장음표시 사용
121쪽
tur ex fideiussione,vt,eo mortuo, obligatus remaneat eius haeres; omnes enim actiones transeunt ad haeredes nostros, tam amue quam Ussue. l.vhic C. ut actiones ab haered. & contr.haered. Et quod dicitur fideiussorem relinquere haeredem obligatum , non solum procedit, quando hoc dictum sterit, verum etiam si fuerit omissum ; quia regulariter,natura sua omnis actio est ad haeredes transitoria. Sic insuperrisdeiussio data fuerit pro obligatione ex contractu, siue quasi,ut in Lex contractibus.is de act.& obligat. Vnde quaerit glos. quid iuris,quando Quis pro obligatione ex crimine descendente fideiuberet,num lciliceto calu relinqueret haeredem obligatum.& videtur,quod glos. conclin dat negative; quia si uti obligatio ex crimine non transit contra haredem criminos. l.unica. C. ne ex delict. defunct. ita quoque non debet transire contri haeredem fideiussoris, quia accessoria obligatio natu'ram sapere debet principalis obligationis. Tamen ad euitandam hanc dissicultatem, tenendo communem opinionem, conclusue distingu 'mus sic quod Aut quis fideiubet pro crimine perpetrando,& talis iid ni Go non tenet, quia nec principalis aliquo modo obligatur, quan promittit quid turpe. l.qui pro reo. K. eod. Aut vero fideiussor accedit pro delicto commissi, . verbi gratia; obligatus est Titius ex criminς commisso ad mille pro poena, pro cuius solutione dat fideiussorem, &tunc obligatio ista fideiussoria transit in haerede fideiussoris. l.ad dieii, ubi Scriben. de verbor. obligat. Aut vero fuit promissum,quod delissecuens in iudicio sistet, vel iudicatum soluet, si culpabilis reperietur, ocin hoc casu concludit Faber hic,quod obligatio ista non transit coni haeredem fideiussoris. l. . ff. d. nisi sillis contestata. Aldobranda stamen tenet hic per generalitatem S. nostri, quod, etiam ii iis hod hi contestata,ad haeredem transit. & videtur verior sententia, in rei veritate. Secundus est effectus,quia obligatio fideiussoria no solum i
Qui principalam obligationem potest erum etiam & prae re quod videtur impossibile, quia, ut supra diximus,obligatio fideiussoria est βprincipalem accessoria, sed accessorium non potest stare sinecipali. l.cum principalis. ff.de reg.iuri ergo impossibile videtur fideiubsoriam obligationem posse principalem praecedere . ad quod facilis etiresponsio, scilicet, quod licet secundum ordinem scripturae praecedali iustaris obligatio, tamen secundum ordinem intellectus praelum1-τ ,quod praecesserit principalis obligatio, unde resta pro deri con-
122쪽
Uahendo posse diri fideiussorem,qui tunc verὰ obligatur,quando comtractum est debitum in persona principalis debitoris.
ΗAbemus tertium essectum ex fideiussione descendentem, quod
licet regulariter plures obligati ad eandem summam, censeantur aequaliter pro rata obligati. l.reos.S.fin.ff.de duob. reis; & plures una sententia damnati ad aliquaui summam exsoluendam censeantur, prorata damnati. l. i. C.si pluta una senti tamen, si quando plures pro eadem summa fideiusserint, unusquisque fideiussorum insoliduin obligatur,& insolidum conueniri potest ex natura fideiussionis,ut hic. est verum , quod actione a principali cessa, potest proratas a confideiussoribus recuperare,ut infri Aduertendum tamen est, quod hodie effectus iste sublatus est auctoritate Diui Hadriani; statuit enim Diuus Hadri nus , ut ,s quando plures fideiussores pro eadem summa fideiusserint, siquidem omnes praesentes sunt, &soluendo, non potest creditor contra unum tantsim agere pro integra summa, sed diuidere portiones, &agere pro rata contra singulos, prout infra de hoc dicemus. Tertius enectus est, quia, si fideius rin plus fideiusserit, quam sit obligatus principalis debitor, fideiussio ipsa non