장음표시 사용
111쪽
M PE Li l T quoque connubium cognatio legalis;quq ex adopti ita ne contrahitur . nam, ut non es scure docet Modestiniis in LII. de ad i. filios milias non tantunatura,verum etiam adoptiones faciunt. Si qua igitur per adoptionem mihi soror esse coeperit, quamdiu constat adoptio, inter me, & ipsam nuptiae consistere nequeunt. Qua in re reprehendenda est opinio quorundam existimantiu , Iiodie collateralem cognationem locum non habere, cum adoptatus non transeat in potestatem extranei adoptantis, ex Iustiniani constitutione in I penes C.de ad p.etenim inutilis, di nul. lius momenti esset haec Nicolai constitutio: cum nuptiae sint etiam iure gentium prohibitae inter eos, qui cum in adoptionem dantur, in eorum transeunt potestatem, ut aui, vel proaui tam puterni,quam materni .Lvit inde condit.sine
ea . Neque quod plus est extraneus eam , , quae sibi per adoptionem tilia, vel neptis esse
coeperit, uxorem ducere potest; quamuis eam emancipauerit. S.ergo Insit. dempI. Idem quoque Nicolaus Papa in cap. ita diligere. 3 O.63. andoquidem, inquit, nec in er eos, frui natura,er eos, qui adoptione silij sunt, venerania Ro Vra,
na leges matrimonia contra bipermistunt. itaque
collateralis cognatio adhuc locum habebit.
De eo, qui cognouit consanguineam uxoris suae, vel spon
sae. VII. I S.IC titulus est etiam de iis, quaeta nuptijs impedimento sunt.&est
H N ac si inscriptus esset de nefarijs,
& incestis nuptiis. ciam incestum committere intelligatur,vti Pau- Ius in I.βroris. Dierit in .cqui ex iis, quas legia bus,aut moribus prohibemur, uxorem ducere, aliquam duxerit. Sed& Papinianus inlisadul
liam de ades. per illicitam matrii non ij coniunctionem incestum admitti docuit. hinc & ab Imperatore Alexandro in l. q. Me nia .rescript ulnest, crimcn stupri committi, si liberi concubinas parentum suorum in uxores duxerint . nam si quis matrem, ut in specie es. 2.huius tituli, sp6sae suae cognouit, propter assinitatem, quam in cognoscenda matre contraxit,sponsalia de suturo dissoluuntur; & viro maior, quam pro adulterio , poenitentia imponitur ; & ea peracta, cuiuaIta ex dispensatione connubium contrahere poterit. Caeterum si sponsam, vel ante, vel post matrem cognouit, nunquam eam, ves aliam potest accipere in uxorem . cap. 2. 8. 9. Fit quoque diuortium, si vitricus priuignam cognouerit, vel, ut loquitur cap. I .huius ιiIuli, filiastra, quippe qui a matre debitum nec petere, nec fiItan unquam uxorem habere poterit. Nec priuigna,
itemque vitricus ullo unquam tempore cum
aliis poterunt contrahere. Fit& in eo, qui illam sibi copulare prusumpsit, cuius antea s rorem adhuc septennem contractis sponsalibus polluit. cap. 7. Aliter in eo, qui post initum matrimonii foedus, cum sorore legitimae coniugis sornicatur ; quia si uxor, quae a viri commixtione propter publicam honestatem se deberet abstinere, in continentia minus stare potest, debitum petere poterit. namque assinitas post matrimonium inique contracta, ei nocere nom debet: sed vir cum Dei timore coniugale debitum illi praestabitieap. I o 'cap. vlt. hoc tu. Ad monet S eap. 3. diuortium non debere fieri ex dicto vilius allerentis assinitatem inter coniuges praecessisse: O cap. I. Neque ad coniti gum consessionem, neque adeo si rumor viciniae conse tiat ; nisi haec fiterint publica, atque notoria,aut idoneis testibus comprobatae .
De consanguinitate, Sc assibilate r
nuptias prohibent, consequens in est, ut tractet&de consanguinitate, ct assinitate, quae ctiam n ptijs maximo sinit impedimento; quin imo saepe contractas reddunt inutiles;& tales contrahentes scienter, ipso iure sunt excommunicati, ut illi qui cum moniali .clem. I eodem Quod iam quasi a mundi primordio filii constitutum optima, ac multiplici ratione . nam inter parentes, & liberos pudor cluidam natura mentibus hominum insitus concubitum vetat. l.adoptiuus. f.de rit.nvt. Ne liberi parentibus misceritur, aut parentes liberis, a Dijs proli ibitivn esse etiam Xenophon lib. . scribit, quod sit itus naturale mentibus inditum; quoniam & plurima imrationabilia animalia id nos admonent, ut ait Iustinianus in Noveli. Ir. de initi Ira , ct nefar.
nu. t. Franciscus Connanus lib. tiarιseIuιω primo cap. 6 Ium. Io. Noniunt baleges, inquit, contranat ram, qua quorundam inter se matrimorira pr9b:bente id enim pro cui que populi,qc Ita- ιιsv ilitare sta vi soles, ἐγ meo quidem iudicio noν repugnavis natura: velut ea suae iuster agnatos, o adfines inducta est marrimonj religio, pri
mum, Ut videtur, Hebraeorum legibue IvIIIIut 2- ,
deinde etiam ab omnibusfere populis comprobata. Prohi.
112쪽
Prohibitae etiam sunt, ut charitas hominum , quibus est utilis , atque honestissi tria concordia, in plures familias manaret, & sparger tur. denique ne cognationis nomina simul confunderentur , ut frater, idemque pater dic retur, ut ait Augustinus lib. de riuitate Dei,
II. eap. Io. Et cum frater parentum sit vice parentum, non licet cum eius uxore contra here, clim una caro fuerint. cap. adsedem, .
3 . quaesi. s. Hinc Claudius Caesar Neronis, pater apud ritum tib. II. vehementer obiu gatur, quod Iuliam Agrippinam ex fratre neptem in uxorem acciperet: As, inquit, noua nobis in fratrum sitias connubia. licet Claudius Senatum ingressus, decretum postularet, quo iustae inter patruos , si atrumque filias nuptiae etiam in posterum statueremur . Quod etsi Imperator ob imperij vim obtinuerit, non est tamen in consequentiam deductum, ut vide re est in toto iuris ciuilis corpore. immo idem Tacitus lib. 2I. de Iudaeorum more , ac ritu agens: Profana illic, inquit, omnia, qua apud nos sacra. Rursum concessis apud illos, quae nobis incessa. quia alienarum concubitu abstinent rinier se attamen nihiι illicitum . Est autem consanguinitas sanguinis coniunctio ; ut in ii.
