장음표시 사용
151쪽
in una Roman.supplamenti initimae de Alterjsco ram Camue e I7. Aprilis hodie e Ideo . I 62. diuersiar. II. Hinc illa suboritur pedi elegans haesitatio, quomodo ad praeterita lex trahatur noua, si, ut ad praeterita porrigatur,expresse cautem suerit e cum dici taleat leges, c6stitutionesve ad praeterita non trahi,c. a. di vis. de constit. Ueges. 7.C.de legibM,immo constituu-tur, & promulgantur, quae vitas hominum Ob-fringunt, ut ab Omnibus intelligantur. HL 9. quare receptum est, & quidem rectissime,noα
porrigi ad praeterita iam decisa, vel amicabili
compositione, vel iudiciali decreto, vel iurisiurandi religione, aliove legitimo modo l. causiad
etiam in ijs, quae pendent per appellationem , lacum habere voluit Iustinianus in Nouesi. III. ut crin de appelLeognosc. in prisc. Item in re tructationibus; ut si aduersus Praefecti praetorio sententiam, a qua appellari non licet, t. I. . deo . Praefect . Prael. postulata fuerit retractatio. Item in relationibus iudicum, quibus post vitimam cognitionem, cum inibi res est, ut iudicetur, Principem de iure consulent, quid agere debeam; ut in Parat illis litate appell. diximus: quae tamen facultas reserendi, hodie sublata
est ab eodem Iustin.in Noueli. Ia s. υι iudices noexpectent cras iussisnes sed quae videntur eis decernant. In his ergo causis, leges quae valuerunt relationis tempore, sequi debent iudices, qui in consilium Principis adhibentur ; non nouas lcges, quae post relationem introductae sunt. d. Νουeli. II 3. Sed maior dubitatio est, an eadelex ad ea, quae iam in iudicium deducta sunt,
non sunt tamen decisa, porrigatur. Panormita nus noster contendit, non extendi in cap. vlt. num. 9.de conItit. Accursius quoque, quem alijsequuti sunt in ae aut h. vi cum de appell. co n. f.
asserit clausulam istam , ut ad praetcrita porrigantur, ad negotia quoquo modo in iudicium deducta, non trahi.idque videtur Iustini an .constituisse in Nouel. ii 3 . in medio litis non fieri sacras formas, ut iudices , vel arbitri compromissaris iudicunt secundum leges,& mores,non sύ-cundum rescripta, ct pragmaticas sormas, vel iussiones Principis,quae pendente lite impetratur , de iudicibus insinuantur . namque ijs parere non tenetur iudex. Ratio est satis elegans ;quia huiusmodi rescripta ambitiosa sunt, ut ibi notat Cui acius ex Iuliano ; hoc est ad gratiam composita. Ldetis. I 2. ubi habetur,quod si mo.
tus proprius summi Pontificis iubeat omnes litites, & controuersias v. g. post Kal. Aug. I 3 8 o. debere terminari secundum statuta nova:& lis, qua de agitur, mota stetit Kal. Augusti eiusde anni Iq8 o. eum motum proprium debere intelligi de litibus, de controuersiis ortis ex negoti s& causis suturis, non aeque de negotiis,& causis praeteritis: si quidem statuta respiciunt negotia tura. Quod habere locum etiam voluit quando
statutum nouum ellat declaratorium antiqui. d. de . Iqδ.n. q. Attamen,pendente lite, si lex lata fuerit, in eaq. ex pretie cautu sit,ut ad praeterita trahatur iudex tenetur legem sequi nouam, non aeque illam,quae tempore litis cotestatae valebat.
quod plane constat ex locis iam deductis ; sed
omnia obseruari sancimus, & in iis casibus, qui vel postea suerint nati, vel iam in iudici si deducti; iii si facta sit litis contestatio. etenim tuis ictu non dicitur, nisi conteitata lite ; nec aliter res in iudicium deducta dicitur. l. si quis se obtulit.
er amb.de litigios*μυero apud. Vbicumque igitur lex, quae de praeterito statuit, excipit negotia vel pacto decisa, vel iudicio finita , quae
sola vere sunt persecta, caetet a pendent dubio, ac incerto litis euentu, in quibus lex nunquam pro sua potelia te itis imponit, prout ultima
sponsa omnium Iuri lconsultorum , & Imperat rum rescripta, quae Pandectis, & Codice suo
continentur,vim legum ut obtinerent,decreuit.
Vt vigorem, inquit, suum in iudicij sotiendant, in omnibus causis, siue quae postea emerici unt, siue quae in iudicijs adhuc pendent, nec eas tu. dicialis , vel amicabilis forma compescuit.Quae enim iam vel iudiciali sententia finita sunt, velamitabili pacto sopita, haec resuscitari nullo vo- Iumus modo. Et ad hunc sane sensiim referri debet dict.De. 7. leges in posterum prouidere
tantum , nisi nominatim caueant de praeterito ,& adhuc pendentibus negotijs quod Clemens quartus in cap. penuit. de ossis. Iexat. in
sexto. Vesentes non solum ad sutura, sed etiam ad praeterita, de adhuc pendentia negotia ho
extendi. & iam citatum cap. vlt. Non ut vir
alioquin prudentissimus opinatur Abbas, qui
asseuerauit has tres constitutiones accipi debere de ijs causis, quae in iudicium nondum sunt deductae. Sed eius error ex superioribus manifestatur . Praeterea verbum, pendere , quo & Imperatores , & Pontifices utuntur,
non utiqtie referri potest ad casus, qui in iudicium deducti nondum sunt ; namque res , de qua controuersia, saltem in iudicio non est nata,non dicitur pendere, sed potius stare ; quia non pendet ex alterius arbitrio, prout res, de qua
152쪽
qua coram iudice contenditur. Liuius Est in libertate posita ea, quae suis stat viribus, non quae ex alieno pendet arbitrio. Cicero in Paradox.Cui spes omnis,&cogitatio pendet exsertuna, huic nihil potest esse certi. Sic in pendenti em,quicquid, in suspenso est. Pondere fructus dicimus, quamdiu solo cohaerent, & terra continentur Ifructus. f. de rei umael. Drst de Ur I. L qua non m.in principe. se pig. sic& pendens vindemia legitur, hoc eli, nondum lecta u. qui pendeare de act.emp.de dicuntur pendere, meo iudicio, quod ex sertunae arbitrio pe-dent. Quod detestatur & ipse M.Tullius. lib. de natura Deorum secundo: Nec ita refellendum, ut si segetibus, aut vinetis cuiusque tempestas nocuerit. & Martialis lib. I.
Continuis vexata madet vindemia nimbis.
