장음표시 사용
101쪽
negligenter Eucharis iam custodit: qua de
plura in eap. Si π negligentiam. can. qui bene de consecr. a. Capella Tolos. GaIS
De reliqui js , dc veneratione san
aos et sacramenta, custodiri quoque debent sanctorum reliquiae ;eisque adhibenda est veneratio maxima, sit Romana Ecclesia pro sanctis eos habet, & recepit; ante non licet,etsi facta sint miracula. Sed cum sedes Apostolica pro lanctis illas receperit, nec
vendi, Concilio Lateranenti. cap. 6. Uctante , nec passim eas ostendi decet, nec cum humatus cadaueribus 'epeliri. cap. a. & ut Imperatores Gratianus, Valentinianus, ct Theodosius in ι. a. C. de re n. Eccos optime sanxerunt. &Ηonorius, de Theodosias in I. 3. eod. Nemo, inquiunt,martyres dii trahat, nemo mercetur am
res Constantinus Harmenopolus vertitctorum reliquivi, & quidem recte. Huiusmodi autem sanctorum reliquiae non propter se, ut i sensibilia corpora sunt, sed propter spiritiis, quorum instrumenta fuerunt, & ad quos Oi dinem
certum sunt sortiti, venera; nur. B. Thon . 3.par. q. a I .art. 6. ad 2. Quare videmus, non modo spiritus beatitudine donatos venerandos esse, teddi sacris eorum ossibus,tineribus,& alijs exviiij shonorem maximum habendum esse i ita tamen ut diximus, ut spiritus qui gratiae diuinae naturae capaces sunt, per se,& propter se honorentur: uti post alia Concilia sanxit Tridentinui a s. &videri possunt,quae infrint se Ecel. f. diximus Et sub hac sanctorum veneratione continentur etiam nonnullae festiuitates sanctorum, quae cum contigerint, debent homines a laboribus cessare, ct diuinae meditationi animu dirigere de quibus intitia e Paractis. Aliae etiam sub ossicio duplici debent soleniter celebrati ,ri duodecim .' post larum, quatuor Euangelistarum,quatuor Ecclesiae Doctorum, & Consesserum , ut Gregorii, Augustini, Ambrosii, & Hieronymi. cap. I. eod. inferio. sestum Corporis Christi, seria quinta post octauam Pentecostes. Et qui in iusto, vel infra Octauam, oscio, vel horis inter sacrint, certas consequuntur indulgentias, de quibus inclement. I. Easdem Sixtus Quartus indulsit iis , qui Conceptionem immaculatae, ac Beatae Mariae semper Virginis deuote celebrabunt,& in eodem festo, di eius octauis ossiciis inter
fuerint. cap. 1. eod. extrag. c m.
ARs esse tituli superioris vide-
tur . etenim reliquiae eorum, quim P apud Deum gratiosi sunt, nolia
extrinseco tantum cultu venera-
dae sunt, sed intrinseco etiam snempe oratione, continentia, abstinentia, vigilia, & eastitate. Verum Romana Ecclesia omnibus vigilias constituere noluit, ita quibiridam tantum . in quibus sicut in feria sexta, & sabbato, atque etiam quadragesima, ab esu carnium,&aliolum quoque ci, rum qui sem minam . trahunt originem carnis, videlicet a lacte, caseo, & ouis abstinere oportet. can. Asia. de con secrat. 3..issim. δέ can.denique Quia extendi noluit summus Pontifex ad infit mos,&debiles. cap. r. Quid si vigil id occurrerit in D minicae in sabbato ieiunatur. cap. I. Ob excet lentiam festi concessuna est ab Honorio iij. ut si ieria sexta Natiuitatena Domini venire conti. gerit,eo die carnibus vesci liceat, exceptis protessis, & voventibus. ea vit. Vigiliae sunt excubiae nocturnae. vigiliae dices antii r quoque insomnia. qtiae in locis sacris fiebant: nam apud Plautum in Aul. Pigiti ta Cereris, quae ct no turnae alacra dicuntur, legimus. quibus in aede Cereris peruigilabant mulieres; quae & Mysteria, & Ini ita appellabantur . ea enim nocte cum viro con cumbere piaculum erat. Quem ethnicum morε, in melius conuertit Rom. Ecclesia ; nam in exordio Ecclesiae apud sanctoru reliquias, suorumq. maiorum sepulturas solebat plerumq. Claristiani homines vigilare, ut in lititoria Tripartita ; &meminit I actantius M. .e r s. Se Tertul I. M. a. ad uxorem,qui & stationes eas dicit: quod sane vocabulum,ductuna,& usurpatum a Romanam i- Iitia, haesit in usu Christianorum. Faciebant sta. tionem milites, pi aesiditim certo loco agitantes ;hinc S: stationa iij appellati. sic viri Christiani nunc in hoc fano, nunc in illo, interdum apud martyrum sepulchra, stantcs, & attenti Deutria. precabantur. idq. maxime fiebat die Dominico, ut idem Tei tui I de ccirona militis. lis autem postea tandem ob hoininu na1 Iitiam, atque flagitiusublatis, p:imu ab Elibertina synodo ea ne 3 .suit inhibitum, ne foeminae in coetueterio peruigilent, eo quod sirpe sub obt situ orationis scelera latenter committerent . quam ob causam di olim id apud ethnicos ibit prohibitum, ut a Romulo, ut auctor est Dionys Halicarnass. lib. a. Nostendit C. ieer. lib.,lel Utis r. vel bis illis: Xocturna inti herum reficia nescinio, praeter illa, quae poplito rite simi. Quae vero pie, sancteque
hunt, fieri posse D. Hierony. aduersus Vigilantium in Epist. ad Riparum presbyterii defendit.
