장음표시 사용
181쪽
tum recentiores iuris viriu'. interpretes non
hoc animaduertisse. Quotiescunq. igitur infligitur poena pecuniaria, non semper iudicium dici. tur culile . non enim inspici debet, quid in condemnationem veniat, sed quorsum, di ad quem
finem sequatur condemnatio.si poena et enim , quae reo infiigitur, ad priuatum actoris comm dum tendit, tunc dicitur ciuile; sed si fiscum respiciat ad coercendum delictum,tunc criminale iudicium erit. Male ergo dixerunt, ciuile esse , quoties pecuniaria est condemnatio. Nec minus
egregie labuntur illi,qui volunt, iudiciti esse criminale,quoties de crimine agitur: quia si ita e set,nusquam sere ciuiliter ageretur. Crimen si quidem verbum latissime patet; & praecipue pro
accusatione accipitur, ut apud Ciceronem,item apud Iuriscosultos,Imperat. ac Rom. Pontifices,
MLcap. per his. de accusat. &ibi passim . unde suspeclus remotus a tutela, non statim fit ini mis,sed cum publico damnatus est iudicio. Mn-
famem .st .de pubi tuae Infunem non ex omni crimine sententia facit, sed ex eo, quod iudicii publici causam habet, d. Linfam. Dicebat quoque
Macer Iurisconsuli. in t r.eod. de piabLiud. non
omnia crimina esse publicama quandoq. etiam agitur de crimine ciuiliter, in quo scilicet de re familiari,& priuata agitur.t. 3 .fde crim.Bellion. Si quis enim mihi rem vendiderit, deinde per calliditatem alii distraxerit, tenebitur stellionatus crimine; egoq. rem vendicare ciuiliter, hoc
est,actione pignoratilia potero, βρυu in princ. F. de pign. I. Neq. facit,quod quarto loco comminiscitur Abbas ex Heler tuas. exae cap. Wrhis .ctc.tuae. deprocur. quod his omnibus in locis agatur ciuiliter,parti tamen non applicatur poena. Ergo, inquit Abbas, Iudicium nec potest ciuile esse,cum poena tendit in partem,nec crimi nate, cum respicit fiscum. quia in sepius citatoc r tuas, agitur ciuiliter, ut Pomposianus A bas ab administratione deponatur:poena tamen neque parti,neque fisco insertur. Franciscus Ripa adHrub.de iudi eou. 9 . scribit, Doctores ad
interpretationem da. per tuas. ad sua V . tempora insudauisse, nec aliquid ver attigisse. Sed vereor, ne & ipse intelligat, relatis aliorum opinionibus, dici agi ciuiliter, propterea quod agitur ad ut litatem monasterii,non aeque ad vindictam delicti. parum perite. Species da.perius.
est huiusmodi: Pomposianus Abbasa proprijs monachis apud Sedis Apost. legatum sitit de simoniae crimine accusatus. Abbas velo aduersus testes multas obi jciebat exceptiones, hoc est conspirationes, inimicitias capitales, surtua , adulterium . Legatus summum antistitem Inn
centium huius nominis tertium consulit, an hi testes admitti deberent, an repelli .Rescripsit Innocentius admittendos,si non odio capitali A batem persequerentur,sed Zelo,uti loquitur, i stitiae mouerentur,& de adulterii crimine,ac sediti essent emendati. Tales igitur, inquit, contra
ratem taliter duximus admittendos, non secundum iuris rigorem,sed secundum temperantiam aequitatis,cum ageretur non criminaIiter, ut deponeretur ab ordine, sed ciuiliter, ut ab admini. stratione amoueretur, tanquam immeritus, &damnosus. haec in textu. Hinc Pano itanus dixit , Iudicium ciuile non esse, quoties poena insertur parti,cum aduersus hunc Abbatem ciuiliter actum sit,& poena nemini sit applicata. V rum, rogo, quae nam poena sit in specie illius rescripti. Si nulla est, nec cuiquam inferri potest: quod enim non est, nemo habere potest. l)ς nam cum dicimus tam in ciuili, quam criminali iudicio,vel corporalem intelligimus, ut capitis, fustigationis,relegationis,& huiusmodi, vel pecuniariam . at Abbas ille nullam corporis coerciti nem passus est, nec ullum pecuniarium damnum sensit. non potuit itaque vel parti, uti fisco ainplicari. Ex hoc tamen non est recedendum ab illa regula superius proposita,quod ciuile sit .cum quis agit ad sui commodum ; criminale cum ad
publicam vindictam. Iason ad i. cunmas putis. nu. 68. Cisse . inst. e P. u. . Nam etsi in Heleritias. actum sit ciuiliter, crimen tamen