Sic consanguinei fiatres dicuntur de uno patre nati , ut Caius lib. 2. Infiitis. I. tit. 8. deinfinit; generalius Cassius in lege I. g. confanguineos. F. defuis, O tegitim qui sanguine connexi uint. Consanguinitatis iura a patre oriuntur. I. q. F unde cognaI. Neque refert eademne matre, an ex diuersis geniti sint. Ieg. 3. C. detegit. tuta. I. 3. 6. er L Iq. C. de
Ieg. harad. di alibi passim . Assines sunt viri, di uxoris cognati: dicti ab eo, quod duae cognationes, quae diuersae inter se sunt, per nuptias copulantur, di alter ad alterius cognati nis fines accedit. l. q. S. Q es.ss de Mad. af itat. Vnde assinitatem non male detinimus; ciuile vineulum ex nupti , sponsalibusve d stendens. dico Ex nu ijs 2 quoniam coniungendae assinitatis causa est ex nuptijs. d. g. 6-s es. Sponsalibusve , eo quia Oritur ex spontalibus publicae honestatis iustitia: ut in tit. Lmo huius libri diximus. Sic maritus, vel sponsus cum conlanguinea uxoris , vel sponsae non contrahit. Caeteri tamen mariti conlanguinei cum conlanguineis uxoris iuste contrahunt; scilicet & pater,& filius eum matre & filia . cap. s. hoc titulo. Permittuntur autem hoc in titulo nuptiae quaedam, quae olim erant pro hibitae, veluti cum ea, quae quinto, vel sexto gradu, ac septimo distat. d. cap. ad sedem . Germomst Paratula.
Hodie vero prohibitio copulae coniugalis qua tum consanguinitatis , & anmitatis gradum
non excedit. cap. 8. 1i autem, alter contra
hentium distet quarto gradu, alter quinto, abs que dispensatione licet contrahere, ex Gregorij Noni constitutione . cap. vlt. quam intelligi volumus de iis , qui ex latere coniunguntur :nam inter ascendentes, & descendentes tam ciuili iure, quam Pontificio matrimonium prohibetur; idque usque in infinitum absque ulla graduum distinctione. I. nuptiae. 33. l. vis. R. de rit. nu . Quod si quis intra hos, aliosq. prohibitos gradus scienter matrimonium comtrahere praesumpserit, separatur, & spe dispem sationis carebit perpetuo. Idem Tridentina j dus. p. . a J.j Infidelis tamen, qui in gradu prohibito a lege canonica contraxit, post acceptum baptismi sacramentum non se.
paratur . eap. q. hoc titulo. Et eius proles est nulla exceptione legitima. cap. est. 1siis, qui
De frigidis, &maleficiatis, ct im
AE C etiam solent matrimonium non modo impedire, sed de contractum dirimere. Frigidi hic, ni sellor, pro spadonibus, prout in iure ciuili, accipiuntur; qui naturali quodam morbo steriles sunt, ac proi de generare minus valent. non quod genitalibus membris careant; sed quia morbo quodam, vitiove corporis affecti sunt, quo nat ra implicata est, atque impedita; ut in lege AEquo post mos. . de liberi O poti . Frigidus igitur matrimonium inire minus debet. quod si inierit, iuste fit diuortium. Et quod de v, to , idem de muliere intelligendum est ex eap. 3. Mius tit. ita tamen, si ambo nusquam se inui. cem cognouisse dixerint: & coram propinquis , tactis sacrosanctis Euangelijs,iurauerint. cap. I. 6. O eap. vlt. At si Ecclesia suerit decepta , hoc est, si cum alia contraxerit, Ecclesia adrimum, S: primam redire compellet. Contra-ens vero scienter cum impotenti ad copulam, nunquam ab ea separatur: consueuit enim Romana Ecclesia statuere, ut quas tanquam vX
res habere non possunt, habeant, ut serores d. cap. 3. Quod de frigidis, idem plane de ma-Ieficiatis dictum puta. Maleficiatus dicitur, qui malis iactatur artibus, ita, ut coire non queat. Magi liint , qui vulgo malefici ob facinorum magnitudinem nuncupantur. hi sunt qui permissu Dei elementa concutiunt, turbant mentes hominum minus confidentium in Deo: ac sine
113쪽
ullo veneni haustu, violentia tantum carminis interimunt: Vnde Lucanus, bau L ntillasanie polluta veneni
Quo de crimine Plauti j Siluani Praetoris Num 1-tina uxor accusata fuit, quod malito carminibus, & veneficijs vecordiam iniecisset. Tacitus lib. 3. Daemonibus enim accitis audent ventilare, ut quoscumque perimant malis artibus inimicos : uti D. Augustinus tradit lib. de eluit. Dei I 8.eap. I 8.& Isidorus tib. S.cap. 9. et0. ex quo desumptum est ρ. 3. B. Hieronym. in Daniele cap. a. malcficos ait esse, qui sanguine utuntui, & victimis, de saepe corpora contingunt mortuorum. Eorum appellatione ν& venenarii continentur. ut maline. ct matb.indicat qua docemur plus este veneno neci dare, quam gladio occidere. liti ergo Malefici appellantur ; dc qui eorum malcdictis artiabus vexantur, maleficiati nominantur. Additur in hoc titulo, Et impotentia coeundi ; quod verbum geneale est, tam de ijs quibus natura impcdmiento est , quam ijs, quibus aetas: ut videlicet qui debitum reddere non potest, in potens sit, & minus aptus ad nuptias. cap. a. buivi tit. Sed incurrit hic haud mediocris dubitatio ; si connubia intra illud tempus canonibus defini,
tum contracta non perficiantur commixtione
corporum, vel maxime si vis generandi marito non insit: virum repudium fieri possit, an expectandum sit tantum temporis, ex quo aestimari possit, an sit ex aetatis defee u , an ex frigiditate Caelestinus hic in cap. .eos debcic pcr triennium simul cohabitare rescripsit. Ipse vero, maritum quousque ad vigesimum primum annum peruenerit, a foemina expectari oporteνe hac ducor ratione ; quod medicorum Princeps Galenus lib. q. de san I. tuenda, virum perfecite idoneum ad coitum, seu ad generationem non esse, nisi illud tempus expleuerit, diserte ii cuit. Cui tamen non obstat Caelestini constitutio, cum debeat intelligi de viro in persecta
aetate constitu. o: qui licet iam annum vigesimum primum cgrcisus sit, eum tamen mulier trium annorum spatio tenetur expectare.
