장음표시 사용
111쪽
De usu 'cum . exceptis nominibus propriis voces nostrae nonnisi cum universalibus conjungantur ideis. EX. gr. Iiber mensa, speculum , homo
anima be. sunt voces cum universalibus conjunctae ideis. g. IO . Nihilominus harum vocum tanta multitudo est, ut linqua latina circiter quindecim, Vernacula, circiter viginti & graeca circiter triginta numeret millia.
D f. Pone Germanum aliquem comvenire Gallum, ita ut Germanus raram. .germanice, Gallus autem gallice loquatur : neuter sane alte a
intelliget, nisi uterque alterius quoque didicerit linguam. Cam. sa in eo est , quod Germanus cum vocibus gallicis non easdem comjungere potest ideas, quas Gallus cum iisdem conjungit. Si ergo alter alterum loquentem intelligere vult, necesse est, ut uterque cum iisdem vocibus eaSdem conjungere sciat ideas. Ea propter vocem aliquam explicare
112쪽
nihil 'aliud est , quam indica-
i re ideam , quae cum voce ista so- ' let conjungi.
g. II9. , Pone disos multum dispiatare dei Fide, quorum alter per fidem intelligit doctrinam ad normam Ueri hi divini attemperatam, i. e. - dem, quae creditur ; alter vero fiducialem ingratiam Dei per Iesiam Christum partam assensum, quem, Spiritus sanctus operatur in cordi, bus, i e. mem , qud creditur: mai-- nifestum est, quod non uterquου cum eadem voce eandem conjum, gat ideam, Ut adeo alter alterum, intelligere nequeat. S. II 8. odsi . jam eorum alter assereret, quod hO- mO Voluptuosus possit habere fi dem, alter autem id negaret, Loi gomachia inter ipsos oriretur, i. e. i decertatio de propositionis alicujus . veritate, de qua litigahuri non es- . sent, si se mutuo intelligerent, i. e. se easdem ideas cum iisdem vocibus' refungerent.
113쪽
νιβ. Qui ergo Logomachias evitaro cupiunt, ideas suas, quaS cum UO- cibus conjungunt, si is indicare debent ; id autem est explicare voces sura.
mi suasis idea , talis Terminus. igitur cum Termino aliquo idea obscura conjungitur, Terminus ille adpellatur obscurus; quando autem clara, clarus. EX. gr. Scholasticorum anima vegetativa , Entelechia Aristotelis sunt Termini obscuri, quoniam obscu- rae cum iis conjunguntur Ideae.
Isti,n Si idea est obscura, 'rem per eam. Termini ob- repraesentatam ab omnibus aliis di- ι .. ...,. stingUere nequeo. f. 67. Quoniam ergo Terminus obscurus cum idea obscura conjunctus est, G. III. per Terminum obscurum id mihi repraesentare non possum, quod alter sibi repraesentat, adeoque illum intelligere nequeo i g. II 8. Termini ergo obscuri istelligi n queunt. g. I 3.
114쪽
Fieri potest, ut ego vocibus: Vita Christi in nobis, claram Conjungere queam ideam, e erientia scilicet edoctus. g. 73. Alter experientia destitutus obscuram cum illis vocibus connectit ideam. Illi ergo est terminus obscurUS, mihi vero clarus. S. I 2I. Termia
nus ergo mihi clarus, potest alteri es
Obscurus. 6. Ia Clarum & obscurum esse, sint Termini relativi, pendenteS a cognitione hominum, quibus aliquid vel clarum est , vel obstu rum. Quodsi homines non ea essent arrogantia, ut intellectui suo, arctis circumscripto limiti hus, suae Ue experientiae saepius insussicienti nimium tribuere vellent ό ut adeo sibi persuaderent, fieri posse, ut alii claram habeant ideam, ipsi autem Obscuram a multis sane sibi cavere possent litigationibus atque Peccatis.
115쪽
explicatione intelligi nequis.
g Levitas hominum in sermocinando fecit, ut cum Uno eodemque Termino non una eademque semper conjungatUr idea. Ita eX. gr. Mundus nunc universum hocce, quando dicitur : Deus creavit Mundum; vel Mundus est opti mus; nunc homines tantum, qUando dicitur : Deus amavit Mundum&c. denotet. Talis Terminus, cum quo non Constanter eadem conjungitur idea, dicitur: Vagus, indeterminatus , aequivocus. E contrario TerminuS, Cum quo constanter eadem conjungitur idea, adpellatur Fixus, determinatus, tinivocus. Ex. gr. Globus in Mathesi constanter denotat corpUS,
cujus omnia superficiei puncta
a centro aequaliter distant. I 26.
