장음표시 사용
121쪽
Metropolitana vem Theologus . Et his tae. mens V. in Concilio Viennensi addidit, & diit in iudijs Romanae curiae,Parisiensi,omniει si, Bononiensi, &Salamantino, debere praetoe alios constitui magistros Catholicos , & linguis Hebraica, Arabica, & Chaldaea peritos, duos scilicet pro qualibet lingua. quibus in Romana curia legentibus perledem Apostolicam c-- petentibus stipendijs, & sumptibus prouideri; in studijs Parisien. per Gallorum Ruem sili Oxs niensi, Angliae, Scotiae, Hiberniae, ac Vualiae; in Bononien.per Italiae ; in Salamantino per Hispaniae praelatos, monasteria, capitula, conuentus, collegia exempta, & non exempta, & Ecclesia-Tum rectores. Et non modo magistri, verumetia
scholares de fiuinium perceptione,& praebed,-rum tharum,& beneficiorum, ac si praesentes essent, plene gaudere, & stui possunt. cap. vlt. huius iit. qu bus piis constitutionibus inhaeres, sterosancta Tridentina synodus eas magno de
siderio amplectens, confirmauit cap. M&ζΗ.Magistri scilicet donec docuerim,lchol res ex Honoriana constitutione, per quinque nium, & ex Boniaci j octaui, per leptennium . ex eo.de AHI. in exto. in quo Episcopis ius factum est; ut iuste possint etiam curam an marum habentibus licentiam impartiri. vltra septennium non aeque,ac ne ante quidem septonium potest scholaris cogi praeter Hypodiaconatum, ordines suscipere . dubium est, numis, qui iuri Canonico operam dat, ijs priuilegiis gaudere, ac frum possit e nam in d. cap. vis. Hinnorius iij. dixit in Theologia; de Tridentina synodus,quisacram docuerintscripturam. Hostie sis existimatiit ad ius canonicum non cκtendi: contra Archidiaconus,& Abbas; & rectius,mea sententia, cum ius canonicum vera sit Theolingia;immo&ius ciuile una cum canonico utile est,&perquam necessarium: vitis.vis.lib. 3 disi serui. Et quantam afferat nobis necessitatem ius
nonicum, ex eo constat apertius, quod non
tantum quae Theologiae fiunt, sed & iuris ciuilis
praestat; docet naturam contractus, ultimas de- sanctorum voluntates tuetur, mulieribus dotes conseruat, magistratuum officia diligenter per-
.sequitur ι quid Deus sit; & Patrem, & Filium ,
di Spiritum sanctum,unum Principem esse commonstrat; Sacramentorum vim ostendit; corum inistros costituit, ac administrationis tempus,& locum deligit;caeremonias, atque ritus in E Alesia necessarios sanxit . quae omnia non vllaeis indigent probatione;cum passim tam apud c ratianum, quam apud Gregorium Nonum, Bon, secium viij. Clementemq. v. ti alios expresse videantur. Sunt & alia non pauca, ut matrimo- j causae,Ecclesiasticorum beneficimum tracta-itutaqtae solanus catu nidi Misciplina docet. Irsa quoque est, quae Theologiae plurimum rescit
auctoritatis. inid sunt eologorum lucubra tiones si a sacris canonibus appinentur qui
etiam sacrarum Scripturarum volumina ,si vera
sun approbant; sin minus,ut apocryphiaepro. hant, & damnant. Nec ullusaber etsi elegan. iae omnis, S sanctitatis plenus, absque illoriam auctoritate, & consilio imprimi, nec legi potest;
quare dicendum est cap.rit. esse ad ius canonucum extendendum. Illud hic admonere opor. tet,quod Clemens V. inclem.υlLedae decrevit. ut is ad quem spectat magisterium,vel doctoratum tribuere, prius a candidato reci me debeat iuramentum,quod in selemnitate sua non expcdet citra summam trium missium Turonen arigenteorum quod si non fecerit, etiam si sit Epi scopus , per sex menses a collatione magistes, est iuspensus. U
De Iudaeis, Sarracenis , & eorum, seruis. 6.
is, qui rerum omnium rargiloalm P-Deum minima afficiunt iniuria, veluti simoniaca haeresi,qua nubium est scelus ,& peccatum gravulus, nullum detestabilius,ut suo loco actum eminde dicere instituit de Iudaeis, OSarracenis, qui omnipotenti Deo nullam, vel noncam,qua debent,venerationem adhibent.Iudaei diceba
tur Hebraei: sed cum liberati essent Aegyptio riim seruitute, & in deserta quadam Syriae parte
consedissent, amiserunt verus nomen Hebraei.&quia Princeps etiaminis eorum ludas erat, I daei sunt appellati; & terra, quamincoluere,i daea, uti tradit Firmianus lib. cap. I o. Tacitus lib. 2I. Iudaeos, inquit, reta insula profugos, n
ut ma labiae insessisse --rant, qua tempesta
te Saturnus vi Iovispulsus,cesserit reinis. Argumentum e nomine petitur. Inclytum in Creta Idam monum. Accalas Idaeur,aucta iniarbaram marem cognomento. Iudaeos vocitari quasi Idaeos,
quidam regnante I de exundantem per Aen om stlitidinem duc ibus Hieroselmo, ac Iuda, pr x-s in terras exoneratia.Seci potius dicti sunt
a Iuda, qui quartus ex Lia Iacob filius fuit. nam
Genetas. 2 9.habetur: βuarto emee it, Ope perit um, er ait: modo conssebor Dommo. erob hoc vocavit eum Iudam . Et To. Interpretes, Nunc uiam in hoc consiliare Domino. Ob id vin. cauis nomen eius Iudam Horum ludaeorum secta
haud prohibent sacri canones; immo eis permittitur veteres Synagogas posse retinere, vel si cor.
ruerint, reaedificare, non aeque nouas costituere. cap. 3 .ct cap. 7.Item circumcidere.l.cireucidere.
F. ad teg. Comet deseca . Qilla d sacrum Baptisma
122쪽
ptisura trahendi non sunt inviti, nec sine iudicio puniendi, nec rebus suis priuandi, nec in coe . meterijs, aut suis sestiuitatibus perturbandi, nec
eorum coemeteria violanda, vel corpora exhumanda. p. 9.Sed habitu debent uti tali, tam viri , quam foeminae, ut a Christianis diicerni pos. sint. cap. II. Et ostia, atque senestras die veneris sancta apertas habere non debent.cap. . Iurisdicendi, iudicandique potestate fungi non possint. Luit Cod. Neque ullo penitus publico ossicio praefici. nimis enim absurdum est, ut blat-pliemus Christi in Christianos vim potestatis exerceat; ut diserte ait Innocen.iij. cap. I 6. Iudaei ad fidem conuersit illud a Ioanne xxij. consequuti sunt priuilegium, ut posteaquam sacro baptismatis sonte regenerati sunt, Omnia bona, quae ante habuere, sine ulla prorsus molestia retinere possint, ne eorum deterior conditio foret.