De matrimonio contracto contra
t. I 6. titulus cst, veluti appendix adra titulos superiores,quo suppletur,
N H quod illis deest. Nam hoc quide
constat ex illis,mulierem, vel vi- Ium, contractis iam sponsalibus, ad secundas nuptias non debere lite pendente conuolate; cum sit eis ab Ecclesia interdicium. Si vero sponsalia de futuro tantum cum primo contracta simi, Salij nubat, non separaturalecundo; lades ς imponitur poenitentia,tanquam contra Eccl siae interdictu ni facientibus. cap. 2. Quandoque leparantur, quousque causa intcγdicti fuerit cognita ; aut si inter consanguineos celebratae nuptiae sint; qui donec causa cognoscatur,debent separari.cap. I ctvlt. Hoc autem interdictuni potest Episcopus sacere ad quem spectat matrimonialium causarii in cognitio. cap.
Dp. desponfide cap. vlt. ι .qui maIr. accus. His di Archidiaconus, si longa consuetudine munitus fuerit , ut de causis matrimonialibus cogno- stat .cap. litteras p.ri renis. spolia prout cgo in locis mihi subiectis. Item Arctii presbγ teri .cap. I. sup .de cos n. 9 asin. uidem quilibet Parochus,
si canonum statuta non ignoret. d. cap. I.tan et si
hunc locum de iis, qui iurisdictionem habent, scilicet Abbatibus, Episcopis, nostri iuri sint r- pretes intelligendum cile obstinate cotendunt. Potest tamen Parochus, etiam sit iudicandi potestatem non habct, interdicere; it cmq. inuestigare, num inllet necessitas,&lcgitima necne sit causa. At d. cap. I .debet intelligi de iudico; quod scilicet iudicare de nuptiarum causis nequeat quis, nisi iurisdictionem habeat vel propria, vel alienam. Potest etiam ex Innocentis costituti ne in Lateranensi Concilio inquirere,utrum ali quod ina pedimentum obsistat,quo minus nuptiς
de clan. .dci 1ν Sponsaliorum foedera inire absque Parochi licentia nequit quispiam; neque alterius parochiae sponsos sine illorum Parrochi licentia matrimonio conii ingere, vel benedicere Parochus potest, ex Concilii Tridentini constitutione cap. I fes 2 q.
aut si iij sint legitimi. Tit II.
XὴεVt Ti s ijs, quae nuptijs sunt, u i se in P dimento,eas'. inutiles redis N E dunt; consequenter quaerit, qui sint legitimi; utpote si
filius ex eo, qui vivente prima , aliam duxit in uxorem,& ex hac natus sit: a ist legitimus, quasi contra Ecclesiae interdictnm matrimonio natus. Rescripsit Innoce:itius iis . si secunda ei ignoranter nupsit, proles cx ea esti legitima. cap. iq. It cm diuortio canonice facto, i ante sentcntiam geniti atque concepti, legitimi sunt. cap. a. Nati quoque cx muliere , cluae per iudicium Ecclesiasticum a priore separata, vivente illo, nupta secundo est, legitimi habentur. cap. 8. Nec non nati ex clandeiii-no matrimonio ab Ecclesia approbat G. cap. 9.
114쪽
Ideo naturales liberi per sibsequens parentum
coniugium legitimantur. cap. I.= ap. 6.Non
item spurii i qui etiam ab omni parentum haereditate secludunturAap. 3 ., cap. 6.bis tit. 6camb liceat patri.C.de naturitiber. De bonis tamepaternis ali debent. ea um baberevt.in Asip. de eo, qui dux.in matr.quam politer adult. Geniati vero matrimonio contra publicae honestatis
iustitiam contracto, illegitimi habentur ;& ad
successionem parentum non admittuntur. . p. o.
Dubitatio autem est, num legitimare Romanus Pontisex possit tam ad haereditatem, quam ad dignitatem. Posse constat ex eap. I y. licta inui rus hoc petagat in iis, qui superiorem temporalem habent. Caeterunt si Ecclesiae Princeps ad dignitatem legitimat, ad Episcopalem extendi noluit Gostediis sed rectius Panomait anus;quippe qui ad eam extendi voluit. Sed non satis recte idem Panomitanus existimauit id posse fieri ex cap. tu. 6. HI im I. cum ij, quorum memtio fit in das O s. non sornicationes seu ad ubterio orti sunt, sed legitimis nuptiis: quae iacerdotibus ante prohibitionem utique licitae erant: ct in Orientali Ecclesia usque hodie eis licere
probatur. ean. Cremmanensem. g. cum ergo. o.
HA P.qua de re in tis. i 7.tib. I. Sic Foles infidelium , qui postea conuertuntur, legitima est, etiamsi parentes sint in gradu prohibito lege
Pontificia. e .etiis. Verum legitimari l purio, noposse arbitror: clim non possint, testante Domino Deuter. 23 .vsque ad decimam generationem Echlesiam ingre ir & sacri canones eos prom ueri ad sacros ordines prolaibeant. d. cap. II. &cap. nisi cum. s. personinsvp. de renuntia. & cap. ismo t.fur. δε elu . in tertia es in & apud Contium, & Antonium Augustinum ex caui tamen dispenseri possunt:
Qui matrimonium accusere possunt, x et contra illud testificari. Tit. I 8.
-mam geneolopiam curi tinibus, ct chartis,
alue ex maiorum recitatione memoria tenent.