erat capitale; & debebat ab ordine deponi.& il-Ia depositio est tanquam relegatio,& sorte maior . & quare ciuiliter actum sit,dicam mox. umrtim quia capitale crimen perinde potest, ac si ciuile esset,plecti, ob id poenam, quam merebatur Abbas, cum pati minus voluit summus Pontifex. iudicium tamen,vt dixi, erat criminaIe: libcet ageretur ad utilitatem monasterii. unde, cum
ille Abbas nullam passus sit ps nam,corporalem scilicet,vel pecuniariam, tametsi priuatio administrationis illi similis sit: ne opus sit ab illa regula recedere, quasi a veritate ipsa, constituendum est aliud iudicium , quod neque ciuile est prorsus, nec criminale, sed mixtum; uti est imperium mixtu, quod cohaeret imperio mero, & iurisdictioni; quod non merum a Paulo Iurisconsappellatur in Let . S. qui mandatia.O Luit .F.de offle.eius,cui. ut vinum dilutum, mixtu vinum appellamus. Martiat. facere de Rauenn. Cauponerci peterem mixtum, vendidit ille merum. Eadem plane ratione mixtu iudicium dicimus, hoc est , inter ciuile, & criminale, constitutum. qua de re eleganter sum m. Pontis in Le.tua. de procur. quod non animaduertisse Panormitanu,& alios miror haud parum. vult enim ibi summus Antistes procuratorem non admitti,quoties iudicium de adulteris crimine seculari iudice coram, instituitur; non item si coram Ecclesiastico:
182쪽
qilia etsi de crimine agitur, non est tamen accusatio criminalis,sed quasi, inquit, mixta inter ci-irilem,& criminalem : quoniam tunc agitur de thori separatione : pcena neque fisco, neque parti applicatur, chin sit nulla. idem in af. c. per in He super his. Maiorem tamen illud habet dfficultatem , quare aduersus illum A b. batem ciuiliter actum sit, non aeque criminaliter, ita ut ab altaris ministerio deponeretur. Variae hac in re fuerunt interpretum sententiae, uti videre cst apud Ripam loco iam citato. sed male, meo iudicio omnes. Respondendtim est, agi ibidem ciuiliteri quia lum m. Ponti sex mitius agere voluit. Nam chm agitur de simonia, criminale est iudicium. & qui ea labe est affectus, atque conuictus, debet perpetuo ab altaris illinisterio deponi. c. id hoc. esimon. Nec ipse Rom. Ecclesiae Princeps facere potest, quin hoc delictum sit
criminale; quemadi volum facere non potest,
quin calidus iit ignis, calefaciat Sol, vel madefaciat aqua. ac potest quidem tollere penas iure
statutas contra eo , qui simoniam committunt, non aeque tamen facere, ut non sit criminale crimen, utpote iure diuino prorsus inhibitum &de. nique naturali. quod duobus in locis doctissune
sex. Imn o ne Deus quidem ipse omnipotens: Aristotel. tib. et hic. 6. Hoc, inquit, solo priuatur Deus, ingenita facere,quae sunt facta. & D.Th
mas L .f. 2 S .art. q. Deus, inquit, omnem corru
ptionem mentis,& corporis auferre potest a muliere corrupta : hoc tamen ab ea remoueri non
poterit,quod non fuerit corrupta; quemadmodum ab aliquo peccatore auserre non potest , quod non peccauerit, di quod charitatem non amiterit. D. Aligustin. contra Fati iume si Deus omnipotens est, faciat, ut quae facta sunt, facta non tuerint: stilicet,quae vera sunt, sint falsa , . quod si Deus non potest, multo minus poterit Papa. quin imo tanta est simoniae labes, ut in ea etiam seruis aduersus dominos consistere permissum sit. I. iudex.f. de tuae item meretrix, ac quilibet criminosi etiam mediatores , & huius sceleris participes, si agatur ciuiliter admittuntur. c. I .delenibatb.6. ac eo excepto, qui sim
niam commisit quilibet peccator celebrare mi sam potest. e.tanta. desimon. Quod autem Abbas ille esset conuictus, aperte constat in fine c. quia non expectata sententia , relicto monasterio,quasi male de se conicius,discelsit At quaereret aliquis, Quare mitius, quam res postularet,
agi voluit Innocentius Ratio reddi potest illa, quia Abbas illa simoniam commisit ignoranter,
ignorans,inquam, detestabile simoniae crimen .
