장음표시 사용
41쪽
tur ex hoe, quod per rationem concupiscentia east iis natur, quae ad modum Pueri est refraenanda, ut patet per Philos in I. Ethic. ce. υInto. I. in hoc a tem ratio virtutis humanae consistit, quod sit aliquid secundum rationem modificatum , ut ex supra dictis patet: c 64.ar. I. Unde manifestim es, e Birarem Uso virtutem
Ad primum ergo dicendum , quod castitas eonsistit quidem in anima, sicut in subiecto , sed materiam
habet in corpore . Pertinet enim ad castitatem , ut fecundum iudicium rationis , & electionem voluntatis aliquis moderate utatur corporalibus membris.
Ad secundum dicendum, quod, sicut August. dicit in I. de civ. Dei, ce. r8. pM med. D. S. proposito mmimi permanente , per quod etiam eouus sanctifeμι meruit , nee ipsi eo poν aufert fanctitatem υistentia Iibidinis aliena , quam fe at perfeυerantia continensia sua. Et ibidem dicit, quod est virtus animi, sitiae comitem habet foνristidinem, qua potius quaelibet mam
Ad tertium dicendum, quod, sicut August. dicit iticontra Iulian. cc. 3. inter prine. . med. to. 7. A
se, tit se in Hiquo veνα virtus , niti fuerit iussus rAUt autem , ut sit iustis vere , nisi vivat ex fde.
Et ideo concludit, quod in infidelibus neque est v Te castitas , neque aliqua alia virtus ; quia scilicet non referuntur ad debitum finem: Et, sicut ibidem subdit, parum ante med. non ossetis, id est actibus, Bd fusus a litiis diseνnuntων virtute . Ad quartum dicendum, quod castitas, inquantum est quidem secundum rationem operans, hasti ratio. nem virtutis; inquantum autem habet delectationem in suo actu , connumeratur inter fructus.
EX artie. habes prἐmor quomodo per rationem deinstruas errorem quorundam Philosophorum , ut narrat Directorium In me. a. pM. q. q. dicentium rquod eastitas non est virtus. Seeundo habes : quom do per rationem ostendas , hunc merito damnari a
B. Augustino, in in arg. eon. Item a li, Judith I6. Erat etiam visitisti eassitati adiuncta: idest gloria magna. Item a I. Tim. 4. Im etaritate, in f e, in eastrate. Ubi per hoc, quod enumeratur virtutibus, intelligitur esse virtus. Item a Sap. O συam ptate aes cassa generatio , Κα quoniam apud Deum nora. . Deus enim virtutes agnescis, idest approbat'. Prem per hoc , quod de Susanna habetur nam , 3.
sal, quod a famam, di vitam praeponere callitati reo
42쪽
tusavit e immo , quod prae amore castitatis , & s mam , & vitam perdere, si opus esset, actualiter elegit , cum in petitione seniorum instantissime tentaretur . Mirabilia enim haec , in eomparatione actcastitatem , Susannam feeisse , signum magnum est quod castitatem pro virtute cognovit , hancque esse virtutem legentibus scholasticis notavit. Tertio vides et quomodo, &c.
Uerum easeitas sit virtus generalis. AD Secundum sie proceditur. Videtur , quod eastitas sit virtus generalis. Dicit enim August. ire Iib. de mendacio, ce. 26. a med. to. ι quod eassitas semimi in ordinattis animi motus, non subdens mafora minoribus: Sed hoc pertinet ad quamlibet viri tem. Ergo castitas est generalis virtus'. a. Praeterea. Nomen castitatis a castigatione sumitur Sed quilibet motus appetitivae partis debet castigari a ratione. Cum ergo per quamlibet virtutem moralem refraenetur aliquis appetitivus motus', vide tur quod quaelibet virtus moralis sit castitas. 3. Praeterea . Castitati fornieatio opponitur e sed fornicatio videtur ad omne genus Peecati pertinere. dicitur enim in Psal. 72. Peνdes omnes , qui forn cantuν abs te. Ergo castitas est generalis virtus.
