장음표시 사용
171쪽
sunt, in quinque Decretallum libros Gregorius Noniis retulit ; omniaq. prope ius commune interpretantur; neque sunt ut plurimum personalia ; sed factis propositis, respondent generaliter : ut in similibus negotijs iudices aequabilem iuris teneant rationem. l. non mibi videIur. I .commod. l. quo ira. g.primo. F.cis haered. insilui. ela Ioralis. S.q-mam.de rescrip. c. in causis. de
peiuHNon est ergo dubium,quin ea,quae ad iuris declarationem rescribuntur, perennia sint, atque ius ipsium. Neque apud me dubium est, quin Imperator in d. l.DIO. loquatur de rescripto ad iuris obseruationem. quod verba illa aperte indicant: Cum ea, quae ad ius rescribuntur, perennia esse debeant; si modo tempus, in quo allegari vel audiri debent, non sit comprehensum . quod perinde est, ac si dixisset Imperator ; Si rescriptum ad certum, & determinatu tempus parti concessiam sit, tunc eo deuoluto expirat omnino. Idcirco Rebutas voluit tande false, accipiendam esse de rescriptis gratiae, quae debent esse perpetua: decet enim principis beneficium esse mansurum: ut scribitur in reg.
rumque de rescriptis iustitiae;quae regulariter anno pere ut.Doctissimus Cui acius in tit. de diuersrescrip. C. nul Ia adhibita distinistione, tradit imre veteri annalia fuisse rescripta: quo iure, inquit,utimur ex . . cap. plerumque. qua in re non satis mihi facit eius interpretatio. primum enim quod iure veteri annalia essent rclcripta, nulli bi probes; quin immo contrariu verius putat Claudius Imper dum ind.lfrbo, Epagatho rescribit, falsum esse, quod rescripta anno finiantur, his verbis: Falso asseuerant auctoritatem rescript rum deuoluto spatio anni obtinere firmitaten saam non oportere: clim ea, quae ad ius rescribuntur , perennia esse debeant. Quod si unius
anni curriculo finiebatur olim rescriptum, cur, obsecro, imperator dixit,falso asseuerante non
salso asseuerassent, si ante illam constitutionem uno anno terminatum fuisset ius rescripti. Neque verum est, anno uno hodie finiri rescriptum ex d. cap. plerumq. Quid igitur dicendum e Dicamus nos; rescripta ad ius, hoc est ad iuris obseruationem,&interpretationem, s se perennia, ac ius ipsum , uti diximus . neque ullus sanae mentis de re hac dubitat. Item rescripta ad li. tes, siue ad ius partium, sunt perpetua, siue perennia, inquam, quod tanto tempore durant, quanto actio, super qua, & propter quam impetratur . nam si decennio durat actio, per idem tempus vim obtinet rescriptum Isi triginta annis per triginta; non aeque vi .l. cui. I.depra Ari .trigis. vel quadr. ann. Perpetua tam n vere sunt quo ad exceptionem .lsvre. S.υθ.f. desii. l. exceII. Ratioq. est latis eIegans: non
l enim est in potestate rei excipere aduersus acto rem misi is agat. Si agit,ille excipit. praeit actio, subsequitur exceptio. quare exceptio dicta est, auctore Vlpiano in I. r. ais except.quasi quaedaexclusio: quae opponi cuiusque rei tolet ad ericludendum id, quod in contentionem,condemnationemve deductum est. Ideo eleganter idε Vlpianus in L I .F. eod. scribit reum in exceptione actorem esse . Durat ergo rescripti ius ad id tempus, ad quod extenditur actio, propter qua preces oblatae sunt; ad excipiendum perpetuo manet. quia quoties umque agitur, potest e
cipere; nisi certum tempus constitutu sit. l. qu ties.C. deprecib. imperasser. Lin contraEMM. in princip Ciale nω. mlemn.immo ex saepe cit
ta l.falso. vel si intentata sit actio, & non exceperit reus . to etenim casu in exceptione eua- nescit rescriptum, prout in agendo rargumen.
l.μει, qui=.de cond. inrib. inquit, qui perpetua exceptione tueri se poterat, clim sciret mbi exceptionem profuturam,promiserit aliquid, ut liberaretur, condicere non potest . Sed dicet aliquis, Erit igitur L LDMo: de exceptione intelligenda,non item de actione,cum Imperator utatur illa dictione, perennia: quae sane dictio perinde est,ac si dicatur, sine fine.t. I .f.desuminibus. sed actio certo tempore finitur, triginta, scilicet, vel quadraginta annis, ut dictum est rvel centum, prout Romana gaudet Ecclesia .
sio est in promptu, qudd Isalso, accipi debet tade actione, qu hin de exceptione , licet dubitet Accursius.&quamuis illud verbum, perenne , perinde sere sit, atque perpetuum . perenne t men non dicitur perpetuum, & aeternum; sed in multos annos. Item quod aliquo tempore durat, & aliquo tempore perpetuatur. Cicero in B uio; Contine te in tuis perennibus studijs
Plautus in Amph. Lucrum ut perenne nobis suppetat. Colum lib. I .cap. 9. Vt diutius perennent boves edi tib 3. Rosia hoc modo culta multis an nis perennat. Ouidius, Arte perennat amor .
Immo& Perpetuum dicitur apud nostros, quod
tempore terminatur,ac quidem certo. namqu
perpetua dicitur actio,quae finitur spatio triginta annorum. tit. de perpet. 9 temporalib.actionis
apud Iustinianum: tametsi ciuiles olim acti
nes omnes crant perpetuae, nec ullo tempore a
terminabatur. Non finitur ergo unius anni spatio rescriptum, ut male Rebussus, Cuiacius, ciali j viri alioquin iuris peritissimi opinantur. Ad
citata iura, d. e. saviem. 9 eapselerumque, mihi videntur dixisse quod oportuit veteres interpretes,nempe glossa in aecastW auteman M.AD. de in eap.venerabilis de iudie. Innocen. in diaere. plerumque. Abbas in aecos autem in princip. ac
172쪽
idem pr ope Bartol.in quod scilicet a
cipi debeant, quando secundum obtentum estr scriptum. me declaro. Si quis precibus Principi oblatis, rescriptum obtinebit, & eo decurrente anno haud usus fuerit, aduersarius tacundum impetraue iit, nulla etiam facta pri ris mentione: expirat priinum,& conualescit secundum . quod ita admittitur,si dolo, vel negligentia usus non sit. Si vero iudicis copiam ha . bere minus poterit, adhuc durat primum,& nullum est secundum. ex quibus manifestum est etiam , non expirare rescriptum , nisi aliud ab aduersario fuerit obtentum, & hoc in ius prius fuerit productum, illud postea. atque ut ultimo extinguatur primu , desideratur dolus, vel negli sentia Dicta aut l. o. intelligi oportet,qua-do nullum aliud impetratum est restriptum .