102쪽
parat illa in V. Lib. Decret. 7 s i
verum istas, uti dixi, pernoctationes & vigilias apud Ecclesias non de facili admittunt, qui rerum Ecclesiasticarum curam gerunt,ea, ut dicebam, ratione, quod experimento cognouerint, frequentissime vigilantes eas temere, ac passim multis sceleribus, crapulis, ebrietate polluere
in maximum Christianae religionis detrimentu,& grauem ignominiam. Vnde sublatis vigilijs, retinuerunt ieiunium. quod frequenter tamen vigiliarum retinet nomen ; licet vulgo ieiunium dicatur abstinentia a quolibet cibo usque ad horam nonam; vigiliae a cibis quibusdam in iei nio vetitis. Varie autem in libris noliris accipitur ieiunium. Ieiunium magnum, & generale est., per quod omnes tenentur abstinere ab iniquitatibus, & illicitis seculi voluptatibus, quod est persectum ieiunium. 3.1Aumum. de eo fe r. .HAi-.Hic vero est abstinentia a quibusdam cibis, & abstinentia usque ad horam nona; quod videtur indicare D.Hieronymus in eans ni sibi, ea se consere . .Sunt tibi, inquit, ieiunia pura,continua, moderataq.,iden quotidie esurire,er quotidie odere, er a prodis vrique adseque tem diem nihil eam Are. De ieiunius, & eoi u obseruatione multa scripsit Didacus Couarta M. variari mutilaap. Io De vigilijs,praesertim nocturnis, plura collegit Ioann. Stephanus Duran. lib.3.cap. cum epis risibus Ecaesia Catholicae.
V o NIA M in veteri lege interdi-- Etum mulieribus erat, propter Ve. nerationem quandam,quam Ec-
post partum Ecclesias intrarent, nisi quibusdam lapsis diebus, de quibus in can. .er i ta ines. s. ideo hic titulus superioribus copulatur : in quo decisum est, posse mulieres, simul atque sunt enixae , Ecclesiam introire, &Deo pro suscepta prole gratias agere. Transtato enim sacerdotio, necesse suit , ut & Iegistranssatio fieret. p. 3 supra de connit.quia umbra legis euanuit, & veritas Euangeli; illuxit. illa per Mosem data est,& veritas per Iesum Christum est facta .
De Ecclesijs aedificandis, vel reparandis. Tu. 68.
E R TIN E T 1 raesens titulus ad ti- tui. . o. sed propius accedendo,
e P ra nune agitur de aedificandis, vel
reparandis EccIesijs ea ratione ;quoniam superioribus titulis de cramentis,& reliquijs sanctorum &de purifi-Germ j Paras1ua. catione dixit. quae omnia non in aulis, aut trecliniis, aliisve priuatis ae libus fieri, custodiri u debent. Clement,vie. de Baptis sed in Ecclesij Deo dicatis,in quas conueniunt Christiani,my' sterioru,seu, ut loquitur l. s. c.desacro n. Dcι caelestium secretorum gratia. Habentes itaque beneficium in Ecclesia, quae restauratione indiget,tenentur in expensas subuenire.eap. I .ac ipsi Ecclesiarum rectores, de fiuctibus earum, si eis supersunt, ad reparationem, & instaurationem cogi possunt. eap. q. Er Episcopus, non obstante iuramento de rebus Ecclesiae non alienandis , populo indigeti nouas basilicas aedificare. c.vit.
IO.f.vit. Et propter nimiam Ecclesiae distantia, noua Ecclesia in ipsius parochia erigi, ac certa portio de antiqua ei allignari. eap. 3. Leprosis quoque, quod cum alijs cohabitari nequeant, sine parochiae praeiudicio, propriam Ecclesiam , propriumq. presbyteru habere permittit. cap. 1. Voluit etiam Vrbanus iij. secularem Ecclesiam absque aliquo Ecclesiarum detrimento ad statu regularem posse rEparari. cap. I. hoc tit. Caetera
sciendum est, proprium temper suisse Christi
norum, atque praecipuum, templa extruere, &exornare : quod ubique per orbem aedificatae aperte testantur Ecclesiae, ut late dixi in c. I. nu. I I .cumseqquib. 3. desacrorum Immunitatib. Addo,quod ,etsi Sanctorum nomina templis tribui,& nominibus Sanctorum Basilicae ornari solent, non ex eo fit tamen, quin honor soli Deo debeatur. Augib. I .cap. II. contra Maximum. Sed quoniam honor amus,testimonio Hieron. in epist.aduersus Vigilantia ad RVarium, reliquias Sanctorum, ut eum,cuius sunt martyres, ador mus. Aug de Ecclesdogm.c. 3.Sanctorum cou ra , O praecipia beatorum martyrum reliquias, tanquia ChriHi membra ncerusinu honoranda , ct Basileas eorum nominibus anellatvi,velut i easancta, diuino cultui mancipata, assem p --, ct deuotione adeundas credimus.
De immunitate Ecclesiarum , Cc
meterij, cli rerum ad eas pertinentium . Vat. s.
EDI FICAT Is ergo Ecclesiis, &ν consecratis quanquam etiam A non consecrat quae proprie b silicae dicuntur, si in eis diuina ministeria celebrantur, gaudent immunitate. p. 9.boc tit. priuilegia imparitu tur, item coemeterii j s. Coemeterium cst locus Ecclesiae coniunctus,in quo Christiani sepeliu tur: qiuod idem est, quod dormitorium nro
tuorum ; quia ibi mortui dormire dicuntur. G a Nam
103쪽
Nam Laranam Christus dixit dormire , cum thmen obi,sset. Dan. I I. Eos qui mortem obierur, ApostoIus, nob mortuos, sed dormientes appe, lar ubi B. Hieronymus ait: eos dormientes appellari, quia certum est, resurrecturos, seu, ut stribit S.Aligustinus epiH. I a 2 .& al, bi, propter futuram resurrecitonem, velut tuis lationem . A quo non dissentit idem ipse Hier nymus in epiA .ad e sortimidi 3.In Christi nis, inquit, non est mors,sed Armiιio, e somnus appellatur. Cui consentit etia Chrysost. Minu. Ir. ad popul icens: Mora non eA mors in omnMedi dismitio Iem raria. Coemeterium per ci cultum maioris Ecesesiae este debet quadragi
ta passuum; minoris hero triginta. ean sciat. I 6.