Sed contra est , quod Macrob. lib. I. in somn. Scip.
c. S. ponit eam partem temperantiae.. R spondeo dicendum , quod nomen castitatis d. His seν accipitur. Uno modo proprieu Et se in qu dam Detariis visaως habens Deetalem materiam , scilicet concupiscentias delectabilium , quae sunt iu
Auo modo nomen castitatis accipitur metaphorice. Ficut enim tu eorporis commixtione consistit delectis aio Venereorum , circa quam proprie est castitas, Aeoppositum vitium, scilicet luxuria: ita etiam in qu
clam spirituali conjunctione mentis ad res aliquo consistit quaedam desectatio, circa quam est quaedamoiritualis eastitas metaphorice dicta, vel etiam spi-Titualis fornicatio fimi liter metaphorice dicta . Si ει mim mens homini v delectetur in spiritualiet tonitinctione M id, mi debet coniungi, stilicet ad Deum,& abstineat se ne delectabiliter aliis coniungatur eo tra debitum divini ordinis, dicetur eastitas spiritu Iis , seeundum illud secundae ad Corinthios i I. --
43쪽
h, QUIET T. CLI. ART. II. Fo. Si autem delectabiliter contra debitum divin
ordinis coniungatur mens quibuscunque aliis rebus , dicetur fornicatio spiritualis, secundum illud Hierem. 3. Tu autem fornicata es cum amatoribus multis. Et hoc modo accipiendo castitatem , easitas est g oeralis virtus: quia per quamlibet virtutem retrauitur mens humana , ne rebus illicitis delectabiIiter
Principaliter tamen ratio huius castitatis consistis in charitate , R in aliis virtutibus theologicis, quibus mens hominis coniungitur Deo.
Ad primum ergo dicendum, quod, sicut supra dictam est, cari praeci oe qu. t a. ar. a. concupiscentia delectabilis maxime assimilatur puero; eo quod appe litus delectabilis est nobis connaturalis, di praecipue delectabilium secundum tactum, quae ordinantur ad conservationem naturae. Et inde est, quod si nutriatur horum delectabilium concupiscentia, per hoc quod ei consentiatur, maxime augebitur; sicut puer, qui suae voluntati relinquituris Et sic concupiscentia horum delectabilium in xime indiget castigari. Et ideo circa huiusniodi concupiscentias antonomastice dicitur castitas : sicut & sortitudo est circa ea , in quibus maxime indigemus animi firmitate.
Ad tertium dicendum , quod objectio illa procedit de fornicatione spirituali metaphorice dicta, quae Dinponitur castitati spirituali, ut dictum est . c in corp. ar.
EX art. habes primo : quomodo per rationem instendas , merito a scripturis insinuatum esse, &Macrobio, quod castitas est specialis virtus. A Macrobio quidem: ut in ars. esnt. Vide q. l43. a. I. A scripturis vero per hoc , quod con numeratur virtutibus
specialibus. i. Timoth. 4. In chaνitate, in me, in casitate . Item per hoc, quod castitas describitur, tanquam quoddam speciale a lib. Iudith is. Erae ambuncta virtuti casitatis: ita, ecce descriptio ejus specialis , ut non eoς nosceret virum omnibus dieres viisse suae, ex quo defunctus es Manasses vir eius. Haee ibi. Quibus similia sunt in c. a 3. Iy eo ς-d eas im em amaveris : G pose virum tuum alterum nescio Meis. Secundo vides; quomodo ex iis, dic.
44쪽
QUAEST. CLI. ART. III. ΣΙARTICULUS III. 73QUtrum castitas sis virtus di incta ab absine uia.
a. di . aq. qu. a. ar. I. ad I . . vir. q. I. ar. q. cor. f.