Quare Virgilius Georg. a. Agricolis consilium praebet, ne ad iblis occasum, plantent vineam, illo perseganti versu; Neve tibi ad solem vergans vineta cadentem. quasi oriens,& Meridies aptior sit, ut Varro,&Palladius in suis de re rust. libris latentur.quod di expetientia docet. docet etiam quot insertunia non modo vineae , sed omnes pendentes fructus patiantur ; sed ante omnia procellas , vcntos , imbres, ruinas, tempestatesq. Brmident. Hine arbitror, pendentes dictos fructus, quod ex incerto,& dubio sertunae euentu pende iit, licct pendentia negotia, quae ex incerto, ta dubio litis euentu pendent . etsi dici etiam possent, pendentia, id est inestoata, & nondum pei secta, sumpta ex artificum operibus translatione,quin rum opera dum fiunt, pendentia liuit, ut tela, di multa fabrorum opera. Vis gilius Aen. q. dixit
-- Pendent pera interrupra, mi q. Murorum ingentes.
id est inchoata, nondum sunt persecta. Claus la igitur illa, ut ad praeterita negocia , δc adhuc pendentia trahi debeat lex noua, habebit locuin ijs,quae pacto, vel iudiciali sententia nondum sopita sunt, non aeque in alijs, quae sunt decisa. Quod si Princeps expresse ad praeterita et lania decisa pertinere dixerit, porrigi poterit lex, ii mo & rescriptum ; tametsi Bartol. in I. . Cinconcivi, velutilub. existimauerit, non esse tantam in rescripto vim, ut id possit operati. quem Bald.sequitur ιnLI p.ri constit 'rinc. post multa Dec. in L c.vis. n. I9. Porrigi tamen dico, si preces veritate nitantur,uti desiderat l. VI. C. de rescrip. c. a. eod. de ad cas Princeps rescribat;
quia videtur ita voluisse . isquis in prino. st . de M. 3. Ati .c.sentirescindi nonrisse,qua & Bar.&alij nitunturiloquitur de rescripto subreptilio. Rescripta, inquit Constan. impetrata non licet admitti, si declis semel causae fuerint iudiciali ,
sententia, quam nulla prouocatio suspendit. hoc Germon. Imaduersiones. est, si rei iudicatae non expressa est facta mentio. idcirco scite prosecto Alax in f I36. NMn. q. d. 2.respondit, nota fusticere in precibus Pi incipi porrectis, mentionem rei iudicatae secisse, si in obtento rescripto non adsie clausula, Non o stante re iudicata. Idem quoque de transacti ne dicendum esse ex superioribus nemo nescit. Mihi etiam pIacet, quod & Decio placuit loco iam cit n. 2I. ut ius nouum, di post rem iudicatam exortum possit ad praeteritas lites pacto,vel iudicio finitas , extendi, si Princeps dixerit, ut facta pro insectis habeantur. Clemem. I. de Immian. Feri Migloe . in verb. pro inses. quam i quitur ibi Cardin. Se Abbas in cap debeι,in . in .de confang. 9 assis. de Felin. in Leap.vit. ILcet quoad essentiam fieri non possit, ut quod si mel factum est, habeatur pro insecto , Lin bello, S.D M.f.de capi. O pontim. reuer neque Deus omnipotens posset, cum id sub rerum possibi lium potestate minus cadat, uti alias late .
De tempore quo lex ligat s abiectos. Σὼd post duos meses a tempo
rc publicationis lapsos,nemo admittitur ad probanda legis ignorantiam . Explicatur Iustiniani Nouello σ.dcl. Ἐθ. de decr. ab Or-
diu faciend cum multis aliis iuribus Pontificijs. Cap. III.
, M lira desubijci potest quaestio illa, an
S is qui nullam legis scientiam se
habere assesicrat,admitti debeat ad ignorantiae probationem. Iustinianus in Sua Noueil. 66δυbtu.in auIbvGa-conLI. decreuit; ut nemo ad legis obseruationem teneretur, nisi poli duos menses a tepore publicationis laptos . idem videtur constitutile Alex. 3.1v c. 3. Necter.veI monach. & Honorius etiam huius nominis Tertius in c.vit. . ne chr.vel monach. iv c. nouerit de sent. excom quae vera arbitramur, si certum non fuerit comstitutum lcmpus, ut in c. cum gula.de praeben insexto, & in extra uagan. mecrabilis. d. de
pνAen. dein Concit. Trident. cap. 2.ses 7. vel nisi ita concipiatur lex, ut statim vetit Princeps sortiri effectunt, videlicet si adiecta fuerit clausula Ex nunc; ut in Ctemea. t. a. de haeretic. ubi notat glos l. in verbo, ex nunc. quam rectissime interpretatur Abbas Panormit. tu cap. a. de
eos s. ut id fiat respectu retractationis actus, non item poenae: esici enim valde iniquum, ut lex ignorantem ,& incogitantem opprimeret a
153쪽
ut praecedenti cap diximus, idque non in ben ficialibus modo,& spiritualibus causis,costitu re potest sacrarum legum Antistes, sed iii prinsanis etiam omnibus,quae ipsius Rom. Pond. p testati subijciuntur: tametsi Dec. in istis posse negat. nam si Deci j opinio praeualeret,icquer tur necessario, lcgcm nouam ad praeterita nunquam trahi;trahi tamen posse supra ollandi inus, vel ex eaplen.decusicaeg. i exutocca. iplum diei potest in pacto, de viventis haereditate facto, sine eius, de cuius successone agitur, consensu. quod Iustin. improbat in I υθ. Cispa I. improbum enim habetur de viventis haereditate cogi.tare ; idcirco quae iam facta erant, suerunt rein scindenda . Eadem ratio est in pacto Iegis commissoriae, quod in pignoribus reprobatum est
a Constant. in I.vit. C.depa Iliguor. in qua ita cauetur: Si quis tali contractu laborat, hac lanctione respiret: quae, cum praeteritis praesentia
quoque repellit,& sutura prohibet. idem plane
ro simpliciter constituitur lex, nullo videlicet adiecto tempore, di absque clausula , Ex nunc; non ligat subiectos, nisi post duos menses; di in
locum non habet in indulgentijs, gratiss, priuilegi; s, & alijs specialibus constit. in quibus satis
est, ut ad illorum,quibus conceduntur,notitiam perueniant. cap. . de conces praeb. 1 ex. ut putasi indulgeatur alicui, ne polit excommunicari, non valebit excommunicationis sententia in
eum lata ab ordinario, etiam huiusmodi indultum penitus ignorante, neque etiam in regulis Cancellariae, quae ligant statim a crastino die assumptionis summi Potificis,Sarn n. in procaem.
reg.q. a. nu. q. & iaciunt notata per Abbatem, S alios ad cap. a. num. 7.versvenio adsecundum de confiit. Rota iuuersis θ. 236. n. 2.9 3 s. a.