q. . Cum igitur Ecclesia sit domus orationis, di
non spelunca latronum , Ioannu a. aut sanguinis forum : seculares iudices nec in ea, nec in coemeterijs sanguinis caulas possiant agitare . cap. 3. Sed conuenientes ibidem, nomen illud,
quod est super omne nomen, a quo aliud sub caelo non est datum hominibus, in quo saluos fieri credentes oporteat, videlicet Ielii Christi, qui saluum secit populum a peccatis eorum, la
dant, colunt, Venerantur. quo circa in ea cessare debent uniuersitat lim, soci clariim q. conciblia, conciones, publica ut dicunt partamenta, vana,& profana colloquia , confibulationes, negotiationes, siue nundinarum, ac sori cuiusque tumultus , atque omnes secularium iudici rum strepitus. cap. 6. ct cap. et Uexto. Episcopi quoque a Conc. Tridentin et a. decreto de obseruandis in celebratione Missae, iubentur u na, & profana colloquia, deambulationes &strepitus ab Ecclesias arcere: ina rio Dei, ait
Synodus , vere domus oratIonis videatur . ea
demq. ratione theatrales ludi, & moduli, nec nolaruarum ludicra, ac spectacula in Ecclesijs pro
confer. di t. 3. Concit Afric. tempore Bonifacij
in Aes. Aponi Numquid, ait, theatracasunt, qua
in Ecclesia geruntur e Fruitur quoque Ecclesiae
imin unitate reus criminis ad eam confugiens .ean .eos. 87ia A. & cap. 7. Me tit ut ab ea ad motatem,aliamve poenam corpoream trahi nequeat,
quodcumque patrauerit crimen ; nila vel publiacus latro siit, vel nocturnus agrorum depopuIator, quive itinera frequentata , & vias publicas obsideat, insidiasve in viatores paret. d. cap. 6. vel seruus, nisi praestito prius de eius impunitate a domino iuramento. Is vero, qui spe imminnitatis in Eccles ijs, siue coemeter ijs delinquit, spe legis frustratur: nullo enim Ecclesiae' commodo utitur, qui eam violata cap. vis. Adduntur tandem priuilegia persenarum, & rerum Ecclesiasticarum, ut immunes sint ab omnibus pubi cis muneribus, a colleciis, angarijs,&peranga-rijs. Quod silaicorum necesIitas postularet, de eorum ficultates non suppeteret, a clericis su sidia possunt petere, ex Innocentiana constit tione cap. 7. erit. Et haec ansam quodammodo laicis Principibus obtulit, clericos, Ecclesiam. expilandi. quibus ut obviaret Bonifacius viij.
in cap. eod. 1 ex . edixit, ut quicumque Ecclesiasticus, cuiusuis nominis,vel generis tributum Iaicis solueret, aut promitteret absque sedis Ap
stolicae auctoritate, sententiam excommunicationis incurreret. Quam Bonifacij constitutionem cum Benedictus xj. declarasset ad eos non
extendi, qui sponte soluissent, vel qui a sponte
soluentibus accepissent. p. ris. extra g. Oe-
mens Quintus sanxit Bonifacij constitutionem, cum suis declarationibus,& quicquid earum causa sequutum esset, reuocari oponere, & pro nullis, di infectis haberi, utque omnino Latera-nense, & generale Concilium seruaretur in ijs ,
quae de hae materia decreuerunt. Clement.-ic. eoaetit. Insuper Tridentina synodus. c. a d 2 . sacros Canones, S Concilia generalia omnia , item alias Apostolicas sanctiones in fauorem personarum Ecclesiasticarum , libertatisq. Ecclesiae, & aduersus eius violatores editas confirmauit. Possunt item Ecclesiasticae personae omnem suam iurisdictionem, atque auctoritatem
libere exercere, bonis acquisitis, & acquirendis
fiui, eaq. distrahere, atque retinere. cap. I.in 6. eod. Et ad forum seculare nequeunt trahi. cap. I. ct a se ma defore com I. Immo excommunica
tur ii, qui impediunt luper causis, quae ad forum Ecclesiasticum de iure , siue de consuetudine. νpertinent, litteras a sede Apostolica in trari. Item temporales domini prohibentes subditis, ne cum personis Ecclesiasti eis contrahant, vel
communia obsequia exhibeant. cap. .er I. M. emo. Et rerum ad eas pertinentium. In do.
mibus enim ipsarum Ecclesiarum secularis Iudex ius dicere, iudicare, vel hospitium quaerere, potest nusquam. cap. I.hoetit.&cap. I. in 6.
Neque rusticus Ecclesiae rura deserere, depriu torum possessionibus culturam adhibere. ea 2. Quare immunitatem dicere possumus esse priuis legium,seu remissionem a iure ad non sub unda munera: Et Immunem,qui nullum vectigal pem det, quique muneribus vacat. L3. . de iur. -- munit . Vnde Festus ;Immunis es quinino fungi ur officio. Sed de hs omnibus immunitatum priuilegijs dissuse actuam est libaro ro. 3. cap. I . eum duobus seqq. per trium defaeror. Immunit.
104쪽
Ne Clerici, vel Monachi secularibus negocijs se immiseeant.
ER ITO hic titulus ultimum Iocuc occupat, tanquam clauis totius
ινι ira huius libri, clim ad vitam, honestatemq. clericorum pertineat; ne se immisceant nNotijs secularibus. Namque intuit,m Cyprianus ad Herum Turnensem epi .6. lib. I. scribit, non msi altari , e acrisi i desedi
uire,er precibus, atque oratiombus vacare de
bent . Scriptum est enim; Nemo miluans Deo, implicatse negotiginecularibus, ut possit placere ei, cui se probauit. quod ut facilius, ac melius posset peragere, plura ei concessa sunt priuil gia. Multa vero sunt, quibus se clericus impli,
care prohibetur; veluti munera iniusta, contentiones, lites, rixae, aleas amare, conductores s cularium rerum,aut procuratores esse;Ornamem
tum inconueniens quaerere; in delitijs vivere ;gulae, & ebrietati induIgere; pondera iniusta,seu mensuras habere; negotium omne iniustu exedicere;canes,aut aues ad venandu sequi, tabellionatus officiu exercere,vel sanguinis iudiciu agitare,aut sententiam dictare. Habenti tamen i risidictionem temporale licet delegare,ut iustitia exerceatunsi opus est,etiam inisatur poena sanguinis. civis. eoian 6.His adnumerantur Iesum, physicaeq. studia,in quae nec monachi,nec secu- lares clerici ex Honorij constitutione debene incumbere. eap.vis.His etenim opprobrium est, '
inquit Iustinianus, si peritos se velint ostendere serensium disceptati ivnLrepetita. Caede Discio eleri quod habere locum in ijs, qui parochi Ies Eccitas obtinent, quique capellas sub se non habent,nesuit Bonifacius viij. eap. I.insem eod. Legibus tamen studendi solet impartiri facultas ,& maxime secularibus clericis; cum eis expediat di propter regimen temporaliu, quod Ecclesia habet scire leges: argumento ean madiutorium. IO. ditiis. tum quod plerum. eu niant casus, de quibus numquam Rom. Ponti Scibus contingit statuere, & in iure ciuili expres,
tio fortalus mouit magnum illsi iuris doctorem, ac maximum Rom. Ecclesiae Principem Inn cent. iv. una cum tota Lugdunensi Syn do, ut non modo tutis ciuilis studium permitteret beneficiarijs, sed vacationes quoque,&immunitates studi sis largiretur.