Si simul ad accusationem adulterii Venerint m ritus, & pater mulieris; magis est . Ni maritus
praefimatur. Nam & propensiore aure &mai re dolore executurum eum accusatione crederHdum est. Hinc videmus iam Neronis imperio interdum marito laetam suisse potestatem cognoscendi de capite mulieris . Nam, Cornelius T άitus ametat. lib. I 3. ait, Pomponia Groina in --gnis femina Planiis nupta, aesuper iitionis emurna rea, marisi iudicio' sia r is prisco im
tri nunquam crancessiim fuisse legi. Legimus tamen ius filias in adulterio repertas occidedi patri concessum; non aeque marito. etenim plerunque pietas paterni nominis consilium pro liberis capit: mariti autem furor, & impetus facile simulentis fuit refraenandus.Lnee east.adleg. Iul.de aduo. In accusatione igitur adulter ij praeueniente marito, tempora non cedunt patri. l. Idc l. 3 .Feoaeadleg. Iul.de adult. cap. meritM. infra
de adult. O Itur. Idch accusatio, de testimoniupiopria voce fit, non litteris. cap. 2. Admittuntur quandoque di idonei testes pro impedimento matrimonii, si reus sit absens, & contumax.
eap. t . Necnon lapso denunciationis tempore , si extra dioecesim sint, vel iurent nullam denu.ciationis notitiam habuisse. Repelluntur autem accusatiles matrimonium propter quaestu mutem qui de nunciationis tempore tacuerint, nisi de- nunciationem probabili ratione ignorauerint, vel iurauerint de nouo didicisse. cap. c. vlt.
Tandem monemur CX w.q. eam, quae inuita
contraxit, si sponte dein cognita sit, matrim nium accusare non posse. & ratio est quia spontaneus consensus , qui in nuptijs praecipue de taderatur, capsussciat. 27. q. 2. videtur accessisse.
ACTEN vs de mattimonijs, &, os eorum impedimentis: restat de .H n diuortiis. Verum quonia diuor
u tium fieri non potest, nisi praec .
dat accuset tot ideo non male hic ut ullas subi, citur. Omnibus tamen non licet accusare r soli enim marito, de uxori licet de impedimento , de quo tιt. I . diximus, accusare. Si de consanguinitate, assinitate, cognatione spirituali, vel publicae honestatis iustitia, decet prius maritum, & vNorem, tum parentes ; qui si desuerint , proximiores etiam admittuntur. Optiamam sane rationem reddit Clemens iij. in cap. 3. Mista tis. cur parentes extraneis praeserantur: Gem mij Parativa. ΦΙvo a. TIUM est inter virum,o uxorem iudicro Di Hico fe -
M Cluentio, assinitatis dissidium . Ego dixi , iudieio fetae Hico pquoniam absque eo, nec valet, nec tenet sep ratio. cap. 3. q. O 6. hoc tit. Sed compelluntur
simul cohabitare: nisi mulier postquam fuit dimissa, adulterium commiseritia. .q. Est enim sornicatio praecipua causa diuorti; . quare Domi. nus apud Matth. . Ego aurem dico usi , quIa αmno,qui dimiseris uxoremsuam xceptas=μeationis causa iacit ea moechari;qqui dimissam duxerit,inu urat. Excepta igitur iurnicationis H a caula,
115쪽
emia, uxorem non licet dimittere . inque adeo stl- inquit Augustinus tib .de bono com-- sati cap.7. initium nuptiale cuiusdam examdiri res e L m neci Uepara/uine irrita flat. Ideo matrimonium illud, etsi thoro, non tameti iam eulo illo, quo indissolubili maritus , & uxor cotiligati siqnt, solutum est. capulineris.supris pr. fam . quamuismeoterici quidam in hoc pluriuinum, & frustr3 torqueantur . quos linia parum
mi in ea non animadueἔtisse, quae Euangelica Jectio apud Matib. I9. O Lucia I 6. docet. βυμ cumque imiserii inorem amis fresinatione, o alaam duxerit , echatur Icturam refert hic cap. 8. Ipse Ecclesiae Princeps, α om r. ad Corinth. 7. Uxor a viro ne paretur: qiadsis parara fuerit, manet innupta, aus marito recomeisieris . Nihilominus tamen fit diuortium pluribus alijs de causis ; de quibus passim superioribbus ii tulis. vel etiam si alter coniugum in moristem alterius est machinatus.cap. I. Vel impcd, mentum sit aliquod notorium; Aut si paganus ad viam veritatis se conuertat,qui plures habuit uxores, primae, relictis caeteris,adhaerebit.cap. 3. S. ct vlt. Sive alter fidelium coniugum labatur in haeresim . cap. 6. O 7. Nec obstat, quod ait Apostolus ad Corm. i. cap.7. ut mulier infidelis possit cum viro fideli, & contra,cohabitare. quinnia si Apostolus iam a primordio Ecclesiae prohibuisset ne Christiani cum gentilibus nuptias inirent, maximum sata peperissent odium, & ab omnibus, quasi nimis superstitiosi, quod a vitae consuetudine, & ciuitatum moribus abhorreret, reiecti, ac pro nihilo semper habiti fuissent. quo factum esset, ut fides catholica non ita late,longeq. ut secit, disseminata suisset, sed breuissimis
contineretur terminis. At cum Ecclesia fuit altissimis defixa radicibus,ut nulla vi posset dem ueri, sancitum est in Concilio Toletano quarto, ut apparet in cap. Iudaei. 28. q. t. nisi uterque fidelis esset, fieri separationem: quod confirmarunt & Vrbanus iij. & Innocentius iij. d. cap. 6.&7. & Gregorius ita. in cap. et Isu .de conmerseoning. Sed dubium est, num is, qui remansit infid , ad secunda vota iure transire valeat. Inn centius statuit non posse. secus is, qui cum infidelis esset, relicta infideli uxore, in fidem Christianam cooptatus est. Nam etsi matrimonium verum inter infideles existat, non est tame ratum : inter fideles autem verum, ratum'. existit. Etenim matrimonia licet apud plerasque se lites semper sacrosancta suissent, aliquid q. diuini habere existimarentur, atque ob eam rem sentes ipsae vagos concubitus a naturae lege prorsus alienos esse, itemq. stupra, adulteria octasia libidinis genera inhibenda esse duxerinti
eorum tamen connubia nullam penitus Sacra.
menti vim habuerunt & ob id rata non erant iapud illos. Si autem matrimonismi,.ut .nibanemum est, Christi coniunctioneae cum Eccle, sia indieat: sequitur necessario, .ut quemadmob
dum Christus a Ecclesia te nunquam disium.