N publicatio intelligitur a die assumptionis, ex quo ab illo die ligant ; quia solent niter fiunt, di ligati it :& dicuntur ab illo die publicari. cap. I. ubi Abbas, Decius, & alis, se IO Iulat. pralat. Nam publicatio regularum non fit ad ei lectum,
ut innotescant ; quia cum renouentur ab Omnibus Pontificibus, videntur esse non tantum
de stylo, sed etiam de iure, ut ait Decius adc.
ad aures. Num. ι o. in sin. de constitui. Caslador. decis 3 .m'. eod. II t. sed ut appareat de voluntate approbatoria ipsius noui l otificis. Samen. aeq. a. num. bq. Publicatio autem, S editio noua eundem operantur cilectum , ex quo solitae
sunt a quocumque tum tuo Pontifice fieri, te futeum decreto, quod statim ligent ae deciν . 216. num. q. Nuin igitur is qui nullam legis notitiam se habere contendit, potest ignorantiam probare, via legis pana exculatur e lutis tri utque
interpretes polle existimant tam Fontificio qua Caesareo iure. hoc in t a. dae deerra, ab orae c. illo in cap. sis. - mair non. a sessimis Dulcimtiunt tamen haud malim in probationis ratione. alis iureiurando polle ; alii dilucidis proationibus csse opus volunt. communis vero interpretum consensus est, teste Felis . in cap. 2,num. Io. quod isto iuramento quis possit inii ccntiam suam probare; ex cap r.esntium. de IeHib. capsas Ioratis de excepi. capsi vers. a.de
ae cap. a. dilucide probandum dicit, quem & ibi
dit, hoc pendere ex iudicis arbitrio , inspecta scilicet pra iudicii quantitate, ἐκ qualitate per sonarunt, & negotii, in quo ignorantia praetenditur, ex cap.rnnoItiit de eis I.9 cap. D. insis. de iureiuran. Mihi nulla horum opinio placet :in ea etenim sum sententia, uti existimem, mitduos menses a tempore publicationis lapios nopolic, quem v Ilam praetendere ignoranti m, ne que iliam probatam ii i qua uis ratione, nisi sor' ic abscias esset, adeo l. longe, ut verisimile sit ad ius notitiam lcgem non peruenille. Cur voluit Iustin. nemincni teneri ad legis obteritantiam vel in urbe, , ct Meti opoli, vel alia ciuitate cuiusque Prouinciae, nisi post duos mcnses d mum a publicatione ξ Neqliis lapio eo tempore , ignorantiae velamento se tueretur . Ideo in S. I reuinciartim. d. A o eli. Vt nullus, inquit, de caetero occasonem sumat cuiusuis ignora tionis . idem videtur dicere ipse Romana Ecclesiae Pi inceps innocent. lIl. ιn cap. I. de pst Dulo lat. nec sit, inquit, necessatium, cum conlii tutio solemniter editur, & publice promulgatur, ipsius notitiam singulorum auribus per i peciale mandatum, vel litteras inculcare. sed id solum, sullicit, ut ad eius Obseruantiam teneatur, qui nouerit eam solemniter edit ami& publice promulgatam, videnda est glossa
lib. 6. At capsin. ναι matrimon. accus post. quo
volunt probare, quem admitti posse ad proba dam legis ignorantiam, loquitur de publicatione niatrimonis in Ecclclia sacra ; contra quam nemo deinceps admittitur, nisi probauerit, nulla se publicationis notitia habuit te. I, L. F. de decr. ab oraefur.de tantin cip. in collegio ita
cautum fuit: si quis extra collegium, hoc est ordinem decurionum iudicauerit,& ipsis ordine moueatur,& insuper mille drachmas perio luat. quaesitum est, an aduertus decretum feceris a sens. Respondit Scaevola, non secisse: hutulinodieni in poenas adueisus scietes paratas elle. idem planc
154쪽
plane in cap. Ut de eonis. in x. & cum ij tres joci de constitutionibus principe inserioris sint; non eli mirum si non assicient ignorantes,immo cxpresse in duap.υθ sancitum est,ut huiusmodi constituti nibus nusquam obstringantur,nisi s plua crassa sit eorum ignorantia. quare non debent trahi ad generalem Principis constit tionem. Alia vero iura, quibus nostri nituntur Probare, posse quem legis ignorantiam iurei rando ostendere, ad rem parum: non enim de legis ignoratione tractatum habent, sed de is saliis rebus, quas verisimile est, hominem poste ignorare ; Cap. praeseram . de test. publicat. c. pas Ioralis de exception. quae in iudicio proponi solent, ad excludendum id, quod in intenti
nem,condemnationemve,deductum est: quae si non opponuntur intra praefixum tempus, eas
pon admittit iudex , nisi quis iuret de nouo se illos inuenisse, caput si vero, de eo, qui manus in clericum iniecit, quia iurat illum fuisse clari.
cum Prorsus nescire. cap. nulli.de eo,qui eIecti ni conlectit, aduersus quam venire deinceps non potest,nisi iurei litando a firmet de nouo vi tium inelle electo cognouille, propter quod non utiquet valet electio. eadena eit ratio ae cap. inn tu ι, quod Abbas adducit .c 'cap. nais iureiur. loquitur de potestate iudici data ; nam actore minus probante, absoluitur reus: si tamen prinsumptio est pro actore, potest iudex, inspectis
perlbnarum, & causae circunstantiis , cui voluerit vel actori,vel reo, iuramentum deserre. Haec etiam sunt, ut quisque videt,de rebus alijs,quam de legis ignorantia sita ut ratione nulla fieri po sit extensio ad generalem Principis eonstituti
nem Quare desendi posset Innoc. & qui eum sequuti sunt, quod si aliquo casu, admittitur prinbatio aduersus legis ignorantiam prout admitti 1sset in specie d. cap. n. θυι mare m. accusat. id probandum sit claris, & apertis proba.tionibus, non sisto iuramcnto ; cum hodie nihil facilius sit quam quiduis iuramento probaret . nulla enim adhibita examinatione, nulla piae- meditatione, nec considerata & perpensa, sed contempta potius iurisiurandi sanctione, iuramentum luscipiunt,qui legis poenam euadere volunt; vel hiuultilodi alium finem consequi, vel retinere. unde ortum est prouerbium : Si iurandum est, bos noster est . quam calamitatem deinplorat vir sacrarum litteratum peritissimus Dominicus Soto delusi. iur. lib. S. qua I. I. an. Ult. Admittuntur, inquit, immo de improuiso abripiuntur ad uirandum, sine delectu cuiuscunque sortis homines, nempe bubulci, muliones, baiuli, ebrij, heluones. neque vero in templo, sed ubi ius iurare absque ulla praemeditatione
coguntur. Videmus tamen veteres Etlinicos
tantum iurisiurandi rcligioni tribuisse, vi tactis aris iusiurandum praestarent,ut late dixi cap.vit.
per tot. lib. I. de Sacror. Immun. Quia, cum per Deos iurarent, per Iouem, scilicet, Mercurium, Venerem, Iunonem, Mineruam, storem,Pollucem, artem, Herculem, perq. suos alios sim,
Ies Deos, ut Bamabas Brissonius lib. 8. de Pammulis pluribus ostendit in templis, tamen, in quibus colebantur, iurari decentius putabant. Cur igitur nos, qui Christiani sumus, & verum Deum, Patrem, & Filium, &Spilitum sanctum colimus, in sacris aedibus, in quibus diuina ce- Iebrantur mysteria, non iuramus ξ namque per Deum, vel per Christum, atque per Spiritu a
sanctum iuranius. Vegetius tib I I. cap. . dc S.