cap. 2 .eod.extra g.comm. iuste, ut interpretor,
acquisita. Sarraceni longe peiores: quamobrem non modo eorum iecta, sed etiam commercium est interdictum. Et si quis cis arma, serrum, g Ieas, nauesve detulerit, vel vendiderit, excommunicatur, de anathematiZatur; & si in eorum nauibus, triremibusve gubernationis curam sesierit, propriis bonis priuatur, & capientium seruus fit. cap. 6. O cap. II. Sarracentiunt post Nabathaeos, a Sarra,vt ait Stephanus, dicti. Nam ra est pars Arabiae.cuius rei auctorem laudo Pliniu lib. 6. cap. 28. Naba deis, inquit, Thimanaositi erum veterest nunc sunt Taurei, Suellent, Sarraceni, Arrateni. Sarraceni hic habentur , prout in titulo Codicis, Pagani: in hoc etiam titulo Pagani nomine pro Sarracenis utuntur Pω tilices, ut in cap. Io.r6. I 8. Poteit enim dici Sar racenus cultor simulacrorum, dc daemonum , &maxime Mahomeli, ut in clem.υnic.eod. Ad qua secta in si quis pro Euangelica veritate dissemina da maluerit accedere,plius habita Praelatorusvorin .i licentia, libera habet auctoritate Apost. ex quendi Licultatem .d. cadi. I o. Additur, Et de eorumseruis . Appellatione serui veniunt dumtaxat qui dominis iubiecti sunt. hic vero Pontiufices Romani,quasi accommodantes se ad coimmunem loquendi ustim, serui nomen ad liberas ctiam personas, quae bona fide, & mercede seruiunt, hoc est, mercenarios, extenderunt. Non licet itaque ludaeis Christianum mancipium habere,neque Christianos seruientes. Netas siqui, dem est religiosissima mancipia impii sit morum inquinari dominio .Lυθ.C.Th Ne Chrari mauci. vel vi lcriptum est in Concilio Manticonesi primo , Nefas eII, quem Chri ius redemit, bla phemum Christi inseruit vitti vinculis retιnere.quinimmo seruus ab Iudaeo emptus, si Christianus fieri desiderat, duodecim solidis redimi potest. quod sit intra tres mensses vaenalem no exhibuerit , nullo dato pretio,ad libertatem perducetur. cap. vlt. Me tit. Et B. Gregorius in Epiri. 3 S. Diriolarum Registrat. ad Fortunatum Erifcopum Neapolisania, ex qua descriptum est cap. 2.fviale consit. voluit, ut Iudaei, qui Christiana mancipia emerint, intra diem quadragesimum
eos vendere teneantur. Excommunicantur tam
dem Christiani omnes, si eis, vel Sarracenis, seu Paganis suas Iocauerint operas, ne, inquam, eorum filios nutriant, neve domi serviant. Adscripti iijs autem, qui & liberi sunt, in illorum pra dijs remanere concessum est. cap. a.
CTE datur titulus hic. cu enim
H in superiori dictum sit de ijs, qui
nati, ac alti videntur in falsare ligione; nunc apte de ijs, qui cuin vera, & catholica religione nutriti essent, ob quandam animi duritiem, aut obstinationem potius, in haereticorum peinicie sunt lapsi, ita ut fidei certitudinem non habeat,
ut hic ait Stephanus Papa. Namque haereticus, ut ait.l. a . C. eod. es, ρυι leui argumento a tussicio
Catholica religionis, O tramite detectus fuerit deuiare; seri ut Augusti mis tradit in sibiae υIlli
tate credent,est, qui alicuius temporalis comm
di , c, maxime nae gloriae, principatusque sui grat/a, Gad, ac nouas opiniones vel gignit, vel sequitur. Bestimon vero apud Photium tD. II. Haereticos dicit omnes esse, qui aeramentis quadantur a sacerdotibus , in Dei Ecclesia non communicant. Haeresis Graece dicitur, auctore B. Hieronymo ab electione, quod scilicet eam
sibi unusquisque eligat disciplinam, quam putat
esse meliorem. cap. bare . 26.q. non sOIum ipsi, verum etiam eorum erroribus credetes haeretici sunt. qui omnes ad fidem redire noIentes, in perpetuo carcere ad agendam poenitentiam detruduntur & omni beneficio priuantur,ac corum bona fisco assignantur. cap. Io. etiam si filios habent catholicos: in Ecclesiae videlicet i risdictione Ecclesiae fis o applicantur, In Imperiali fisco seculari. si clerici sunt, degradentur. cap. 9. de eorum bona Ecclesijs, quibus praeerat,
tradantur.cap. I 3 .9. I .Tum per Ecclesiam damnati, seculari sero relinquuntur. Ipsis ita damnatis, damnantur & eorum libri, & quicquid
scripserint. cap. q. Haereticorum Uero recept res, fautores, detensores,aduocati, tabelliones,& omnes, qui cis consilium, auxilium, fauorem praestant, infamia notantur, excommunicantur, ab ossicio suspenduntur. Immo Episcopus haereisti os instituens, etiam post mortem anathematiaratur , nec inter Dei sacerdotes unquam con- numeratur . Nec haeretici aliquid ex testat nento cape ie
123쪽
capere potantae. q. na, Vt diserte Balsamon scribit, Testamentum ut cimtra lege aestim, irrita esse, er haeredes haeret isos nihil ex eo capere posse. Datur quoque hoc titulo crucis charactere signatis idem priuilegium, quo gaudent ij, qui in Terrae sanctae subsidium accedunt, quo facilius
se ad exterminados haereticos accinganta λ.1 . S. cathouei. Videmus & hic appellatione haeret eorum venire laicos, qui praedicant: quia secum dum Apost. Dbef. 3. alios Domin dedis Ap Holos,alios propbetari alios autem doctores . Caenergo Doctorum ordo sit quasi graecipuus in Ecclesia, non debet sibi quisque indisserenter pti
dicationis officium usurpare. etenim, ut idem Apost. ad Rom. Io. nobis scriptum reliqui pinnmispraedicabimi, nisi mittantur 2 Laicis igitur cuiuscumque proselionis sint, atque gradus,
praedicare, occulta conuenticula facere, facerdotesve reprehendere interdicitur. cap.
p. I . & Episcopi id negligentes,ab Episcop, Ii dignitate remouentur. de iis sustus eoaeissem
De schisnaticis, ct ordinatis ab eis.
