Elementa philosophiae rationalis, sive Compendium logicae. In usum publicum Scholarum Wirtembergicarum adornatum

41쪽

De Ordine, Methodo

dentibus sua petit principia. Methodus Philosophica dicitur isteri zbh; 0rdo, quem philosbphi in traden--. dis suis doctrinis sequi . solent. 9uemadmodum g. g. 3 . 3ς. 36.i ostensus fuit ordo, QUO OmneSPhilosophiae partes se invicem CXCipiunt; ita nunc etiam ostendendus

est ordo; quo quaelibet philosophiae pars speciatim sit pertractanda. g. 38. N .r. Qui philosophiam vel discere cu- ais: issis is docere , a principiis exor.

rurus rar- diatur necesse est, e quibus seqlientia facile demonstrari possunt; si

Dis . sunt, necesse est ipsa principia esse satis distincte percepta. Si autem principia satis distincte perce. pta esse debent, necesse est ut ea, , quae non satis distincte aut percepta aut tradita stini, antea distincte percipiantur aut tradantur, i. e. definiantur. Ergo qui philosophia tradiare cupit , terminos ignotos vel nou

42쪽

atque Stilophilosophico. 3 2 satis diglincte perceptos ante omnia de ire debet. g. 39- iii, philosophiam vel dissicere et1- -.pit vel docere, desis ire tenetur terminos obscuros & ignotOS, g. 38. ,- ἡ Si ergo dantur termini, qui vagi sunt, & multiplicem habent potestatem, ut intelligi nequeat, qua potestate hic & nunc sint adhibiti,

necesse est , ut illos antea determinet; i. e. significatum eorum indicet. Phi- .losophiam ergo tractaturus terminos vagos debet determinare.

EX. gr. VOX, Mundus , nunc praesens Universiim , nuac homineS tantum in universe , nunc homines tantummodo malos &c. denotat;

quodsi jam philo phiam tractatu-

rus termino Vellet uti, no

cessario potestas ipsius antea tiberet ab eo indicari, i. e. determinari. f. o.

Leges igitur Μethodi Philoso

phicae sunt sequenteS: I. Omnes termini vagi &obscuri definiantur atque determinentur. a. Omnes

43쪽

philosoph.

naturalis Mathem.

eadem est. Def. Milus Phἰ-ksophicus.

3 a De ordine, Metorio a. Omnes propositiones ex indU- bitatis principiis invincibili. modo demonstrentur, g. ao. n. 3. q. i

3. A principiis fiat initium, & ab

iis pergatur ad demonstratio- neS & conclusiones. f. I.

Quoniam itaque Methodus Mathematica easdem leges sibi praescriptas habet, patet, quod Methodns Mathematica atque Philosophica sit

eadem Methodus. Eundem scilicet intellectum, & eidem intellectui easdem leges atque regulas dedit omnipotens rerum omnium Modorator,&Matbemat eis & Rbilosopbis. Et eam ipsam. ob causam Methodus Matbematica γ Philosoplica non alia est ac Methodus Naturalis. Dicitur etiam Methodus Demonstrativa, scientia ei, erudita, Summatica. q. a.

Stilus philosophicus est ille modus cogitationes sitas vel scripto vel ore eXprimendi, quem .philoibphi sequi solenti f. 43.

44쪽

atque Stilo pbiloso leo. 33 3. Ex hactenus demonstratis , sequentes stili philosophici leges evidenter fluunt:. I. Stilus philosephicus quam maxime studeto perspicuitati, ' g. 382. Evitato itaque, quantum fieri potest , Omnes terminOS Obscuros, VagOS, atque metaphoricos. g. 38.39. 3. Elegantia stili, ubi perspicuitati obest , huic cedito.

Ex hac brevi introductione facile intelliguntur, requisita Philosophiae

I. Naturalis eapacitas , ut absque longa mora & solide omnia intelligat. . a. Sincerus ardor omnia solide& ex principiis cognoscendi. et. Apta informatio, secundum 6. o.

. 4. Diligens Iectio librorum solide

scriptorum.