105쪽
De se onsalibus, & matrimoni j s.
. I. XACTIs diligenter ijs, quae ad Baptismum, E
charistiavi, aliaq. sacra- incnta , uno excepto de Poenitcntia, quo de agi
pietuum fuit, ut & de matrimonio titulas, eiusque omnis reactatus subi jceretur. qui quod longi rem sermonem postularet, quodammodo sep ratus est ab alijs, & reseruatus in hunc locum, in quo ipsius matrimonii habetur ratio, tam coniunctionis naturalis, quam sacramenti. N qite matrimonium duplicem habere rationc nemo inficiari potest: quod vel ut naturalis coni cito, coniugitim enim non ab hominibus inuentum,sed a natura vel ut sacramentum, cuiusuis naturalium rerum conditioncm longe superata nobis est considerandum. Viam inde iis,quae ad nuptiarum explicatum attinent, pertractet abunde summus Pontifex, rem a principio, d cit , quod a sponsalibus manat; cum ipsa matri. monium soleant praecedere. Si quidem nuptiarii spem, quae ex quodam contrahentium consciasiuaestimatur, sponsalia appellamus . Idcirco tum a Florentino furisconsulto in L tum a Nicolao Papa in cap. io tr.ues. sponsalia definita suiu , quod sint mentio, & repromissio siturarim nuptiarum. Perite nimirum uterque
repromissionis dictione usus est, quod ex pro . pria significatione pro reciproca promissione accipiatur,quae vcre in sponsalibiis fit: quia hinc inde reciproca est promissio. Dicta vero sunt sponsalia a spondendo, quod olim per sponsi
nem contraherentur, cum veteribus moris esset,
suturas sibi uxores spondere,& stipulari. l. a. F. eoae Veteribus aute interpretor Latinis. etenim in Latio primum moris, ac iuris suit, ut is, qui uxorem duetia rus erat, ab eo, unde ducenda erat, stipularet tir eam in matrimonium ductum iri. qui daturus erat, itidem spondebat. is contractus stipulationum sponsionumque, dicebatur sponsalia. Gellius lib. q. ιap. q. atque is dies sponsalis appcllabatur. Varro lib. de tingua latia
i na. S. Qui mos licet ad nos non per u nerit otn- nino, eius tamen nomen retinuimus. Sponla-
llorum duae sunt species; nam vel in praesens tui pus contrahuntur,ves in tuturum. ii in hoc,per missum est recedere ; non aeque in illo. Sed magis propria,& fiequentior tam apud Iurisconsul tos,quam Pontifices,est ultima sponsaliorum , atque sponsarum significatio. nam proprie sponsas intelligimus, quas de suturo paciscimur. &sponsalia quae in praesens tempus contrahuntur, potius nuptiae, quam sponsalia dicuntur;tametsi Vere, ac proprie nuptiae non dicantur, nisi animorum coniunctio praeeat, & subsequatur corporum commixtio. eap uisum pra.de big. nord. Et quanquam haud minima est disserentia inter sponsalia contrahere, & promittere se spo- salia contracturum, ut arς ment9 est lo poen.imst de verbor. Mig. nihilominus tanta est vis illius promissionis, quae in matrimonii contractu sit,ut nefas sit ab illa recedere; immo constat con rahere prorsus debcre eum, qui promisit aliquam
quo cap. a .est desiimptum.& D Thom. in a T. q. a. scribit mortaliter peccare sponsum, qui non vult consensum coniugalem praestare, etiasi nullum interpositum sit iuramentum, clim Deus inter hoc, & simplicem promissionem, ut alias
dictum est ex ea iuramenti a 2.q. .nullam velit
esse distantiam. Sed haesitatio est, an ille cogi
possi ad contrahendum Leap. a. Scap. II.dic ut cogendum non este; contra aecap. I O .immo Percensit
106쪽
Parat illa in V. Lib. Decr. 79
censuram Ecclesiasticam compeIledum, ut contrahat. Ego omisso catalogo Doctorum,ac ali rum interpretum varijs opinionibus, dicam c. a.