tenet, etiam . pro concurrentiquantitate, ut hic in S.fideiussores. Cui decisioni non obstabit regulae, utile non vitiari per inutile.S.quod si quis,supra titulo primo. nam rogula illor limitatur noprocedere, quado essemus in materia indiuidua. in casu S. nostri,licet quantitas sit diuidua, tamen pro forma fideiussi his est, ut fideiussor non obligetur in phas,i& forma dicitur indiuidua.L furiosum ubi traditur C. qui testam. fari poss. & sermae nec addi, nec detrahi potest. Ut is qui.S.quaedam.ffad leg.Falcid. & quare fideiussorno possit in plus obligari,quam est obligatus principalis text.noster aς signat rationξ, ex eo, quia haec fideiussoria obligatio accessoria dicitur ad principale.l. L.iLeod.& impossibile est,dari plus in accessione,quam sit in ne principali, ut hic. Et haec conclusio est adeo vera,vi non solum procedat,quando si seiussor fidei ubet in plus quantitate, verum etiam plus tempore: : ct ideo,s pro conditionali debitore fideiubet quis pu-re,non obligatur ex fideiussione. anquam fideiubens in dissiorem camsam; unde solet allegari S. iste, quod is qui itias soluit, plussuluit; qui
123쪽
vero tardius, minus soluit. de qua materia est text.ubi diximus ins de act. in S. plus. Potest tamen praedicta concluso declarari: prim0 non procedere in casu contrario, quando scilicet fideiusserit quis pro munori summa, ex eo, quia osse potest minus in accessione, quam in re principali. Secundo, quod quamuis fideiussor non possit in plus obligari, pote tamen latctius obligari; nam pro obligato naturaliWr tat tum ,siue inter tantum , potest quis fideiubere, & fidei ubendo obligatur ipse fidei utar, naturaliter.& ciuiliteticum fideiubeat medias te stipulatione. l. blanditus. ubi traditur C. eod.
R Gla hic Iusin:deactione mandati, quam habet fideiussor contra pruicipalem,s pro soluit, ideoividendum est hic,qua priuil gia habeant fideiuisoresprio fideiussione. Ad quod breuiter potest responderi, scilicet quatuor priuilegialiabere fideius res, quorum duo competunt antie faciam solutionem. alia vero duo post factain solutionem. Primu priuilegium, quod habent fideiussores ante factam, esu,tionem , est beneficium authenticae praesente: C. eod. qua dispositum est, vinbn possit editor conuenire fideiussorem , nisi facta prius discussione cum principali, & si inuentus fuerit non soluendo, tunc agere potest contra ipsum fideius rem. Secunduli competens etiam ante fictam solutionem,est epistin Diui Adriani, vis quando plures fido
iusserunt,d agit creditor contra unum pro totasumma, possit conuentus caccipere ut agat creditor pro rata, quandocqn fideiussores praesentes sunt, & soluendo tempore liti contestatae hin S. si plures, supra hic.vbi statuit Caesa quod, s conuentus unus ex fideiussoribus pro Edo, de beneficio epistolς noluit iuuari,sed integram soluerit summam, Ecettempore litis contestatae omnes soluendo fuerint, tamen, si postea Vnus , vel plures desieruiti esse soluendo incommodumspectabit ad ipsum confideiussorem, qui,cum potuerit benescio iuuar noluit. Aduertendo, quod si fideiussores praedictis renunciauerint benefici js, ratione nunciatiorata non iuuabuntur; beneficio enim suo unusquisque renunciare potest l. prauit.C. de pact.Tettium beneficium.quod competit postfactam solutionem , est cedendarum actionum . nam s unus
124쪽