Requisita Phi vhia

45쪽

3 D. Ordine , Methodo s. Rigidum atque impartiale

principiorum examen , Ut nihil nisi demonstratum admittatur , Omnia accurate perpendantur , sollicite repetantur & examinentur, Praesupponitur autem heic moderata libertas, tum in inquirenda Veritate, tum proponendis dubiis, ratione sua utendi. 6. Frequens repetitio eorum, quae semel bene percepta siliit. . Sinciens exercitatio in Mathe

s Arithmetica praecipue &

Geometria. Utuntur enim

Mathematici methodo philosophica, g. I. quapropter Intellectus isto exercitio aptus redditur ad meditandum. Praeterea in regno Mathematico nullum est itudium partium, uti in regno philosophico; Veritates Mathematicae nostris non litantur cupiditatibus,

uti interdum hypotheses philosophicae. Quid enim damni

nobis exinde enascetur, quan-

46쪽

atque Stilo philosephiso. do Quadratum Hypothenuia aequale diuobus Quadratis ca- 'thetorum φ8. Sincerae neces, quae fundantUr ad Deum patrem lucis & datorem omnium rerum bonarum. Qui enim nobis intellectum nostrum dedit, ille profecto nobis etiam id dare

Poterit, Ut intellectu nostro bene ac recte utamur. 9. Fidelis executio atque praxis earum quas cognovimUS VC-ritatum, atque officiorum erga Deum, nos met ipsos Zc erga alios. Haec modo recensita Philosophiae cultoriS requisita vulgo quatuor sequentibus comprehenduntur Vocibus: I. φυσις. 2. g. S.

Usus philosophiae generaliter in

eo consistit, ut I. Accuratiorem, quam quidem vulgo fieri solet, rerUm nobis comparemus cognitionem, C a adeo-

47쪽

as De Ordine , Methodo

adeoque etiam e rebuS Omnibus majorem capere fructum queamus ; nam philosophiares docet solide. a. Aliorum sententias opinionesque probe examinare disca- .mus i nam in philosophia omnia primo debent demonstrari. 3. Nobis met ipsis a variis erroribus atque damnis caveamUS;

nam in philosbphia omnia &

definiantur & demonstrentur necesse est. q. Deum, ejusque in univer hocce manifestatam gloriam eo luculentius cognoscamuris. 46 ormus phil/- Speciatim autem Usus Philoso- omnibus omnino scientiis atque artibus humanis conspicitur. iQuoniam enim nihil est sine ratione sussiciente, 6. q. Cognitio autem rerum & rationum maxime per philosophiam acquiritur, ne- gari omnino non potest, quod philosophia ubique largas fundat utilitates, si quidem roru applicetur.

48쪽

Elementa Logi Cae.

INTRODUCTIO

LOGICAM.

S. Q. OUotidiana docet experientia,

quod homines, qui nulla Un--υ- quam Logicae precepta didicere, imo ipsi infantes, qui nulla prorsus adhucdum usi sunt institutione, Verum a falso queant discernere. Cum jam id non possent, nisi viribus intellectus sui uterentur, patet omnino , quod homines a natura facultatem habeant, utendi viribus intel- Iectus sui, in discernendo vero atque false, Haec appellari selet Logica Naturalis cinnata.

Dic quaeso i Cur vel pueruli frustum lapidis, pro fiusto siacchari, item . partem dimidiam pomi, pro .integro pomo sibi obtrudi non patian-C 3 Lur'

49쪽

Datur Let1- ea Natura

3 8 Introductio in Luscam.

tur Θ Certe non alia eX causa, quam quod naturalem habent facultatem discernendi Verum a falso.

Docet etiam experientia, qUod haec naturalis capaeitas in uno homine major, in altero minor sit. Dantur pueruli, qui vix capere possunt, quod bis duo libri sint quatuor. Eorum adeo capacitatem Oportet esse multo minorem, quam quidem aliorum. g. 49. Docet porro eXperientia, quod multi homines praxi quotidiana, commercio cum aliis, variis item negotiis tantam sibi comparaverint promtitudinem utendi intellectu suo , Ut vel iis, qui multo labore Logicam didicerunt, plane nihil cedant. Facile est allegare exempla, rusticorum, artificum aliorumque in vita civili degentium, qui admodum bene ratiocinantur. Haec promtitudo recte utendi viribus intellectus in cognoscenda veritate dicitur Logica Naturalis Aequisita. s. o.

50쪽

Introductio in Logicam. 3s

fieri possit, ut quis intellectu suo

recte utatur , utut Logicam non- di mnara.dtim didicerit Z Patebit id, quando ad actiones puerulorum attende- mUS. Puerulus aliquis lectionem aliquam memoriae suae mandare tenetur. Incipit ergo istam legere atque relegere. Quoniam vero istius commilitones garriendo atque strepitando impediunt, quo minus

istam lectionem satis distincte sibi

repraesentare memoriaeque imprimere postit, consilium capit abeundi in conclave quoddam , ubi solus esse suumque negotium urgere possit absque arbitris, qui vel ocuIis vel auribus ejus obversari possent. Denuo igitur lectionem sitam legere atque meditari incipit, atque mox animadvertit, quod jam multo melius istam capere possit. Quis huic puerulo hocce consilium dedit, ut solus abeat φ quis. illi manifestavit, quod commilitonum susurratio strepitusque impedimento .