catum capsisper litteris. de rescrip. hoc est de rescripto obreptilio,
diocriter haesitatum, quid iuris
esset de eo reseripto, quod tacita veritate, & suggesta falsitate
impetratur. quam in rem duo emanantur a pri lcis illis Imperatoribus oracula; de quibus in l. 2.9 I. et legibω. C. scontr. ιua, utilii ubi. quae videntur sibi: e diametro aduersari. ita enim Constantinus in HLa. Praestriptione mendaciorum opposita,siue in iuris narratione mendacium reperiatur,siue in facti, siue in tacendi fi aude : pro tenore veritatis, non de precantis affrinatione datum iudicem cognoscere debere, & secundum hoc de causa conuenit serre sententiam.Theodosius vero,& Valen. altero loco; Etsi, inquiunt, legibus consentaneus acrum oraculum mendax irrccator attulerit,ca.
reat penitus impetratis : etsi nimia mentientis inuenitur improbitas, etiam seueritati subiaceat iudicantis. Hinc veteres iuris interpretes, cui horum standum esset,dubitarunt non mediocriter. Placentinus enim, ut Accursresertia G. 2. existimauit nullum prorsus commodum ex huiusmodi restripto consequi poste eum,qui impetrauit. Iacobus de Bella p. 6: AZo, nullam in forma vim habere, iudicem tamen in eo datum ex iuris rigore posse iudicare, & negotium expedire . Gorum interpretationes videntur satis conuenire verbis dictarum constitutionum, sed non menti. Vnus mihi videtur has duas leges interpret .itus esse rectissime, Innocctius III. in sua illa constitutione cap. -ν litteris. de re
fmpl. quo loco cauit eseriptum per fraudemia,& maIitiam impetratum, nullum esse . quod si per simplicitatem,& ignorantiam fuerit expressa falsitas uel suppressa veritas: tunc si qua concessa sunt, fuerint huiusmodi, quae verosimile est Principem c6cessisse,etiam si tacita esset sausitas, & expressa veritas : iudex datus non ex rescripti Arma,sed ex Iegis praescripto, in causa poterit procedere: si vero fuerint huiusmodi, quae de facili Princeps non concessisset etiam iacta veritatis expressione, non aeque poterit c
gnoscere iudex. namque hic casus perinde est, atque primus, qui potest referri adaeiasi legis
bus, ibi, mendax precator attulerit, eareat peniam impetrasis; prout etiam constituit idem Innocen .is e. des.iu .eoaede Vt,p.quia fraus,&dolus ei patrocinari non debent, tanquam mendax precator careat penitus impetratis.
qui locus coiruptus est in quibusdam codicibus; legitur enim, mendax peccator,cum legi debeat precator. Cui conuenit& illud Aurelij Augustini super Ioannem, Iuris, ait, esse forensis, ut qui in precibus mentitus est, illino prosit, quod impetrauit. idq. in poenam mendaci j. Mendaci homini ne verum quidem dicenti credere stalemus, ut scribit M. Tullius & ipse 2 .de diuinat. immo si nimia mentietis inuenitur improbitas, potest iudicis arbitrio puniri. d. l. et legibus. quod interpretor, si fuerit accusatus. exl quis obrepit. . ad leg. Cornes. defusis. ex rescripto Alexandri Augusti: quod ibidem restri Modestinus: Si libello, inquit, dato aduersarius tuus
veritatem in precibus ab eo datis non adiecit, subscriptione uti non potest: immo si accusatussu ei it,& poenam inferre debet. quanqua textus csuper litteris, veluti ab humaniori Principe proficiscens, vult tantum impetrantem rescripti commodo privari. Sed medius,& secundus casus potest pertinere adici. a. ut ibidem Constantinus intelligat iudicem, non obstate excepti ne mendaciorum opposita, debere cognostere,
si fuerint huiusmodi impetrata, quaeriterisimile est Principem, etiam expressa veritate, sitisse
concessurum. Non enim praesumitur vere me
daxis, qui per salsitatem quicquam impetrauit, quia alioquin nulla falsitatis expressione facta de taciti obtinuisset,argumento cap.vit. deer fiat i quasi hoc mendacium sit aliquid do
ii expers c.primum est. 2 2. q. a. ideo Theologi dicunt, non omne mendacium esse peccatum rsed multum interest,quo animo, & quibus verbis quisque mentiatur. Non enim, ait August, nus in Enchiridio, ita peccat, qui consulendi, quam ille, qui nocendi voluntate mentitur .
are D.Thomas a. a. q. II o.art. 3.ct q. dici non omne mendacium esse mortale peccatum.
173쪽
mendacium,ut pariat mortale peccatum,est falsa vocis significatio cum voluntate sellendi, ut ex B. Augustino definit Gratianus in eap.beatus
s. quot comites. & hoc est. de quo voluit intelligere Plautus in Persa. Mihi selus videtur me p. uri proloqui meu
Ideo Aobas vere putauit subieptione dolosam
adeo operari, ut viti et omnia in rescripto con tenta , licet rescriptum plura contineat separata: etiam si subreptio non filii caula obtinendi omnia rescripto comprehensa. Si vero lubrepstio non ex dolo, sed ex simplicitate,& ignorantia prouenit, in tantum vitiat rescriptum, in quantum fuit causa inductiva concellionis. idcirco si subreptio suit caula solius formae resci i-pti, vitiat solam ipsam formam .& non substantiam rescripti, cuius non fuit caula. quae Omnia locu habere dico tam in litteris grati illis,quam in Iitteris ad lites. quamuis Decius iccundam d. capsuper litteru. regulam non pertinere ad rescripta gratiosa contendat: ex capsi motur 'depraebend. lib. x. & cap. si ceptum de rejcrip . injeci . pertinere tamen constat ex capin eo tem Iore de rescript. in sex. & cap. dudum. g.consia rantes .de praeben. in x. quibus conuenit S RO-m deciV. 76. de rescript in antiquis , ut si quis a Rom. Principe impetrauerit beneficium curatu, lcum esset simplex , valet tamen impetratio: ra tionem reddit Rota illam; quod facilius concessisset Pontifex simplex beneficium, quam curationem animarum habens; sicut ille, qui impetrauit sacrestiam, quam in precibus ali crebat dignitatem esse, cum esset simplex ossicium, ut in decis I9. in Antiquior.de praeb. opa ae hodie rela ta est sub cit.de rescript. in Aut1quis. argumentocst etiam LGancimus. in primip. C. de donat.H siquid supra modum, siue legitimam definitione, hoc est trecentoru aureoru se ei it donatu: quod superfluum est, non valet; reliqua vero quanti-ras, quae intra legis terminos constituta est, in
sto robore perdurat. Ad cap. flmosu proprio, mihi videtur quod oportuit , dixisse Dominicus in Heahasudum.quod si talis sit qualitas,de quast facienda mentio de iure communi, S lacia non fuerit ; tunc indist mcte gratia in totum vi tiatur. quo sane sensu acccipi debet d. cap. si
motu . fuerat enim Oli in constitutum, ut non valeret rescriptum ad beneficia impetratu Lia ,s in eo taceatur dignitas ,& aliud impetrantis
beneficium. Dadaures,stcap. cisu adeo. de
rescript. Immo quisque tenetur de iure, quod habet ad aliquod beneficium, facere expressam mentionem , alioquin Patia erit subreptilia .e.in nos ra de rescrip .In aecfusice Ede e. euid . fuit expressio qualitatis adiecta taxationis k limitationis ergo. Non est igitur mirum ui in totugratia censeatur sit breptilia, si a forma mandati recesserit is, cui mandatum est. nam si mandat Papa alicui, ut ab aliquo beneficis,quod O tinet, resignatione accepta, tertio constrat; si diem lanctus seerit, antequam resignet, coim ferri non poterit huiusmodi beneficium virtute illius mandari, clan vacet non per resignationcna, sed per mortem. di ideo ad mortem extendi non aeque poterit d. capi ceptunias.