vlactionem ei cedat, qua cessa possit contra confideiussores agere ad recuperandas prolata . Lut fideiussoribus.iLeo LQuartum,& vltimum est beneficium mandati,de quo hic. nam si fideiussor soluit pro reo,habet mandati actionem contra ipsum reum, ad id recuperandum, quod DRoposuimus postremo videre, si quando in aliqua scriptura scri L ptum reperiretur, Titium pro Sempronio fideiussisse , num praesu'matur talis fideiusso solemniter facta , & sic mediante stipulatione.l. blanditus. C. d. Ad quod respondet tex,hic, post Iurisconscin S.sciendum .is .de verbor. obligat. solemniter praesumi, & est ratio, quia stipulatio in de se emnitate intrinseca fideiussionis, sed. solemnitas intrinseca praei Initur dictal.sciendum. merito,&c. Verum, vide iacili intelligatur, an, O quando solemnitas praesumatur, sciendum erit, solemnita hi duas esse species, quarum una dicitur intrinseca: altera vero extrinseca. Appetatur solemnitas intrinseca illa, quae sine verborum, prolatorum natura veri sicari minime potest, ut exemplum habemus in s. non enim potest verisicari fideiussio sine stipulatione. d. l. blanditus.& haec solemnitas intrinseca duplex est, scilicet formalis, estque uni formis, ut supra exemplificauimus ; altera est materialis , & est difformis, prout est pretium in venditione. S.pretium, infr.de empl.& vend. Solemnitas vero extrinseca est illa, quae sine prolatoruim verborum natura v erificari potest: prout exemplum habemus in auistoritate t torum praestanda in contractu pupilli. Dum ergo quaeritur,quando s lemnitas praesumatur, distinguantuiti res sic, quod aut est solemni- tas extrinseca,& non praesumitur.l.quaecumque.S.finausde publician. aut est intrinseca, & tunc,si est sorinalis, praesumitur,ut hic. si vero materialis , nequaquam, ut in dictos. pretium. & latius post art. distinguunt caeteriri d. l.sciendum, . .
125쪽
Bligatio, quatenus ex contra descedit quadrifaria contrahi dicitu iuxta textu in ksin .supr. Je oble Egit. sar hucusq; de duobus generibus, scilicet de obligatione contracta re,& de obligatione contracta verbis:supererat videndum de tertio genere obligationis contracta litoris, merito hic subijcitur praesens titulus. Ad cuius cognitionem fiaciliter nonnulla inuestigabimus, &Primo, quare contractus, de quo agimus,dicatur literarum. Secundo, in qua scriptura sit facienda co fessio, ut locum habeat contractus iste. Tertio, ex qua causa sit facie da confessio,& super quibus rebus. Quarto,ex hac consessione quae o riatur obligatio. Postremo, confesso quae competat exceptio, & intra quantum tempus. Ad primum praemittendum est,contractum hunc Ileterarum inuentum fuisse de leg. ciu. & communiter asseritur de iure.ε. fuisse incognitum, per text. in l. i.ff. de act. & oblig. ubi L C. agens de
obligati b. ex contractu, non enumerat contractuna litterarum; fuit igitur inuentus ab Imperatoribus de iure.C. ut dicunt Scriban Lin cor tractibus C.eod.de non num. pec. Appellatur litterarum contractus, eo, quia s consessio emanaret oretentis sne scriptura, locum non haberet praesens materia: est igitur necesse,ut confiteatur quis in scriptura id recepisse, quod in rei veritate non recepit, prout tradunt Scrib. tum hic, tum etiam in d. l. in contractibus;& num litterarum ista obli gatio immediate oriatur ex seriptura, inter alios.notabiliter declarat hic Faber. Quo ad secundum communis est Scrib. sententia, quod taue consessio fiat in scriptura priuata, siue publica, semper locum his re potest contractus iste, nec obstabit, priuatam scripturam fidem non sacere; quia illud intelligitur pro scribente, ut in I. exemplo C. de fid. instrum. secus autem contra stribentem.l. Publiias depos. Nec pariter obstabit,publicae scripturae omnino standum esse; cum sit probatio probata. l. cum precibus. C.de fid. instrum. nam aut in scriptura publica testificatur Notarius de numeratione,& stadum erit, & per hoc non erit locus exceptioni; aut vero testificatur Notarius de confessione, quod scilicet alius in sui praesentiaconsessus fuit recepisse quantitatem talem,&tunc contra tale instrumetum potest opponi exceptio; Not
126쪽