TA MERITO hic sequitur litesiis. quia etsi schisma haeresis non sit, pi H M-rumque tamen in haeresim vertita tur, ut de schismate Donatistam scribitur in L . C. . ne cribvt. iter. de quibus etiam loquens Augustinus ait, In baros chisma verierat.de Hieronymus in Epistola ad Titium.cap. 3. Nullumscbisma, inquit , no ni aliquam haeresim consimis, ut recte ab Ecelesia recessisse videatur . Inter haeresim tamen, & schisma hoc interest, quod haeresis ab initio peruersum dogma habet; no autem schio ma ; sed tandem desinit in haeresim. ean. interaq.qu R3.Schisima est ab unitate decessio Hine schil matici, qui ab unitate eatholicae Ecclesiae sunt diuulsi. Nam chm una sit Ecclesia, de qua
in Canticis Canticorum 6. dicitur: Vna eri e lumba mea: nullam aliam esse constat, nisi quae in Apostolica radice est fundata: a qua ipsam fidem per uniuersum terrarum orbem propagatam esse nemo potest dubitare, ut dicit Pelagius Papa in cap. pudenda. 3 q. q. I. Haud ullus etiam dubitare debet, schil maticum omnem, veluti haereticum, nisi ad unitatem Ecclesiae reuert tur, ad aetemi ignis incendium damnari,teste B. Augustino de fide Catholica, ex quo cap. . tituli superioris est desumptum. Lactatius M. cap.υst. Sola, inquit, Catholica Ecclesia ea, quae verum retinet radium; hie es fons Ueritatis, hoc inmicilium Dei. e temptam Dei: quod quis non intrauerit, vel a quos quis miserit , a Pe vita , O salutis aurea alienus cst. idem Innocen.iij.in
cap. I .g. vstinvr.de summa inis His stantibus, filii huius tituli fresida pars, Ut ordinati nes , beneficiorum collationes, & Ecclesiastica rum rerum alienationes per ipses schismaticos iactae, nullae prorsus essent . immo a dignitate, di ordine suspenderentur, qui strante tenere schisma iurarunt.
De Apostatis, & reiterantibus baptisma: Tu. 9
V E M A D M o D v M ex schismate inciditur in haeresim,sic ex schi GA male, atque haeresi saepe in Ap
stasiam. Est enim Apostasia, temeraria a fidei statu recessi oc sic Apostatae transgressores sponte Iegis suae, eiusq. violatores ab Anacteto appellantur in eap. b-tus. 3. q. q. Sed animaduertere oportet, quod licet tituli huius inscriptio generalis sit,capita tamen ei inserta hanc Apollasiam non comprehendunt . quare definitioni huic addere possumus, quod sit temeraria a fidei, obedientiae, &religionis statu recessio. Triplex enim est Ap stasia, perfidiae, inobedientiae, & irregularitatis. Perfidiae est;cum quis a tramite Christianae fidei declinat, ut si ex Christiano fit Iudaeus, vel P
ganus, vel Sarracenus, uti Iulianus apostata . . Gnonpotui. 2.q. I.de toto tit. C. d. Isti post mortem intra quinquennium, & viui a quolibet, &perpetuo possunt accusari.ι 2.et q.C.ωLIn es'. hoc proprium est, ut eorum flagitia poenitentia non obliterentur. I. 3. C.eod. At si poenitentiam egerint, eos in alio seculo gratiam consecuturovhaud dubito 1 exemplo Apostolorum Principis rde cuius fide id scribit Ambrosius sem. 7. Fiadelis factus en Petrus,pesqua de epeia disse de uit; atque ideo maiorem Dratiam repe
rat, quam amisit. Idem in can. considera-- - .
eu eq.diri. 3 o.Facit & cap.a navis.infr.d entis exeom. Inobedientiae est,qua quis sponte praec pia transgreditur, & sacris canonibus obedire
contemnit. capiarlieni. 3 q. cap.2.βp. de maior.
O Med. Irregularitatis, ciun quis a statu proseGis religionis, reiecto habitu, discedit; qui &Apostata dicitur,quas a fide religionis recedat; cui in laicali habitu permanere permitti non debet, sed incarcerari, ut vita dumtaxat misera ei reseruetur. cap. I. ad quod respicere videntur Verba, quae penes Burchar.in eap.6Jupri devit. ct bones . Her. leguntur: auem autem progeni tores ad monaserium tradiderunt, in Ecclesia
coepit cantare,diligere: nec uxorem ducere, nec
monaserium deserere poterit esed sediscesserit ,
redueatur. Si tonsuram dimiserit, rursus tondeatur. uxoremsi urpatierit, dimitIere eopellatur.
Additur, De reiurantibus baptisma, quiasii reit
124쪽
rantes baptism Apostatae sint . Lapsis
est 3.C. M ct errantibussubuenittiroerditis veru hoc est iaciosanctum baptisma prosenaatibus λ notis remedio. illi simi haeretici, uti Accursus eleganter adnotauit: perditi sunt Ap
De iis, qui filios occiderunt.
---m mine eorum,qui a Christiana religione ad nouas, & prosanas sectas adeuntes Deum offendunt maxime. Consequens est dicere de iis , qui proprios filios Occiderunt, utpote quod natura praecep is aduertetur prorsus; biquidem natura, uti ait Cicero . de finib. id rese sum est,m p .ereati essent, a mereator,hM anis tur quod scae tu mant. Qui igitur filium occiderit; vel patrem, matremve zParm idi1 poena punietur: scili et ex Constanti, ni constitutione l.vmea.C eod. vi insutus culleo, cum cane, & gallo gallinaceo, & vipera, ct s,mia , in mare, vel in amnem proiectu, vitam amitteret.'uod genus poenae vis apud antiquos receptum mise auctor est Cicero pro Sex. Ris. . non aeque apud Graecos: nam cum interringatus esset Solon, cur nullam supplicium constituisset in eum , qui patrem necasset: respondit se id neminem facturum putasse. Attamen Almxander iii. c. hristi vestigijs inhaerens, qui non
vult mortem peccatoris,sed ut conuerratur.cam qnowmus. 26. q. 6. mulierem sponte occidentε
filium in monasterium detrudi iussit, ut perpetuo poeniteat. & si timetur de incontinentia , datur etiam facultas nubendi; sed imponituralia poenitentia, quemadmodum nupta . cap. 2. Pro suffocatis inconsiderate a patre, vel a m tre, eis trium annota poenitentia indicituri quorum unum peragere tenentur in pane,& aqua quibus certe indulgere videntur sacri canones;
moti quodammodo ex illo elegatui Tulli j loco
pro Rosc. Mabnam vim, ma ramnete sitaterea, Unam n et retigione pateravi maremum. favsu. vel ut Zepherinus in cap. ad Romanam. st Q. 6. nyn potes , nee debet mater obliuis Isium suo. vel ut in I. r. infine.C. de prociniar. nem assectum vineis paternus. Ego tamen eos rogatos velim, ut dum paruulos habent liberos, prospiciant, ut iblorum solicitudo & insan. tia, quim firmi.