Expacto nudo nulla iure Pontificio datur aftio, etiam si iurisiurandi religione fuerit sancitum.& de sententia cupde parit. & cap. a. depact. libri . Cap. IV. η ' Α P normitanus in cap. v.
dixerunt pactum nudum, etiam iure Pontificio , nullam parere actionem, nisi subsit causa. qu rum sententia nihil verius,ac melius quicquam. Si quidem sacratissimo iure, nuda pactio maiorem vim non habet, atque stipulatio iure ciuili, ut est uno omnium consensu receptum. atqui stipulatio sine caula in eis cax est. I. a. g. circa.
t. e ea . Vbi enim promisso ab expressione causae nuda est, ibi nulla a tio est ; si promitae sciebat se nihil dcbere, ac nullam esse debendi causam, donatio praesumitur, dummodo haec scientia probetur; si vero apparet ipsum promit.
tentem credidisse causam subesse , quae tamen non erat, aut certe nescinius, an ita crediderit,
necner praesumitur promisso indeliberata, &emissa absque animo donandi,& obligandi,ioco potius,quam serio. argumento est, quod Vari lib. de tingtia Latina. I. scribit, Non resendet ille statim, qui dicit. Spondeo, si iocandi causa dixit; neque agi potest cum eo ex sponsu; qu niam stipulatio sine consensu nulla est.I. 3.
Ude si L. Cr a I. Ol. I. S.vis. depact. inulto minus pactum,cum sit duorum, plurium v , in idem placitum consensus. d. t. I austranc. idem puto dicendum in contractibus in nominatis,
Do, ut facias; Facio, ut des; & his similibus r
155쪽
quod &ipsi nullam pariant actionem, nisi post
implementum, etiam iure Pontificio ; quicquid dicat Didaciis post Fortunium in cap. quamuis. 2 lar.S. qinum. q. depact. inita. qui contendit illam esse differentiam inter ius Canonicdm, &ciuile , ut hoc nulla detur actio, nisi post imple. mentum : ex I. iur grauium. S. edet v. cumG1. depae. ut si conuenerit, Dabo Stichum tibi, tu mihi Pamphilum; vel ita Dabo tibi Stichum,tu mihi insulam facies ; vel Dabo centum, ut pro me Romam eas: existimat Didacus, propter it. Iam conuentionem iure nostro oriri actionem,&per consequens posse compelli. quod nec probo, nec ratio naturalis suadet. Egit id praecipitem Dida cum ἱ quia opinatur causam huic conuentioni inesse, quae tamen non inest. huiusimodi contractus nec nomen habet, nec causam sed conuentionem tantum manifestam. Sed propteri olam conuentionem Populi Romani iure nulla competit aduo. g. sed cum nulla.d.Duri entium. neque iure Romanorum Antistitum . nam q. Vlpianus : sed etsi, inquit, in alium contractum res non transeat, subsit tamen causa; eleganter Aristo Celso respondit esse obligationem . causam ibi rectissime Accursus recipit pro datione,&facto. quem veteres,& recenti in res sequuntur viri doctissimi. At diximus iure canonico nullam dari actionem , nisi subsit causa : in specie vero proposita nulla est causa, sed sola conuentio. & est, perinde ac dixisset,Si centum mihi dederis, ibo pro te Romam. sed ut possit compelli, necesse est, ut adimpleatur camia. Nec minus egregie labuntur nostri,dum existimant, pactum, quod iure ciuili non valet, valere, si iurisiurandi religione sancitum suerit. Valere quidem verum est; ex eo tamen agi posse falsissimum. nemo tamen, quod sciam animaduertit. Ex eo autem,quod Bonificius Oct
uus constituit 1, d. cap. 2. depact. mox. Vt Omnes contractus, qui iure ciuili non valent, va-
Ieant si iureiurando fuerint sanciti: dixerunt pactum iuramento firmatum adeo valere,ut ex eo possit agere quisquam . & hanc esse receptissimam sententiam scribit Iason add. f. sed curat nulla; Fortunius, Sc Felinus ad Leap. I. Ant. &Abbas ad cap. cum contingat. de iureiur. item Cuman.Roman. Alex. & alij inrubr. de verbor. oblig. Didacus loco citat. Alciatus in L cap. cum contingas.num. 26 . tametsi idem Alciatus paulo ante dixit contrariam sententiam,saltem iure ciuili, magis frequentem esse, quemadmodum dicit Ias Sipse in lWqtu, maior. xum. 23. C. de transa I. & Salicet. in avib)acramenta puber. C./ aduersvendis. Sed iure Pontificio ex huius madi pacto quin competat actio, nemo dubita uit ad hanc diem, uno excepto Innocentio ad cap. nuni. q. de iudic. ibi etiamstad illud petendum nulla competat actio ciuilis,vel eanon
ea; ut cum quis iurauit dare, vel facere sine stipulatione, locum habet denuntiatio; quo factum fuit, ut inde sumpta occasione, ij qui de fide non recte fentiunt, Romanum Pontificem, uti alias dixi,coeperint calumniari, quod ambitiose magis & auare, quam aequitate ulla suadente , haec constituerit; quasi alterius iurisdictionem, hac iurisiurandi fictione,veluti prolixa quadam, di iusta possessione sibi vellet acquirere . quam peccati culpam non in ipsius iuris auctores, sed in ipsos interpretes reij ccre necesse est. non ea suit Romani Pontificis mens, & intentio, ut d retur actio ex iuramento,quotiescumque iuri ciuili non competit actio, sed ut loco actionis cmderet censura Ecclesiastica; hoc est excomm nicatio. Nam sanctissimi Vrbis Epis opi non asinodum fuerunt curiosi in dandis actionibus, quando iure populi Romani non dantur; sed hoc tantum agunt, ut conscientiam promittentis exonerent, nempe ut ex simplici iuramento agi non possit, sed propter iuramentum rescindi non possit quod iuratum est. Idem quoque videtur dicendum in simplici pacto, argumento can. imramenii. 22. quaest. . de eius, quod Cicero pro Sexto Roscio scribit, ut in Paratis.Jub titia epin. adnotavi. ut ex simplici pacto quis non utique possit agere; possit tamen, qui simpliciter promisit, compelli in anteriori foro, ad obseruationem eius,quod promisit. Ideo Raymundus in L p. 3. ex D. Gregorio, iudex, inquit, studiose agere debet , ut promissa opere compleantur. non dicit actionem dandam esse ei, cui promissum est, sed posse promittentem cogi ad dandum , vel faciendum. Et ut ad iusiurandum rein deamus,non dubito,quin is,qui ab Ecclesiastico iudice beneficium absolutionis, quoad rescissio. nem contractus iurati, impetrauit, possit uti seri pra criptione, ac dicere esse conueniem dum suo iudice coram; nec teneri ubtra respondere, cum iudex E clesiasticus iam functus sit ossicio sito, ex quo absolu-
impartiuit. quo sensu, accipi debet
Bonifaciana constitutior H Q. cap. a. qua interpret tione admissata, quae
verissima est, nullus restat calumniandi
156쪽
Animaduersionum Lib. I. 12 QNon sola in ius vocatio, sed litis cotestatio perpetuat iurisdietionem. & l. blata Antinomia , quam Volunt nostri est e inter cap. gratΠm. ω cap. relinum de
s est in iuris utriusque schola quaestio illa; num sola ia ect C ius uocatio sit sufficiens ad per-Ηἡ-- peruandam iurisdictionem alteri