cap. II. debere intelligi de ijs, qui sibi inuicem matrimoni j foedus inire promiserunt,sibiq;
inuicem obligationem remiserunt. tunc commouendi sunt, ut fidem praestitam, praestitumque iuramentum observent. quod si monitis acquiescere noluerint,cogi non debent,cum coactiones soleant plerunque dissiciles exitus habere. c. I O. iiitelligitur si alter eorum vult valere contractum, petitque ab Ecclesia,ut quod sibi promis
sum est,opere adimpleaturi alter non aeque. &tunc iste per censuram Ecclesiasticam compell, tur . de his alibi latius. Quid vero iuris erit de eo, qui aliquam verbis in praesens tempus conceptis , atq; iureiurando in uxorem habere prinmisit, tum mavult religionem ingredi an compelletur Propter vim iuramenti tutius est, ut contrahat, & non cognita muliere ingrediatur. cap. Io. An valeat penae stipulatio adiecta ,si non sequantur nuptiae Valere haud puto. inciuile enim est, vinculo poenae matrimonia obstringi, cum in contrahendis nuptis libera potestas esse
debeat. d. cap. cap. 2 9. Arras tamen datas, nisi legitima in sint impedimenta, cum, per quem stetit, quo minus contraheretur,repetere non posse credo. ex Lυθ. C. eod. Lrde verb. oblig. arra est res fauorabilis, poena odiosa;
quod esse minus debet in matrimoniis. An sponsalia, quae de suturo dicimus, iuramento confirmata, per secunda de praesenti disiblui possimi Posse statuit Innocentius iij. cap. 22. Sed contrarium est receptum in sponsalibus de praesenti,quae per subsequens matrimonium etiam caris nati copula consummatum non dissoluuntur. cap. s. in pons duor. Altera huius titui. pars est de Matrimoni js, quae sequuntur sponsalia . Matrimonium est viri,ct feminae legitima coniunctio ndiuiduam vitae consuetudinem retinens. cap. I. 27. quas. 2. cap. I. 29. pMLI. I. Addidi egomet, tegitima; etenim non seruato Ecclesiastico ritu, ac more, non matrimonia, sed contubernia, fornicationes, stupra, vcl adulteria nuncti danda sinxit Alexander tertius. eap.ranei. eo es. radecterie. remG. ct Eustachius in cap. I. 3o quaes. I. Eicnim maris,&seminae contulistio sine matrimonio, etiam iure naturali noest licita, vel in simplici fornicatione. D. Thomas. 2. a. qua l. I q. art. q. & in Φ.sent.d 1.33. quaei L I .an. 3. Lactantius Firmianus lib. 6.c. a 3. quin immo Aristotelestib. Politicorum T. p. I 6. concubitum omne alterius quam coniugis, penitus interdicendum censet: eumque qui contra
fecerit, grauiter puniendum. Coniunctis: quoniam etsi multa perfecto matrimonio inesse de . beant, consensus scilicet interior,pactio externa verbis expressa, obligatio, & vinculum, quod ex ea escitur pactione,& coniugum copulatio, qua matrimonium consummatur; nihil eorum tamen matrimonii vim, & rationem proprie habet, nisi obligatio insit illa, & nexus . qui coniunctionis vocabulo significatus est. Et haec coniunctio,
quam matriinonium appellamus, multiplex habet nomen, Connubii. capao1multa. 3 2.quas. 2. Conuagii. c. aliquanis. 3 2. ques. a. Nuptiarum,& Matrimonii. I. ita patere de ritu nut. c.n ptiarum. 27. quaesi. a. Indi duam visae con et dinem retinense indicti ubili vincuIo naturam declarat, quo vir,& uxor colligatur: iuxta illud Matthaei I9. α s Deus crem it, homonsinfe paret. Sed an verba sint de substantia matrim ni j ὸ Non esse constat, quia per verba non con trahitur. cap. 23. O as. Verum quia matrim nium non est simplex, vel nuda donatio, sed mutua pactio: hinc fit ut consensus alterius tantum ad coniungendas nuptias satis esse non possit, sed duorum inter se mutuum esse opol te t. ad declarandum vero mutuum animi consensiim,ve bis opus cst. cap. et S. Verba, quibus animi cor sensus exprimitur, praesentis temporis significationem habere oportet. nam quae futurum tempus respiciunt, non conlutigunt, sed spondent. At cur sancitum est,ut muri, itemq; surdi possint contrahere; non aeque furiosi, & impuberes Z
p. 23. 2 q. G 2S. Qiloniam matrimonium
aestimatur ex solo consensu. capsu DI. 27. q. a. I. nuptias.=de regul. iur. qui furiosis, atque imis puberibus inesse non potest; secus mutis, &surdis: qui licet loqui, aut audire non possint, verborum loco ijs sunt tum mutus, tum signa , quae ipsum consensum aperte iudicant. Colligitur etiam ex cap. I9. mulielem, quae ultra sepicnnium absentem habet maritum, de cuius morte, vel vita intelligere valuit mi squam, ad secunda vota non posse transire, nisi certum de viri interitu nuntium acceperit. Gemadmodum enim matrimonium non facit coitus, ut docte rati cinatur Io.Chulbstomus. in Homia. 26. in Ma thaeum, sed voluntas: ita non soluit illud δε ratio Corporis , sed voluntatis. Ideo qui dimistucor egem suam, O aliam non accipit, adhue enmarisus nam etsi corpore separaius e I,
tamen adhuc voluntate coniunctus HI. cap. 2.27. quaeri. 2. Caet
ra, quae hoc titulo habentur , spa
107쪽
T v. a. MNITATEM hic titulus qua tam cum superiore habeat, nemo
ra A m est,qui nesciat; cum illo despon M salibus in genere agatur, in hoc
de impuberum . Impubes est, qui ex habitu corporis pubertatem non ostendit, quique generare nondum potest,ut Isydorus Lb. Ethmol. II .c. a. ex quo caput iij. huius tituli est
haustum . quae definitio Prisci distinitioni satis videtur conuenire ; qui apud Vlpianum in fag.
rit. II. eum Puberem esse dicit,in quem utrunq; concurrit,& habitus corporis,& numerus annorum. licet aliter Cassiani, atque aliter Proculeij. Masculus igitur minor I . . annis impubes est; foemina minor I 2. post hanc aetatem ipsa artas necessitate pubescit. tunc enim moueti incipit
vis generationis in masculis, ct purgatio stemiunarum. Foeminae tamen propter votorum festinationem ,& a tutela maturius biennio liberan tur, & ad nuptias sunt idoneae: Macrobius lib. I. insom. Scip. cap. 6. Minori vero Iq. 5 I a. annis iure ciuili nuptiae erant interdictae. l. mirinem. F. de ris. nupt. Ius tamen Pontificium coniungi
permisit, pacis, & publicae quietis causa. cap. 2. quod plerunque fit inter Principes hoc tempore. Nam, maximi, uti vir doctrina praestans Duarenus ait, cuiusque bem,sicut comoediae, exitum
esse aliquod matrimonium quotidie et idemus, erexperimur. Et ille contractus,qui inter impuberes fit, siue inter puberem, & impuberem, non matrimonium dicitur, scd spontalia, licet verba de praesenti enunciata sint. cap.et D. huius titui. Sponsalia iam ab exordio alaris ollici possunt, modo conti alientes, quod faciunt, intelligant, idest nisi sint minores septem annis. l. Inspons ιibiue deseo fat. &cap. q. . 12. I 3.hoc ιιt. Nec malitia vlla , vi male doctissimi viri existimauerunt, in sponsalibus potest supplere aetatem. 2-eus in matrimoniis. c. 9. quia breuis admodum est aetas, ut nequeat supplcre malitia aetatis desectum . Ita & Harmenopolus intellexisse vid tur lib.qait. I. aut id quod, inquit, is, intelligit, sponsalia contrahere potest, iden si eptem annis minor non sis. Extat quoq; apud eundem Hasem enopolum Caesaris Leonis constitutio, seu, ut vocat, Nouella; cuius verba haec sunt: Nos quoq; sancImus,ne ponsalia quoquomodo infaseptem annos contrahi. Tunc pater pro filio potest sh
salia contrahere. cap. I. non aeque pro pubere,
nisi ei insit consensus: qui deinde nequit distatiui. d. cap. 9. Contra, impubes maior factust sed non ante pubertatem. eap. 8. Et illum,qui primo pubes fit,alterum oportet expectare. cap. 7. nisi maior inuita cum minore contraxerit tunc illum expectare minime tenetur. Neque impubes d sponsata,& facta pubes auditur, si alteri nubendi licentiam petit, & vir se eam cognouisse iuret. cap. 6. Neque nisus ad copaeam non sequu- tam facit matrimonium. east. Io. hoc tit. & cap.