Nullum esse gradum in contrahendis nuptiis iure naturali prohibitum: & in quibus gradivus dispensare possit ipse RO1n. Pontifex. interpretatio ca' litteras de resit. ol. & cap. Iρ Leuisset de conςiliatus Corn. Tacitus cum Plutarcho. Cap. XUI.
V o sunt summota Ecclesiae Prin- ζει cipum relcripta, alterum Cl D H mentis Ill. & alterum Lut ij III.
din.rognit. luae adeo difficilia veteribus vita sunt interpretibus, ut opus suerit ad illorum inteli gentiam nouo Innocentis Ill.oraculo, de quo in cap. biter . eoae de resti potiar. Constituit enim Clemens, mulierem sibi aliquem in maritum vendicantem audiri minus debeie, si ei opponitur consanguinitatis exceptio: sed de hac cognosci prius; qua cognita, & probata, nullum esse matrimonium. Lucius vero contra: videliis cci, ut imprimis mulieri vir restituatur; ct restituto, cognosci de consanguinitatis exceptione. Haec tamen bene intuenti contraria non sunt,cci
unum intelligi debeat de possestario, scilicet Lu- iij responsum;& Clementis de petitorio. At ve
tutioni minime derogans, Luth constitutionem distinguendo interpretatur, quod si mulier viro consanguinitatis exceptione opponit, maxim
in gradibus diuina lege prohibitis, & probati
nes in continenti oderuntur, accepto ab opponente iuramento de calumnia, fit restitutio, non
quo ad thorrim, sed quo ad reliqua matrimo ni j munera . quod si promptae non utique sunt probationes, ted dilationes expostulat longiores : decreuit plenariam fieri restitutionem . . huius rei rationem reddit illam;qQd praesumitur contra rnulierem,quae temere,& inconsulto, hoc
174쪽
hoc est, non expectato Ecclesiae iudicio, cuius
est iudicare de matrimonij nexur cap. accedens. depy να. v. am. de orae cogniI. cap. I. de
Don lib. cap. I. de rapi. sed auctoritate propria a viro recessit. quae sane constitutio duo mihi videtur continere praecipua; quorum alterum explicatu opus habet ; aIterum non aeque; iud L. ces tamen monet, quonam modo in huiusmodi causis sedulos,& prudentes se debent ostendere. Sed obsecro, quare in primo casu non datur integra restitutio ξ datur tamen in secundo Rationem affert idem ipse Innocen. quoniam is
gradibus Diuina lege prohibitis non post ipse
Ecclesiae Princeps dispensare; ideo si mulier sciderit huiusmoeli inesse impedimentum, non pinterit absque mortali culpa marito sui copiam . facere. Quo factum est, ut Paluda. Florenti. &. alia multi existimauerint Romanum Antistitem dispensare nequaquam posse, ut nuptiae contrahantur in aliquo ex gradibus interdictis Leviarici eap. 18.qui sunt isti cum matre, nouerca, δε- rore, nepte ex filio, vel filia, sorore patris, sor re matris, uxore patrui, nuru, uxore fratris, filia uxoris,filia filii uxoris, sorore uxoris. Hinc quaerunt iuris utriusque,Diuini,scilicet,& limani interpretes,num omnes hi gradus ,& prohibiti nes ibidem expressae iuris sint naturalis. Et est communi omnium consensu receptum , non esse,hisce praesertim rationibus; quod matrimoniucum uxoris serore est interdictum: Iacob tamen duas Brores in uxores habuit, Lia videlicet, &Rachel, Gens 29. quod si iure naturali non utiaque esset permissum, lacob non contraxisset:immo de more ciuitatis licebat, ut auctor est Ammilius Probus in vita Cimonis, & alibi passim.& in Americae opulentissimo Peruensi Regno
Regibus,alijsque Principibus viris sororcm in amatrimonium habere licitum erat, non a Mue caeteris hominibus, teste Iosepho Acosta Hii . Indiarum lib. 6. cap. I S. Neque Atheniensibus sorores ducere in uxores crimini datum filii. Itecum uxore fiatris absque prole de cti initum matrimonium non probasset summus Pontifex, si iure naturae minus liceret ; probat tamen ex Mosaica lege idem ipse Innocen. IlI. in cap.vit. de diuot. si ante conuersionem ad fidem h litusmodi contractae essent nuptiae. Item cum les re patris, hoe est amita, coniugalis placitus est interdictus:ante eas tame leges legimus Amra Mosis patrem, uxorem duxisse lochabed, & δε-
rorem Rehath, qui & ipse fuit filius Levi, & pater ipsius Amram, ut constat ex cap. 2 6. Num. iuncto cap. 6. Exori. Item cum nuru . Iudas tamen Patriarcha concubuit cum Thamar nuru
sua. Genes 3 8. & ex illo cocubitu nati sunt Phares,& Zaran: inde postea Salmon, qui fuit Dux in deserto. inde Obeth, inde quoque Booz, a
quo tandem Iesse qui fuit pater David. & ex iIIa progenie Christum originem duxisse scribit
Matthaeus cap. r. quod probat & D. Hieronym. cuius verba refert Gratianus in eap. inus. 36HLiis. At vero primum gradum in recta asce dentium , & descendentium linea iure naturali prohibitum esse, ne unus quidem dissentit; immo Scotus, Durand. Palud.m qinentem.d . o
ii secundum gradum in recta linea ascendentiu, de descendentium prohiberii licet D. Thomaseo . o, ubi etiam Bonavent.&Ricard. . a. n trarium verius putet. cui magis assentio; uti m
trimonium iure naturali in hoc gradu minime vetitum sit 'immo neque in primo . Nam si m trimonium esset in primo gradu iure naturae prohibitum, apud omnes pleraeque gentes hoc ius sacrosanctum Risset. apud nonnullas tamen Indorum gentes, Arabas, PersasMaurosq. qui iuxta Bactrianos sunt, ac Magos,& Babylonios, more suit receptum,ut filis matres in uxores ducerent, atque ex eis bolem procreare passim licuerit l, eaque inter eos connubia nullis suisse legibus prohibita docet Alexander ab Alexa dro lib. Genialium dier. I. cap. 2 q. & Tiraquei in L 7.connub.num. 3 2. & praeter eos Q. Curtius lib. 8. ita scribit: Satrapes erat Sysimithres,du bus ex sua matre fi I ijs genitis. ippe apud eos Persas parentibus stupro coire cum liberis fas est. idem lib. eod. 8. Caeterum mater, eademque coniux morituram se ante denuncians. & haec serte illa sunt, quae Ouid.Metamorph. Io. ansam praebuere, ut diceret: Gentes tamen esse feruntur , In qudus er nato genitrix, ct naia parenti
Iungitur, ut pietas gemmato crescas amore.