huctore A postola ad F ef. I. ita ab uxorc vir, quod ad connubi, obligationem pertinet, et rauisqueat separari. Vinimne. 27. q. . EX quibuSc. - fidelium nuptias 'lectione, ac nobisiicie tam Iudaeorum, quam Gentium conuubinio .ge praestare. quamquamdubium non sit, quinta, luelaeorum coniugia maiori , quam caeterarui gentium sanctitate prae sita essent; cum pratias.sionem accepissent, sere aliquando, ve otii essteses insemine Abrahae henisiceretur. Gen. 2 n Eorum tamen coniunctiones vera sacramenti ratione caruerunt, ut omnes Theologi fatentuti Altpra ratio est,cur maritus fidelis nequeat quoad vinculum,ab uxore,quae in haeresun est lapsi ditatui, & cum alia contrahere : quia frequenm ter eueniret in odium coniugum,vel quando sibia inuicem displicent, quod si eas possent in tali casu dimittere,simularent haeresi malae. 7.1n e. Diximus matrimonium propter adulturium ni lieris separari Miuid si postea ibrnicetur virebat, xit Alexander ii . matrimonium redintegrari. eap. 3.quod est obseruatione dignissimum. Comistat denique in cap. I.'a. ob hoisicidium, se tum , & aliud huius generis crimen , non fictile parationem, nisi ad iii fidelitatis maleficium trahere vellet. Restat videre, quomodo fiat diuortium. Oli in ratum non erat diuortium, nisi septem ciuibus Romanis puberibus adhibuis, praeter libertum eius, qui faciebat diuoi lium, .L-lamys edi r erre L namque Ilibellum diuortii per libertum mittebant. l. in preM--.1 e rit. nupt. R M. Tullius in Top. Sa viri culpa festim est aeuortium, e multer nonciso remis M. Qui titus & apud Hebraeos videtur obseruatus, Drat. 26.4 Dominus apud Matth. loc oc, lato: quicumque dimisexit uxorem suam, det ei
libellum repud jr quasi ut illi tiberimi esset alteri, si vellet, nubere. Sic hodie ex Honorii iii. sanctione diuortium non fit, vel inter fi igidos, vel maleficiatos,atque impotentes ad ZopesIm, nisi ipsi coniuges cum les tima mximioriam manu iuraue in t ipsis se nusqu3m cognouitscxv.vit. supralefrig. ct male ira est dictum Diuortiuin vel a mentium di itersitate, vel quia in diuersas
partes eunt, qui distrahunt matrimonium. l. rn, ter diuorIium. I91.f. de verbor g .L.χ oeod. Nam-aquarum diuortium legimus: Cicero ad Atticum; Amandius, inquit, Briam in Cruciat aquarem diuortio dicis . & itinerum diuortiata,
hoc est vias in diuersas tendentes; ut illud Vir
Objciunt equites se ad divorsia nota .
Scilicet, ut Seruius recte obseruauit, ad diue licula
116쪽
ticula militaris viae. legitur & apud Tacitum lib. I a. Arcti mo inter Europam, Mamque dia
uortio Byzantium in extrema Europae pbuere Graeci.
De donationibus inter virum, &Vxorem, & de dote post diuortium restituenda.
. 2 o. 3EL ante,vel post contractas nurtias, solet maritus uxori,vel uxor marito donare. quae ante fit,fit amarito,& donatio propter nuptias dicitur ; quae post, ab vir que potest fieri, & dicitur donatio inter virum, di uxorem. illa permittitur, ista non aliter, nisi certis conditionibus. Quinimmo sibit iam olim moribus receptum, donationes inter coniuges inualidas esse, ac proinde prohibitas, varijs de causis; ne mutuo se amore inuicem spoliarent;&ne matrimonia venalitia es Icnt ; ne concordia pretio conciliari videretur ; neve ditior in pampertatem incideret,neve pauperior ditior fieret. eod. sed ut amorem honestu scilis animis aestimarent . vel, uti diserte Plutarchus in praeceptis connubialibus scribit, Legibus donatio e I inire virum, ct uxorem prohibeta, non ut a ter ab altero nihil accipiat oed ut omnia inter se comm&nia esse ducant. quod satis Gordiani sententiae couenire videtur in Laduersus.C. de crim. expil. haered. vi uxor rei diuinae, atque humanae domi socia suscipi dicatur. De eadem tamen d natione extat Antonini Caracallae Imperatoris Oratio, quae duo habet capita. alterum de d nationis prohibitione. altetu de eiusdem donationis confirmatione. cum hic Liatus. F.eod. Vtrumque caput comprehendit vlt.huiustit .constitutio; ut constante matrimonio donatio non valeat inter coniuges, ex qua alter fit pauperior, alter locupletior. & ut valeat, si donatoris obitu confirmatur: quae tamen penitus evanescit, si reuocetur ab eo tacite, vel expresse, &qui donatum accepit, praemoriatur. Propter nuptias donatio valet. est enim proxima doti donatio propter nuptias . sicut enim uxor dat viro dotem tam ante, quam post nuptias,sic vir etiam celebrato, ac conflammato matrim nio, ad compensandam dotem, quam ab uxore
u nut de S.aliud. In Iit. de Lnat. Sed dubitari post et, num hoc donationis genus ultima huius tituli constitutione prohibeatur. Et dicendum est non prohiberi ; quia ob causam est, non simplex donatio. unde antipherna a Graecis dicuntur, quae ita donantur. G. vlt. Et de Dote post Gemon, Par attria.