rius enim numquam debet de enumeratione testificari, si pecunia in
sui praesentia non fuerit enumerata, alias erit falsarius, ut aduertit notab. glossi in l. si ex cautione C. eod. de non num. pec. Quo ad tertium sermanda est regula scilicet,confessione ex quavis causa emanatam rogulariter confitenti praeiudicare.l .generaliter C.eod.nulla enim maior. est probatio , quam propria oris consessio.l. I. se de confess. Quae regula declaratur duobus modis. & primo,non procedere ex causa dotis , si enim maritus consessus cst recepisse tantam dotem,quantam in rei veritate non recepit, conuentus pro dotis restitutione, potest opponere exceptionem non numeratae dotis, iuxta dispositionem text. in l. D. cum auth. sequenti C. de dote caut. non num. de qua dote consessa ta, & non numerata,loquuntur late Scrib. in l.assiduis C. tui potior.in pignor.hab.& in S. fuerat, B.deact.Secundo non praeiudicat confesso ex causa mutui, &sic, illocum habeat contractus,de quo agimus, confessio facienda est ex causa mutui,& super illis rebus, in quibus cadit mutuum.d.l. in contractibus.C. eod. consessus igitur ex causa muri tui, conuentus postea, opponere potest contra agentem exceptionum non numeratae pecuniae,de qua infr. Vnde quaerunt Scrib. quate es si, pradictis duabus causis emanata confessis confitenti non praeiudicat ct magis communiter respondent,quia in praedictis duabus causis con-sderari potest necessitas ex parte confitentis; nam cupiditate habendi citius uxorem, &cupiditatae pecuniae, qua eget consessus, praesut ait lex, quod iste talis confessus fuerit recepisse, quod vere non recepit, quae necessitas, siue cupiditas non militat in alijs causis, rito ex alijs causis facta consessio dicitur confitenti praeiudicare .Quo ad quartum, quatuor extant Scribentium opiniones super hoc articulo.s. quae obligatio oriatur ex hac consessione facta ex causa mutui, quando nulla interuenit actualis enumerario, qua interueniente, nulli dubium est, confessum,di naturaliter, & ciuiliter obligari, non virtute consessio nis, sed virtute enumerationis. Est ergo prima opinio, ex hac consese sone nullam oriri obligationem ante biennium,nec naturalem,nec ciuilem,ex eo, quia is, qui confitetur, conditionaliter videtur consessui,s pecunia.s ei fuerit enumerata; non enim consessus fuisset ii sciuisset pecuniam sibi non enumerandam; ergo sub ista tacita conditione con--fitetur,si enumerabitur pecunia; sed contractus conditionalis ante purificatam conditionem nullam parit obligationem.l. cedere diem.ff.de
127쪽
verta signis. S. ex conditionali, supra de verb. oblig. igitur consessus iste, tanquam conditionaliter consessus, nullo modo obligatur. Quae opinio est clare falsa, quia si consessus non obligaretur, pro eo non posset accedere fideiussor per ea, quae diximus in praecedenti titulo , falsum consequens, ergo fusum & antecedens. quod consequentiast falsa, probat texti in l. tam mandatori. C. eod. de non num pec. Nec obstabit illa ratio, quia conditio ista non fuit expressa, sed in mente r tenta; unde succedit regula, quod propositum in mente retentum nihil operatur.I.si non repetendi C. de condit. ob cauLAlia est opinio,quod ex hac cosessione oriatur ciuilis sola, quae ante biennium inefficax est,. post bienium vero efficitur etficax. quae opinio etiam estialia,quia quae ab initio non valent, tractu temporis non confirmantur, cap. quod ab initio,de reg iur. in 6. Tertia vero opinio, & communis est,ante bie nium oriri ciuilem solam, transacto postea biennio, nasci etiam & n turalem. quae opinio eis communis sit, tamennon vera, quia tempus, sicuti non est modus tollendi obligationem, ita minus potest esse modus inducendi obligationem.l. obligationum substantia.S. I. Ede act.