D. etiamChUsostomus in lib. quem in Iaudem Babylae Martyris composuit, dicit, Philosopho rum Stoae praesectum statuisse fas esse commisceri matribus, & sororibus . idem de Britannis qui Angli vulgo dicuntur,scribit Caesar in lib. s.
belli Gallici Vxores, inquit,ducunt deni,duCd nique inter se comunes, & maxime fiatres cumstatribus;parentesq. cum liberis. quibus,& pluribus alij s, quae breuitatis causa omitto, constat aperte, matrimonium iure naturae in primo etiagradu non prohiberi. immo maris, & fheminae coniunctionem & fiIiorum procreationem iuris naturalis esse scribit haud obscure Vlpianus in
Iustinianus in principio tit. de iure nat. gent. eres ulli. Quinimo nihil ta videtur naturale esse,quacu mulieri se vir applicat. Cass.lib.7. P ar br. α' Nam cum spotanea copula animalia cucta coiscie dignum. unicuiq. videatur esse,quod Pla, N a cuit:
175쪽
cuit:durum est libertate non habere unde Iiberi procreantur . Sed & de ijs paulo post. Dicant
tamen, rectissime more receptum filisse, & lcgi- bus sancitum ; ut hoc tam immane scelus inter- diceretur: ne filii scilicet cum matribus inlaonesto,turpiq. amore,& strarum ritu commiscerentur. Ideo Paulus Iulii consul t. l. et D. f. de rit. nuγ.dicit iure gcntium incestum committere eum, qui aliquam ex astendentibus, vel descedentibus uxorem duxerit. non dicit iure naturali : sed gentium; quod apud omnes stre gemtes obseruatur LLI. in sine. Cui expositioni c5- uenit mirifice Hermenopoli definitio lib. I .tis. I. Gentium, inquit, ius est, quo gens, gentesve utuntur; ut non misceri matribus apud Sarmatatas,&Graecos; contraq. ijs misceri apud Persas . Quod adeo verum est, ut nuptiae inter ascendentes & destendentes usque in infinitum stare minus possint. I. ΟΠ . S 3 . . de rit. num.
quicquid dicat Didacus . idem enim videtur constituisse Plato in lib. stae repub. ubi prohibet matrimonium inter patres, ct filias, & filiorum filias, atque horum superiores,& inseriores.
Caeterum tib de υgib. I I. iubet matrimonium
copulari inter eos, qui sanguine proximi sunt ;qui si int, ut interpretor, transiuersales , siue, ut nostri loquuntur, collaterales . Quare non est, meo iudicio, quaerendum, num hic, vel ille gradus iure naturae prohibitus sit; an permissus, ted iure gelium, nisi hoc ius gentium dicere velint, naturale quodammodo factum,cum passim hodie ab omnibus receptum sit, &longo usu ain probatum. Sed ne plus aliis scire videamur:
quaeramus & nos num inter fratrem,& sororem iure naturali interdictus si placitus matrimonialis. D. Thomas Leo ubi upra, non esse dicit.
recte ; siquidem Aegyptios cum se roribus pas-sm matrimonia inijsse tradit idem Alexan. ab Alex. immo ipse maximus fabuloserum De rum Iuppiter Iunonem sororem sibi iugali limnestate conlbciauit. Virgilius lib. IAII ego quae ditium incedo regina, IoMsq. HIoror, ct coniux. Horatius lib. I. Carminum 3. Od. Coniuge me Iouis,ofrore. Ptolemaeus etiam, ut sororis miro amore captus
sortiretur amplexus, & suam libidine expleret, huiusmodi connubia passim licere permisit. Darium quoque illum postremum Persarum Rege ab Alexandro victum, sororem suam in uxorem duxisse scribit Iustinus lib. a. quemadmodum
& apud Assyrios licuisse scribit Lucianus in lib.
desacris c. de apud Athenientes: quamuis reliquae Graeciae paries nefandum duxerint cilde iuparentibus genitos inuicem incestis nuptiis c5misteri. Dubitatur &de nouerca. lue. Aurelius Augusti nubisi a Leuit.quaesi. qI. vult iure naturae cum nouerca nuptias valere, hoc est modi tuo patre t & illa Llluitici verba d.cap. I 8. 2 - pitudinem patris ιιι non dis operies, dise intelligenda uiuente patre . quo sensu D. Paulum in.
telligi debere contendit Caietanus I ad Cor. .l dum ait: auditur anIervo ornicas1 guriis Neci intergentes ta vi uxore atri ui quis habeat. Mihi vero huiusimodi interpretati O, pM vantorum virorum dixerim, non satis recta vide. tur, non quod talis cum nouerca concubitus nosit licitus naturali iure, cum & vivente pam 3, ct consentiente, quandoque matrimonium cum nouerca celebratum fuisse testentur antiquitatis petitissimi , uti Valerius Max. lib. s. cap. 7. Plutarchus in Demetrio, Appianus Alexand. cis Belias Di iacu. Lucianus hhem de Dea urin Antiochus enim Selcuci si lius Stratonicem ipsius Seleuci uxorem,nouercam siuam amauit a denter. quo intellecto, pater, ne amore depCriret filius, ambos in totius exercitus praesentia matrimonio coniunxit. Est etenim verisimile Molem intellexisse de nouerca vacante, siue via dua: cum omne adulterium paulo poli eodem cap. prohibuisset; dum subiungit : Cum uxore proximi tui non coibis, nec seminis commi Lilone maculaberis. Erit ergo Mosaico iure cum noueriaca matrimonialis coniunctio prohibita; ut idem pene sit de nouerca,quod de matre; cu illa loco matris sit; et si proditum est memoriae Antoninu Caracalla praeter maiorum instituta nouerca luliam uxoreiii duxit te,nuptiasq. incesto primum polluille . quod antea Romano iure cit nouerca
de rit. vvt. Caeteros, praeter Enumerat Os gradus
iure naturali, vel ut ego in t rpretari Eleo,gentium iure, interdictos nolunt Theologi, sed iure tantum humano Rom. Pontificum; ut iure naturali , ct diuino, relicta fiatris in uxorem licite duci possit. Nam & L. Crassum ex defuncti fratris uxore legitimos filios eduxisse,& propagasse legimus. Quod autem de Herode apud
MaIIb. I de Mare. 6. Ac Ge. 3. Vehementer a
Ioanne Baptista reprehclb obiscitur, quod statris uxorem accepi liet: excellentissimi sacrarum litterarum interpretes a fratre vivo, per vim