diuortium restituenda. soluto matrimonio dori& pars eorum, quae communiter acquisita sunt, est restituenda. cap. I. O a. nisi mulier ob camsam semicationis a viro recesserit, sine iudicio Ecclesiae, siue auctoritate propria; tunc nec do tem, nec dotalitium potest repetere. cap. q. D talitium existimo dici, quod Graeci Hypobolon nominant apud Harmenopolum lib. q. ιit. 8. Oio. & apud Latinos donationem ante, vel pro pter nuptias. Sed hodie perpetuo dicimus propter nuptias, quia correctare, ct nomen emendari oportuit. d. Luit. Qui autem sententiam diauoni j seri, ex de dote pronunciare dcbcta ca 3. Et quemadmodum dos, dissoluto coniugio, ad mulierem reuertitur, pari iure donatio propicrnuptias ad virum. cap. I. O vis. Nisi in contrarium faciat consuetudo, pactumve de lucranda dote, & donatione propter nuptias. ita ut pactum ex Gregori; rescripto in d. e. vlt. sit aequale . Sed dubitatur maxime, num pacta solum debeant csse aequalia,non aequales quantitates. Olim solum aequalia pacta; hodie etiam aequales quantitates eis debere sanxit Iustinianus Novell. 97. Ego puto hoc Gregorij rescriptum ex coluetudine capere interpretatione,ut aequalia sint pacta, non aequales quantitates. potest enim dos esse mille, de donatio propter nuptias ducentorum, es quinquaginta aureorum. S ita sere ubique seruatur. Quid si maritus vergat ad inopiam, an mulier potest dotem repetere e Magis est, ut nequeat. quia si & uxoris corpus est creditum, multo magis modicum dotis. omni tamen meliori cautione est illi danda; vel saltem mercatori committi, ne mulier priuetur dote , & eius commodo maritus; sed ut parte limnesii lucri valeant onera matrimonii sustentare. cap. 7. Est autem donatio propter nuptias contractus , qui fit propter dotem, & propter nuptias, vel pecunia matrimonij ergo data. saepius citata l. vlt. insine. Dos vero est, ut definitur a
Varrone lib. de ling.Lat . . pecunia nuptiarum causa data, vel pecunia nuptiarum causa mariato data vel promissa. Addidi, marito, ad dist rentiam donationis propter nuptias ; & promisisi; quia quandoque promittitur, & non datur.
potest tamen ex illa maritus agere M.
N E M intra id tempus, quo lugere virum moris erat scilicet unius amni, ante quam virum Plugeret, ad secundas nuptias sestinaret,esset infamis.I. I. S. qui eo . dedis, qui I. in m. Iasecreto. C. eod. Nam cum Apostolus ad Corinthios I. cap. 7.
117쪽
dicat: Mulier viros mortuo soluta eLI a viri sui: in Domino nubat, eui voluerit: summi Pontifices Urbanus ih. & Innocentius iij.noluerunt mulieres, quae ante tempus luctus nuberet, notari infamia. cap. o cap. .Ipsi tamen non
adhortantur, uti quidam male ratiocinantur. Cum idem Apostolus loco citato,maximis continentiam etiam in coniugatis commendat lamdibus; tum apud priscos, quae uno contentae m. trimonio fuerant, corona pudicitiae honorabantur; vel adstipulante Valer.Maximo lib. 2. cap. I. abnus I. quo tempore neque ullum fuit nuptijs viduarum solemne proprium, adeo ut festis diebus possent celebrari. Cuius rei rationem res
dit Verrius Flacus apud Varronem ,& Plutarchus in Problematis. Novitiani quoque qui sunt in Phrygia, secundas nuptias non recepetunt: qui cinitantinopoli v o habitant, neque recipiunt omnino, neque reiciunt. qui partes in occidente incolunt,omnino recipiunt. Causas,& auctores eiusmodi diuersitatis fuisse Epist pos, qui variis temporibus Ecclesus praeerant, seribit Socrates bisoria Ecclesiastica tib. I. c. II. Quod si se abstinere potuerint, maioris castitatis, & temperantiae argumentum praebebunt: raesertim quae ex priori matrimonio liberos libent . nouis etenim maritis non suum res fili rum , sed etiam vitam addicunt ; ut eleganter
Constantinus Imperator in iam qua. 9.lex . de admini raut lo rectius,quae liberos non habent οῦ quoniam ut ait Claudianus: Nascitur ad furium mulier prolemq.futuram. Admonentur & hoc titulo Parochi; ut non benedicant siccundas nuptias. Ratione nemo,quod
viderim,affert: ego illam esse puto: quod primae nuptiae a Domino sunt in litutae, secundae permitiae. Et primae sub benedictione Dei celebrantur sublimiter, secundae vero etiam in praesenti
gister in . m. q2. in M. Nam etiam si unus dumtaxat coniugum suerit benedictus, non debet iterari benedictio. & contra faciens, ab ossicio, benefici . suspenditur. cap. I .er cap. 3 .In cap. r. idem ius constituit Lucius iij. quod Cl mens ii l. in cap. in praesentia/v. Iit. I. Mius lib. ut mulier incerta de viri morte, nequeat alteri nubete . quod si nupserit, tenetur reddere,&non exigere debitum. Interim si de prioris mariti vita constiterit, relictis adulterinis complexibus, ad
tur. Et quod de muliere, idem de viro dictum
118쪽
De accusationibus, inquisitionibus, ct denunciationibus. Cit. I.
