. aliique non pauci. Decre' Proclum irauere autem hunc sphaerarum numerum propter octo distinctos pestieri motus , quos in iis obseruarunt; septem videlicet stellarum er- rantium ab occasu in Ortuna ; & octauum firmamenti, quod
illis primum mobile erat. Nam quod hi octo motus diuersi sint,
269쪽
statuerunt Rabbi. Isa' ath. Alpetra
ex eo conuincitur , quia septem planetae nunc inter se congrediuntur , aut sibi viciniores fiunt, nunc dissociantur, ut in Luna&Sole singulis mensibus conspicimus. Qua de re alibi susus. Favorinus tamen in oratione ad Genethliacos apud Gellium lib. Fau riij I .Noct. Att.cap. r. e istimauit fieri posse, ut sint planetae plures, quam septem, fortasseque latere propter exuperantiam,vcl splen- ει,-- .' doris, vel altitudinis; sicuti & ab Alpe tragio decretii est aliquem esse in coelo motum , qui nesciatur, quemadmodum & iuniores plures motus inuenerunt prioribus saeculis incognitos. P o n R d inuento & confirmato octo coelorum numero, rur- Qui nonam sus temporum progressu Abrachis, siue Hipparchus , Mileus, st in Agrias,ac tadem Ptolemaeus Alexandrinus, & Alphragatius diu ς turna obseruatione compererunt coelum stellatum ab Occidete in Orientem moueri, quod multd ante Arsatilis , & Timocaris notare coeperant. Quare cum eidem corpori simplici duo motus per se conuenire nequeant, collegerunt alterum horu proprium ei coelo esse , quo simul stellae inhaerentes volvuntur; alterum vero prouenire ab alia sphaera superiori, id est, nona, atque ita
Pos et superiores Astronomos Albategnius Arabs, deinde Thebitius , tum Alsensus Hispaniarum Rex , postea Georgius Purbachius, & Ioannes Monte regius non solum praedictos duos
motus in firmamento animaduerterunt,sed alium quendam tertium, quem appellarunt accessus & recessus. Vnde ob rationem superi is adductam , quia scilicet fieri nequit, ut unum corpus simplex pluribus, quam viro, per se motibus seratur, decreuere dandum esse decimum,quod sit primum mobile. Ita ut decimum coelum motu diurno sibi proprio ab ortu in occasum vigintiquatuor horarum spatio commeet, secumque omnes in serior es coelos rapiat. Deinde nona sp ra motu sibi peculiari,quem habet ab Occidente in Orientem circumvehat firmamentum siniti-igcque omnes in seriores sphaeras. Et denique firmamentii motu sibi proprio moueatur,accessu illo,& recellia quem titubationis, seu trepidationis motum vocant. Ilaec igitur sententia de denario coelestium sphaerarii in numero nobis probatur,quam non solum Astrono mi, quorum obseruatio & experientia hac in re fidem meretur ; sed etiam multi e Peripatetica schola nobiles Philosophi amplectuntur.
ARTICVLVS II. Supra decem sph er u esse curtum Empyreum.
CIENDv M praeterea est supra decimam sphaeram consistere coelum aliud immobile mire lucidum, ab id c lum Empyreum, id est, igneum appellatum. Quod coelum a eum vn- etsi nulla ratio Physica esse delusistret,quia coelestium δε δεαμ' corpo
270쪽
Damasicria. D. Clam. Theodoret. Hilarius. Diodorus.
ris appellantur a ira matuti .
1 8 IN II. LIB. ARII TOT DE COELO.
corporum magnitudo ex solo motu, aspectuve deprehenditur; hoc autem coelum, neque ullum motum vendicat, neque sub sensum cadit: dari tamen asseuerat in primis Magister Sententi rum in 1. dist.2.ubi verba illa Genes. I principio creauit Deus c lum, interpretatur de coelo Empyreo. Idemque ponunt Doctores sententiata, eade in distinctione. D.Thomas I .part. qnaest. 66.ar. 3. Alensis a. pari. quaest. 6. memb. i. I Albertus in trach. de Quatuor
in sua Summa, lib. . Guillelmus i. par. de Universo. Egidius li. a. iHexam .cap. 36. praeterea nonnulli patrum, ut Strabus, scuti l gitur in Glolla ordinaria Genes. i. super illud: In principio creauit Dem coelum. de Beda in Commentar. Genes. cap 2. quod etiam habetur in Glolia ordinaria loco citato. Item , et si minus expresse, D. Basilius homilia a. de , .Hexam. D. Damascenus lib. 2. Fidei o thodoxae, cap. 6. D. Clemens in i .& r. lib. Recognitionum. Theodoretus quae illo. t i. in Geneti m. D Hilarius in illud Psalmi iii. a te leti. tui oculos meos. Diodorus Episcopus Tharsensis, qui reserti ira Lippomano in Catena in I. cap. Genes eos. D. Athanasius, D. Chrysostomus , de Theophylacius in Epistola D. Pauli ad Hebraeos, cap. 8.ubi locum illum eius de capitis :nfimiter Sanctorum tabernaculi veri, quod fixit Deus, de coelo Empyreo in teli gutu. Similiterque de eodem exponit illud Psalm. Iis, Coelum caeli Domino. Rupertus lib. i. in Genes. cap. 6. Idem etiam statuerunt ex
Hebraeis Abrahamus Alirologus, ta Isachus Philosophus quorum hie ab Ezechiele id significatum credidit sapphiro in throni Let Mi a similitudinem efformato , cuius meminit idem Propheta cap. i. ut videlicet color sapphiri lucis nitorem , throni efiigies immo - bilitatem significet. Alij vero id des gnatum putant per superiorem lampadem, sicuti per duas olivas primu mobile; per septem
lucernas inferiores septem sphaeras planetarum. Ait enim diuinus vates visam a se candelabrum habens ad latera septem lucernas,& in summitate unam,duasque Olivas. CREDi Tun autem hoc coelum versus partem superiorem quadratum esse, non globosum, utpote quod beatorum curia,&quasi theatrum sit, & ad recipienda distinctis sedibus post resurrectionem gloriosa corpora destinatum, idque eliciunt nonnulli ex loco illo pocalypsis cap. 1 i. ciuitas in quadro posim est.
PORRO eminet coelum Empyreum non loco tantum , sed naturet etiam dignitate inter omnia simplicia corpora,vt assirmat M. Albertus, tract. de Quatuor coaevis, quae si . . art. i 3. & Alens s 2. pari. quaestio. I. membr. i. In eo autem creati sunt a princip:o Angeli, ut ait Magister Sententiarum in 1. dist.2.D.Thomas I. Par.
quaest. 6 i. art. q. Vnde sicuti V datricus lib. . suae summae interpretatur j ob id Angeli in diuinis litteris asstra matutina vocantur, capite 38. lib. Iob, Ubi e as cum me laudarent simul astra matutina' quia suae praesentiae luce hoc coelum quasi stellae ornant. Licet verb