Quodsi quis indeterminata oce Mundi mihi diceret : Mundus hic non est optimus, intelligere istum non possem, ignarus quippe, utrunt hypothesin istam, de Mundo opti-
116쪽
feu Terminorum. Io 3 mo, negare, an Vero utrum per Terminum, Mundus, tantummodo homines eorumque malOS mo
res indicare velit' Necesse igitur es set, ut Terminum Mundi expli-Caret. Terminus itaque vagus sine explicatione intelili nequit. S. I 27
Fere Omnes omnium linguarum termini abierunt in terminos vagOS& indeterminatos, ita ut non pauci elatina, gallica &c. lingua decem, imo viginti habeant potestates. Horrenda sane haec est rerum con
fusio, & in addiscendis linguis difficultas fere insuperabilis ; si ibest
autem etiam Occulta Dei manus dirigens, qui hominem per varios labores in rebus hujus mundi eo citius defatigatum esse cupit, ut ad meliora suas appetendi vites ex
Terminus Lucis proprie denO- mstat aliquid, quod res circumstan--- tes facit visibiles. Quoniam itaque Imprurius intellectus, tanquam facultas
117쪽
ro4 De usi Vocummae res sibi repraesentandi, aliquidsmile habet cum luce, quae reS visibiles facit, etiam intellectus adpellari interdum solet Lux animae Quivis autem facile perspicit, quod in casu priore Terminus Lucis proprio adlii beatur sensu, in posteriore autem casu, improprio sensu. Datur igitur nova Terminorum di- visio. Terminus Proprius est, qui Cum ea conjunctus est idea, cui indigitandae primum & originaliter est distinatus. Terminus Impropriusseu Metaphoricus est, qui cum ea conjungitur idea, quae aliquid simile habet cum illa, cui indigitandae primum & originaliter est
destinatus. ex. gr. terminuS: UUl-
Pes, jam animal quadrupes, jam
a b Etiam id auget linguarum discendariun dissicultates, quod tam frequens Terminorum impropriorum L. Metaphoricorum usus est inter homines. Omnis similitudo etiam ex parte dissimilis est , M-
118쪽
Cundum tritum adagium. Saepius itaque fieri potest, ut Metaphoricis decipiamur terminis. g. I 3O. Quoniam itaque Terminus -- propriuS non cum ea Conjungitiar tarminus idea, cui indigitandae originaliter fuerat destinatus; g. 128. reseren- sine explisadus est ad eos Terminos, cum quibus non constanter eadem conjun-
gitur idea, & hinc est Terminus Vagus & indeterminatuSII . adeoque Me explicatione intelligi
. Variae adhuc dantur Terminorum divisiones, quae quidem non omnes ejusdem 1unt utilitatiS. Ita pum eri I. Termini, qui multiplicem habent potestatem, dicuntur Homonymis ex. gr. Lupus
xranat eit, ein &c. hujusmodi Termini ergo sunt
119쪽
1οι De Uu Vocum a. Termini, quorum alter ab altero, servata istius generis significatione, derivatur, dia' cuntur Paronymi. EX. gr. Eruditus, eruditio. 3. Termini eandem potestatem habentes dicuntur Synonymi. EX. gr. numen, fluvius.
4. Τermini Categorematisi dicuntur illi Termini, qui talem denotant ideam, quae
per se potest intelligi. EX. gr omnia si1bstantiva & iubstantive posita. 8ncategoreuratisi vero dicuntur Termini, qui talem denotant ideam, quae h per se: non est intelligibilis. EX. gr. particulae, adjecti-
va, casus Obliqui, &c. . . Terminus complexus constat uno pluribusve terminis com
denotant ideas. EX. gr. l pis calidus. IncompleXuS vero constat uno pluribusve te minis comptatis , unam tan-- - tummodo ideam denotantibus. EX. gr. aurifaber. 6.
120쪽
6. Terminus Finitus est terminuS, qui certam & determinatam denotat ideam. EX. gr. Discipulus. Terminus im itus est terminus qui nul- lam certam & determinatam . denotat ideam. ΕX. Fr. Non homo. Indicat, quid res aliqua non sit, non vero quid
. Terminus Mnparatus est terminus , qui intelligi nequit, nisi alium adjunxeris terminum , cum quo compararia. Ex gr. Roma major est. Terminum, Major, intelligere nequeo, nisi illi adjungatur alius Terminus aliam quandam V bem denotans. Teminius
Absolutus est Terminus, qui . per se intelligitur , quoniam