Os T materiam iudici rum ciuilium datur cau- se iudiciorum crimina lium, quae proprie a culationes dicuntur . est
lis iudici j persequutio.&hxe exigit inscripti
nem, si inquam, in modum accusationis tendat. Namque potest tribus modis opponi crimen , denunciando, excipiendo, & accusando.Quando in modum denunciationis opponitur,non est inscriptio necessaria. cap. I 6. tunc fit a. correctioncm dumtaxat. Sed cum in modum accusationis, opus est inscriptione, quoniam ad depinsitionem instituitur accusatio. Clim autem e
cipiendo crimen est obiectum, vel est obiectium, ut iccillatione aliquis repellatur; vel ut quisa p. omotione oscij, seu beneficij excludatur: &quia impedit. 'romouendum n hoc desideratur inscriptio, in illo non aeque. d. cap. I 6. Et quam sit necessaria instriptio, constat ex cap. Iq. cum accusator ante inscriptionem possit impune ab accusatione desistere ; licet deinceps non audi,tur, si voluerit accusare. Hinc constitutum arbitror ab innocentio iij. cap. I . ad persequendam accusationem criminalem procuratorem non admittit quia tenet ui ad poenam talionis. Neque admittitur inimicus. cap. I. I9. Neque inimicis cohabitans. cap. 7. Neque pu blicus concubinarius, & excommunicatus.c. 2 o. Nec conspirator, di qui non praemonuit. cap. a. Item laici contra clericos repelluntur. U. Io.d
alij multi, de quibus in cap. prohibemur. a. q. r. Hi tamen omnes si suam iniuriam exequantur, mortemq. propinquoriam defendant,ab accus
tione non excluduntur. f. mpQrohibentur. & l. I. 2 .er II .feod. Neque in criminibus exceptis,ut
est simoniae, haeresis, & laesae maiestatis.vi cap. si
cap. ἡ. I SQ. quemquam. C. de Discop. ercter. Neque propter publicam utilitatem ad am
nonam pertinentem. .cap. prohibentur. Sinnuli
re In his hac conditione admittuntur, si bono Zelo,non odio procedunt.ca licet Heliacum seq. infuit. 2.Sed qui de certo crimine est acculatus, ac semel absiautus, de eodem nequit iterum. accusari .cap. 6. Habetur & hoc titulo, qualiter, O quando praelatus ad inquirendum, & puniendum subditorum excessus, etiam praelatorum , dc at procedere; siue secularium, siue regularium. p. et q. Et quo facilius eorum excessus eui
tarentur, sancitu suit, ut Metropolitani singulis annis debeant prouinciale Concilium celebra. re, & Episcopi Episcopales Synodos. cap. a . illud a si nodo Tridetina longius accepit tempus, non aeque istud ; nam hodie Metropolitani quin libet triennio dumtaxat tenentur: sed Episcopi singulis annis. eap.r inesset . Est etiam hic Monachis saeta potestas accusandi Abbates, & ut de bonis monasterii expensas litis habeant necessarias.co. I i.& p.r6.Quod si denunciatio fit de dilapidatione, inquiritur super veritate;&interim interdicitur illi facultas alienandia.vit. Sed illud erat adhuc necessarium, inibus cinram seri oporteret praelati criminationem. Et
statutum filii, ut coram illis, quorum interest. cap. 3. Et omnis, qui de aliquo accusatur crimi, ne, vel denunciatur, pendente negotio prom,
ueri haud potest . cap. q. Et presbyter ebriosus missam celebrans, non praemissa digestione, de accusat i potest, & Eccletia privari. cap. Ir. AGditur de Inquisitionibus . Inquisitio est merum iudicis ossicium ad inuestiganda delicta, aliaq. ad causam praesentem necessaria. Inquisitori a tem ius factum est, ut si non seruauerit debitum
119쪽
inquisitionis ordinε, se caute, & prudenter po si corrigere. Oido inquisitionis duo continet resterum, quod regulariter non fit inquisitio nisi
contra infamatium . I 9.ct cap. 2Io I .er S. a. nisi reus praesens tacuerit. cap. vlt. eod. intexto.
quare agenti possetario in beneficialibus non obstat exceptio criminis, nisi de eo sit infam, tus. cap. a 3. Alterum,quod ex quo de infamia constat, inquiri debet de veritate, ut passim hoc titulo habetur . Exemplum enim dedit Deus
Opt. Max. cuius oculis omnia nuda,&aperta sunt. cap. Deus. 26. I. .dccap. 2q. hoc tit. cui licet
satis constaret de excessibus, ct malis Sodomaet tamen Genes. I 8. Descendam, inquit, & videbo,
utrum clamorem, qui venit ad me, opere compleuerint: an non en ita, visciam. & apud Lucam
ea I 6.legitur,quod villicus ille, qui dissimatus erat apud dominum suum, quasi dissipasset bo. na ipsius, audiuit ab illo ι Le audis de te striari rationem villicationis tuae. Et quamuis exauctoritate D. Augustini super Gen. de morte Abel, euidentia patratisceleris non indigeat a motoris clamore. cap. 9. idq. Ambros in c. manifesta de Nicolaus Papa in cap. quae Loibarius. a. q. I. probant. attamen haec pugnantia non
sunt: quia iudex ex eo, quod crimen est notorium, nullo accusante potest in causa procedere. Sed non temere iudex in prolatione sententiae procedere debet, sed consulto, diligentiq. verutatis inuestigatione adhibita. & ita intelligcre oportet d. p. Deus O cap. 2 . Restat vero haesitatio adhuc illa: an is, contra quem inquiritur, post consessionem audiatur, volens excusationes probare. Ab Innocentio iij. rescriptum est asmitti in ijs, quae consessionem non perimunt, sed exponunt ; non autem si iurauit plenam, &meram veritatem dicturum. eap. I 8. Tertia limius tituli pars est de Denunciationibus. Denunciatio,vi ex superioribus licet intestigere,est admonitio, quae iudici fit vel ad correnionem albeuius, ves ad accusationem. In hac necessaria est inscriptio ; in illa non item. Et quemadmodum accusationem legitima debet praecedere inscriptio ; sic & denunciationem charitativa, &inquisitionem clamosa insinuatio praeuenire . v. 2 in .
C Turpil. sic Calumniator, quit
mere alicui controuersia mouet. Lcui necessita3.S. I p. de lib. eos ac proinde accusator, qui in probatione criminudeficit, punitur, ean.calumniator. a. q. I. quia
animo calumniandi videtur crimina proposuis
seop. r. Ex quo colligi dissesentia videtur liuer hoc ius, & ciuile; quia ciuili, nisi in euidenti
calumnia deprehensus, accusator non punitur. d. S. I .ad TurpiLquanquam meo iudicio non ita generaliter accipi debet dispositio d. p. a. cum praelati ab inferioribus accusantur, ut hic; inconsulto: sacilitas accusantis calumniae loco cedat; & tunc non desitigatur accusatus.cap. I. Dp.rit. I. Sic Subdiaconus calumniose accusans Diaconum, subdiaconatu priuatur,& publice verberibus castigatur; tandem in exilium mitti
tur.cap. I.buiustis Is etiam,cuius accusatione is
aliquis ad mortem condemnatur, nisi pro pace accusauerit, quadraginta dies cum septem seq. annis pane, &aqua debet poenitere; vel sidebis
litatus est, per tres quadragesimas. c. aceu fit. δεμ sit. I .si temere scilicet accusaueritanam probato crimine,liberatur accusator.c.i . 23. Ψ- . Quinimmo in correctione malorum Deus omnipotens placatur: uti ostendit Gregorius lis. 7.ΕμLI. s. scribens Brunichidae Reginae Francoru, ira dicens: Si quos Giolentos osquos adulteros, si qμos fures, ves albi nauis astitas nudere com scitis, Deum de rerum coinrecti neplacare festin te 2 viper vossagellam per arumgeniiv, quod quantum videmus 2 ad multarum nationum vindictam excitatiam Hy, ninducat. de D. A gustinus in Epist. 3 'ads Medon. Non Arastini instiluta, pote ias regis, ct cognitoris isse ungulae earn eis, arma militis, disciplina domi nautis euerisas etiam boni pacis: habens omnia isa, modos, causas, rationes, militate Haec eum timentur, O mati terrentur, ct boni quieti inire malos visunt. Quare vigor publicae disciplinae postulat, ne crimina remaneant impunita. Lili, citatio.g.quo illicitess. derelis. er vectig. eamen inissa. 23. q. q. alioqui per impunitatis a daciam , qui nequam sunt, nequiores fierent. cap. visamae tuae.infri deseret. excom. Sed quiliabet denunciator in probatione criminum deficiens, ab ossicio, &beneficiosusrinditur, donec innocentiam suam purget. cap. .huius tit.
