장음표시 사용
431쪽
i Videtur autem . naxagoras hoc ii sim bene deseribere, c6stituen- accepisse. Ex immobilibus enim incipit conficere mundum. Enituntur autem , di caeteri congregantes aliquo modo rursώ mouere, ac si gregare. Ex distantibiu ac subeuntibus motum, generationem tacere non est consonion rationi. 2Watroptero Empedocles omittit eum motum qui est in concordia. on enim coriam constituere potuisset, ex paratis quidem extruem,ob concordia autem faciens congreg.uionem Ex gregatis enim elementis mundus est con ut in. st re ex uno fiat O gregatio necesse est. i Naturalem igitur motum vnis iusque corporum esse, quo no vi mouentur, neque praeter naturam ex hisce, qua diximus la-do ipsum ex rebus per amicitiam copulatis: quia se foret mundus
coagmentatus ex ele- metis, quae anteae spar
ci fueram.quod iiDP pnatum est.. Muralem iri rur. Ex
dictis concla sit perspicuum esse dari quendam motu naturalem
cuiusq; corporis , quo nec per vim neq; rrq-
misi. Docet omnia cor- .. pora, quae recto motu
mat. Esse autem necessarium, ponderis nonnulia corpora momentum ac leuitatis habere, ex his di. lucidum fiet. Dicimus enim necessarium esse moueris vero id,quod mouetur, momentum natura non habet, eri non potest , ut aut a medio, aut ad medium moueatur. Sit enim A. quidem pondere carens, 5.vero habeat pondus, atque transiat A. quidem C. D. fatium , B. vero aequali in tempore
statium C. F. per maius enim stati si id quod pondus habesretur. Si igitur corpus od habet po-dus,ea ratione,qua divisim est QEstatium diuidatur potes enim adparti si arum aliquam sic si habere, is QE. si haιet ad C.D. Disi per tolia
C. E. fertur, pars eodem tempore C. D. feratur nece se est. Ruare id, quod pondere vacat,2 id quod est ponderis particeps per aequale fatium tempore eodem strentur,quia imp ibile est. Eadem cst in leuitate ratio, feri potest. ' Praeterea si quippiam
corpus ct ponderis expers est leuitatis motum subibit,vi moueatur necesse est: si vero vi moueatur, infinitum usicit motu . Nam cum potentia quaedam sit ea, quae mouet, id autem, quod est minus ac terius, plus ab eadem potentia mo eatur: sit morum quidem pondere carens, per C. E.
leuitate praedita esse, suae eiusmodi naturalium motuu fini principia. Ad id vero probandum sumit dari in '
rerum natura motum,& corpora aliqua ne- Grauitas. oeessario moueri: cum tertita pr--
natura definiatur, prin ei amotusi. cipium motus, & quietis, ut patet ex iis, quae x. lib. P byc. tradita suta Deinde ita argumentatur. Id, tu Lad. mindium tendit, sertur impulsu grauitatis. quod a medio impulsu leui
uitas ct leuitas. sit enim A quisem. Vet,inquit, necesse est omne corpus,quod ad medium Iertur. graue
esse:vel potest moueri ad medium & no esse grave. Si primum. Eabetur pro os tum si posterius quod id a veto absit assi impiis more suo litteris deunoni trat.' Praterea si quippiam erepus. Ostendit feci non posse vi ullum corpus sublunare violentum motum subeat: quin grauitatem aut leuitatem habeat: quia cum omne corpus graue & leue, quo minius resistit.eo, carieris paribus , celerius moueatur.& in eodem spatia decurrendo minus temporis consumat, si daretur corpus omnis expers grauitatis leuitatisque,oporteret ia accepto impetu celeritate in infinitum maiori deferri. atque ita momento concitari, quod tamen est,contra naturam motus. Aduerte rationem hanc probabilem tantum esse, non necessariam. Vt enim coelurn quamuis omni grauitate & le-Con. Com. lib.de Coelo. Fis uitate
432쪽
Et si corpus uitate vacet, tame cir
tatis expers hit, nec nisi tempore sit .no proin- in gyrum voluitur, ita momento licet corpus sublunate
Gebitur. neque grauitatzm,ne quo levitat in ullam . obtineret adhuc tempore moueretur. Nimirum v clocitas, non
sola pode tu vacuitate metienda est, sed ipsa etia intesione impetus a proiectore impressi, simul cii habenda ratio spatii quod traiicitur.