AD Tertium sic proceditur. Videtur, quod castiistas non si virtus distincta ab abstinentia. Quia
Circa materiam unius generis lassicit una virtus. Sed unius generis videntur esse, quae pertinent ad unum sensum . Cum ergo delectatio ciborum, circa quam est abstinentia, R delectatio venereorum, circa quam est castitas, pertineant ad tactum, videtur quod castitas non sit alia virtus ab abstinentia. 2. Praeterea. Philos. in 3. Ethic. cc. vlt. to. S. o. Trinia vitia temperantiae assimilat puerilibus peccatis, quae castigatione indigent: Sed castitas nominatur a castigatione vitiorum oppositorum . Ergo cum per abstinentiam cohibeantur quaedam vitia intemperantiae , videtur quod abstinentia sit castitas. 3. Praeterea. Delectationes aliorum sensuum pertinent ad temperantiam , inquantum ordinantur ad dein lectationes tactus ; circa quas est temperantia Sed delectationes ciborum , circa quas est abstinentia, ordinantur ad delectationes venereorum , circa quas
est castitas. unde dicit Hieron. : cepi P. I 47. ad Amand. Hiqu. a princ. oe super illud ad Tit. i. Non mνnolentum, non percussorem , oec. menter , Θ gemitaIo sbimetipsis vicina sunt , ut ex vicinitata membrorum confoederatio intelligatur vitioriam . Eringo abstinentia , & castitas non sunt virtutes ab imuicem distinctae. Sed Contra est, quod Apost. 2. ad Corinth. 6. conis Numerat castitatem ieiuniis , quae ad abstinentiam
Respondeo dicendum , quod, sicut dichim est,cq.
I I. a. g. J temperantia est proprie circa concupisce urias delectationum tactus . Et ideo oportet., ut ubi
sunt diversae rationes delectationis, ibi sint diversae
virtutes sub temperantia comprehensae. Delectationes autem proportionantur operationibus , quarum sunt persectiones, ut dicitur in Dono Ethicor. ceae c. 7. eo. S. JΜanifestum est autem, quod
alterius generis sunt operationes pertinentes ad uissum ciborum, quibus natura individui conservatur,& operationes pertinentes ad usum Venereorum ,
quibus conservatur natura speciei. Et ideo castras,
45쪽
tiae es pisea desectationes υenereorum, es virtus d Rincta ab absinentia, qua es τὸν delectationes ci
Ad primum ergo dicendum , quod temperantia non consistit principaliter circa delectationes tactus quantum ad iudicium sensus de tangibilibus, quod est iusdem rationis in omnibus , sed quantum ad ipsum usum tangibilium, ut dicitur in 3. Ethic. c e. lo. o. S. Est autem alia ratio utendi cibis, & potibus, &venereis. Et ideo oportet esse diversas virtutes, Iucet sint unius sensus. Ad secundum dicendum, quod delectationes ven Teae sunt vehementiores , & magis opprimentes ra tionem , quam delectationes ciborum. & propter h magis indigent castigatione, & refraenatione ς quia siae is consentiatur, magis ex hoc increscit vis concupi. sientiae, R deiicitur virtus mentis. Unde Audust. dicit in I. Solitoq. e. io. cis. med. eo. t. Nibis esse sentio, quod magis ex arce dejiciae animωm virilem , quam βlandimenta faemine, αννονtimque ille contactus , μ e quo uxor haberi non potess. Ad tertium dicendum , quod delectationes aliorum sensuum non pertinent ad naturam hominis consere
andam, nisi prout ordinantur ad delectabilia tactus. Et ideo eirca huiusmodi delectationes non est aliqua
alia virtus sub temperantia comprehensa . Sed deleo elaticines et borum, quamvis aliqualiter ordinentur ad delectationes venereorum , tamen etiam per se ordiis vantur ad vitam hominis conservandam. & ideo e
iam per se habent specialem virtutem; quamvis illa virtus, quae abstinentia dieitur, ordinet actum suum ad finem castitatis .
EX art. habes primo , quomodo per rationem mstendas , merito a scripturis fuisse insinuatum et quod castitas est distincta ab abstinentia. Ut a. Cor.
s. seeundum quod dicitur in arg. eontr. Ubi scito, Praesupponi hoc, tanquam verum, scilicet, quod con- numerata necessario distinctionem ad invicem im- Portant . Neque enim possent connumerari inter se rnisi a se distinguerentur. Multiplicatio enim numinri fit ex eo , quod una res numerum unum faciens non est alia , quae facit alium numerum . Item I.