De infinii litis Sc languidis exposi-
titulus pertinet etiam ad p κ' , ttis immanitatem: necare enimae H videntur, ut ait Paulus .necare. lib. Vngc.non modo is, qui partum praesecant, verum&ij, qui abiiciunt, de alimoniani ei denegant; & ij, qui publicis locis misericordiae causi exponunt, quam ipsi non habent.Quare Ambrosius lib. --.prum de languidis dicit: Pas amemoriem rem: qui uis enim pascendo hominem seruare poter in non paueris ,fame oecidisti. can. pasce. 86.d A. Exposti videntur, qui extra abi ciuntur, uti ex Pauli verbis datur intelligi .d. L nee re. Hic vem Obseruare oportet,quod titulus hic, quamuis de insantibus,& languidis expositis dumtaxat habeat, non est minus generalis,qusi ille Codicis, qui habet, De infantibus, ex Iis, liberis, e eruu, Odeys,quifamui olentos emptos, vel nutriendos acceperunt. Nam ex hac Gregorii ix. constitutione, qui eos suscipiunt, non possunt in eorum personis ius aliquod vendidare, nec dominium, nec patronatum,nec pa triam potesiarim: quia & liberi erunt,&sibi
adquirent; ut etiam in I h. g. imus. .eod. In
ipsis quoque expositis & patcr, & dominus, de patronus ius omne suum amittit: & ipsi iuris sui fiunt,& omni gaudent libertate, & ingenuitate retenim habiti sunt quodammodo pro derelictis.
De homicidio voluntario, & casi
RO post Tis quibusdam homicidii speciebus, generalε dat nobis titulum de homicidio, quod
committitur vel volutate,vel e sis.qui illius rei et ut, ab altari r mouenturn intonciunturi qui istius,non inludi quia nullus inest dolus. ea enim, quae ex imprinuiso casu potius,quam fraude accidunt. to plerumque ron noxae,imputantur.t. I .ct Lis,qui C. a. i. ornet deflear.Vel si vitae suae tuendet causa, clim aliter se tueri minus posset,c. 2.latronem ociciderat,vel furem nocturnum.Na oritur Sol, ut in Exodo hahetur pereumretis erit;γiad Icernerepoterat,vt B. August. in cap. 3. interpr tatur,q d ad furandum, non ad occ/densim v
nisset. ct ideo non debet occidi; quod & lex. II. tabularum sanxisse videtur, ut auctor est Gaius in L fadleg. Musi. Tenetur quoque ut homicida, licet non occiderit, qui facit,vel dat, sortilegia, aut venena sterilitatis. cap. . quique animo occidendi alique seciatur. e.6 g. m. si ex sua I caula
125쪽
eausa mors sequuta est; rei si ad homicidium i
uitat, etsi minori plectatur poena.d. p. 6. g.qui. sicut sarcinas occidentium custodiens. dav. o. ssiquMpue. Nec non qui aliquem Iethesiler o eiderit , quamuis ab alijs fuerit extinctus. e. I 8. Mandauit quoque aliquem verberari, sequuta mors imputatur . eap. vis. eod. in xto. Ex quo cap. admonemur etiam poenam irregularitatis euadere clericos, si de suis malefactoribus coram seculari iudice etiam de criminibus, ex quibus irrogatur poena sanguinis, fuerint conquesti, si protestati fuerint, quo ad poenam sanguianis non conqueri. Item ei, qui morti auxilium, fauorem, consiliumve praestiterit . S.vit. Item ei, qui abortioni causam dedit, si conco. plus iam erat vivificatus. eapsi s.hoc tis.& ea Musis. 3 a. q. a. Vivificatum ex Hippocrate ii, terpretor, seruato naturae ordine, qui trigesima diem in utero agit, in masculo scilicet ; in semina, ut articulata sit, & configurationem habeat, desiderantur quadraginta duo. eiusdem rei rationem reddit idem Hippocrates lib. de natura pueri, & libr. de septimestri partu, fere ab inutio . Isti autem omnes, quanquam vere homici, dae dici nequeant, ad sacros ordines promoueri non possunt,sed promoti suspenduntur,ut poen, trant. Admonentur tamen iudices in cap. fletu dign m. hunta ιιινιι in imponenda poenitentia debere attendere circumstantias, nempe delicti quantitatem, qualitatem, aetatem, scientiam , sexum, conditionem, locum, & tempus, ex quibus vel augetur, vel minuitur delictum. Si vero homicidium casu contigerit, aut ex re licita , diut ex illicita eli sequutum. si ex hac, ut homicida punitur ; si ex illa, aut diligentiam adhibuit, vel secus. si non adhibuit,ab officio suspenditur. cap. 6. 8. OI 2. quasi sit in culpata.
ORNEAMENTA minus antiquo vocabulo diculur Iudi equestres, siue alii armonim,sive ce
taminum . Eiusmodi ludos equestres quidem ab Ascanio Iulo Aeneae filio,& ab Albanis hunc ad Romanos ludorum morem, atque ad nostra tempore des xisse credendum est. Nam Virgilius lib. s. A neidos, recensitis ijs, quae de huiusi di ludis secerat Ascanius, subiungit rHunc morem ursus,atque haec certamina primus. Ascanius longam maris eum cingeret Auam, Rettulit,Vpriscos docvis celebrare Latinos. a puer ipse modo, cum quo Troia pubes, Asiam docueres s. hinc maxima porro Accepi: Roma, ct patrium ruaint honorem, Troiaq. nunc pueri, Troianum dicitur agmen.
Ideo Troiani ludi dicebantur:& a pueris tantum
maioribus ,& minoribus in circo celebrantur. Suetonius in Dictatore: Troiam lain turma H plex maiorum, minorum. puerorum. Idem in T, berio ade in Gaudio. comesius Tacitus lib. I I. Sedente,inquit, Claudio circi bus ludis opum ri nobiles equis ludierum Troiae inirent. &c. sed corrupta voce, Torneamenta tandem dicta esse a Teutonicis primum auctor est V tangus M. Eius lib. I raoment.Reip. Ram eap. a. Sed in hoc disserunt a veteri Troiano ludicro, quod non s lum pueri, sed viri etiam hodie certant. neque aperto capit coronat . , sed casside tecto cem tamen initur.immo hodie vernacula lingua proprie pedestres ludi torneamenta dicuntur. Et usurpantur in communi laetitia, ut victoria, nuptiis, aduentvq. Principum. Verum quoniam iis quandoq. sequitur mors; voluerunt Rom. Amtistites, ut facilius animarii euitare possent perbcula, eis, qui in huiusinodi Iudis mutε obirent, Ecclesiasticam sepultura esse denegandam: licet enitentia eis non denegetur. ljs autem,qui h videndi fratia adsunt,& casu o ut, si Eucharbstiam susceperint,& sacri olei suerint unctione deliniti, ex dispensatione datur Ecclesiasticas, pultura. Sed quia hae de tomeamentis constit tiones interdum plus damni, quam utilitatis a
ferre visae sunt, ideo Ioannes xxij. in extrauag. eod. eas reuocauit; di illa exercentes in exconumunicationis,&interdicti sententias incurrere minus voluit.
De clericis pugnantibus in duello.