Quia superius violenti de naturalis motus fecerat mentione. d N attira quid cet quo pacto uterque f. tuo: iis pociiciatur: ea
que inter illos disierentiam statuit, quod
cum naturalis motus a natura oriatur , dc
lia e sit principiu motus eius, in quo est, ut 4 constat ex iis,quae lib. i. Physic. tradita sunt: cum item p Oretia per vim mouens sit principium externum, in alioque exissens ut que neri potest, ut motus violentus naturali misceatur, non tamen contra. hoc est, ut impetus ab externo mo toxe iniectus motum naturale iuuet, ut cum quis lapidem deo sum vergentem lin- pellit: fieri tamen ne quit, ut cum ad in lapis per vim agitatur, de iursum tendit eo anatura simul promoueatur: cu natura non inclinet. ii que deserat corpus nisi ad lo-
id est u ue . ut sui. Declarat quo pacto aer viriq; motui, hoc est ta ei, quo in supeIhmeqvam quo in intimum locum irar, ob eiulat Nimiru quia impetu a coiect re tibi quos eclegato corpus a tergo urget, & nunc corporis leuis officio νcci unctus iampi de V uisursum deseri, nunc grauis corporis exe eens muniin, subicctum cole is d orsiam incitat. Vnde collisit Attitotelesi ιblato ae e natiuui dari polle in tu violentum clim desit vehiculum iniqui-
433쪽
nem agitari solet. Sed cotra hoc est in promptu obiectio. Na cum impulsus no in solum aerem . sed in ipsum etiam corpus , quod
spatium, B.vero pondus aquali in tepore per C. D. sus, quo corpora c6tra
Si igitur diuisi m uerit id, quod pondus habet, ea
ratione, quam C. E. ad C.D. habet os, ut id, quod austretur ab eo, quod pondus tabo aequali in temtore C. E. eratur, quoniam totum per C. D. mouebatur. Celeritas enim minoris ad celeritatem
maioris ita si se habebit, ut maius corpus se habet ad minus. Per aequale ergo latium, Gr id, quod pondere vacat, cr id, quod sponderis particeps, tempore eodem fretur, quod quidem fieri nequit. stuares omni qu uis proposito per spatium maius id mouebitur, quod pondere caret, per infinitum utique ferri potest. Pater igitur omne definitum
Text. 18. corpus pondus, aut leuitatem habere. P Cum autem
natura quidem id sit principise motus. quod in ipsi:
potentia ante tu,qucd est in alto,ut aliud est, atque moms aliis sit secundam naturam, alius violentus, naturalem quidem motum sic celariorem faciet id, quod potentia moves, ut eum, quo lapis deorsim
'rture eum tutem,qui est frater naturam, omnino
potentia iis: ' ad utrumque aute utitur aere is, ut in D umentor est enim hic aptus, leuis esse e grauis. Latione igitur eam,qua sursum itur j cios uti leuis, ekm pulsus fuerit,priticipit Isumpserita potentia i . Lationem autem eam, a de cnditur , iacio uti grauis: potentia enim quasi vim improsam tradit utrique. et apropter Gr Nonsequente eo, quod ut id friur quod frater naturum est motum. Si enim non tale quia corpus est,
violentus motus frue non esset. Motui quoque secundum naturam cum ue, modo eodem conau-cit ,sivo ad mobilis terga concurss. Omne igitur corpus lette ese , aut graue: quomodo se se habent in hisce motus praeter naturam, ex h sice quae Text. 19. diximus patre. Est autem man ID m ex distis, neque
Aristotele ex aliorum sententia, quae sua tempestate in scholis florebat. Morau quo ust secundum naturam. Addit etiam naturali motui operam tuam conserre ac rem,quia dum a tergu instat etiam corpus impetu suo ad natiuam sedem propellit. Quaerit autem hic D. Thomas, num ad naturalem motum requiratur per se aecis a tergo impulsus concluditque negativam partem contra Auen-roem. Nam coiri elementa, de quae ex iis, concreta sunt corpora, qua talia, a prog nitoribus interuentu suarum sormarum intro ad loca propria moueantur, non cst cur per se aerem ad id requiri arbitremur. cur autem mavifestum, cre. Cum ex iis, quae hactenus dii putata suere ponendum sit dari tum motum . tum generationem : & neque omnia cinni , neque omnia ortum effugere , sed quaedam generari , quaedam non : addit mundum ex iis esse, quae gigni non pollunt: alioqui antequam produceretur, extitisset pis i vacuum, et pie iactu aptitudinem habet, ut lib. 7. Pl