quodammodo raptam esse senti ut perite quinimmo Herodes le sitima habebat uxorem Aretae Regis Arabiae filiam, qu. depulsa, Herodiadem Aristobuli filiam,& alterius Herodis fratris uxorem, eo vivo, sibi matrimoniali affectu copulauit: ut ait Iosephus tib. Antiq. 2 O. V. 9.de Nicephorus lib. I. cap. I9. Et non modo non licuit ducere uxorem fratris sui viventis, sed neque mortui; nisi frater ex ea uxore nullos reliquislat liberos; tunc enim non erat interdictet
huius in odi coniunctio: immo videtur suis praeceptum, ut quis semen fratri suo mortuo susci-
176쪽
suscitaret, ne deseretur nomen eius ex Israel, ut videre cli- . Mauh. 2 o. id
dreae, in aequali linea discendemium contrahi posse in aerapssistervi, ineuerat ; ut filij duorum fiatrum connubia contrahant legitima. Brutus enim Porciam sobrinam nulla prohibente lege spontam tulit. Non aeque in linea inaequali, inter patruum scilicet, & neptem ex statre. quod probat & Abbas eod. Leo num. I7. nam ct veteri Romanorum lege constat huiusinodi contractustisse interdictum. Primus quidem Claudius Neronis pater Iuliam Agrippinam ex fiat re neptem sibi in uxorem accepit ; quod informe ciniugium Romanis visum est. Unde Tacitus lib. II At noua, inquit, nobis in stat rum filias conn bia.& lib. et i .de Iudaeorum more, & ritu scribεs; Profana illic, ait, omnia, quae apud nos sacra . rursum concessa apud illos, quae nobis incesta. quia alienarum concubitu abstinent: inter se tamen nihil illicitum . non potuit autem Tacitus intelligere, nisi de hisce nuptiis, quae inter
patruum, & neptem, inter consobrinum,& con-Qbrinam fiunt. quam am idemmet Claudius curauerit, ut Iege deinceps id omnibus liceret:
quae tamen non fuit vis recepta, uti mox dicetur. Atqui Plutarchus in Problematis RomM. Κtradit, virum quemdam, & quidcm pauperem, incesti crimine accusatum, eo quod ex statre neptem, cui dos ampla fuerat relicta, uxorem
accepisset, iudicio multitudinis ablblutum sui Lser atque inde Actum plebiscitum,ut cuiuis fi liis filiam sibi in matrimonio coniungere lic ret . quod ante Claudium factu in ella, nemo dubitare potest .constituto enim Principe,ei ius
omne contulerunt l. assis Orig. mr. Hinc non
possum non mirari,cum & Romanarum rerum,
praeter veterem, & bene landatam peritiam , maxime diligens esset Tacitus, eum dicere; noua nobis in fiatrum filias connubia; cum plebi-stito iam cautum esset, ut huiusmodi nuptiae cω traherentur legitime.Sed dicendum est,aut plebiscitum multis ante annis factum suisse, atque dissuetudine adeo antiquatum, ut nulla extaret eius memoria; vel potius, de plebeis hominibus esse intelligendum,non item de patrici js,Senatoribus,de consularibus viris. quare cum nemo vir consularis ante Claudium cum nepte ex statre ausus esset inire matrimoni j sordus: ideo exclamat Tacitus, Nova nobis in fiatrum filias connubia . Quibus derogauit tandem Nerva Imperatorum:scribit etenim Dion Nicaeus, Ner. uam legem tulisse, quae prestibuit matrimonium cum fiatris filia. quae constitutio adeo praeualuit, ut passim di in Codicis,& in Pandectarum libris id sancitum videas, vel in L vlt.F. de codit. sine cauLI. qui in prauincia. S. diuus .de
Apparet nihilominus apud Cassiodorum viro
Var. 7. in formula, qua consebrina legitima fiat uxor, ex Principis rescripto licuit se tales contrahi nuptias . Pro huiusmodi tamen coni gio , vel potius contagio, Zeno ind. leg.vltim. cinnupt. ex refcrapi. pet. prohibuit, ne preces porrigi possent. Et ut tandem ad d. cap. littera , redeamus, dico, omnes illos gradus Levitici cap. I 8. prohibitos, non esse iure naturali prohibitos . At si vera est nostrorum, & Theolog rum sententia , quod ipse summus Romanae Ecclesiae praesul posse dispensare in his omnibus
gradibus iure naturae nequaquam prohibitis, fit profecto, ut milit in omnibus , de quibus md. cap. I S. cum ne unus quidem iure sit naturali
interdictus, sed lege diuina iudiciali,& caer moniali, quae cessauit per Christi aduentum ,& eius passionem ; cap. translatum. de constitur. cap. mico.depurgat. po Ipart.Verum quoniam
veteri diuina lege prohibebantur, non potest ipse sacratissimus Pontifex dispensare; hoc est non consueuit, nisi grauissima de causa, & p blica totius orbis Catholici utilitas exposceret.& hoc sensu accipi debet d. cap. lituras x, in quo sedes Apostilica isen re non pote t. ideo annis ab hinc duodecim pili sim ux Pius Quintus concessit inuictissimo Philippo. vere nunc Hispaniarum Regi, uti nuptias cum suae seroris, di Maximiliani Secundi Imperatoris contingis filia legitime contraheret. Merito autem cautum fidit, ut nuptiae inter necessitudine adeo arcia coniunctos legitimae non essent. Nuptiis enim necessitudines augentur, & vltro, cutroq. filias dando, & accipiendo multi sibi propinqui adiunguntur; ut Plutarchus Problemmion cap. Io 8. dicit . cui assenti & D. Augustianus libr. de civit. Dei. I .cap. I 6. Habita est,inquit, ratio charitatis ut homines , quibus esset utilis, atque honesta concordia, diu rarum is necessitudinum vinculis necterentur; ne unus
in una multas haberet necessitudines, sed sin' gulae spargerentur in singulos, ac sic ad socia lena vitam diligentius colendam plurimae plurimos obtinerent. Pater quippe, & socer duuxum sunt necessitudinum notniaa . ut ergo
alium quisque habeat patrem, alium socertim , numerosius se charitas porrigit.Quae Augustini
sententia a Gratiano relata est in cap. I. 3 3.7. I.