quod colligi potest haud male ex verbis ipsius s Innocentii; ibi, Ac insuffcientia grauiter insis matus. Ium in . cap. Tamquam immeritus, &s damnosus ab administratione remoueatur. A l qui ignorantia iuris, dicet aliquis, neminem et cuiat. l. ignorantia. O tot. tit . delinis μγ DALl ignor. Respondeo,dari interdum ignorantiae ali-1 quid. I. penuit. C.qui misi ad bon. s. Vtinami tamen Esset omnibus magis notum huiusmodit crime metus enim ignorantia quantum Ecclesias sticis hominibus alserat detrimcthnemo nescit.
j de de triennali praescriptione .
I VJ γει .recl.desumitur, Quas inquit, actiones alias decennalis , alias
vicennalis, alias tricennali vprae i scriptio excludit,cae si loco religioso competant, quadraginta annis excludantur. Gratianus mcan. placuit. S. Neque. Io. q. q. In canonibus E clesia aduersus Ecclesiam triginta annis, mon stellum aduersus Ecclesiam non nisi quadraginta annis praescribere permittitur. Alexander III.
iv c.de quarta. deprocrist. Rom. ait, Ecclesia trice linas in praescriptione In contra Ecelesiam noadmittit. In concilio tame Carthagin. can. I 2I. ex quo e. I.de procrist. est exhaustum, non exi Aphticatio, ut est inscriptio, decreuerunt illi virii Patres, ut si Episcopus ad fidem orthi doxam i conuereat locum aliquem, seu parochiam, quael haereticos habeat,& eam triennio detineat, idq.l vivo,qui in ea ius hallet Epii copo,& tacente: dei ea ne amplius turbetur. Glossa,quam ibi & A bas sequitur, recte ex illi iniuit triennalem praescii ptionem admitti contra Ecesesiam fauore fiadei. Non mihi tamen placet ei uidem glosiae imi terpretatio ad Lean. ρlacuit. rumine. qui locusetia descriptus est ex Carthag. Syn Od. Iu ca. I 2 3. non ex Aphri .ano, uti scribit Gratianus t quo imi loco decretum sitit; ut si qui contemnunt loca ad suam cathedram pertinentia, nisi intra spati si lexi melium ea reducere curauerint,ei deinceps, quis illa posit lucrifacere,ailignentur . eadem igituri glossa dic it ex hoc illuna iuppleri,videlicet,quodi vicini Episcopi admota ere dcbent negligente in Episcopum, uti plebem sita in ad Ecclesiae unitatem conuertat:& si negligens fuerit per sex memses a tempore admonitionis computandos, qui potuerit eam postea conuertere, habeat eam,
computato iplb triclinio post illos sex menses. dc sic, inquit, habet sex menses primo, mox triem
183쪽
nium. quam interpretationem adiuuare nititur Abbas ea potissimum ratione;quod trienniu hoc currit a die couersionis,seu possessionis; cu ab' possessione non currat praescriptio. e.ssne posses fluentae reg.iuri tib sex. Hinc innoc. & Hostiens. asseuerabant in Heliacuit, tempus costitui, quo decurso, potest populus in haeresim lapsus acquies,& lucrifieri; in c. i. poni tempus, quo elapso, Episcopus plebis haereticae, veluti triennali praescriptione exclusus,repetere vIterius non valet. Sed rectius, & meo iudicio elegantius Anti chenus Patriarcha, I heodor. Balsamon, doctissimus Gra cus interpres dixisse videtur in L can. Ia 3. quod sex mensium sufficiat terminus. ita ut AE can. I 23. non accipi debeat de locis,quo iure dominij ad Ecclesias pertinent, vindicandis: sed de ijs Episcopis, qui negligunt eos docere, qui sunt, in suis dioecesib. ut eorum animas lucrifaciant. quo casu d bct ad annuam synodum euocati, seu a vicinioribus Episcopis denunciari, ne socindes,negligentesve sint,scd suum populum rebus fidei,& diuinis praeceptis instituant. Postquam vero denunciatio est iacta, de interpellatioon se emendant, ac intra sex menses muneri non satisfaciunt suo;tunc huiust nodi loca alij vicino Episcopo, qui possit,& velit eos lucrifacere, seu perdoctrinam stibi familiares reddere, assignantur. idq. inscriptio dicti canonis manifestat, vi est huiusmodi: de tys qui populos adsenninem tes negligunt. Nam ii vera eiset glossae, innocen- iij,Hostiensis, ct Panormitani interpretatio, facile eueniret, ut multi parum diligentes alterius diligentia, & cura locupletes fierent ; quod nec