corum. cap. a. quael arti c. 8. plurimis argu
mentis ex professo ostendimus i nou est, cur sublato acre, motus omnis per vim effectus cesset. Occurre- dum imprimis, videri Aristotelem tum hoc loco . tum sibi, ut in lib. de Somniis , de de Diuinatione per somnium .Et in Problematis seo. M.quaestio. 6. dein qu stione Mechan. quaest. 33. nimis inclinasse in eam sententiam . quae asserit proiectoris impetum in solum aerem recipi. Deinde responderi potest, illius inente ene, dempto a ire violenta motum no simpliciter
modum intensionis, uam nuc habet, cum ebeat destitui corpore a tergo urgente, leius impetum magna ex parte iustentat augetque. vel dicendum ronunciatum id ab
434쪽
eorporibus inclusum, ut Democritus S Leucippus admittebat:sed auulsum ac separatumi rebus,cum istiusmodi vacuum nihil aliud sit, quam spatium non repletu corpore, aptutamen repleri. t Aliud enim ex Prcoccupat,quod quis respondere posset, videlicet eum unum corpus ex alio generatur, ut ex aere aqua. dati tunc vacuum , si ratio Paulo ante adducta
non omnia generationem subeant, reliquum esse ait,ut quarum rerum generatiost , de quaenam eius causa detur, exponat, . ac primum fututae doctrinae ordinem me thoduui 3ue declarat. D nitio Tum definit elemen stimentι. tum hoc modo : Elemctum est id in ouod caetera corpora Jiui-ἐuntur, in quibus p tentia . aut actu inest,
ipsi in vero in specie dialeis a. est indivisibile.Ait enim definite se
elem tum corporum: quia elementum multifaria sumitur,ut constat ex iis, quae docet lib. .Metapli. c. . sunt enim elementa scietiarii, dc demonstrationu, elementa litteratu, clementa naturalissi retii. ut alias huiusvocabuli notiones omittamus.
Explicati' Inq. ii Aristoteles eled finitie M. menta ilicsse actu,vel potestate in mixtis: quia vito horum modorum re vera sint, nondum statuit. Asserit elementa non diuidi, seu dissolui in partes specie diuersas, quia coni animal, V.G.diuidat ut in caput, pedes, braclita, exteraque membra,
435쪽
neque omnium , neque nutrius simplicitergenera- inornetum babet. Oe
tisnem corporis esse. Impos biti est enim omis
corporis generationem esse onm ct ex eo . potentia quia separatum potest. Luo enim in loco id, quod tale erat, ut aquam ex generatur erit, cum uerit ortum, in hoc prius va- aexe,qui potestate erat
cuum esse, si nullum sit corpus, necesse est. Aliud
enim ex alio corpus feri potest,velut ex aere eris: mam subeundam in sese omnino ex nulla adia antedidente magniscidine potentiam aptitudi- sieri, imposilibile est. Maximἡ enim ex potentia nEmque habebat: α
potentia corpus , non sprius aliud corpμπ Mo . eorpus succedere in los aratum vacuum erit. cum alterius: non autem in spatium omni corpore vacans, sicuti admittendum foretsi tota corporum uniuersitas denuo per generatione constitisset. Haec ratio Aristotelis haud quaqua concludit non Rari x A pontuisse totu mundum corporeum initio temporis a Dco procreari. nec item ristoralis nisconficit, sequi ex noua re tu molitione ante mundi ortum fuisse vacuum. Quia coeludere. vacuu est locus n5 repletus corpore. aptus tame repleri:at ante mundi creationem nullus erat locus : cum nulla res praeter Deu extaret esto iam tuc daretur spati qm imaginarium, ut 8.lib. Physicor. exposcimus, quod tamen ad rationem vacui no sat est. vi constat ex iis,quet a nobis .eiussem operis lib. tradita sunt.