, de clericis: eum tamen extend5. M dum esse ad omnes non dubito, clim iure nostro vinomachiam ,ατί omnem prohiberi constet. c. nomachiam. 1.ρ. Ctiam iure ciuili; quod Alai tus & ipse latetur . quam prohibitionem subim de eonfirmauit sancta Tri tu,ynodus est.2 .eap. t 9.voluit q. Imp. R-s,Principes,& omnes temporales dominos, qui locum ad monom chiam concesserint, eo ipso excommunicari ,&alijs inci poenis. Sane hae, O butusemodi alias ctantes,Deumsolummodo, ut ait Nicolaus Papa, videntur tentare. Hic igitur titulus non istum habet locum in clerico, sed etiam in lai nam, si Iaicus in duello pugnauerit, deinde clericuseficiatur, ad beneficia obtinenda fit inhabilis. Mef.63.Diues. par. 3. lib. I. Etsi nec clericus, nec laicus qui essicitur clericus edditur inhabi- Iis, nisi sequatur mors, vel membri mutilatio, libcet in duello fuerit vulnerat . iacis 6 eod.liba. qua
126쪽
Parat illa in V. Lib. Decret. 09
qua de re videnda est derisso 9ς.ead par. 3Iib. 2. Duellum est singulare certamen, quod veteres Graeci monomachiam appellarunt. nostri litris consulti, quos hic Pontifices sequi videntur, duellum dixere, quasi duorum bellum sit: chmapud antiquos duellum transmutatione litterarum simpliciter diceretur, quod nunc bellii a est . cuius rei auctorem habeo Ciceronem de Antiqui, inquit, nomina contrahebant, suo essent aptiora , Ut duelliam bellum . Et Varro lib. de sing. Lat. 6. Perduelium duellum, id pse bellum . quod in meis Pomeridianis Se Ilionibus interdum obseruaui. Hi ne de perduellionis crimen in lege xij. tab. nuncupatur, cum quicquali ostile aduersus rempub. eiusue securitatem g stum est . ad Herennium perduellionibus vindieat patriam . Clericus igitur, qui alicui sponte duellum obtulerit, vel oblatum lusccpetiti siue victor, siue victus suerit,de rigore iuris, est deponendus. Ex hoc duello tamen nec morte, nec membrorum diminutione sequuta, ab
Epi: copo suo poterit dispelisari. quemadmodum S is, qui ensem, vel pugionem, aliave arma ad aliquem occidendum concesserit, qui nihil minus ad obtinendum beneficium misericorditer poterit dispensari.
AEC est etiam duelli species,qliem Christianos exerceri si ibH anathemate interdic mir. cum ex
S - ea saepe homilci:m mortes,& ani. rum pei scula proueniant. Sagittar ij sunt, qui sagittas ex arcu emittunt. Auditur in textu, quasi a Sagitta. xijs differant . qui mihi disserre videmur instrumento. Porro illi arcu simplici utuntur, isti baLI ista. Ballitiae erant maxima tormenta bellica , quibus iaciebantur magna saxa; ut docet Vitta lib. I .cap. IX. propter tamen similitudinem a cus ballittae postremis temporibus Latinae linguae, arcus cum manubrio videntur coepti appellati ballistae.
De adulteriis, & stupro . Tit. 16.
d. heri, , quod ei sit coniunctis
simum . Qui adulterat, quodammodo occidit. Adulterare est omne omnino syncerum corrumperet . bic Tryphoninus in .fgitiuus.1f. de verbor.
flant e. Adulterum definit, qui alienam ma- remfamilias corrumpit. Adulterium igitur in N Uptam committitur propter partum ex altero conceptum ;seu, ut Festus lib. I. scribit ex eo, Germ vij Parat tu. quod ad alterius thorum accedat. Verum quOniam adulterium non re modo, sed & mente committi dicitur raliter poterit definiri, ut sit coitus seu mentalis , seu realis per quem ait
rius thorus violatur. cap. non filum. 3 1. quae T. cap. ox illa. 36. EII. I. I. inter. S. I. 1. de advis. l. inter ivrum.f. de verbo ni I. stio mas a. a. quas. I q. art. q. Lactantius lib. o. cap. 23. qui inops , Non tantum adulterium eri VIIandum , verumeliam cogitatis , ne quis aspietat alienam, ct animo e capiscat aduiseramem eri mentem .s vel imaginem voluptatis
peccat, quae immoderata libidinis fructum cogia Latione complectitur. In hac erimen in , in bacomne dehcttim . Nam etsi corpus nullas t labe maculatum, non conHat tamen pudicitiae ratio , flanimus incinus en 1 nee illibata ea Hitas vis rimis, ubi conscientiam cupiditas inquinavit . unde apud Matth. s. viderit mulierem ad concupscendum eam, iam moechatus en eam in corde suo. Et stupro . Stuprum est, quod in virginem, vel mulierem vacantem, id est viis duam , committitur: quamuis his verbis lex I lia de adulterijs promiscue utariar. I. inter tib ras. J. acliaeg. Iuliam. de adest. d. l. inur Ru strum. 1. de verbo .signi at. Qui virginis florem delibat, eam dotarc , in uxoremq. nabere, VO lente virginis patre, compelletur. cap. I. Ita lex Attica irrulctabat, ut vel duceret stuprator, vel do: aret puellam. lex Mosaica, ut dotaret, ac simul duceret Deut'. cap. 2 2. Qi od si st prator renuerit, plectetur corporali poena ap. 2.S ex communicatus in monalterium, in quo pG nitentiam agat, detrudetur. De adulterii crimine accusare potius marito conceduunca' qua de re diximus tib . . tit. in 'iii solam si picionem potest accusare muliere , quae peracta poenitentia ad ipsum debet reuerti. Viro tamen , atque uxore adulterium inuicem committentibus , causam tepudij uterque videtur dedille . quod ita accipi debet, ut ea Iege, qua
ambo contempserunt, neuter vindicetur ζ veneuter confbrtium declinet. Paria enim crimina mutua competuatiline dissoluuntur.
Monemur Sillud hic,quod Ec- , clesia, in qua crimen lysius adulterit patratum est, per aquae asipersionem debet reconciliari cap. s.
127쪽
De raptoribus nceladiarijs, ct violatoribus Ecclesiarum .