ciuilis, nec naturalis admittit ratio, argum. t. nam
ρ aes de condit. indes. sit enim ad fidem orth doxam plebem vicini Episcopi cura reuertam negligens Episcopus intra triennalem prascriptionem repetere posset, fieret, ut nullus hanc vellet subire prouinciam, verens ne serte idem
sibi contingeret quod olim Virgilio, qui sic ait,
Hos ego versiculosset, tulit Hur honoret. Ergo e. I. intelligi debet, quando quis locum in bat resim elapsum ad catholicam unionem coi uertit, nulla praemissa monitione ς quo casu Ioci illius Episcopus intra triennium poterit vindicare r vltra non aeque. quod verba ipla indicant lsitis, ibi, si eum per triennium nemine repessite, tenuerit. ean. placitis, quando est admonitus, ut pIebem doceat,quo nam in errore sit, di quae sit veritatis via, &tamen muneri tuo nequit satisfacere. ita enim 23. Quare si intra terminum sex mensium a die huius conuentionis
nillil effecerint,& deinceps, aut illos possit lucria facere, assignentur. quod perinde est ac si dixi si t, semestri clapis, statim priuatus sit iure ipla. Nec a lententia nostra dissentire utiq. animaduerti vitum summe doctum Didacum Couarr.
l in releLI. regio se , malafidei ar. I. g. II .m8. de re .iur.lib. 6. Post multa enim ita concludit ;Sex menses incipere a die monitionis; triennium vero a die conuersionis.Si autem Episcopus ille, qui negligens videtur, se excusauerit, dicens se nec temere, nec negligenter, sed ratione potius
aliqua, ac prudenti consilio id secisse, videlicet, quod haeretici,qui in iis locis sunt,uelint absque
reprehensione ulla ad unitatem conuerti, &aequum censeant, ut veritatis rationem tacite s
scipiant, & ea nimirum causa docere negligit, quia si doctrina, & reprehensione uteretur,lac, Ie Haereticos ipsos ad improbitatem incitaret, eum huiusmodi sint, ut reprehendi aegre strant: eo cognito,& iudicibus coram probato, ad eundem Episcopum locus iam alij assignatus restituitur. Vertim quia dubitati haud facile poterat, qui nam iudices hac de re esse possent,eadem synodus Carth. in can. I 23. ita statuit. Cum ii dicantes Episcopi sint ex diuersis prouincijs, Primas ille, iudices dabit, in cuius regione idem est locus,de quo contenditur. ex quo loco elane. defor. comp. desumptum esse negare potest nemo, non ex Aphsicano, ut est eius instriptio, clim eadem verba synodi in ipse cap. relata l. Vnus emocus, qui nobis videtur aduersari, videlicet can. 3 8. Apostolicus; in quo ita: Epse
pus,vel presbῬer, qui cleri, viam ti curam nougeris,o eos pieIatem non docet, ingregetur: ers in cordia perseueret, deponatur. Bessamon in Lean. I 23. dicit seruandum esse Apostolorum c
nonem: iniquum est enim propter Episcopi negligentiam, Episcopatum ad se pertinente par chia, regi Oneve priuari; licet posset respondere standum esse canoni ultimo, non item Apostolico, quali derogatus sit: quod etiam vere dici potesticum hodie Ecclesia non eo, quo Apostolorum tempore, rigore utatur. Siquidem praelatus,etsi noa potest Ecclesiae conditionem facere deteriorem in faciendo, potest tamen in omit
de praeferipi. in quo videmus ob praelatorum n gligentiam res Ecclesiae praescribi. nihilominus Ecclesia potest aduersus Praelatum, seu eius lia redes agere ad damni satisfacitionem,prout gigia asseuerat in He acuit. I 6. q. q. Abbas in c. a. de praescript & in aec. I . de do 'contum. Card. in clem. a. in princ. de relig. domib. Argumento st etiam Lquicquid c .arbitr.tutes. Sed verius est dicere, diuertam esse canonis Apostolici speciem a nostra . iste enim canon generaliter I
quitur de Episcopo, qui populi curam negligit omnino; idem . segregari debet. At ean placuit. de aliqua dioecesis parte in haeresim lapsa.