Tim. 3. Episeopum esse sobrium, pudicum . Eo, quod abstinentia, quae includit esse sobrium , distingui inea castitate, quae dicit esse pudicum, ar. 4. similiter
dic de eo, quod ibidem subditur, scilicet mulieres ρω-
46쪽
ussisT. CLI. ART. IV. 23Meas, sobrias , similiere, ad Tit. a. senes, ut ηπι δε-brii , pudici. Secundo vides: quomodo, &c.
AD Quartum sie proceditur. Videtur, quod pudiis
citia non pertineat specialiter ad castitatem. Dieit enim Aug. in I. de civ. Dei, cc. 8. a prine. to. I. quod puduitia es quaedam virtus animae. Non ergo est aliquid ad castitatem pertineas, sed est per seipsam virtus a castitate distincta. Σ. Praeterea. Pudieitia a pudore dicitur, qui videtur idem esse verecundiae: Sed verecundia secundum Damast. clib. a. orth. d. e. 13. est de turpi actu ;.quod convenit omni actui vitioso. Ergo pudicitia non magis pertinet ad castitatem, quam ad alias virtutes. 3. Praeterea ι Philos. dicit in I. Et hic. e. II. a princis es. S. quod omnis intemperantia geneνaliteν δὲ ma-x me exprobrabilis: Sed ad pudicitiam pertinere videtur fugere ea, quae exprobrabilia sunt . Ergo pudicitia pertinet ad omnes partos temperantiae, nouautem Gecialiter ad castitatem. Sed Contra est, quod August. dicit in lib. de Perse- erant. e. IO.'patiis a prin. es. 7. J Praedicanda σε 'pti dieitia, ut ab eo, qui habet aures audiendi , niis AH genitalibus membris illicitum perpetretur : Sed usus genitalium membrorum proprie pertinet ad cais stitatem . Ergo pudicitia proprie ad castitatem pertinet
Respondeo dicendum , quod, sicut supra dictum est. inarg. 2. nomen pudicitiae a pudore sumitur , in quo verecundia significatur . Et ideo oportet, quod pudicitia proprie sit circa illa , de quibus hominest
magis verecundantur. Maxime autem verecundantur
homines de actibus venereis, ut August. dicit in ra. de civ. Dei' e. I 8. to. s. J in tantum quod etiam con cubitus coniuealis, qui honestate nuptiarum decor tur, verecundia non careat. & hoc ideo quia motus genitalium membrorum non subiicitur imperio rationis, sicut motus aliorum exteriorum membrorum. Verecundatur autem homo non solum de illa commixtione venerea, sed etiam de quibuscunque siqnis
eius, ut Philos. dicit in a. lib. Rhet. ce. 6. pose med. to. o. Et ideo Pudicitia attenditur Proprie circa ve-
47쪽
Nerea , praecipue circa signa venereorum'; sicut sunt aspectus impudici. , oscula , A tactus . Et quia haec magis solent deprehendi , ideo pudicitia magis respicit huiusmodi exteliora signae ; c stitas autem magis ipsam veneream commixtionem . Et ideo pudicitia ad eas itatem ordinatuν, non qMasi virtus abissa di india , Bd sicut .exprimens easitatis eircum. I antiam quandam . Interdum tamen unum pro alio ponitur . Ad primum ergo dicendum , quod August. ibi acci- Pit pudicitiam pro castitate . . Ad secundum dicendum, quod quamvis omnia vitia habeant turpitudinem quandam , specialiter tamen vitia intemperantiae , ut ex supra dictis patet. c. q.