& oblig. & iste talis, qui non consensit ab initio, secundum opinionem istorum, nec censetur in posterum consentire, &sic ratio, quae militat ante biennium, militat etiam post biennium. Dicamus Nos,ex praedicta consessione,etiam ante biennium, utramque oriri obligationem,&naturalem,& ciuilem, quam opinionem poterimus confirmare multis modis, praecipue auctoritate text. in S. sn. supra de oblig. inducendosc,Statuit ibi C sar obligationem ex contractu descendentem quadriseriam contrahi,re scilicet, verbis, litterisn consensu; sicut ergo obligatio contracta re, verbis, siue consensu, est mista obligatio, naturalis scilicet, & ciuilis, ita debet esse obligatio ex litteris, ad hoc, ut una determinatio respiciens plura determinabilia,aequaliter determinet,ut in l. iam hoc iure. ff. de vulg. Confirmatur insuper ratione, quia si basis omnium contractuum est consensus.l. I.g. I. isde pacto impossibile erit dari contractum, siue conuentionem sine consensu i igitur contractus litterarum de necessitate debet habere consensum, & sis de necessitate 'debet parere naturalem obligationem, quam dicimusex consensu descendere.l. Sticcum S. naturalis. ff. de soluta si habet consensum, & est a lege approbatus, cum fuerit ab ipsa lege ciuili adinventus, nece
lario parit utramque obligationu- & multiplicialio medio potest ista
128쪽
IN TERTIUM LIB. INSTIT CIVIL. 11
sententia confirmari, prout Scrib. aduertunt in I. cum quis. C. de iuri& fact. ignor. & in I s.ff. de cond. ind. Quo ad ultimum,competit con fesso exceptio,quae appellatur non numeratae pecuniae,ut hic,& in toto titulo C.de non nimia. pec. Et dum quaeritur infra,quatum tempus pos-st opponi talis exceptio:responderi poterit,quod aut loquimur de exceptione priuilegiata, aut de exceptione habente naturam excepti nis.Si loquimur de exceptione non priuilegiata,idest,probanda ab eo, qui excipit, regulariter potest opponi in omni tempore. l. asseuer tio,vbi DD. C.eod. conuentus enim virtute consessionis,si vult prob re pecuniam non fuisse enumeratam, in omni tempore auditur. Si vero priuilegiata est exceptio,quia non probat is, qui excipit, sed agens;vnde conuentus opponens exceptionem non numeratae pecuniae, non ipse probare tenetur,pecuniam non fuisse enumeratam,sed agens probare debet pecuniae enumerationem. d. l. in contractibus; quam exceptionem non potest hodie conuentus bienio transacto opponere, ut hic, in d .l. in contractibus.Quod dicimus intra biennium hodie confessum babere exceptionem non numerarae pecuni ,est adeo verum,ut quamuis ultra consessionem pignus dederit, adhuc tamen habebit eamdem exceptionem, ut in l. I. C. eod. Sic secundo extenditur locum habere,
esto quod confessus renunciauerit exceptioni non numeratae pecuniae. l. fin. ubi traditur.C. eod. Sic tertio,vi, quamuis confessus non conueniatur, tamen possit vel protestari cora Iudice, qua protestatione mediante , vel exceptio fit perpetua.d. l. in contractibus. g. sin. vel potest apocam vendicare.l. si quasi. C.eod.Vlterius extenditur,ut non solum ipsi confesso, verum etiam haeredi, atque fideiussori competat eadem exceptio.l. si intra, ct l. tam mandatori. C. eod. Declaratur tamen ista conclusio non procedere, quando consessus soluit partem debiti, ut in I. cum fidem. C. eod. Secundo declaratur, quando ista confessio fiereta testatore, quia non praesumitur consessum fuisse sub spe futurae enumerationis , sed potius gratia exonerandi conscientiam, ut dicit gloss. in l. i. C. de conditi insere. Declaratur etiam non procedere, quando confessio esset geminata, prout est glossi in d.l. in contractibus. g. qu niam. & multas alias extensiones, & limitationes praeter Scrib. in da.
ia contractibus, declarat Ias in l. qui pecuniam.ssi si certi pet.