184쪽
LIBER SECUNDUS.Constitutiones, quae ex Concilijs
desumuntur, quare quandoque sub nomine Romani Pontificis,
quandoque sub nomine ipsius Concilij edantur: & quare lusvrbis Episcopus Papa dicatur. &quid sit synodus Martini Papae
nomen habuerit originem. Cap. I.
qui a me eum Decret lium collectiones composuerunt, ex variis summorum Antilii tum Romanorum Constitution busciandiorum l. Patrum
sententiis, & multis C6ciliis tam Prouincialibus, quam generalibus librum Decretalium Gregoris IX. concinnarunt; quoniamque constitutiones ipse, quae ex ipsis Concilijs in corpus canonum rediguntur,quandoque sub nomine Romani Pontificis, ut in cap. hcet. de elin rapiniuer s. de immun.Eccles. ut
his duobus contentus sim ) quandoque sub nomine ipsius Concilij, unde hausia est constitu
tio, eduntur: selent interpretes passim, vivis c. I.
demes. & cap. i. despons O matrim. quaerere, unde haec diuersitatis ratio proueniat; et si non nescij sunt, quanta eis, & semper fuerit Roman. Pontificum auctoritas, ac potestas, cum absque eorum auctoritate nullum possit conuocari, aut celebrari Concilium; quod si sectis sit, non concilium, sed conventiculum, uti Pelagius Papa ait, dicendum erit. cap. multo. per totum.1 .distin I. Immo Apostolicam Sedem sine ulla synodo praecedente, & soluendi, quos syn dus inique damnat,& damnandi, nulla exiliente synodo, quos oportet, habere facultatem, ac fas habere de omnibus iudicandi; Neque cui l. de eius licere iudicare iudicio. cap. cuncta. 9.Germon. Anima ciersi es. quaeΠ.3. cum Deus Opt. Max. suo eam reserua
mo Concilia omnia ab ipsius sedis Apostolicae
auctoritate vim,auctoritatemq. accipere. cap Mis elect. Panormitanus Archi
piscopus, quem caeteri, tanquam iuris Pontificiucoryphaeum gregatim sequuntur, dicit, Materiani,qua de agitur in Concilio,aut habere a toto Concilio originem, aut a solo Papa cum consilio Concilii. Hoc casu sub nomine Pontificis edi legem, d. cap u.ctae. cap. aduersis. illo habere locum H cap. O us. O da. i. & ijs similia. Ego vero aliam esse sententiam & Raymundi,de aliorum suspicor; illam videlicet,qudd ubi cura constitutio inscribitur sub nomine Romani Pontificis : tunc deiumpta sit ex generali Concilio,
argumento sunt diacap. licet. O Z. cap. aduersus.
Cap. licet, est ex Concilio Lateranensi I cap. aduersus, ex Concilio Lateranensi generali .illud sub Alexandro huius nominis tertio, anno D mini it 78. assilentibus 27 . Episcopis: aliud potiea celebratu eodem loco anno salutis Ia IF. sub innocentio li I. cui interfuit Hierosol, init nus, ct Constantinopolitanus Patriarcha, M tropolitani 7o. Episcopi oo. Abbates Iet. Priores conventuales Soo. Graeci, & Romani
imperatoris legati, Regum Hierusalcm, Galliae, Hispaniae, Angliae, & Cypri oratores. Verum quoniam solet in generalibus Concili j) maxiamus ipse Rom. Ecclesiae Princeps intereste, vel eius legati, qui a latere dicuntur: nihil mirum est,si constitutio ex ipsis descripta sub nomine Pontificis conscribatur. Ubi vero constitutio sub.Concilij nomine fit: tunc Concilium est Prouinciale. argumento item sunt ae cap. O s. d. cap. i. hoc ex synodo Aphricana, illud ex Sa dicensi. & eap. i. de pons O matrimis. ex Triburiens. Prouincialia autem Concilia non utruque fiunt Roni. Antistitis ius ludi immo Archiepiscopis, atque Plimatibus id iure magistratus
de accusat. tametsi ab ipso Pontifice Maximo, vim legis, virtutem l. accipiunt. d. copingui cani. I6. HI Iin Z. Atqui dubit aflonem facitcri'. 2. de iussi cuius inscriptic huiusmodi est: Ex
185쪽
nodo Euges Papae . Super quam unum scire oportet, quod etsi Concilia Prouincialia iussu ipsius Rom. Principis regulariter aeque fiant , cum iure ipso, ac auctoritate propria a Primatibbus possint conuocari, ac celebrari: interdum tamen extra tempus constitutum pollunt conu
cari, & celebrari iubente Pontifice; quo casu se-let Papa vel per se, vel per legatos interesi a.