De simonia, & ne aliquid pro f*ixutualibus exigatur, Vel promittatur. πιέ. 3.
Personis transit ad rem ipsam , idest ad accusationem, & primo ad capitale simoniae crimemquia
eius resipectu caetera crimina pro nil illo quodaminodo habentur ;ut ait Innocetius ii; .in ca 3 auise tis. & Pasch lis in cap.vit. I.ς. I. Et quanta sit huius criminis labes, ex co apt)aret,quod delinetii aduersus d minos admittuntur : cum eis vix aduersus d
120쪽
ius, Simoniainquinis , quod graris dati , accis piet. debet Flamidatur, de accipitur . Dico da,i,' Myique., quia uim is , qui spirituale gratian dar, cinndii Dat,quam qui accipit, ct Ecclesia priuiuor, dilaceralatij honore seli
rutae viarimini. Mq. I. Et gratia si gratis non datur, seu adcipitur, gratia non est v να---a.q. I: Coumisitare aut si simonia pluribus modis; vel basi,uillhopus pro ordine cohserendo, vel eius ministri, vel notari j temporale aliquid exegerint pam peto conseciatione Episcoporum, alit Abbatum benedictionibus ς aut pro religi nis in ressu , si pretii quicquam recipietur, aut
pastus, iocaliave ex pacto, ut in cap. I. M. tra numn.Item pro prioratibus,capellis consecrae.
dis , praelatis instituendis, concedcnda sepultu. ra; pro chrismate, oleo sancto, benedici nibus iubentiunt, exequijs mortuorum, arisve sacrae. mentis. Est i m sit ni , prosemporali oble-quio Ecclesiasticum seneficium proiniitcre preosa, vel seuore peccatorem celape ιτel reconci-kare non meruleutem, vel digne poenitcntem . a reconciliatione remouere ; pro habendis spiritualibus homagmai facere ; seu aliquid exigere pro abistisendo excommunicatuin, pro inuestrutura ι.vicariatu. , aliaque administratione rerum spiritualium .seui Ecclesiasticarum habenda; desilia generis eiusdem non palo. Omnes autem ciniaci cuiuscumque dignitatis,aut status,lant ipso facto excolumnicath. Nec haberit Gmoniace oldinata ordinis executionem. stela. Gorres, aut aliae mimissiones per simoniam se .eiae. non valent, nec ius percipiendi fiuctus tibbuunt. Mediatores etiam tammae eadem crasesura liganturnquia ista Papa ablatuunturAc onDaees praedita runt Romano Pontifici revelandi.
niam ordinatio, vesconsecratio, etsi ordinatori aliquid donatum sierit non ex pacto,sed sponte. aquae excmio aliam habet exceptionem aut res lata sit modici pretii, quae animum recipientis
inclinare,aut mouere ad optata non queatae. I 8. ossea. hoc tit. quod inte petationem capere pintest ex l. plebisciti e oo. prae . Neque simo.
riuatum est, si pro consciendis sacramentis, aut mortuorum exequiis aliquid ex consuetudine 'exigatur. immo ordinarius, ut ne immutetur Iaudabilisita cosuetudo, inuigilare debet.e. z. Secunda tituli pars, Ne aliquidpro Ui, imalibus exigatur ἀρνamiuatur,ad declarationem p eius simoniae adiecta est, quam ut speciale alia quid contineret, cum omne quod exigitur, vel prospiritualibus promktitur, simoniacusit. A qui mirum non ejt, cum in illa collectione, qua
Concilio Latet illi sub Aloandm iiij. coniumcta est. fari secunda laetam hanc habet insci P
Ne Praelati vices suas, vel Ecclesias' si1b annuo cense concedant. Tit. 6
VNC titulum esse partem supγrioris constat sitis ex collectione Lateranensis Concilii, de qua otii. superiori sermo fit. Et tituli
Inscriptio totum prope titulus -declarat: prima pars, in eo. I eap. 2 secundμα. p. ut Iegimen Echlesiae non debeat committi sub annuo censu. de ratio est eleganscludoriam dum sacerdotium sub huiusinodi merceta Maenale disponitur, ad aeterna retributionis praemium consideratio non habetur,tametsi ab iniuetio censeatis possit fieriticiesia cap ciemus. Ocapprohibemusupra. ουθυ--Qm vero pec niam dederit, ut Episcopalem vel spiritualem iurisdictionem exerceat, tuo oscio priuatur; &Episcopus hoc ossicium conisendi potestatem amittet. Fructus sub annuo censu libere concedi posse,exra vita uiatitistiti,&cap. querelam bis dei uram haud est dubitandum .
De magistris, & ne aliquid exiga
tur pro licentia docendi. t. s.
quae superioris, ut hie scilicet stetitiai tertii pars: nam si merem pro docendi licentia recipitur,mmonia est.&si quis vendiderit ipsam docendi licentiam, aut idoneum addo.
cendum interdixerit, beneficio priuatur, ut in Lateranen. synodo ex qua caput I. huius tituli
descriptum est, ab illis sanctissimis patribus site constitutum. Et si sene quicquam promissum vel datum est;&exaehun restitui , di promissum remitti oportere sanxit Alexander iij. etiam si longa id consuetudine sibi vendicassent. cap. 3. Immo in generali Lateranen.Concilio Innoce vius iij. decreuit cap. . ut in qualibet cathedrali Ecclesia, vel alia in laeuhatibus iussicienti, a praelato, aut capitulo unus debeat magisteret