vis. sp. tit. prox. Sponsalia autem infra septem annos inita, nullum pariunt publicae honestatis impedimentum cap. q. hoc tit. idem in cap. I. Et quamquam diueri uin ius ab Eugenio in eap. .
f.p. trigraeced. videatur constitutum, ut oriatur
publicae honestatis iustitia: debet tamen intelligi, si illae duae, de quibus idem Eugenius loquitur , concurrant cause, cohabitatio scilicet, de carnis attrectatio. alioquin nullum est impedimentum , nisi facti sint maiores septem annis. cap. I 2.hoc tit. Quod autem pertinet ad publicae
honestatis iustitiae impedimentum, noluit sancta Tridentina synodus, etsi sponsalia valida fuerint, ut primum gradum excedant. c. 3. 2qine .
Est & illud in hoc titulo obseruandum,male Ilydorum in cap. 3. dixisse; Et puerpera ut, qua tu annis puerilibus pariunt. cum haec significatio, siue et hymon longe a grauitate, ac lepore Lati ni sermonis distet . nam apud Iuroconsulios, &alios Latinos auctores Puerperae quaecunque sq- minae appellantur, quae ex partu sunt recenteS, uti apud Paulum in I. ilia verba optimus.f. de verbAn. Priscianum lib. o. Gellium lib. 12ae. I. Tacitum, lib. I s. Seneca lib. 3.de BeneficJs.c. 3 .dia ager sititia ed uxorpuerpera tenet. Terentius in Andria :Musto rectista ess, uam illam puerpream nunc duet hue per
Postquam parturire hodie uxor occaepit tua , Vbi utero exorti dolores; visolent puerpera, Indiocat Deos imincrIales, visibi auxitium ferant, Manibu3 puris, capite operio.
cior tractatum. Et quia inter- dum, ac saepe, clam matrimonium contrahebatur . quid de eo
iuris sit,docet; nam si qua mulieri clam esset desponsata, ct vir seu mulier huius-l modi desponsationem inficiatur: viro semper incumbit onus probandi. eap. I. quod inductum puto ex sentehtia D. Ambrosij,quam reseri Gratianus in cap. quodpropesviI i. S. laesiquis. 3 z. quaen. 7. ut vir non sexu, sed animi virtute appellctur : mulier non sexu corporis nomin tur,
108쪽
Parat illa in V. Lib. Decr. 8 1
sed mentis moIlitie. Attamen videtur expresse contra iuris regulam,ut ei, qui dicit,non qui negat , incumbat onus probandi. l. eum, qui dieit. F.deprob.quod, ut ait Ber. in foro seruatur, icilicet ut viro matrimonium negante, mulieri incubat probatio ; quasi idem sit mulieris, & viri iudicium. cap. Aisolus. 3 2. q. 7. Sic non probato matrimonio, Ecclesia simul cohabitare non impellit. cap. a. Quid si alter contrahentium natur verbis dubiis, animo decipiendi mulierem otenet matrimonium in sero poenitentiali, nec adeo si eam postea cognouerit. Secus in iudicivli Bro.e . a 6. sv d ponsalib. er matrim.Quod si perBnae contrahentium clandestina matrim nia voIuerint publicare, ab Ecclesia comproba-da, & accipienda sunt, ac si in Ecclesiae conspectu essent contracta.d. . 2. Attamen ab Inn
centio iij. in Lateranensi Concilio, ex quo c. 3. huius tituli est exhaustum, sancitum est, ut cum matrimonia Lerint contrahenda, in Ecclesijs per presbyteros publice deberent proponi,competenti termino praefinito; alioqui sobolem ex ipsis clandestinis coniugijs ortam, in gradu, inquam, prohibito, esse illegitima, etiam ii paremtes inter eos esse astinitatem ignorauerint. Et sacerdotes tam seculares, quam regularcs,si tules coniunctiones prohibere contempserint, vuleis amerint, per triennium ab odicio suspendi. Et contrahentes etiam in gradu concesse , condigna poenitentia plecti, tanqua Ecclesiae man
datum contemnentes. cap. I. infrin matra tr.