129쪽
Ixerat Prineeps in I. fin. supra dei obligati obligationem
ex contractu descendetem quadrifariam contrahi e scin licet,verbis,litteris,& consensu. Egit hucusque de tribus, restabat videndum de quarta obligatione celebrata consensu,merito prassentem titulum hic posuit. Ad cuius cognitionem inuestigabimus,Primo quid importent haec verba contractum consensu celebrari, Secundo quot sint contractus, qui solo consensu celebrantur ; Tertio si in omnibus contractibus desideratur conbsensias, quare non omnes contractus dicantur consensu celebraris&demum , cum consensus connumeretur inter alia pactorum vestimenta, de in omnibus pactis inst consensus, quare non omnia pacta dicantur vestrea. Ad primum,nil aliud important verba haec contractum ce Iebrari consensu nisi contractum substantiari solo consensu, ut scilicet, postquam conuentum suerit inter partes de re, & pretio, siue mercede, licet rei traditio facta non sit , perfectus dicatur ita contractus, ut poenitentiae locus non sit, &ut ex eo efficax oriatur obligatio, & in cit,nsisquentiam actio. l. consensu.ff. de act. & oblig. & l. I. iuncta gloss.C.de periculo,& commod. rei vend. Ad secundum ait Iust. hic, quatuor esse species contractu si,qui solo consensu celebrantur.veluti, emptio, locatio, societas, & mandatum, de quibus in quatuor sequentibus titulis dicemus cum Caesare. Contra quam responsionem obstat dissicultas, ita omnia pacta substantiatur consensu,tuxta pacti diffinitionem I. I.ff. de pact.& ex omnibus pactis nascitur obligatio,qus dicitur ex consen su nasci, iuxta textum iii l. Sticcum. s. naturalis. E. de soluta tamen ad
illam facilis est responsio, scilicet,pactum, quod nititur solo consensu, si aliud iuris ciuilis adminiculum non habet, licet pactum dici possit,
tamen rude, sue simplex appellari pactum :&text. noster loquitur de pactis eis cacibus.Nec obstabit,ex pacto nudo etiam nasci obligationE, quia illa est obligatio naturalis sella inefficax ad agendum .l. iuris gentium.S. igitur nuda. ff.de pact. Ad ultimum,quamuis in omnibus contractibus consensus desideretur, tamen non Omnes contractus consensu perfectionantur; sed ultra consensum, vel desiderant rem,vel verba, vel scripturam,per supradicta. nec valet consequentia,scilicet,consen-
130쪽
IN TERTIUM LIB. INsTIT. CIVIL: rar
sus est vestimentum pacti, iuxta gloss. in principio supra, quib. mod. recontrah. oblig.& in l. iuris gentium .f.quinimmo. sside pact. ergo Omne pactum est vestitum; nam consensus duplex est,formis, & informis. Pada,quq habent consensum informem,no sunt vestita,sed ea tantum pacta, quae habent consensum formem, idest a lege ciuili sementatum,& non est fomentatus, nisi in his quatuor contractibus. Et dum quaeritur de ratione, quare scilicet hi quatuor contractus consensum habeat approbatu,ut eo solo perficiantur; poterit responderi,esse propter frequentiam horu contractuum, & quia in eis exuberat bona fides.quam rationem sentit text. noster in finalibus verbis.
Enditionis contractus est unus de his, qui celebra tur consensu merito tractaturus Caesar de contractibus celebrandis cosensu, rubricauit primo de venlditione,tamquam de contractu frequentiori. Ad cuius explicationem videbimus; Primo quid sit venditio . Secundo quotuplex . Tertio quae requirantur ad eius essentiam. Quarto quae eX ea oriantur actiones. Quinto quae personae possint vendere, quaeve emere, & ad quid teneatur emptor,& vendit . Sexto quae res vendi possint. Postremo periculum rei venditae ad quens spectet. Ad primum, potest venditio sic describi, quod sit contractus iuris gentium, qui solo perficitur consensu, statim quod de re, & pretio fuerit conuentu,vere, & non simulate, per quem ius, quod habet venditor in re, transfertur. In qua descriptione dicimus primo esse contractum quod verbum est generale,idem fgnificans,quod pactum, iuxta tradita per Scrib. in Rub.C.de pact. dicimus iuris gentiu
ad denotandum originem; omnes enim contractus regulariter, & praecipue venditio originem traxerunt a lege gentium. l. iuris gentium.Ede pact. & l. ex hoc iure.ff. de iust.& iur.& g. ius autem gentium,supra de iur.nat. Adinuenta enim dominioru distinctione, multoties eueniebat, quem desiderare, quod alius ha bat,& econuerso; ideo, ut hominum occurreretur necessitatibus,steriit inuentς permutationes, sed quia non facile eueniebat me habere,quod tu desiderabas,& econuerso ; ideo fuit adinventa auri, & argenti materia, ex qua fabricatus est