Isychius Hierosolymitanus Gregorii Nazian Ze ni discipulus lib. s. Comm. in Leuit. explicans d cap. I S. quaerit rationem , qua ibidem prohia
tantur inter consanguineos matrimonia; & r spondet: Ne confunderentur generatione S,nec
dispereant haereditates, neque stater, & patri
177쪽
idem fieret,eiussiemq. esset uxor,& mater utraque enim haec eueniebant, si tandem uxorem pater & filius habuissent,ex eaq. filios procrea Llant: cx filia enim genitus tam patrem genitore suum,quam fratrem haberet, quippe qui ex ea natus est, quae & illum peperit, & uxor eius simul atque mater fuit. Idem plane videtur dicere D. Chrysostomus in I. ad Corin. NIA .hom. 3Φquo loco etiam inquirit ratione, Cb quam Moses in f,pe cit. cap. IS. nuptiis sanguine propinquorum interdixerit. Non duces ibrorem tua , inquit,neque sororem patris. Satis causae sit, cur illas ames . , ex eodem esse te utero prognatum rasit cr tibi copetent aliae. Cur tu charitatis aniplitudinem redigas in angustum aut cur olim cium charitati non necessarium impendis; quo amicitiam, coniuge aliunde ducta, & per hanc langi si am assinium seriem, parentes, fratre S, ct illorum necessarios omnes conciliare tibi potes & videri possunt, quae rc lata sunt vis. c. I q. M. a. de imbecillitate mulieris, ob quam multorum ope, di auxilio eget. Et hisce rationibus videmur & ipsi praeter eximiam sapientiani,san.ctissimi,isteri matrimonium non esse etiam in primo gradu ascendentium,& descendenti uir iure naturae prohibitum. Nam si erat prohibitu iure naturali;Quid ,rogo, opus erat lege peti de enim a Mose prohibetur cum matre, atque cum sorore, de amita, matrimonialis coniunctio. Sed arbitror & illam suisse rationem, uti cum his interdiceretur; ne in nobis illud Ouidij. IN. Io, diceretur: Coeum animalia nullo eura isse De nee babetur turpe iuuenca
Ferre param tergo: At equo sua Ilia comunx. Immo vero bruta nonnulla animalia nefandos istos cum matribus, & detestabiles concubitus renuere, & aspernari scribit Aristoteles libas
natur. animal. 9.c.ε7. Varro de re rufica a. c. 7.
Plinius lib. 8 .cap. 2. Iustinianus in auth. de inces. nupt.m prinς.Quare no dubito, quin ipse maximus Episcoporum possit in quovis gradu uno
sorte excepto cum matre, & cum filia, quod videretur deforme nimis dispensare, si publica postularet utilitas. Hinc videmus a Tridentino Concilio si a . c. s. concessum inter magnos Principes ,& ob publicam causam in secundo
gradu contrahi matrimonium. Nos vero non
dubitamus, quin ipse unus Rom. Ecclesiae Princeps praesit Concilio, &supra Concilium sit: quaquam illi de facili derogare non debet e. ει-
rum quia Concilia ita describi non post uni, ut omnes casus, qui quadoque inciderint comprehendantur,argumento Lneque=.de legib. ideo si talis euenerit casus, que viderit expedire Christianae Reipublicae,& in Sr3du aliquoind. c. I 8 prohibito dispensavera, faei reiectissime;quemadmodum in Paratillis diximus de monacho iaprosesse ex e.ci ad mona Ierium. inside fiat. minach. Caetemm in supradictis gradibus veteri Mosaica Iege prohibitis non poterit iuste dispensare; Neque alius quiuis Rom.Pontifice inserior, etiam ex maxima causa; uti omnes notat in c.es clericitati te gloss. in cis M. I .de praeb.m verbfaculto. Abbas in cap.proposuit.de civicstris. Nec ipse legatus a latere, ut glossa in c. ta circaaet in c. quod dilectio. ubi dic sit omnes,de cc Vara eras. n Hoc enim videtur a pria
scis illis sanctis patribus constitutum; quorum prudentes viri sequetes exemplum, longius pudicam obseruantiam posteris transmiserunt; reservaruntq. hoc Principi Rom.Ecclesiae dispensandi beneficium,intelligentes rarius poste prinsumi, quod a Principe tuis erant postulari. Neque mirari debemus hoc ad Rom. Pontifices se iste remisium itidicium: ut qui populorum mores regit, ipse di moderate concupiscentiae fiaena laxaret . Consanguineorum enim co niunctiones, qua uis Euangelicis,& ApostoIicis praeceptis no inueniantur prohibitae tesse tamen fugiendas, quia Ecclesiasticis institutionibus inueniuntur terminatae, pulchre scribit Gratianus 1 iaccan.
I. 3 s. I. idcirco videmus raro, aut sere nunquam Papam dispensare in illis gradibus, & in alijs iure humano Pontificio interdictis, tertio scilicet di quarto, nisi etiam ex causa ,&quidelegitima, ut in Leap. liIteras. & in can. sua mox. 3 S. . Mirum ergo non erit, si innoc. III. in cit.cap.litteras. decreuit mulierem, quae a viro i ecessit suo, consanguinitatis opponens exceptionem , non esse quo ad thorum restituendam, donec fuerit de exceptione cognitum. nollem si gradus ille consanguinitatis non est ex ijs, qui prohibentur Leuit. d. p. IS. quia tunc integra fit restitutio, quemadmodum di in illis, si promptae non utique sunt probationes. Quare admonentur iudices Ecclesiastici, quorum est iudicare de huiusmodi caulis, ut iam ab initio dixi, ne in longum cas tr hant,sed breui,quo ad fieri potest,serant sententiam. οῦ
alioquin viro, siue missileri fornicationis
casio praeberetur. quo iam. g. Porro. ut sit. non contestat. non proceaeadten.
178쪽
mero . de pris. ω φgnit, Cui si δ' sis, siue legissatoris, etiamsi nimis dura videtur
i eler. non resta. α de n*pςDyς in constitutio nostra, fisit, uti priua-
beneficium ratum, in e quo tetur, qui non residet; ratione illa pereleganti , non res1dente. Cap. XVI l- quoniam cura,quam palochiam dicimus,eo suit
constituta,uti curio, vel, si mauis, Parochus e .X omnibus decretalium constit irum Omnium,quae ad salutem animarum tuorum
tionibus, quae inter se pugnare a parochialium spectant, curam gereret, di prae E S .identur, conciliari tamen pose sertim sacramenta administraret. & quia occur- sunt nulla sere primo asipectu mi' runt multa in dies, quae ablente parocho fierihi uisa est dii ficilior conciliatu, minus possunt, uti sunt insentium baptismata , ,
quam eap. χοῦς inura U.ex tuae. O cap. vit. de morientium consessiones, extremae unctiones,&eterae. Λ resident. quorum omnium una est ien' huiuimodi: scire debet parochus se curationem tentia cum cap. extirpania. in S. qui verῆ. de suscepisse hac conuentione, hoc pacto, ut testis
praeben O Hgnit. in cuius specie illud in primis deret; sin secus, priuaretur. quod si quid impe dissicilem,& perelegantem habet dubitationem dimento erit, certiorem sectet Episcopum, qui
ab iuris Pontificii interpretibus, magnis conten minteriin prouidebit, ne vacet, neve actus spiriationibus agitatam, virum,is qui parochiale tuales exerceri cessent. Dico tamen non deberetinuit beneficium, & in eo non residet, priuatus Episcopum , simul atque curio non residet, adsit iure ipso; an priuationem debeant praecedere priuationem recurrere; sed piissime secere, si monitiones. Dictus L quivero. priuatum Rise' eum admonuerit, antequam beneficiario benerit; alia iura negant. quo fit,ut nostri, quid Vercfficium adimar; poterit nihilominus nulla interis constituendum sit, ambigant. Ego,ut prolixam polita mora, recta ad priuationcm deicendere . hane quaestionem paucis restringam, dico non illos autem locos superius citatos,qui moniti esse neeessarium monitionem hoc in casu,quem' nem omnino desiderant ante priuationem,glosis admodum etiam in pleri'. aliis, in quibuS quis i sa contendit esse correctos per hanc constituti priuatur beneficio, iure quidem ipso, nulla ante nem HS.qm vere quod est plane ridiculum;cum habita monitione : cuiusmodi et L proiectis mo- d. cap. inter. ct cap. ex tua, promulgata sint abnastica cap. beneficium. de regular. lib.sex. - ipismet Innocentio li I. quo auctore celebratum trimonium verbis in praesens tempus conceptis suit Literanense Concilium, ex quo, uti praefa- inituin . eap. I. de cleν.eoniri. Ordinatio, siue sa' tum est,constitatio ista desumpta est . & d. e. n. cris initiatio neglecta ab eo,qui beneficium cu' a