eom. intred. Eec . Quam constitutionem, cum in desuetudinem abiret ob hominum inobed. tiam, confirmauit Tridentina synodus, eamque mirabiliter auxit e. I. quoniam, etsi nulli dubium est clandestina matrimonia libero contrahentium consensu secta, rata, firma, ac vera esse matrimonia, irrita tamen, ac nulla, si praetermissae fuerint Plemnitates illae , de quibus in Heap. I. prorsus esse decreuit, hoc est, si aliter, quam praesente parocho , vel de ipsius parochi, seu ordinarii licentia, duobusque, aut tribus t stibus fuerit matrimonium contractuum Map. I. Squi ritur. Quare sciendum est,in toto Tridentini Concilii volumine nihil sere noui, printer hocitae ab illis sanctissimis Patribbus constitutum. Neque iniuria, clim ex illis cland stinis nuptijs innu
De sponsa duorum , & sponse dua
rum. t. q. I c tituluς in libris nostris inseri-N bitur tantumdc sponsa duorum ;
H in veteri Tarraconensi libro, &
desponto duarum; derecte mea lententia, cum in cap. I. civit. desponso duarum lcrmo habeatur. quibus cauetur virum, qui duas verbis in praeleas tempus prolatis desponsavit, primae etsi prius secunda cognouerit debere adhaerere . Habetur de sponsa duorum in eap. a. quod praecepit dimittendam esse illam ab eo qui ctim alteri iam stiGset desponsata, ausus est eam in uxorem recipere;tum cluadraginta dies in pane & aqua quod quarentenam appellant cum septimo, sequeristibus annis eum poenitere . quo in loco carent nam legendum' quasi quadragesimam, non Carenam, ut in vulgatis Codici r quod et ganter in margine Contius adnotauit.quami bionem & agnoscit, & approbat Antonius Aingustinus in Notis. quamuis alias Caninam dici exiitimaret, ea ratione, quod pane, & aqua v secrentur, ut canes, non alijs lautis cibis, uti cinteri homines. Illud postea maluit, quod aptiussit tam poenitentiis, quam indulgentijs N aliter dici potest, cum quadragesima, quadraginta diebus constet; tum vulgo apud nos quarentena frequenter dicatur, quoties poena intra illud temporis spatium alicui constituitiir. sic quoque leaendum est in ea cusΠia r. de accusat. ditur in cap. q. huius tituli, lite pe dente non posse eum, qui in causa matrimoniali appellauit, aliud matrimonium contrahere ;qucis si eontraxerit, fieri separationem. quod ita intelligo, si primum tenet coniugium; alio. quin peracta poenitentia de crimine commisib, haud fieri separati mena. cap. eum in Ammiteasp.desponsali. Nomen autem sponsi, & sponis quandoque accipitur pro viro, & uxore, sicut vir I uxor pro sponse, & sponsa . Hinc videmus apud Matthaeum cap. I.dum Angelus Iosephum alIoqueretur, dixisse, Noli timere accipere Maiariam coniugem tuam; de eod. cap. Ioseph virum Maria. Quapropter B. Hieronymus ibi; tam Virum, inquit, audieris,suspicio tιbinositheas nuptia .sed recordare consuetudinisscriptur rum, quo ponsi vixi,os Ma vocentur uxores.
cap. genuit. 27. q. 2. Pauci tamen, aut admodum
milli loci sunt, ipis Matthaei excepto; in quibus sponsi vocetur uxor. Illud non sine mysterio, sed maximis de causis fictrum fuit; de quibus Origenes, Ignatius, lora. Chrysestomus, itemq. Hieronymus. sed de hs alias pluribus. Instituti enim alari in hoc exordio est capita rerum a
109쪽
tingere, non ea singillatim tractare, quae propriam disputationem requirunt.
De conditionibus appositis in d sponsitione, vel in alijs comtractibus. Tu. S.
t MN Is impossibilis conditio, quae& turpis est, cuin non dicamur posse, quod honeste non possumus , ut eleganter Papinianus in L . de emdit.mmI. contractum vitiat. verbor. M.Lim p Uilium= e reguntur. eap. .supra. de DEI. Matrimonium tamen sub quacumque conditione contractum, quantumcumque turpi, nisi penitus sit contra matrimonij substantiam, iuum sortitur essectum. Est autem conditio contra matrimonij substantiam, utpote, si alter alteri dicat ; Tecum contraho, si prolis generationem euites, vel donec inueniam aliam honore, ac sertunis digniorem, aut sermosiorem, elega tioremve; aut si pro quaestu adulterandam te
tradas, ut in eap.vit. Me tit. Seu contrahens iubhonesta, di probata conditione, ante conditi nis euentum non compellitur matrimonium c6- summare.cap. 3. nisi postea pure consenserit.e. 3. aut eam cognouerit i quia a conditione tunc videtur recesssse. cap. 6. Od.cap. 3. Additur, Vel in aliis contractibus . quia sumpta occasione ,
dicit de manumita sub conditione, & de re Ecclesiae donata, quae postmodum a donatore nequit reuocari, nisi talis sit conditio,vt ea cessam te, debeat reuocari. cap. a. O cap.
Qui clerici, vel x ouentes,matrimonium contrahere potant. Tit. F.
ODDUNTun hoc titulo aIiae cau- is , quibus nuptias contrahere prohibemuri ut si clerici facti, ta
crosq. ordines adepti sumuS. . . cap. I. etenim in minoribus ordi
nibus constituti, nisi voto, aut religionis habitu prolii antur,vxorem ducere possunt can. de his x S. θυσι I.Eos attamen adhortatur Leo,ut cum virgine contrahant, ut si deinceps ad alios gradus prouehi voluerint, possint. can. riatim. 3 2. iamnes. Soli igitur maiores clerici a coniugio coguntur abstinere, etiam si irregulares facti sint. Heap. q. quia characterem retinent. Vinuentium quoque alij uxorem habere possunt, alij non item ; quod hi Blemniter voverunt, illi pliciter. hoc voti genus impedit matrimonium ne perficiatur, sed non dirimit contracta
illud, contractum,&persectum distrahit.eap. 3 ct eap.7.Facit autem votum solemne, cum quisse religioni deuouet, & suscepto habitu professionem facit. d. cap. 3. simplex, ctim quis vovet castitarem eap. . O cap. 6. ves quis extra religionem a non competenti habitum suscipit, &monasterium non ingreditur. cap. q. sed de his latius disputatum est in ti s q. lib. 3.
De eo, qui duxit in matrimonium, quam polluit per adulterium. σit. 8.
Ropo NI Tua alia species prohibitarum nuptiarum, cauetur ne is, qui uiuente uxore aliam consciam duxit, vel eam, qtiae in uxoris ipsius mortem est machi, nara, eas in uxores habere possi ; sed contractis nuptijs fieri separationem. cap. 3. q. . quod de iure ciuili olim suit receptumI.Clauuius ale iis,quo.ut indig. Cum ea vero, quae ignorabat maritum esse, vel cum qua non est copula seqituta,
aut vivente uxore sequuta est coniunctio, nulla tamen de contrahendo sidcs praecelsit: tenet, v letq. matrimonium.c. p. I. 2.6. 7. S. Immo exilii-
mo eum, qui adulteram, eχceptis his aci Iesu timum thori consortium inuitauerit, sibi valde pro remissione peccatorum proficere, quasi er
rorem ab errore reuocando. cap.inter opera. p.
De coniugio leprosorum. V it. 8.