REctat' autem dicere, quorum est corprum generatio, quam ob causim est. Ckm i itur in omnibus cognitio sit per prima: prima vero eo rum, quae in misint elementa, prius quae nam, circursimi trilium corporum elementa, deinde quotct qualia sunt, considerandum esse videtur. Hoc utilem dilucidum Ferit, si si posuerimus quaenam sit ipsius elementi natura. Si igitur id corporum elementum, in quod coera corpora diuiduntur, in quibus inest potentia , aut aflue hoc inim viro
modo si habet, adhuc ambigitur : ipsum autem est in 'ma diuersa indiui ibile. Tale quid enim
omnes ipse elementum, ct in omnibus dicere το-
Iunt. . auodsi id, quod est, dii tum est elemen
tum , talia quaedam corporum esse secesse est. In carne enim ac ligno, similibus, inest ignis p rcntia, atque terra. Mani te enim ex illis hac' gregantur. Iu igne autem, caro, aut libensi tan inest, nequepotena ineque alicsi enim esset regaretur. e Simimembra, ut in paries suo modo specie distinctas: eo tamen pacto elemeta secari nequeunt.Vt planum est eum non constent partibvx dii limitatibus. No est autem e ut hoc iloco in istiusmodi definitione fusius explicanda imaiore munia ea de re in lib.de Ortia de interitu accuratὸ. α ex professo agendum sit
Ex tradita elemeti definitione colligit dati aliqua elementa, quia
quaedam inueniuntur corpora, quibus praedictae conditiones conueniunt. Nam in ea
Quo pacto . de in quolibet alio mista in ele-
mixto insunt ignis, dc menta resti terra, aliaque eiusmo- uatur.
di , quae quidem ibi. potentia continxtitur, sicuti videre est in dissolutione animalis, quodc4m interit, in puluerem abit, in humorem, vaporem, ac spiritum, seu paries igneas, quae omnia terrae, aquae,am ignique respondent: α tamen haec Pratuor in alia non tesoluuntur. Quo fit, villaec iure elementa dicantur.
436쪽
uiu a Similiter neq)si una. tantum eti- Quia veterii nonnulli. xt Thales,vnu tantum mo8o elemetum omnium rerum potuere, addit, licet num tantum foret elemetum,
ut his in philosopbis vitam fuit, non proinde dicendum copreliendi in illo, actu vel facultate alia corpora. Damque licet ex elementis caro α lignum fiat, non tamen id sat est, ut haec in illis , et i m citet late esse dicatur: ised oportat expendς Qipsu goneratiouis modum: 'siquide non suLiscit qualibet i r ta ne
per resolutione. Quo pacto mixta non fiunt ex clementis, cum illa ex his non prodeant.