demandatam ; an sit litis contestatio liccessaria. Veteres interpretes,ut Guliebmus de Cuneo in Lor quia. f.de iuris omn.iud. S Iacob. Butr. in Li-is .inth.ibi posito C. de lat. comes. asseuerant soIam non susticere citati nem: Angelus vero in repetI. i. Ctae iudie. scribit horum opinionem iure ciuili veram esse, non atque iure canonico. Bartol. in V. quia.n. 13. vult regulariter iurisdictionem mandatam per-Pctuari , ex cap. gratum, de e. tua. deleg. ubi omnes iuris Pontificii interpretes uno consensu sequuntur;quemadmodum& iuris ciuilis doctores mae L ma. quod&Iason fatetur ibidemnum. 3 7. immo Abbas In citato capgratum.con tendit ad conseruationem iurii dictionis mand tae suiscere, quod citatio emanauerit a delegato,quamuis ad partes minus peruenerit, ex glosa Morcinclement. 2.etit lite pend. Idem videtur tenere Bartol. loco iam dicto, per illa verba , geri
caeperit, dc ex d. c. gratiam. atque ratione illa ,
qu citationis commilsio est iuri ldietionis, &ab ea incipit iudicium: Diotit. inquit, de in Ius vocando., 9 n. in prisc. apud lusi. de poena temere litig quibus assentit S lac ex eap. licet. in in. ibi, iurisdictione uti coeperitate os P. tu seleg. Sed ne multis moremur,dicendum est paucis, ut 1es est Ipse igitur veterum lententiam,longe veriorem esse non dubito,videlicet Gulielmi, &Iacob.quos FulgOl.& Goueanus ad dier quia. sequuntur, quod iurisdictio delegati dicatur durare,ctim res incoepit agi. Agi autem incipit res, lite contestata. litis non dicitur facta contcstatio, nisi iudex coeperit audire causam per narrationem negotii . Negotium exprimitur a litigatoribus iudice coram ; & non dicitur facta plena litis narratio, antequam actorem & reum iudex audiuerit. Posteaquam intentionem actor prinposuerit, inficiatu . fuerit reus:tunc lis est conis testata, & res in iudicium deducta; aliter res in iudicium non dicitur deducta, ut late duobus in Iocis probauimus, ct intit. I. lib. 2. in Parasiti. in eap a. huius lib. sicut enim ostendimus,l dicium non dici coeptum, ante coiitestationem
litis: etiam per consequens dicendum videtur, delegati iurisdictionem ante contestationem litis, mortuo eo, qui mandauit, expirare . argumento est etiam l. nemo. C de iuriss omn. tuae ubi
ante litis contestationem recusari potest iudex; quia nondum eius litis vlla videtur in litigatores iurisdictio: non item si lis fuerit contestata, nisi suboriatur Iegitima recusationis causa. cap. insinuante. deo .iudiciasilet. Adlertioni nostrae obiiciunt S. . innit. de poenis temere litigam. ad quem locum hodie, facilis est responsio, climaccipi debeat de prooemisis&p paratoriis iudiciorum. Verum quidem est, antequam lis con- testetur,quaedam geri inter litigatores,a quibus initium actionis habebatur; ut est in lux vocatio,
di satisdatio iudicio sistendi causa; quae uti dixi, sunt quaedam veluti prooemia, & praeparatoria iudiciorum, de quibus omnibus in prima Digestorum parte tractatur, ut est tit de inivivus
quis in ius vocat. non tuer. In ius vocati,ut eant,
aut tyd. Ne quid eum , qui inius vocatur, vi eximat, in alis re eos. S sequentes. Dissiciliorem longe explicatum habet saepe citatum capgratum. ubi Urbanus III. videtur constitu re, si delegatus ante delegantis mortem reum citauerit, etiam lite nondum contestata, istius perpetuari iuri ldictionem . Hinc est,quod Ang. dixit, iure ciuili solam citationem non tribuere iurisdictionem; sin us iure canonico. Scire autem oportet, Lucium huius nominis tertium, Romanae etiam urbis Archipraestilem, in cap. relasum, quod proxime praecedit d. eap. gratum rescripsisse Cantuarie si Archiepiscopo, & eius sessi ganeo his verbis; Quod si lis fuerit antopraed.
Noscobitum contestata, mandatum morte mam
datoris nullatenus expirauit. si vero ante litis contestationem decessit, non est a iudicibus, quos delegauerat, ex delegatione huiusnodi procedenduin . haec in codicibus nostris: additur in prima collectione: Poterit ergo in eo casu arpei ces. procedi, in quo ante mortem mandat ris lis fierit per narrationem,& responsionem contestata. Hai autem mors mandatoris litis contestationem praecesserit, penitus subsistat, siue fuerit, siue non fuerit ap. ob. interiectam hactenus prima compilatio. In quo sane rescripto Lucius Papa gessit personam cuiusuis excellentissimi Iurii consulti, vel Labeonis, cum istius sententiam ad unguem attulisse videatur in t amplius non petist.rem ras. haberi. Verum cum ei uidem litis argumentum incidisset Vrbani III. temporibus, atque idem Vibanus esset interrogatus , num delegatus, quippe qui ante dei gantis mortem proposuerat citationis edictum, lite ante ipsius obitum minime contestata,possit in causa procedere; rescripsit, quod clim in eausa priori citatione facta, negotium sit quasi coeptum, & maxime si delegatus non sit certus de obitu
157쪽
obitu delegantis: potest, & debet in causa procedi. Et hoc est,quod egit Bariolum & alios alioquin praestanti ingenio viros, vel Abbatem,praecipites ; ut existimarent, citatione facta, durare
iurisdictionem ; ac proinde delegatum posse vltra progredi, ac si lis suisset contestata . sed debebant animaduertere, quod Vrbanus scribit; nempe negotium non dici coeptum, sed quasi coeptum: & subiungit, Et maxime, si delegatus
non sit certus de obitu delegantis. verbum, maxime,ubi accipi potest, pro tantum, vi in eap.ad abolendum. desili presbi. quo loco gloss. ve bum, maxime, interpretatur rectissime, pro tantum: quasi vellet dicere, si certus esset de morte delegantis, non utique posse ultra progredi. Siquidem Urbanus praed. sui Lucij III. interpretari
voluit constitutionem, qua cauit, uti iam dixi, ante litem contestata in , expirare delegati iuri L dictionem morte mandantis . interpretari voluit, inquam, Lucij Decretum accipi debere , quando delegatus est de morte mandantis ceristus, non aeque si incertus. Quo casu,facta in ius vocatione, etiam mortuo mandante lis potest
contestari, & in causa procedi. Quod si Vrbani constitutio Luci, rescripto aduersaretur, Ray- mundus non inseruisset ibidem eiusdem Lucij rescriptum, sed deleuisset potius, uti ne vestigia
quidem remaneret. Promisit enim in prooemio Decretalium, se omnia superflua, & contraria resecatum ire: neque dici commode potest,eum
in tanto iuris occeano, omnium habere memoriam non potuisse; cum statim post Lucij constit. Vrbani subiecerit rescriptum. Sed quoniam non
sunt haec contraria inter se, sed bene conuenientia i ideo intacta reliquit Raymundus. Verior ergo erit sententia existiniantium iurisdictionem delegati, morte mandantis, lite nondum contestata,expirare; ita tamen si delegatus certum de mandantis obitu acceperit nuncium ;non item si certus non est; quo casu sola in ius vocatio, delegati conseruat, atque tuetur iuri L dictionem. Sed, an per cause delegationem, seu commissionem lis dicatur introducta, receptum est per commissionem causae, & decretum cita. tionis quoad actorem introductam dici litem. . Rota Gef. II. de dolo ct contum. in antiq. & d
cognitis. uum. II. Paris con l. 8 I. Num. IO. lib. e .