cau.regula.3.porro. q. distin I. ct co maxime, si in prouincia,in qua fitconcilium,exorta sit controuersia talis, quae non aliter, atque Apollolicis interpretationibus, atque nouis decretis dirimi possit. Hanc igitur synodum Eugenii Papae ausim dicere Cabillonense Concilium esse, in Gallijs celebratum ; quod est Prouinciale, de conuocatum ipsius Eugeni j huius non ais priumi auctoritate, anno Domini circiter oueo. &non Reminense; ut nonnulli perperam adnotarunt. hoc etenim sub Leone tertio, anno Domini 813. non Eugeni j iseimi. idem dici potest de
inscriptione cap. i.de officiniam. quae est, ex synodo Ioannis Papae. Regulariter igitur constitutio, quae ex Concilijs describitur, & in corpus canonum resertur, a Pontifice nomen habet, si Concilium est generale; si Prouinciale, Conci, iij retinet nomen. quanquam Gratianus exanissima hac diligentia in sui operis compilatim ne nequaquam usus sit : sed constitutio perpetuo sub nomine Concilii, ex quo estuxit et inet nomen.Nec aduersatur αυ, σι ut alios praetermittam. 8. . . cuius inscriptio est, Excidim do Maraim Papae; siquidem Martinus ille non fuit Rom. Pontifex, sed tantum Episcopus Bracarensis. Olim enim non Episcopos solum, sed di presbyteros, qui vitae sanistitate, moribus, atque disrina cceteris praestabant,honoris causa Papas vocari solitos filisse ex antiquis script ribus constat. quod Glossa in c. sPapa. o. HII. notauit eleganter . Namque D.Hieronymus in
Epistolis Augustinum Episcopum Hiponensem, subinde Papam nominat; Athanasium quoque, Epiphanium , Euagrium , Alipium, Chroni lium, Theophilum, Papas appellat. Apud Gratianum quoque Cyprianus upe Papa nuncupatur. cap.ab i. o. HI Iin I. cap. quanto arum. de consecrat. I .HItin I. cap. a. de consecr. 2. AELI..
Dioscorus Constantinopolitanae Ecclesiae Pa. triarcha etiam in iure Pontificio Papa dictus est. capiane prefertur. 24. quas. r. quo sensu ciGraeci Papam dixerunt. namque Balsamon Iurisperitus, & Nom anonum , multorumque Graecorum Conciliorum singularis interpres , passim Episcopos Papas vocat,vel in c. I. Ephesina synodus Cytisum Papam Alexandrinum nominat. Ideo si Rom. Pontificem dicere volebant, Papam urbis Romae appellabanimon item simpliciter, auctore Cassiaoro lib. artarumio. Din. I9. Sunt & alia exempla, quae in
hanc rem adduci possent . Fuit tamen receptum tandem, ut uni hoc vocabulum attribueretur Romano Pontifici, tanquam summo Patruinis.
namque alii Patriarchae, Archiepiscopi,&Episcopi, non in plenitudinem potestatis, sed 'in
partem solicitudinis sunt vocati. c. ad honorem.
de vopallij. quare speciale ei aliquid concedituri argumento cap. licet. de election. ita ut solus Papa dicatur, quasi omnium credentium pater. siquidem πάππας Graecum vocabulum a veteritibus usurpatum, patrem significat, ut Suidas est auctor. Hinc Arrianus in Bithyniacis tradit, Iouem a Bithynijs ποπαν vocari consueuisse. Dicebantur & olim omnes Episcopi Pontifices.