Gresorio lX. qui muIto post Romanae praefuit rationi coniunctum adeptus est, cap. licet canon. Ecclesiae. qui his verbis: clericos in Ecclesiis tuae cap. cum ex eo. O cap. commissae de eo I. sibinex. iurisdictionis beneficia, quae residentiam exi. aro umento est etiam ea patuit. de locat. O con' gunt,assequutos, si ad alterius dioecesi in absqueiat e . . de aetat. er qualis. quibus modis licentia tua morandi causa transierint, liceat titi omnibuςc cumeratur & noster,ut is,qui com bi,si moniti non redietim,dictis benefici js nisi sequutus est beneficium animarum curationem excusationem rationabilem ostenderint) spolia habens, & in eo non est assiduus, eo priuatus sit re. quibus peripicuum est, locos illo non utique iure iso, praetermissis etiam monitionibus:quod correctos ei se . nec enim nouum est, ut posteri verba ipsius textus Mutet ero. manifestant, ibi, res leges ad priores pertui eant I sed ODIIe- Alioqiun illa se sciat auctoritate huius decreti mores. deIegib. Tribus vero modis pertinent, priuatum, libere alij conserenda, qui velit, & vel corriguntur,vel iupplentur, vel deternuna possit quod dictum est adimplere . quibus in itur,ut in aeIsedct. ct in I.nori es no m. od diverbis quis non videt posse eum ad quem colla minibus. adnotauit Accursius . Ad nostram con- fio spectat, nulla iacta monitione, huic benefi- stitutionem pertinent daeaptanter.cap.ex tuae. Ocium adimere, & alii libere contare; dummodo ea u. hoc est supplendo nam edita, ac pri talis sit, qui , & velit residere; cium assidub mulgata Lateranei uix Concilii Sanctione : ut sitatem δὴ deret. Non infidior tamen per ni- quis non resideret in Ecclesia parochiali, statim
sinam esse Panormitant opinionem et cum possit nulla ficta monitione, priuaretur : dubkatu nuandoque contingere, ut qui beneficium cur misit apud Mem Innocentium, num constit tum est adeptus, nequeat residere , occulto ali- tio ista locum sibi vendicaret etiam in iis, qui quo detentus impedimento; quo detecto excu- absentes sunt, ita ut perinde priuari deberent
179쪽
tamen nolunt. Rescripsit Innocentius, item Cregorius IX. non aeque, sed monitionem debere praecedere priuationem; quoniam cum absentes
sunt, haud sciri potest facile , an legitimo detineantur impedimento, quominus statim reucrii ad munus suum valeant. Nec minus egregie errat Panormitanus, dum existimat non residem tem iure ipso priuari quo ad Deum; quo ad hominem non item . si quidem nos, dum hac de re disputatio fit, quaerimus non quo ad interiores actus,hoc est, ad conscientiana,sed quo ad exteriores actus, iudiciales dico. Est enim certissimi iuris, eum,cui adest facultas assistendi, & non assistit, apud Deum ligatum esse, mortali q. culpae obnoxium, ac iure ipse priuatum. Neque rectior est sententia innocentii, existimantis non requiri monitionem; quia etiam delictum occultum non impedit vires constitutionis,quo minus is, qui non assistit, legetur constitutione Ec- . elesiae militantis: Cum Ecclesia, inquit, liget
delictum penitus occultum. e .porro. O c. cam ab homine. de sentent. excommvn. quamquam enim constitutio militantis Ecesesiae liget omnino oeculta: ex eo tamen de illis non nominatim iudicat tribunal Echlesiae. quinimmo Eces sa ipsad n quantum per hominem iudicat hominem, iudicat in quantum est collectio fidelium. di sic ligatos occultos habet pro solutis. cap. a
nobΜ. 2. sententiexcomman. quo siensii intelligi debent canones omnes, qui dicunt, Ecclesiam militantem de occultis non iudicare . cap. erubescant. 3 a. dirim I. e habuisse. 3 capsi
N alij, si qui simi, qui plures sunt. Interpretatio cap. praeterea. de reflib. Ec cap. luteris. de praesumpti quibus perperam iuris Vtriusque antecessis res nituntur probare, CX
praeparatorijs adulter ij argui adulterium . Cap. X VIII.
R N I S prope annis in utriusque iuris schola solent interpretes Ionga disputatione inquirere, an ex praeparatorijs adulteris argui possit adulterium. Et multi Baldum & IUpam sequuti, existimant argui: &obosculum luxuriosum, aliasve illecebras per. inde mulierem dote priuari, ac propter adulterium. quam opinionem non statim aliquot Iutis. consultorum locis , sed etiam rescriptis duobus pontificijs confirmare nituntur, videlicet e. pra terea.de temb. de cap. litteris .depraesumpi Quod autem his duobus locis probetur, ex illecebris argui adulterium, tantum abest, ut id dicere ridiculum sit prorsus . quinimo constat in cap. praeterea,commissum fuisse adulterium. Verum quoniam dubitabatur, num sola fama carnis commixtio probari possct, consultus Coelestinus III. rescripsit ; quod si testimonium de visuperhibeatur, vel etiam de auditu,& praesumpti nem violentam fama consentiens subministret, ac alia legitima suffragentur adminicula, sta dum csse testimonio eorum, qui iurarunt ex qui bus quis non videt adulterium esse factum, ac mulierem cum adultero deprehensam Capue litteris, disti cilem habet explicatum, cum ibi Iegatur promulgatam esse diuortii sententia in , propterea quod nudus cum nuda, & solus cumsbla in eodem lecto iacens repertus sit, non aeque in ipsa turpitudine, quam turpitudinem Pomponius Iurisconsultus in L quod aust ad LIul. de adulter. v at res Veneris, id est in ipsis rebus Venereis, in ipso facto, vel, ut ait lex S lonis , & Draconis, quam idem Pomponius refert, sν-id est in opere . ad quod audiui responsionem, dum in scholis adhuc essem, clegantissimam, a viro doctissimo,elegantissimo, &subtilissimo Ioanne Manutio,illam scilicet: quod in specie Leap.titeris, argui positi; cum sit praesumptio valde urgens ex eo quod nudus cum nuda , & solus cum sola in eodem Iecto iaceret, quasi non sit otiosus, ut ait lex Iulia in aet. α datis, inquit, lex; Cum filia adulterum deprelie derit,non otiosum videtur. Quare non male hicodices, qui habent, Cum in filia: duobus inquam dictionibus,quae filiam respiciunt: hoc est non otiosus, cum in filia, id est in ipse actu. Aliter tamen hodie respondere possumus, factam thori esse separationem non ob praeparatoria , sed quia commissum adulterium cst. namque in es cap. litteris. in a. Decretal. compilat. quam&Contius,& Antonius Aligustinus ediderunt; haec quae suere resecata ,subsequuntur verba: Et publica fama consentit, quod post contractum matrimonium se miscuerunt adinvicem,quod in praesentia tua publice, ut a seris, sunt confessuquamuis &id se post contractum matrimonium fecisse negarent. Dicitur quoque de muliere praedicta, quod de marito se simulans concepisse alienum partum iam baptizatum , ut ferunt, se mentita est peperisse, & rebaptizari faciens,virum suum decepitaprocedcnte vero tempore cum fama empti alieni partus si audem ii tegeret , parentibus, a quibus eum emerat, Occulte restituit, postea veneficum potum, di alias vitae insidias viro parasie eadem mulier perhibetur . Hactenus secunda compilatio . quibus omnibus docemur adulterium esse eommistiam: di quod, commissum fuisse, una erat omnium
vox. & cum uterque in lecto deprehensus libere
180쪽
Animaduersionum Lib. I. I y et
Hieretur ante nuptiarum solamita, rem si inciliabullie, verisimile quidem eli non otiolbs tuisse; ciun in eodem tedio nudi deprehenderentur. Auxit non mediocriter etiam dubitationem s sp- posititius partus, & veneficus potus, quem ad
occidendum mari cuin praeparauerat. hoc enim maximam praebet diuorti, causam. .civ I . C. de repud cap. I. de disset. Quare concludendum
eli, in quaeli ne ista , neque ex his duobus t cis,neque ex aliis iuri ciuilis, quibus commode respondere potiumus , ex praeparatoriis adult i is,argui poste adulterium nec ulla prorsus tua. det ratio; siquidem in criminalibus,d: in odiosis
piobationcs desiideramus certas, & claras, ire q. aliter irrogantur poena'. I. n. C. de probat. m xime in ijs, quae ad adulteri, crimen spectant. c.