A P T O st E s generaliter sunt, qui per raptum aliquid auferunt: in
nes rapi sit,ut in tri. de raptu UIr
di ginum. L .de incusse θ. O vis. Mius ii uti. etiam qui vacantem mulierem, vel nuptam rapiunt, tenentur raptus crimine. l. meatu. IIul. de vi publ. v euacratissmas vi gines, quas vulgo moniales quis. 36. q. a. I. I. C. de υμξ Ocler. sic raptus dicitur ab Isidoro illicitus coitus, a corrumpendo dia . Vnde qui raptu potitur, siti pro si uitur. c aptus. 27 .2.Ille tamen minus vere raptor dicitur,cui virgo, raperetur. consensit. d.cap. vult es non consensit, statim liberatur, & redditur parentibus, & raptor seruus fit. cide raptoribus. 36.q. I. Interim puella contentiens cum raptore, inire poterit m immonium. darap. . si in loco tuto,
si libero fuerit conliituta. nam quamdiu ipla , in potestate raptoris manserit, nullum posse co- sistere matrimonium sancta quoque Tridentina synodus decreuit in ea 6 es. 14 de resor. maIr. Dicuntur & raptores, de violatores, qui fideles ex iusta causa nauigantes , vel naufragium patientes spoliantacap. 3. qui nisi restituerint, excommunicati sunt: di si bona ab Ecclesia ablata, tu vita, non restituerint, i et de restituendis non cauerint, morientibus denegatur sepultura, ct alia, de quibus in eap. a. Neque clerici abi' sis eleemosynam capere, neque eorum interesse sepulturae debent . si interfuerint, aut pcendientiam iniunxerint eponuntur & ab ollicio,& nescio . Est etiam de incendiarijs. Incendiarius vero Ecclesiae in mortis arilaulo poenitens,& a Blutus in coemeterio poterit sepeliri. sed haeredes iuxta desancti facultates satisficere tenet tuta cap. . istos omnes raptores, incendarios, &violatores extra proprium territori u puniri comstat ex cap. I. Intelligimus etiam ex hoc titulo Ecclesiarum P qatos ex Principis dc Iegatione de illis omnibus posse ius dicere, ac iudicare , eosq. mulctare, & flagellis assicere, non autem poenam sanguinis infligere. cap. non quia merum imperium non possit ma ari,ut male
nostri arbitrati sensit rei quoniam ijs, a quibus Domini sacramenta iunt tractanda, iudicium
sanguinis agitaret non licet.cauo quibus erum seq. 23. g. 8.s generalis est, qui non abs re vicinitatem tituli de T rapi. sequitur. Porro serti nomi- ne bene intelligitur omnis illici
ta usurpatio rei alienae. Non enim
rapinam permisit, uti D. Augustinus libr.quaest. Exodi testatur, quis ινι- prohibuiι sed utique inlexe veteris se tamenti, e 'rapinam infestio voluit namque a pane totam significauit2 qui quid ilitiise rerum proximi a Vertur. cap. poena te. I quae I. S. Est ergo furtum contrenatio
possessisno fauisulosa rei mobilis, Iucri faciendi ratia . Dico pos sonis: si uas enim possem is surtum fit. leg. I. g. Sestu .F. si is, qui tu . lib. Qui rem alienam, quam non te net , aufert, milesionis furtum facit. Neque obstat, quod scribit Paulus Iurisconsul. in I. I. F. eod. vi furtum etiam usus fiat, quia Commodatarius, qui re commodata diutius utitur, vel ea ad aliud, atque accepit utitur, furtum usus facit, hoc est naturalis possessionis; quemadmodum debitor, qui pignus contrectat, vel hypothecam distrahit. Depositarius vero, si pro suo possidere instituit eam rem , quam iure de positi tenet, ciuilis possessionis furtum ficit. Dixi eonireri His fautati ad id namque neque fraude fit, neque contrectatione 2Ia, sed contrectatione staudulosa. Fraus in eo vertitur, ut quis rem sibi alienam habeat ; Contrectatio in
eo, ut res loco sem moueatur. l. 3. Sozrem. de
acquiren. ρ s. Lucri faciendi graria; quia qui
animo rvin lucrandi causa rem contrectat, se tum non committit .m s. S. I alienum. l. qui ea mentest eosside passim. Poena surti est, ut qui hominem furatur, & vendiderit, conuictus mo te moriatur. cap. t. qubdiam olim etiam ciuili iure prohibitum est, ne ciuis Romanus pro se uo vaeneat, auctore Apuleio 8. Melan M. ι-men, ait, Corneliae legis incurram ciuem Romanum vendidero. venditio autem ciuis Romani plagium est. I. I a. C. de ingenu. manum F. t. a. C. ubi de crimis. agi opore. Item furi, a que latroni est enim manifesta disserentia inter latronem,& furemtaciam duobus. S a . S danma.
profoe. in furando, & depredando interemptis denegantur omnia Ecclesiae sustragia; non aeque, si peccata ita confiteri potuerint. Fufi verti non mani te constat siquidem larem & manifesta esseδε nec uviamsest in n.L .cu eqss. eod. reddita re fimo subtracta, enitentiaq. peracta, si-cri ordines conserri possunt;ut ait Alexan. iij. incallae tituli. Ei,qui ob necessitat ε famis,seu n diratis,cibaria, aut vestem furatus saerit , tribus hebdomadibus iniungitur poenitentia; si reddi deiit,ieiunare non cogituricap. 3. clim in neceusitatibus Di Illgoo Dy Cioc gle
128쪽
sitatibus omnia sint communia. arg. can. I. 2.dinis. cap. 2. I r. q. I.& cap.quodamem. 2Φ. q.7.
cui nihilominus modica imponitur poenitentia. Item qui furto consenti in furti reus est & ideo pari se e plectitur poena .
gustinus ad Macedonium An erudelis en, qui ultrahit aliquid, vel eripit diuisi, quam qui trucidat pauperem faenisest & idem Ambrosius Itb.de Tobia cap. Is . Sise ferro dimicat, qui ura fagitat. Huc etiam pertinet lepidum iblia Catonis dictum apud Ciceronem lib.&li. a. an sin. post multa interroganti cuidam. βω mmis exercere I respondit, id hominem necare δQuare mirum non est, si hic superioribus titulis annectitur. EII Uura,vt ait Ambrosius. cap.picirique 1 .q.3.quicquidaecedit orti. eandem ubdetur definitionem dedisse Imp.in l. 2. Ciale pigma I de Urbanus iij.in eap. consuluit. cx EZechiel. cap. I 8. Omnis usura, Osuperab dantra ' hibetur. Superabundantiam interpretor, quod
sortem excedit. Quicquid igitur sorti accedit, cum usura sit, nullo pacto Ecclesiasticis,Laicisve exigi permittitur ; neque proprio opere cap. q. sed exactum restituitur, etiam ab Hebraeis. & si moniti non desis lent, si clerici sunt, ab ossicio &beneficio suspenduntur ; si Iaici, excommunicantur. civ . 7. est etenim adeo odiosa , ut ii ec locari domos ad eam exercenda voluerit Gregorius x. in cap. I. insexto. quin immo secientes , dictantes, vel scitia ites statuta super usuris soluendis, vel non tepetendis, & huius inodi alijs, & illa
obseruantes, excommunicantur. Est θ illud singulare, quod sceneratores in causis usuratum edere coguntur libros rationum suarum Clemen.
mnio. eis. Quod si manifesti suerint usurarij, ad altaris communionem, Ecclesiasticam sepultruram, & oblationem offerenda admitti neque sit. cap. 3 . contra facientes clerici puniuntur.& licet mandauerint usuras restitui, Ecclesiastica tamen
denegabitur sepultura , nisi primo satisfiat, vel
idonee caueatur. dc testamenta ipserum aliter factae non valent. cap. a. eod. in ino. immo eis mortuis, tenentur haeredes tam sui, quam c3rranei usuras per ipsos defunctos extortas restinuere. cap. 9. non extantibus facultatibus, debet
Dossessiones emptae ex pecunia scenebri vendi,&debentibus recipere, satisfieri. cap. 3. Conuictus
de ipsa usura per famam, vel alia argumenta,tZquam manifestus compescitur. cap. I s. Varijs Germonis Parallita.