aeque quoad reum, respectu cuius lis non dicitur introducia, nisi poli executam citationem;
elem. . ubi omnes, et i lit. pend. Felin. ad cap. caterum. I. I. In . e, eo seq. cie ad cap.super litteris . num. 13. de re ripi. Ripa tib. I. res V. cap. . num. I. de legIb. coni Iis. ω eo uet. Hinc Cantuc. deef. I .part. a. di sinum.ε. dicit, pos sessionem captam post decretum citationis,ante tamen eius executionem, non dici attentatam.
Et attentata non dantur sine lite mec Iis dicitur, quoad reum , etiam si sciuerit commissionem causae , & decretum citationis, dummodo executa non sit, ibid. num. I cum eq. de decis 62. num. I9. cum seqq. Pluribus ostendit in odium
actoris per selum citationis decretum dici v ram litem introductam.
De Episcopi Vicario , & quam ha-bat iuris distionem . Cap. VI.
R O X I M AE praecedenti quaestio.
ni haud valde dissimilis est illa,
im P ini Quid si is, cui principaliter data ἡ σκ iurisdictio , iudicem de
derit; & antequam lis sit contestata, moriatur: an iudicis dati expiret iurisdictio Exemplum peti potest ex Episcopi Vic
rio,vel ex Proconsulis legato. Legatum Proconsulis non habere Iurisdictionem ordinariam, hoc est principalem,sed mandatam, constat exl l gatus, Ol. legati. . de ossis proconfer leg. l. ci prator. S. is quoque .de iudie. Principalis iurisdictio semper apud eum, qui mandat, remanet. I. iudicium. .de iudie. Principalis propria est; mandata aliena. I. I.g. qui mandatam . de O .eius.
l. er quia=.de iurara . iussi a Principali pendet mandata, ct ea, quam qui mandatam sulcepit, dat, hoc est, iudicum specialium, quos is constituit, cui mandata iurisdictio est. Verum qu niam Paulus Iurisconsul. in ZL O- quia. ita 1cribit. Et quia nec principaliter ei iurisdictio data est,nec ipsi lex deseri; sed confirmat mandatam iurisdictionem: idem . si is, qui mandauit iuris dictionem decesserit ante, quam res ab eo, cui mandata est iurisdictio, geri cςperit, selui mandatum Labeo ait: immerito dubitauerit quis, utrum iudicis a legato dati, morte proconsulis,
expiret iurisdictio,an ipsius legati morte; siue iudicis ab Episcopi vicario dati, morte Episcopi,
re nondum cepta, an ipsius vicarii obitu exti guatur iurisdictio. De legato proconsulis nulla hodie remanet haesitatio; clim ex locis iam citatis aperte constet eum mandatam habere i
risdictionem. Morte ergo procosulis Elui quodvis mandatum necesse et t. si quidem legatis ius non est dandi iudices, sed iis quibus mandata est iurisdictio. Si Iegato igitur proconsul non mandat iuri ldictioncm, togatus iudices minus
dare potest.Nam legatus mandata sibi iurisdietione, iudicis dandi ius habet. Hoc enim dumtaxat ius ita habet, si mandata sit ei iurisdictio,nihil proprium habet nisi a Pr consule ei mandata sit iurisdictio. d. l. legati. Clim
158쪽
Clim itaque Ius hoc dandi iudicis ita habeat I
gatus , sit ei mandatur a Proconsule tui isdictio ,
hoc autem mandatum, ut caetera omnia, morte mandantis soluatur, necesse est, morte Procomsulis, iudicis a legato dati extingui iurisdictionem. Idem plane dicere oportet in iudice ab Episcopi Vicario dator quem licet nostri, uno ore arbitrentur iurisdictionem habere principalem .id est ordinariam, egregie tamen labuntur , uti ex ijs quae mox subiiciam, apparet. Iurisdictio etenim ordinaria datur a lege. ια eius, cui. sed nulla lex est in toto iuris ciuilis, S Canonici corpore, quae istis Vicat ijs det iurisdictionem. item Vicariorum iurisdictio non iest perpetua ; eam quotieIcumque vult Episco- lpus, reuocat, ut post glossi volunt omnes, tu es lmin. 2 de refripi. quod locum non habet in ot- ldinariis. d. t. ma. O- ZLiud cium. item mo te Episcopi evanescit horum iurisdictio. cle. . de procur neque potest Vicarius uni causatum
uniuersitatem committere . cap. elericos, ubi Cleganter Hostie n.& alij me quia qui man datam habet iuri ldictionem,alteri mandare non potest. Lult. desis. eius cui. Si esset ordinarius, Omnia quae potest Episcopus, ct ipse posset ; vel quae sunt iurisdictionis . non potest vacantia conferre beneficia nisi beneficiorum collatio ei specialiter sit concessa, cap. r. O 3. de Usc. vici minex. & alia huius generis plura. d. cap. I. Ur 3.