Ad tertium dicendum , quod inter vitia intempe-Tantiae praecipue sunt exprobrabilia peccata venerea ;tum propter inobedientiam genitalium membrorum tum etiam propter hoc , quod ratio ab hujusmodi
EX articulo habes primo : quomodo per rati nem ostendas . merito insinuatum fuisse ascripturis , & Augustia, . quod pudicitia pertinet specialiter ad castitatem .ia D. August. quidem : ut inarg. coni. Et ab eodem in Renula . Nec dicatis, vissabere animos pudicos γ si habeatis oculos impud cos: euia impudietis o sis impudici eoνdis es numerus . Et, cum se invicem sibimet, etiam tacente lingva, conspetiti mutuo corda nunciant impudicar et-aam, intactis ab immunda υiolatione corporibus , fugit easitas ipsa de moribus. Haec ibi. Ubi ab oppositis, id est ab impudicitia declarar R intentum, id est Pudicitiam : ia quod haec sit circa signa exteti ra venerea , & quod ad castitatem pertineat , cdm subjungit ly fugis rasitas. A scripturis vero insingatur I. Tim. 4. Diaconos semiliteν pudicos . Ibi enim de castitate diaconibus conveniente agere intendit Apostolus . Item Exod. ai. Quod si alteram ei aec perit .' proυidebit puellae nuptias, cur vestimenta ἰ σprerium pudicitiae non negabit . Hoc est : pretium castitatis , idest pro castitate ablata ab illa per fiolium suum : -cui prius ipsam puellam desponderat. Acundo vides: quomodo , Sc.
48쪽
QUAEST. CLII. ART. I. UAESTIO CLII.
De Virginitate , in quinque articulas dis a. Einde considerandum est de virginitate.
. Et circa hoc quaeruntur quinque. Primo. In quo consi nat'virginitas. Secundo. Utrum sit licita. Tertio. Utrum sit virtus. Quarto . De excellentia eius respectu matrimo-
Quinto . De excellentia eius respectu aliarum vir
ARTICULUS I. Utrum Virginitas eonfissat in integritate
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod Uitaginitas non consistat in integritate carnis. Dicit Cni ut .iu lib. de nupt, & colicui istan. c hab. in
Isis. ne S. Uttam. c. II. in princ. to. 6. quod virginitareue in carne corruptib:Ii incorruρtis urs perpetua meditatio: Sed meditatio non pertinet ad carnem. E go virginitas non consistit in carne. I. Praeterea . Virginitas pudicitiam quandam importat: Sed August. dicit in primo de civ. Dei; ce. I 8. a princ. to. I. quod pudicitio eonsi it in anima . Ergo virginitas non consistit in carnis incorruptione. 3. Praeterea . Carnis integritas videtur consistere
in signaculo virginalis pudoris: Sed quandouue absque virginitatis pra iudicio frangitur illud signaculum. dicit enim August. in primo de civit. Dei, cloe. cit. quod illa membra positini diυer is casibus vulnerat vim perpetie γ medici quandoque fatali vitulantes Me ibi faciunt , qua horret aspectus : Obsetrix et-ram virginis e&jusdam integritatem manu velut emplorans, diam inspicit, perdidit. Et subdit: Non opianor , quemquam tam suste sapere , ut'huis periisse aliquid exi imee etiam de ipsius eorporis sanctitate, quamvis membri illius integritate iam perdita . Ergia
49쪽
virginitas non consistit in earnis incorruptione. 4. Praeterea . Corruptio carnis maxime in seminis xesolutione consistit, quae potest fieri sine concubitu, vel in dormiendo , vel etiam vigilando : Sed sine concubitu non videtur perdi virginitas . dicit enim August. in lib. de virgin. cc. I 3. in princ. to. 6. quod virginalis integritas , ω per piam eontinentiam ab omni contubilia immunitas, angelica portio est. Em go virginitas non consistit in carnis incorruptione. Sed Contra est, quod August. in eodem lib. ce. 8.