modis committitur usura: ut si fructus rei pignoratae non computentur in sortem, excepto marito, quippe qui pro dote promissa pignus recipiens, tructus in senem computare minus tenditur. cap. I 6. quia fructus dotis cedunt lucro marito propter onera matrimonij. I pro Oneribus.C. de iure dotium. Item cum quis rem maiori, quam
valet, pretio vendit,quia Iblutionem dissert: nisi dubium sit, an solutionis tempore erit valor rei
variatus, & venditor non erat venditurus tempore, quo vendidit. cap. 6. O cap. vlt. Neque emptor rei minori pretio quam par est, usur rius habebitur,si verisimiliter dubitetur, an tempore solutionis plus, aut minus res sit valituraia: non item si certior fuerit. Ob id scitum est regu- Iariter, ut solutas usuras quisque possit repetere,
etiam non obstante iuramento de non repete dis praestito. eap. I 3. Sed regula ista patitur e ceptionem:siquidem usurarius non auditur us ras repetens,nisi prius restituat extortas .cap.Iq.
O cap. II. hoc tis. quoniam frustra legis auxilium inuocat, qui committit in legem. cap. anss. ercap. conLIitutis. δεμ de appell. l. iiii qindem .de quod met. ea . illud hic non videtur praetereurisdum,scilicet quod Rom. Pontifices promiscue avtuntur his nominibus, usura, & scenus. quia. quandoque usura non prohibetur, si ad alium. contractum praeter sortem aliquid ossicio iudi cis,inon lucri causa accedat . quod creditor propter debitoris moram consequitur,vsura est,non enus, & aequissima . scenus odiosum, propto lucri aviditatem, & ab aequitate discrepat aliquanto e non item usura illa: alioquin melior es.set conditio debitoris , quam creditoris, qui Lis locupletior fieret creditoris iactura dubixor, comtra L m boc J-dae condicindeb. Nam hoc natura aequurn est, neminem alterius iactura Iocupletiorem fieri. FoemG autem ex malifoeditate, a stipulante D.Basilio in Urat.de diuit ijs,nomen acia cepit.velfortas enas dicitur, ob eos dolores, ac molestiad, quas animis eorum, qui mustiti ad usu ram acceperunt, assere oleat .sicut enim dolor parturienti sc praescriptum tempus debitori imitat . Faenus ex sanore, malorum parentumpraua soboles . Ferunt viperas, materno uteroper se, partum edere 2pari ratione etiamflanus, eroses,ac
consumptis debisorum .dibus , generatur inemina temporis progressionen cuntur,animantia etiam tempore perficium- . faenus vero simul ac gen ratur, simuι etiam parere inelyt. Omnes res,quae crescunt, ubi tu Iam, a b propriam magnιιudinem attigerint iugescere de nimisUα-
scii. Vsuras etiam damnat, &detestatur Aristote- . les Polis. q.
129쪽
' tu, inquit Dominus Leuir. I9.l furtum, non mentiemini, nec de inpietis quis-promumsuum. periurais in nomine meo, nee pollues nomen Dei tui. Prohibetur autem hoc praecepto non solum falsum testimonium ., Sed detestabilis omnis omnino seisitas, ex qua alteri incommodum,aut detrimentum potest afferri . Sic summi Rom. Antistites, qui semper Dei prae oculis praecepta habent, hoc titulo v luerunt omnem prorsus falsitatem comprehemdi: non modo eum, qui falso testatur, sed qui signo, annuisve adulterino, ve I, ut nostri loquumtur, sigillo falso, utitur, salsasq. litteras . in hunc grauissimam etiam poenam constituerunt vete res . Cicero pro Flac. fassarum, O ωνν ptarum litterarum grauis est. Hunc quoque titulum extendi ad ea arbitror,quae in tit.Codicis adleg. Iul.defas. cum tribus sequetibus ha. bentur. Vt autem fusitas poenitus euitaretur, primo Lucius iij uanxit,sententiam per salsas litteras Iaram executioni mandari non debere . eap. 1. Et qui eas intra viginti dierum spatium non deleverit, sententiam excommunicationis incurrit, neque potest praeterqu1m a Rom. Pontifice sdsolui. eap. 3. in . Deinde poenitere ne
queunt . sed si cleriei sunt, oificiis, & beneficiis Duantur; tandem seculari potestati, per quam
etiam puniuntur laici, traduntur, ut condignam luant poenam. cap. 7. Et signum adulterans clericus, etiam deponitur ι ac ei character imponitur; demum in exillam mittitur.d.cap. 3.Papales vero litteras nouem modis falsas esse posse docemur ex cap. liceι Me tit. Item in ijs Episcopus vocetur filius, vel inferior stater, vel si uni scii. hitur in plurali . Talis enim sedis Apost. consuetudo est, ut Papa Patriarchas, Archiepiscopos, Episcopos, fiat res ι caeteros Reges, Principes,&alios cuiuscuque ordinis,&gradus filios in littoris appellet.c. 6. Sed illa incurrit haesitatio; num ob paucorum characterum rasuram, in quo suspicio esse non possit, salis aestimentur litterae. Non utique,sanxit Innoc. iii. infli .nt. Quid strinis fuerint Drune non praesumuntur falce: quia maxima est disserentia inter rosam, di rasam. ra si dicitur scriptura, quae a fraudulente homine fit; rosa, quando non ab homine,sed a mutibus. rosae tabulae dicuntur. . I. g. . . de Mn. pos essfecunae tabul. Falsum est , ut de Inuentione scribit Tullius, in quo perspicue mendacium a paret. tametsi falsum aliter possit describi; ut sit, quidquid, ut Paul. Iurisconi: in sent. tradit, in veritate non est, se ro vero adseueratur . t
ALs Astiis affines sunt Sortile. gi, qui in mera sunt falsitate,cum in idolatriam saepe incidant,& cudaemonibus plerumque pactum, ac foedus ineant, sperantes sutu.
ra posse praedicere, vetera rememorare, morbis omnibus remedia, quae medicorum contemnat
disciplina, adhibere ; siue in praecantationibus, siue in quibusdam notis,quas characteres appellant , siue in saluta, & aliis huiusmodi. & de ijs
mihi videtur Plinius lib. 2 8 p. . intellexisse . quem videtur etiam sequutus B. Augustin.tib. 2. cap. 23 .a edoctrina CFrisiana.& in eo iuuae. 26. q. a. Sortilegi appellatione venire etiam puto ipsos magos, mathematicoso his similes, ariolos, augures, vaticinatores, somniorum interpretes, ut in tu. dematim I. C. qui omnes subiiciuntur
poenis legis Corneliae. Lex S. C. adleg Iul. δεμ ear. Qui igitur sortilegia pro re furto subtracta, vel deperdita, ut inueniatur, feceriti vel diuin tiones obseruauerit, quadraginta dies poenitebit. Presbyter quoque larium astrolabij inspectione perquirens, ab altaris ministerio ad tem. pus suspenditur. Et electio Pontificis ne persor tes fiat,quas sortilegia sapiat, ab Alexan. iii. in cap. vlt. prohibitum est. Neque obstat, quod D. Augustinus testatur in eapAors. 26. q. a. sers non est aliquid mali, verum est, uti alias dixi. Prohibetur tamen fidelibus, ne sub diuinationis specie ad antiquos idolatriae cultus redirent. Si quis ergo quinit, quid nam sint Sortilegia, respondebo, vanissimas magicorum persuasiones. Haeresim tamen non sapiunt semper: quare in his intromittere se non debent inquisitores, nisi sapiant haeresim manifeste. cap. aecu tus.S. inane de haeret. insexto . quemadmodum & de usur ruam quis tonita . . acci ius. Stase quae Itonis.