ι .de procarat . p. eramque.de iam. inter vir. di uxor. Et cim iura loquantur expresse de
adulterio, non debent ad osculum trahi; ali quin dura nimis esset extensio . tum quia poena priuationis non habet locum, nisi in cassibus a iure expressis, uti recte adnotauit gloss. in d p. sis. de iure patron. ibi Abbas,& Baldus ad aura.
ex te amento C. dejectinae nut. Decius in rub.
de rud. DLI. I. quibus sui uagatur, i. Osi M. S. Diuus.st . de reis. Non debet igit ut mulier ob 1blum osculum, aliasue illecebras feriri, ac perinde in adulterio deprehensa fuisset, gladio, ut
Constantinus sanxit in I. gQamuis.C. adleg. Iut de adult. vel in monasterium verberibus caesa , atque totis a detrudi, per nouam Iuttiniani constitutionem in NovelLi3 q. vinum Lot. Is quando. N per consequzns priuati dote, d. cap. plerunque.de donatianIer vIr. O uxor. Sed, an haeredibus mariti exceptio adulteris commissi ab uxore competat ad id,ut dotem non restituere teneantur haeredibus uxoris dotem repetemtibus : Rota dees. 16. Lueulari. 3. lib. 2. tenuit competere , si ante mortem uxoris contra eam opponebant: maximc si de adulterio constiti Lset, non aliter.
Ciscidiiudicium criminale, quid
ciuile: & nouus intellectus ad c per tuas. de simon. Cap. XIX. 2 ATM LEGANs, & ardua est quaestio
de differentia iudiciorum ciuia E-lium,& criminalium: quisque
S E enim pro arbiti io differentiam
ponit. Abbas in continuatione tituli de iudicisis, nu/n. 3. tres affert opiniones, quarum una eli, quod si psna fisco applicetur, iudicium dicatur criminale ; si parti, ciuile, uti notauit Accursius adl. 3. . desepia vIM. Alteraeit, ut si ps:ia imposita sit pecuniaria, iudicium sit ciuile; si corporali criminale . Ultima,si ag
tur de crimin dici semper agi criminaliter, siuep na applicetur fisco, siue parti . His non satis contentus idem Abbas Panormitanus quartam addidit ; quod tunc proprie dicatur agi criminaliter , clandirecta via, ut eius verbis utar, crimen deducitur in iudicium, ut acrius, quam p teli puniat uni S sic, , t imponatur poena ordin ria, siue poena applicetur fisco, siue partir qu niam debemus animaduertere, quod principaliter agitur, non quod venit in cons luentiam di argum. I. I de auctor. nu. Vel, inquit, crimen deducitur non sic directa via ; & dicitur, agi ciuiliter, licet poena non applicetur parti . Vti dias cederet ab illis tribus dii finitionibus iam relatis Abbas , eum praecipitem egit cap. per tuaε. δε οπ. Ego, ne longum faciam, dico, Iudicium ciuile esse, cum quis agit ad siti commodum rhoc est, cum quis petit ubi id, de quo quan itur,
adiudicari; ut cum de commodat mutuo, mandato, deposito, & huiusnodi aliis sexcentis
actionibus, instituitur iudicium. t. inter ara.α de quaes. Item est actionibus, quae ex deli oriuntur, uti iurii actio, vi bonorum raptorum , legis Aquiliae,iniuriarum,& similes, quae dicuntur ciuiles, & criminales . quibus aetor ad pro. priam utilitatem, &,ut quidam dicunt, ad suam bursam, agit, non ad mulctam publicam, vim Luis. de priuat.deliri .LUI.=defurta. I . . det
homicissi lib. 6. di passim alibi. quae etiam Pec niariae causae dicuntur. L i . e testib. d. i. vis. de priuataselictai Linterrogara Criminale vero ex
stimamus esse illud, quod ad publi am vindictam instituitur. c. quicunque. I I. ibi, cisul rer, vel publice . licet eius rei gratia pecuniam plerunque consequatur condemnatio. I.rsiicit tio. g.quodisiiciIest depuMe. O vectig. Hinc viis demus interdum extra ordinem puniri, ut in Linsumma. Instit. de iniur. vel cum utilitas priliat rum postulat, ut quod per vim extortum est, restituatur cum triplici poena. vel, cum rigor p blicae disciplinae id desiderat, & pcena insertur fisco, non actori. d. s. quodillicite. e. en iniuna.
Dicimus quoque publica iudicia quaedam elle capitalia, quaedam non capitalia; Capitalia, quae ultimo supplicio afficiunt homines ; non capit Iia,quae infamiam duntaxat irrogant,cum damno pecuniario. I. a. f. de public. ιυδῆ curtalia. institui. eod. Lex autem Iulia stupratoribus pc nam constituit, si honesti sint, publicationem partis dimidiae bonorum ; si humiles, corporis coercitionem cum relegatione, vel ipsius Iust niani testiinonio Insitis.depaLind. S. tum lex. in sine. Haec autem publicatio bonorum, rogo, num respicit fiscum c Quare miror tum veteres,