ἐn Mn. dicit, quod virginitas eo continentia , quakntegνitas earnis ipsi ereatoνi anima, oe earnis.vove- ών , consecratur, serυatur. Respondeo dicendum , quod nomen virginitatis avi rore sumptum videtur: Et sicut illud dicitur virens, S in suo virore persistere, quod non est ex superabu dantia caloris adustionem expertum et ita etian viris sinitas hoc importat, quod persona , cui inest, imis munis sit a concupiscentiae adustione, quae esse vid tur in consummatione maximae delectationis corporiralis, qualis est venereorum delectatio. Unde Aminhrost dieit in lib. t. de virgini. c. inter priue. ω med. quod easitas virginalis es expers contagionis integritas . In delectatione autem Venereorum tria est eonfideis rare e Unum quidem , quod est ex parte corporis, scilicet violatio signaculi virginalis: Aliud autem est , in quo coniungitur id quod est animae, cum eo ui Iest corporis, sc. ipsa resolutio seminis delectationem sensibilem causans: Tertium autem est solum ex pariste animae, scilicet propositum perveniendi ad talem delectationem. in quibus tribus id quod primo positum est , per acςidens se habet ad moralem actum, qui non consideratur per se, nisi secundum ea quae sunt animae: secundum vero materialiter se habet alaqum moralem : nam sensibiles passiones sunt mat xia moralium actuum et Tertium vero se habet scidis maliter, completive et quia ratio moralium in eo, quod est rationis, compIetur. Quia ergo virginitas dicitur per remotionem pra dictae corruptionis , consequens es , quod integritas membri eorporalis peν aceidens se habeat ad vjrginia ratem e Ipsa autem immunitas a delectatione , g Econsiste in seminis resolutione , se babea materiaci ster o Ipsum autem tropositum perpetuo absinendi axesi delectatione se babet formaliter , in completa issci virginitate.
Ad primum ergo dicendam, quod illa definitio A sustini tangit quidem in recto id, quod est formata
50쪽
In virginitate et Nam per meditationem intelligitur propositum rationis Quod autem additur , perpetua . non sie intelligitur, quod oporteat virginem semperactu talem meditationem habere , sed quia hoc dein t in proposito gerere, ut perpetuo in hoc perseveret. Id vero quod est materiAle, tangitur in obliquo , cum dicitur , incorruptiossis in carne eorriaptibilia quod additur ad ostendendam virginitatis dissicultatem . nam si carra corrum I i non posset, non esset difficile perpetuam incorruptionis meditationem habere . Ad secundum dicendum, quod pudicitia est quidem essentialiter in anima, materialiter autem in carne: Et similiter virginitas. Unde August. dicit in lib. de virgin. , cc. 8. D. 6. quod licet virginitas in earno fervietur, ac per hoc corporalis sit, tamen Dirit Iis quam foveν, ω semax eontinentia pietatis. Ad tertium dicendum, quod ficut dictum est, in v. ar. integritas corporalia membri per accidens se hahet ad virginitatem ; inquantum scilicet per hoc quod ex proposito voluntatis abstinet quis a deleb
tione venerea , remanet integritas in membro cor poreo. Unde si contingat, quod per alium modum aliquo casu membri integritas corrumpatur, non m
gis praeiudicat virginitari , quam si corrumpatur m
Ad quartum dicendum , quod delectatio, quae est
ex seminis resolutione, dupliciter potest contingere. Unus modo ut procedat ex mentis proposito e Et fietollit virginitatem , sive fiat per concubitum , sive absque concubitu: Facit autem mentionem Aug. de concubitu , quia huiusmodi resolutio communiter,& naturaliter ex concubitu causatur. Auo modo potest provenire praeter propositum mentis, vel in dormiendo, vel per violentiam illatam , cui mens non consentit , quamvis caro delectationem experiatur, vel etiam ex infirmitate naturae, ut patet in his qui fluxum seminis patiuntur : Et sic non perditur vir
ginitas; quia talis pollutio non accidit per impud, citiam, quam virginitas excludit.
EX art. habes primo : quomodo per rationem Seostendas , & in recto sensu intel ligas merito ascripturis, Ecclesia, & August. insinuatum fuisse, quod virginitas consistit in integritate carnis. A D. August. quidem, ut in argia. contra A scripturis vero per hoc, quod dicitur Ezech. 44. Porta hae elatio eris, . non aperietur , . vir non trans et per eam ; clo βρυε tris