Subiicit Anaxagoret dia Empedoclis sententia de elementis corporia, ait l, eos inter se dinientire. Empedocles
CAPITIS IMExplanatio. Onseri , ' autem Ele ta non est. Docuit quid esse in nit . sit elemetum . de quod clementa sint, nunc expendendum sibi ait, vitum miti sita sint, an
certo numero coprehendantur,& si delini . in ex: stant,quinam eo e . rum sit numerus. h Primum i tu . Oste- dendum primo ait cle, mcnta non ὀsse infini ta colatandum qidog- ma Anaxagori, qui Vo m. luit partes similiti ratiotium cste elementa rerum id igitur refellit, quia,ut ex elem etidefiuuione castat, nullii copositum est ele
437쪽
' Similiter neque si unum quid solum sis tale, in enim statuis quatuor. Opinio Empellis est reque et limsi caro, t os aut quodvis caere et Iam di clumcnuigata tesser
nus este permixta. Medo lis de elo I. , tacite principi ex qui mentis. Etrorum erit, inesse potentia coVim se est dic m bus e tera con starent. Anaxagora. sed antea quisvam sit generationis modus, est con- Anaxagoras posuit a- templandum. 4 1 naxagoras autem de elem lia corpora homoeetis cotrario modo atque Empedocles dicit te enim 'ς cm & oua,
ignem Er terram, caetera' ei; demser et corpora rum, ignem veto sue elementa corporum esse .u omnia ex hisce constare aethere, aerem, a qua dicit. Anaxagoras vero comarium asserit,ea enim & terr in carnibus, of
quaesiuit similium partium ligna, inquam, carnem ct os, v quaeque taliam, elementa esse dicit:aerem
autem Er ignem, rum atque caeterorum omnium seminum mixtum e se. Utra que enim inomm eae
uniuersis inuisibilibus similium partium cogregatis e se dicit.Quapropter omnia ex his ei e censit ignem enim cr aetherem idem appellat. φ Chm autem omnis naturalis corporis sit proprius motres, motus autem partim plicessint, partim mixti: ct mixtorum sint mixti, implicium simplices patet corpora simplicia quaedam esse. Sunt enim ct simplices motus. Quare er elementa esse, cur elementa mi, constat,
bat enim partes tali si corporum similarium magnitudine insectiales, numero infinitas semina esse omnium,quq in natura apparet ita ut per eorum e mi, stis,in quibus laici, secretionem, omnia corpora pliysica sensibus obnoxia gignerentur. e Cum autem. Rectius Prafertur Empedoclem sensisse Empedocles ait, qua Anaxagoram. Anax gor Etenim cu omnia corpora aliquem sibi proprium natu talemq; motum vendicent: cumq; alij sint motus simplices. ali j inii Datque hi mistis corporibus, illi simplicibus conueniant: constat aliqua esse corpora simplicia. Tum deinde. quia motus simplices, qui sunt a medio & ad medium, proprii citre elementorum,quet Emped cles flatuit, planum relinquitur eius opinionem magis esse Wcritati content neum : proindeq; asterendum aliqua ei se elementa in rerum natura.
dum esse ridetur. Et primum eos, qvi Vm-s ' esia sid. '
milium 'artium elementa 'ciunt , ut Anaxago- testimitares elementa TV,in dium asseramus, Memo enit' eorum Pi rer m n 'proin O de, 'it erat; re ste: accipit elementum. Uid iis buit ea inlinita consit evrm)2 m:ιlici mixtorum corpor Am ut carnem,
438쪽
is IN III. LIB. ARIST. DE COELO.
tam specie . quam numero sumere consueuerunt: alioqui nulla esset methodus, ratione docti inet ab eis tradita . - Praterea si corpi . Finita esse elemcntaliu te an modum probat. Ea , quorum dis
serentiae certo numero continentiat . finita
Elometorum sunt sed diaereti et ele-aebs inua D mentorum continen
midum, ut in libris de Ortu & interitu fit sus
explicabitur igitur e- semeta sunt finita Aduerte non esse metem Aristotelis quatuor primas qualitates esse essentiales elemetorum differentias: sed natiuas eorum proprietates, essentiae comites atque indicta, quatenus unaquaeque carum
in summo gradu spectata uni elemeto de
439쪽
'tar in ita nec se est. Omni genim eadem Opedocles Ecere conatur. Cum enim ibo ct hoc j .