E P R A post sponsalia de laturolliperueniente, quis impune ab eis potest recedere.ea vitialiter vero,si contractae nuptiae de pra senti sint. Et quanquam
leprosi a sanis debeant separari. eap. - Ius/vr Eul. ad . tanta est huius sacramentivis; ut, excepta fornicatione. cap. a. huius tituli, cum vis, S uxor una sint caro; Genes. a.leparatio
fieri pint nusquam. Sed sibi inuicem reddere
debitum tenentunnisi ad perpetuam continentiam vovendam possint induci.
ἰN specie huius tituli de alio etiaagitur impedimento, quo stante I dissoluitur matrimonium. Si ingentius enim cum ancilla con-
trahat, quam nulli esse potestati subiectam existimabat, simulatq. ancillam esse sciuetit,
110쪽
sciuerit, poterit , ea non amplius cognita, dote prius restituta, ad secundas nuptias libete conuolareat. . a. b eap. . & filium ex ea susceptum in sua potestate habere,etiam non obstante contraria consuetudine. cap. 3. idem de ingenua , quae seruo ignoranter nupsit, dicere possumus. error enim petibnae,& conditionis connubii consensum minime admittit,ut docte Gratianus ratiocinatur in eap. I erris veri 29.HI. Atqui seruus inuito domino matrimonii foedera iniὴs,
nec liberatur a potestate. cap. I . nec contractum distbluitur. r. .vit. 29. q. a. Consentiente tamen domino, vel dissimulante, tantus est matrimo nij, Iibertatim. seuor, ut libertatem consequatur Letmica. S. sed et quis de Mub. ad hoc. Ciae Latin. lib. tine l. de S.II vero decremm.authem de nupI.
De natis ex libero ventre. Tit. I o. A D E N prope est in specie huius in tituli ratio, quae est in eo. a. ip. N E χ iii. i . ut natus ex libero patre, libertatem nanciscaturi ideoque multo magis ex libero ventre . cap.vit. pr. defer.no orian. Est autem hic tit
Ius de muliere quada nomine Muraena per epiastolam manumissa, quae cum liberos peperisset, eos Romanae Ecclesiae actores in seruitutem redigere volebant dii uti apud Iuonem legitur, c ius verba suis elegantissimis Notis Antonius Augultinu . inseruit: sorte quia eoru mater erat Ecclesiae actoribus debitrix. quod plane ex ultimis verbis Gregorij Primi, non autem noni, ut in vulgatis codicibus, verum esse possumus haramale colligere. Durum in , inquit, visi alpro mercede libertates tribuunt, ab Eoissa, . qua
De cognatione spirituali. T it. II. lim N vii Les quoque nuptias facit
cognatio spiritualis, quae ex sa-m I th: cio Baptismatis Ente oritur. I. I
inductam esse puto hac potissimuratione, quia clim infans baptitatur,& loqui adhuc, & credere ne it, alio profitente bapti ZM
duciarius dici potest, c um apud Deum pro illo fideiusses existat,& hie varijs nominibus appellatur,ut fideiussor. Augustinus erm. I I 6.et 2IS. Susceptor, Dionysius Areopag. cap. de Bapti Tertuli. de corona mihi. p. 3.O dserens, Iustinus quaes. 6.ad Orthod. Sponsor. Tettuli. de Baptis. p. 18. Item fidei doctor August. m epin. 23. ad Bonifacium. Dicitur etiam patrinus, & com- pater . Nec immerito si sceptor dicitur,fidei doctor: quia ut idem D. riugustinus monet in can. vos ante IO . ce consecr. . di imo . tanquam
pater illum admonere debet, ut semper callit tem custodiat, iustitiam diligat, charitatem teneat : & ante omnia symbolum, di orationem Dominicam eum docere oportet. & cum ad id teneatur quasi pater, videtur inita cognatio. Et quemadmodum inter eos non contrahitur m trimonium, quos adoptio, ut tit. I. dicam, iniungit: ita potius a carnali oportet inter se coni bernio cessare illos, quos per caeleste sacramentum regeneratio sancti Spiritus coniunxit c. Ia. 3 o. q. 3. Idqtur apertius vetitum est in Concilio Nicaeno can. 2I. O can. 2 3. apud I unianum .deca. 69. ex Trullanis, qiui sub sextae synodi nomia ne circumseruntiar. bi Balsamon & Maguntia. .
more Phoca scriptum reliquit, Patriarch am C stantinopolitanum Nicephorum omni tonsurato solo prohibuisse,quod heophanonem duxisse cuius liberos e sacro baptilinate susceperat. Haec ergo cognatio nascitur inter patrcm baptizari, di uxorem leuantis; & inter patrem baptiani, Aeipsam leuantem, seu tenentem ; necnon inter filios duorum compatrum,per quorum alterum deuentum est ad compaternitatem ; inter bapti-Zatam quoque, & filium bapti Eantis; inter quos haec spititualis cognatio matrimonium impedit, ctiamq. contractum dirimit. Hodie tamen ex Oecumenico Tridentino Concilio haec cognatio contrahitur dumtaxat inter virum, & sem Mnam suscipientem, ac baptiZatum ipsum, & illius patrem, & matrem, necnon inter bapti Zarum, & baptiZantem, bati Zat . patrem, ac matrem. Da p. a. 2 . Et quia haec cognatio valde impedit nuptias;eadem Tridentina synodus deis creuit, ut unus tantum, siue vir, siue mulier,vel ad summum unus, & una baptiratum de baptismo suscipiant. Quod si alii ultra designatos baptizatum tetigerint, cognationem spiritualem nullo prorsus modo contrahant, constitutionisbus in contrarium iacientibus minime obstanti. bus. vi cap. vis. eod. in exto. Cognatio vero pereat hechilinum, qui baptismo tanquam exordia est, impedit matrimonium, non autem dirimit. cap. . ct cap. a. eod. issexto. Neque vis, & uxorsi filium suum de sacro fonte susceperint, debent separari, siue ignoranter, siue scientet id secerint. Nam si ex ignorantia, ut ait Alexander iij. cap. r. id factum est, eos ignoratia excusati si ex malitia, eis sua fraus non debet patro cinari,vel dolus;si dolo tamen,ut matrimonium dirimeretur, poenitentia dignos esse semper exis stimaui ex . . cap. I. hoc tis.