Quod si principalem iurisdictionem diceremus eum habere, sequeretur Se illud absurdum, ut una , eademq. iurisdictio penes duos insolidum
esset: quod est omnino contra regul. lin is reseduobus.=commod. Cum ergo icarius i risdictionem principalem non habeat, eo mo tuo non extinguitur ab eo alteii mandata iuriΩdictio. mandata,vt ab arbitrio pendet mandarutis, ita cum eo interit. qui mandat, principalem
non dat, neque dare potest, sed illa penes ipse in
remanet, cuius morte, ct eius, qui mandatam
habet iurisdictionem, di eius qui ab hoc nidicandi suscepit munus, evanescit potestas. Si igi. tur Episcopi Vicarius iudicem dederit ; re integra , morte Episcopi expirat iurii dictio iudicis dati. ex eo enim quod morte Episcopi cxtingui tur Vicarii iurisdictio , non potest non extingui morte Episcopi iudicum a Vicatio datorum p testas. argum iniquo mancipiνι. Ss impubes . de mIIit.amon. Sed quid si moriatur Vicarius ean iudex ab eo datus,lite minime contestata,vltra ocissit progredi an soluitur mandatum Θ Sol ui non videtur; sed Episcopi morte soluitur, qui Vicatio iurisdictionem mandauit ut non tam Vicarius, quam Epii copus iudicem dare vide tur,eiq. iurisdictionem mandasse. Morte quidem mandantis solui quodvis mandatum plusquam in manifesto est, si res adhuc integra est, ex S. recte. DAB.manae & eappenH- c. deleg. m x. morte autem Episcopi iudicis a Vicatio dati expirat iurisdictio, non morte Vicari . ipse Episcopus, non vicarius , iudici mandasse iuri L dictionem videtur . Morte ergo Vicarij non soluitur iudicis ab eo dati mandatum,sed durat, aes datus immediate esset ab Episcopo . Haec l cum habere non possunt in iudice a legato Proconsulis,vel ab alio quovis, mandatam habente iurisdictionem,dator licet interprctes nostri, Nie perperam existimarint. veteri enim Populi Romani iure iudicis dati nulla est iurisdictio; quod omnes recentiores, qui de iurisdictione eleganter scripserunt, proculdubio senserunt sed
iudicationem tantum habet. Ita iudice C de iussitum lis contestabatur magistratu coram,qui a ditis, actore, & reo, uno asser te, & altero negante, dabat iudices . Duo ergo obstant alte rum est,quod si nullam ha bcbat iurisdictionem, non poterat extingui, si non erat,' alterum, si lis contestabatur coram magistratu, non eli disputationi locus; siquidum mortuo eo, qui dedit iudicem,iud x adhuc remanet; non quod iurisdictio eius solum pendeat ab illo pii mo mandant te, sed quia iam lis erat comestata, qua utrilquel etiam mortuis, videlicet & qui mandauit, & qui accepit iurisdictionem,adhuc iudex datus,tudcxl ellet, & adhuc iudiciario fungi posset munere t Nos vero possumus quidem hanc proponere a j conclusionem, eo quia hodie nullus iudex dat tur, qui aliquam non habeat iurii dictionem, im. . mo omnium, quae ad causam ipsam spectare n I scuntur, plenariam recipit pol statem. cap. prae t terea. O capsus eianis de of . iud delegat. nisi
nudum prorsus mandetur ministerium. cap. vlia
De Vi cario soraneo: dc non ab eo
appellari ad Episcopum, sed ad
superiorem,& explicatur cap. 2.
ossiciali Episcopi qui vulgo Viu
i carius raneus dicitur, elem. 2.
lm D is resνψt. quasi soris, hoc est , E extra ciuitatem, in aliqua dice. Aruatae ita cesis parte, vice fungatur Epitc
pi, nemo dubitat, quis habeat dei gatam, non propriam iurisdictionem . Rota in una Plaeent. iurisdicta eri .a97 diuerspart. 2. Et si , allia , in Hispania, & alibi promiscue utuntur ossiciali, vel vicario. immo frequentius ossicia li,quam vicario . Sed non minus labuntur egregie inter pretes nostri,dum asseuerant, ab eius sententia appellari ad Episcopum, non superiorem. are Bartol. ipse in L ι .d.quis ct a quo. appeti. sciti
159쪽
bit, quod cisi quis committit alicui causarum
exerceiadarum univcriitatem in alio loco,qua in
ubi ipse iudicare non consitieuit, ut in aliquo oppido, in aliqua dioecesis parte,quamquam dixerit, facimus te nostrum vicarium: non dicitur Vicarius, sed delegatus; nec ab eo appellatur ad superiorem,sed ad eum,qui Vicarium fecit. eius sententiae est & ipse Panormitanus in eap. reu- tum prope . de of . deteg. & in eapse Pu eo
ira.de foro comp. post glossam in LClem. a. in verbo)oraneo. quae contendit seraneum. Vic
rium differre a generali; quod hic sit ordinarius, ille vero delegatus ; atque adeo ab eo ad Episcopum appellari. quod scribit & Felinus in
rub. de Og .deri. circa M. S hanc esse comm nem sententiam tradit Didacus Couarr. pract.-II cap. cui & ipse se subscribit. Quius ego assentire nequaquam possum. Namque
mandatam qui suste pii iurisdictionem, fungitur vice eius,qui mandauit, & ipse nihil proprium
solet.=.de ivr.omn. iud. Quod si ab eo appellaretur Episcopus, a semetipso prouocari videretur.
appeti. lib. x. Quia autem glosa hisce duobus
in locis,quam reliqui uno sequuntur ore,dicit de icario generali, non de seraneo , accipi debere e male. Non video, quae sit diuersitatis ratio; immo constat aperte de foraneo debere intelligi; siquidem soraneus Vicarius simpliciter dicitur ossicialis Episcopi, e.UI. de of .vit. lib./ex. ibi ossicialis, aut generalis Vicarius, ct in c. cumnusius.de te Ariathsem sed Vicarius genera-
Iis non dicitur simpliciter ossicialis, sed princi
de officiali Episcopx, non de generali. argumen to est etiam S.ab Archidiaconis, ei dem cap. R mana. ut ab Archidiaconis,& ab alijs inferioribus praelatis, Sceorum ossicialibus ad sufi asan eos ipsos deberet, non ad Archiepiscopum heri appellatio, quia Archidiaconi, & alij inferiores propriam habent iurii dictionem,& Episcopo interiores sunt; sed Uicai ij foranei, alienam, hoc est Ι piscopalem, tuentur iurisdictionem, & una
perlona cum Episcopo censentur. Tum quid faceret dubitationem, ut non liceret a generali
vicario ad Epilcopum appellari, non video. Dubitari poterat de Vicario Araneo; qui licet idem cum Epit copo habeat Tribunal, idem auditorium, tamen quia extra urbem iudicabat, videbatur quasi diuersum. Ideo Innoc. III. inccap. R--a. unum esse dixit, atque constituit. Squamuis id citi videatur constituere Bonii cius VIII. inda. a. ab consuet. attamen plussi comtinet Bonifaciana constitutio qu m Innocenti na . hac enim non obstante, quibusdam in locis usu receptum fuit,ut a Vicario foraneo appelI retur Episcopus.idcirco nouissime Bonifacius lege decreuit non valere huiusmodi consuetudinem, ut ab officiali Episcopi ad eundem istic pum fieret appellatio, ne a semetipso appellari