De collusione detegenda. I it aa.
OL L vs I o falsitarem etiam c6tinet. Est enim Collusio, simulata,& luseria inter actorem,& rea
conuentior quae eo animo fit, ut unus eorum alterum dolo vincere patiatur, quasi ci sponte Iite cedat. Cui ut occurrerent suinmi Pontifices, sanxerunt accusatorem ab accusatione desistentem adhue s per crimine illaro cx ossicio suo posse iudicem inquirere . cap. l. neque s solutionem de iIlatis criminibus per collusionem factam impedire , duo minus iterum accusare, & inquirere de eisiem criminibus liceret. cap. vlt.atque cestudentem in causa beneficij , ipso . priuari beneficio. cap. 3. Colludere autem non modo dicuntur rei,
130쪽
& actores, sed de aduocati, qui siue priuato iudicio, siue publico praeuaricati fuerint, hoc est
prodiderint eausam, quam tuentur, extra ordinem puniuntur. eaposquem. s. praeuarisator. a. q. 3.Item praeuarieatores qui patiuntur eum,co-tra quem agunt, vincere. l. eligarauer. f. deos .
Qui in uniuersum ab accusatione desistit , Tergiversui dicitur; qui vera crimina abscondit, Praevaricari; qui falsa crimina scienter intendit, Calumniari. de quibus omnibus in L e uem.
s. tandum. Aduertere oportet in hoc titul .ve
ba cap. a. huius tituli non esse Gregorij, ut est inscriptio , sed Ioannis Diaconi in vita ipsius B. Gregoi ij lib. eap.3a. Hq. obseruauit, & r cte, Antonius Augustinus.
De delictis puerorum . Tit. a J.
N prima Canonum collectione post titulum de collusione subi j-citur titulus de sagittarijs. sed unde, & qua ratione id venerit, suspicari non possim, nisi quod cap. vlti tituli huius es de puero, qui alium sis gitta interemit . melius vero si tit. de sagittari j s
eis & illa duelli, ut ibi diximus, sit species: &ita se habeant relini dices, atque Contius. nam in Leap.vit. lumpta occasione, ne nihil di. ctum omitteretur, dixit, quid de puero age si esset, qui secium sagitta percussit. quod autem praesens titulus iuperiores apposite subsequatur: indicant satis nobis verba illa in v Mavideat a mareserta, dam,ct periuria, non esset precata ν at iis plena ea pueritas HM. Ex quibus verbis Gregorius Nonus, innuit mi, mreS. I . annis posse sexceptis earnalibus committere peccata. &Per consequens posse is puniri,licet mitius. Nemvero iij. pupillum i aetatis annum nondum agentem, etsi aliquem occiderit, puniri noluit. cap. vlt. quod admitto si dolo non secit, nee sit proximus pubertati.
V i E RI O R E s tituli fuerunt ram
laicis, quam clericis communes: R S-hie,&nonnulli sequentes clericorum dumtaxat delicta amplectuntur. & primo de clerico v natore; cui venationes, sylvestres vagationes cucanibus,accipitribus, seu falconibus interdicuntur. idq. constitutum arbitror; quoniam D.Hieronymus dicere selebat, Venatorem mmquam legimus sanctam can.I. 3 diffvt. Continetur de hoc titulo poena, qua mulctatur Episcopus,alij q.
minores clerici. Porro Episcopus si urpe in his
suerit detentus, tribus mensibus a communione ; si presbyter, duobus; si diaconus, ab omni officio tuo suspenditur. At irecessitatis causa viis detur coacessam clericis , etsi Epii copo nusqua.
d. cap. I. ac recreationis causa, cum modestia
tamen . quibus de piscari, apum fabricare alue ria, li, a capiendis piscibus texere, fiscellam iunco .np'nere,canistra lentis viminibus plectere, di huiusmodi alia permittuntur. On.n-quam.de censecr. I. Itin.Ut manu opere quis cibum . Sic Aegyptiorum monasteria hunc morem tenere accepimus; ut nullum absque opere de Iabore susciperent: non tam propter victus necessitatem, quam propter aestiue salutem ,
ne scidicet vagaretur perniciosis ci tationibus mens. In desiderijs enim est omnis Otiosus, ut idem Hieronymus stribit ad Rusticum presby
De clerico percutare. T it. 2s.
E E clericis quemquam percutere licet. Percussio aut est codiporalis, aut spiritualis. hanc cω mittit, qui incauto, di inutili sedimone infirmorum conscientiam percutit. nisane. .difim illa fit manibus,p dibus, capite, cubito, aut pectoris, aut humeri impulsu. item baculo, gladio , & alio armorum genere. Et haec fit, vel odio,vel casu. Qui malitia, vel odio finit, peccatum committit. u.cum beatus. 3.dinin' casu non aeque. Haec regula
hanc habet exceptionem, ut percussio licita sit et , qui potestatem in eum, quem percutit, habet; leui tamen e quia asperitatis nimiae increpatio nec increpationem recipit, nec salutem. ιμciis beatus. sed ista exceptio aliam patitur exceptionem : quia Episcopo proprijs manibus quSquam caedere interdicitur. ian in liceat. Hai, I. sed per alium licet. capessequi. 21. q. .
Sed& ista exceptio aliam adhuc videtur pati exceptionem; Siquidem Episcopus, vel Abbas
clericum per laicum, etiam leuiter eaedem, excommunicatur p.raniuersitatis in e teri. exeomm.Hic item constituitur poena, qua muructatur Episcopus, qui crudeliter verberari fecerit quemquam, videlicet; & duobus mensibus amissarum celebratione se abstineat. cap. a. Est de illud hic stilum, ut clericus non praesumatur homicida, neque ita puniatur, si in conflictu pro parte violentiam repellente fuit; et si lapides proiecerit,nullum tamen occiderit; quamquam ibi aliqui mortem obierint. Nec non cicticus in minoribus constitutus ad maiores commoveri
potest, licet fuerit in conflictu, in quo sine eius cura, ct consilio, aliqui interiere .