cto non onini a ex similes partes halentibus ore accidii faciem enim non exsci bus cimi, nec aliud quidquam eorum, qua secundum naturam sunt figurata patet longe melius eseerincipia 'cere Iinitaloe haec quam minima ,si eadem omnia demonstrarip pnt quemadmodu G thema- tiri censint. Seper enim aut forma, aut quantitate, ita principia sint. β Praetereasi corpus a corpore diuersimpropriis di serentiis dicitur,corporum
autem di seretia μι sinita sit sis enim serabili Audi feta atque hac sunt ita, qRod quide demon-
j etur oportet pater Er elementa necessario essemnita. ς ut vero neque ut alio qui radicut, ut Leuctrius,ac obdentes Democritus,ea,quae accido co tanea sol rationi. Primas enim magnitudi- s,multitudine quide in ira magnitudine aute dius iles esse dicut, neque ex una multa *ri,ne ae ex multis onysid harsi coplexione mut/tione-ve omnia nerari. Et hi nanque quoda-do numeros τι iuersi, quae sunt, atque ex numeris Iaciunt esemm no dilucide dιcunt, horta ne dicere volant. Et insit percu figuras corpora di erant gurae vero sint infinita infinita ipsa simplicia corpora esse dicunt. Quanct aute est unius lusique elementi Rura,nihil de inerui, se igni
solum rotunda tribuere figura. Aere vero, aquam,
ac caetera magnitudine paruitates, diuisere quia natura in ta est, ut omnium Deuelementρrum. ὀ primum igitur ide Er ipsis error comitari via aetur, non 'ita ipsa principia sumere,cum omnia eade ipsis dicere liceret. Deinde si corporum di serentiae nosint infortis patet clemeta infinita noe se 'P rex ea iudιuulua corpora ose dicetes , Maia malicissiletiui uersatur, o pluras consequa jus opinionem omnisi ea sit, 2 eorsi, qua sens et identur,e medio tollant, ne se est,de quibus ante diximus in hisce, qua de tempore motu-ve fiunt dicta.
At vero nequa. Re- fert opinionem Leucippi de Democriti, qui principia numero in inita, magnitudine insectilia, quoru concursu de coitione, Omnia precrearentur, inuexere..Hos autem Leu-rcprchendit: quod. 5: De ii obscure , re ipsa ta mocrur.
Incu, omnia ex nume Lis componebant per
inde est enim res naturales ex indiuiduis partibus, atque ex viaitatibus, proindeque ex numeris , quorum ex partes stant . consti
ila corpora liguris dis runt. ferant, de has numero inluxitas este contendant, utique simplicia corpora infinita fac unt , sed quam ligu
exponiat igni tantum globosam . atque ro
tundam attribunt, ae- avre in autem dc aquam, caeteraque Omnia ma-
gno dc paruo, no sormis disi inguunt,aie tes ex minoribus co poribus aerem, Ex marioribus aquam: atque adhuc ex maior ius terram esse cona politam: de Ius conitare uniuersa, figurarumque naturam: ini nitan . et cmento unitasse seminarium quod da melle. Prinum tritur. Superiores Plialosophos in eo primum decipi. quod cum sine vis
lo incommodo finita principia siue elementa facere possint , ipfii ta tamen inuexere. Deinde, quia eatu clementocum disserenti e certo numerQcormireantur istant enim calidum & frigidunt. siccum de humidum, ut superius dimini tuit nequaquam elementain: inita elle possunt. Item quia repugnant Theorematis Matiunii ilicorum Mierentium nullum dari corpus minimum , seu quod in alia: ui- Co. i. Com. b. de C lo. G g g iuuiu
440쪽
Elemdia non Prat Ma neruo Docet Philomelios illos in eo etiam secum pugnare, quod distu 3 f- dicant elementa infinita esse & liguris distingui. No enim haec duo stare ponguru, sunt: cum primae corporum figurae, definitae ac determinatae sint, utpote ex pyrami
tradi h Et in ver tontra Ia. Leucippum de Dono eritum, non talia tantiim , sed inter se contraria , oc pugnatra dixive ait, dum elementa insectilia elle &magnitudine, paruitate J inter in distingui alle-ruerunt. Non enim si ita se habeat, alterum ex altero gigni poterit , ut ipsi praedicant: siquide in generatione maiora corpOCa,ex quibus alia secernuntur & generantur, deficient , minuciaturque , cum tamen id, quod . individuum et , nec secari nec minui
Expia tro. Vomam ' autem. Decreuit eleme
ta no esse infinita.Nuc Vtrum Vnum, an plura sint, in quaritionis vocat : primum', refert sententias arbitrarium latummodo una elle. Sed in his neminem proseri, qui terram elecu. Vnum m tuiti potuerit, qui elemeu k lo' ut in primo libro Me- μ e. taphylicae cap. 7. ais r-mat,nullus ex antiquis ritilosophis,qui unum istam principium in xere, principi3 rationcm te attribuat Cu
ius rei causa fui illa videtur, quod terra nimiuiri com- . , l pacta Text. '.