videretur. God autem comminiscitur Couarta loco ut a Vicario appellaretur is, qui eum constituit, non superior, quia ei causa qua dam, non omnis iurisdictio commissa sit: male. nam quod summus Pontifex multis in locis tituli de of .iud.deleg. rescribis a subdelegato ainpellari ad delegantem, non ad Principem, nisi ei omnem dedisset iurisdictionem, quo casui' inceps appellatur, non delegans : non ita accipi debet, prout innuit Couarr. Principis enim deis legatus, si subdelegat, ut cum nostris loquamur, nihil sibi reseruato,dicitur in totum subdeIegas sic, omnem inquam,iurisdictionem dedisse. quod si sibi reseruauit aliquid ,utpote ius dicendae temtentiae, & causae cognitionem, vel testium receptionem mandauerit: is dicitur non Omnem
mandasse iurisdictionem, sed speciem ; ct tunc appellatur a subdelegato delegans, non Princeps; ut in cap. m te de of Aleg. At cum Episcopus Vicarium constituit seraneum, etsi limititatam dat ei iurisdictionem, S ad c crtas camlas, ct humiliora negotia non enim potest concedere litteras dimissorias ad ordines. cap. eumniatus. de tempor. ordin. lib. m. tamen in iis
causis,in quibus potest cognoscere, eandem habet potestatem,quam habet Episcopus; qui scilicet te omni iurisdictione ad illas causas pertinente spoliauit, & ossicialem situm eadem vestiuiti quod cum ita fit,non est mirum,si a seraneo Vicario non appelletur Episcopus, sed superior , cum unum sit Episcopi,& eius ossicialis tribunal,
non duo, ut perperam existimauit Bartol. quod profecto Ioan. Faber animaduertit in rubrie. δε Diag. 9pupii Ami.num.ε. instit. de quamuis in Italia Barioli,Panormitant,aliorumque errore sit receptum, uti fiat a vicario Eraneo aclEpiscopum, qui eum constituit, appellatio: in aliis tamen mundi partibus, ut in Gallia, a Vicariis,& locum tenentibus, ut dicunt,& a subd legatis ad Regem, & cius cirriam, non ad det gantem,nec ad eum ,qui Vicarium constituit,ainpellatur; ut autor est Rcbuisus in commentariis ad leg. Regias, rim. 3.titate Vpelian princ. Idem
apud Hispanos in Calicitani regni prouinciis
cssiseruari dicit & ipse ouarruvias, im iam eis. ut a locum tenentibus ctiam particularibus non appelletur ad praesides, nec ad praetores, sed ad ipsum regem, eiusque Curiam . Et quamquam haec mea opinio vientium moribus plurimum adiuuetur, di sustentetur: non dubito tamen , quin
160쪽
quin iure, possit etiam optime sellantari, ex ἀe p. 2 de congct daap.rumana. quod ab eo speciali Vicario, quemadmodum & 1 generali, ad Episcopum non fiat appellatio; et si libenter se teor plus iurisdictionis habere seneralem,quam specialem; elim ille sere omnia possit, quae Episcopus potest,exceptis ijs, de quibus in east. 2. F3. deos . Vicarij lib. 6. Illud est etiam Brtissimum argumentum, quod Braneus Vicarius dari non potest, delegatus a sede Apostolica, vel
eius legato. Helem. 2. de refer t. sicut alij,de quibus in eap.namtum. aede rescriptibinex.
De delegato legati a latere, qui alteri iurisdictionem mandare nequaquam potest. Sudd hodie sit
blata non est disserentia dandi iudicis, de mandandae iurisdii Sicinis. intellectus ad c . cum Terioldus. de re iudic. Ec explii catio L aedilesa. de aedilis. emaCap. VIII.
UVAM v Is in utroque iure, ciuili,
& canonico, cautum sit, ut solus Principis delegatus possit vices suas alteri committere. l.a iudire C. de iussi eap. cum te. cap.super quanionem. cap. vlt. de o eis, O potes. iud. aedileg. east. tam causam de appellat. Baldus tamen in cl. a iudice. Angelus in I. cum Araetorig. I . de tuae Alexan. in Lmore sde iuri- omn. iudie. Abbas in eap. cum Bertouus. Felin. in ae capi per quanionem. Ssυe . volunt delegatum lγgati a latere perinde posse alteri iuriidictionem suam mandare, atque Principis delegatum, excitalo eap. eum Bertiadas . quo in loco apparet
delegatum legati sub clegallie; tum quia legatus a latere aequiparatur proconsulibus. cap. I.
Ee u . legat. infex. & quod Proconsul pol Tat , idem potest legatus . atqui Pmconsulis I gatus alteri iurisdictionem suam mandare p
proconsui. O legat. ergo poterit S: delegatus I gati a latere, qui aequiparatur Iegato proco sit Iis. Sed, ut res est, breuiter dicanius; in hoc Iegatus proconsulis nihil ab aliis, quibus d mandatur iurisdictio, disicit . quod satis ars mento est I. I. m e eu eq.f. quis O a quo. ubi a proconsulis legato appellatur ad princ Pem, non ad procontulem. Neque alteri inar dare poterat iurisdictionem legatus, clim N priam non haberet, sed alienam. Gegati. st .de in .p consul. Qui vero non iure suo, sed alieno beneficio iurisdictionem habent, alteri mandare
Germon. animaduersiones. non posse more maiorum comparatum est. I m
tus. G.ciun praetor. eod. 9 d.Llegatus. prout alii omnes quibus demandata est iurisdictio. LLctim praetor. S. 1s quoque. Hodie vero tam ex Alci is, quam Goueano, Duareno, Culacio, alijsq.
recentioribus, non est dubium, quin aliqua sit disserentia inter Dare iudicem, & Mandare i risdictionem; vel ea, ut is, cui mandata est iurisdictio, iudices dare possit. Ll. legatus. 9 d. S. u quoque. in Limperium. . de iurisdict. ibi, iurisdictio es etiam iudicis danda licentia.at iudex datus , iudicem dare non potest, quia iudiciario fungitur munere. d. Giudice. C e iud. Neque dubito, quin idem ius hodie sit, quod fuit olim iri quemadmodum olim licuit ei, cui mandata erat iurisdictio, iudices dare, ita hodie, etsi a principe delegatus non sit, sed a principe ins rioribus iurisdictionem acceperit, dare possit i dices in uno litis articulo, pluribusve articulis ;dummodo sibi aliquid iurisdictionis reseruet; uti est ius dicendae sententiae ; sue eius executi nem,uel huiusinodi. nam & olim qui iudices dabat, aliquid sibi reseruabat, praeiertim sente
tiae executionem. I. a Diuo Pis. . de re iud. Et a iudice dato appellabatur is, qui eum dederat. Ll.r .Fquis, , a quo. sicut & hodie. aer supeν quanionem. Hinc tentari posset, num iurisdictionis aliquid haberet is, qui iudex datus erat. Et quanquam eum solam cognitionem habere dica ni omnes, & iudicationem; tamen dubitari posset, cum legamus magistratum solam se tentiae executitarem sibi releruasse, tum de proprietatis quaestionibus, quae in executionem inciderant, cognouisse. HL a Piso Pio. in prisc.e, in g. bper. Est quidem verisimile, iudicem datum Labuisse etiam ea, sine quibus iudicare non posset, argumento Lutt.1.de eius. Er a. .de iuris.immo in Laediles.in vesscateri mss. de aediL MEI. ita scribit: Post iudicium acceptum , tota causa ad hominem restituendum in iudicio versatur: S tam fiuctus, quam id, quo deterior factus est, caeteraque veniunt. Iudicienim statim atque iudex factus est, omnium rerum ossicium incumbit, quaecunque in iudicio versantur . ea autem, quae ante iudicium
contingunt, non Valde ad eum pertinent, nisi fuerint ei nominatim iniuncta . Et libenter quidem lateor, litis contestationem magistratu coram fieri, & de facto duntaxat cognoscere datum iudicem, vel ex eo, quod Sigonius lib. de
antiquo iure ciuium Romanorum a. cap. 6. scru
bst, quod cum de facto lis inciderat,tum a praetore aut iudex unus dabatur, aut recuperat res, nimirum tres; qui porro iudeX unus erat d