cap. I . S. unde de cri et AI. cap. Messana. de ei I. cap. sericum cuiuslibet. II. quae I. I. Hodie
autem hoc soli urbis Episcopo attribuitur. iii mo aditur & epitheton, Summus, vel Maximus, ob maiorem lini et ij vim. Erant & apud Ethni,
cos Romanos maximi, & minores Pontifices, auctore Firmiano lib. . cap. 2 o. immo apud HC-braeos erant & minores sacerdotes,& unus summus sacerdos, ct Christus ipse in nouo testamento maiores,& minores sacerdotes instituit, duodecim scilicet Apostolos,&72. Disciplitos, de quibus eleganter Innocen. III. mysteriorum millae lib. I. cap.6. Quilibct etiam Episcopus, summus sacerdos dici poterat. d. eap. I. F.per frontis. aeracri et Zi. Demum in Concilio Ca thaginensi tertio cap. 26. vetitum suit, ne quis Princeps sacerdotum, aut summus sacerdos appellaretur, sed solus primae sedis Episcopus. c. primas u. 99. Et sines. Ex quibus licet intelligere,Martinum illum apud Gratiani impotuisse non esse Pontificem,sed Episcopum. Dicitur autem synodus Martini Papae liber ille . quenti, Martinus Bracarensis Episcopus ex diuersis, varijsq. Graecorum synodis singulari cura, ac diligentia excerpsit, atque collegit. Sed hic quaeri etiam satis opportune posset,unde factum sit, ut & ipse Rom. Pontifex, & alij omnes Episcopi, Papae dicerentur. Mihi mirum in modum
placet Caroli Paschalis hominis diligentissimi,& antiquitatis peritissimi,coniectura: ut quemadmodum Imperatores olim Patres patriae vocabantur , his notis PP. uti passim videas ex antiquorum monumentis: se Episcopi ob singularem reuerentiam,ac venerationem,quam in primitiua Ecclesia eis adhibebant omnes, Patrcs patriae appellarentur. & ciam id Notis inscriberetur, scilicet I P. sequentes viri existimarint dictas notas, I P. Papam significare,a verbo Graeco,uti diximus. Nam&Cassio s. lib. t i. i . a. Ioanni Papae : Vos enim speculatores Christiano populo praesidetis; Vos patris nomine viai
186쪽
Episcopis ; Vos spirituales parentes, qui auctorem rerum illuminata mente conspicietis. & D. Augustinus in comm. ad Patres misssunt Apostoli: pro Apostolis nati sunt fili, , &constituti Episcopi hos ipsa Ecclesia Patres appellat , hos ipsa genuit, di ipsa hos constituit in
Restituta negatio in c. cum scietas. ag. 7 2. dc de matrimonio, quod
Epia. 9 o. ad RuHicinn.e. q. scribit societatem nuptiarum ita a plincipio esse institutam , ut praeter commixtionem sexuum non habeant in se nuptiae coniunctionis Christi, & Ecclesiae sacramentum. Ex quo loco ean. cum μGeta .a7.q. 2. descriptus est. Contius negati nem perperam adiectam esse dixit, ac proinde remouendam. In quo miror ingenium viri ali quin doctissimi. sublata siquidem negatione , summouetur & canonis sensus; ita quod aduer. saretur penitus e. debitum. dedigam. non orae de innumeris alijs sanctorum Patrum decretis, inbmo rationi ipsi , cui plus iuris tribuo hac in re, quam ulli priuatae scripturae.Duo etenim in coniugio requiruntur,consensus videlicet animoru, ct commixtio corporum. quare D. Ambrol. m c. siquis dedi Hata, Si quis, inquit, desponsata, de tradita utatur, rite coniugium appellatur. Hie-Ionym. in c. quapropter. Quae sponsali coniunctione initiatur,& commixtione perficitur. idem Ambros. in e.in omni. In omni matrimonio coniunctio intelligitur spiritualis, quam confirmat, ct perficit coniunctorum commixtio corporum. Idem videtur dixisse Iustinian. in tit. δε nupt.f. fluxor. Nam constat, inquit, nec sponsam filii
nurum esse, nec patris sponsam nouercam esse. idem etiam iurisc. in ἰδiqua mitiss.de r t. nupt. Idcirco is, qui cum virgine, quae alteri fuit ὁ sponsata,non tamen cognita, contrahit, nec dicitur Digamus, nec potest a sacerdotio repelli. Item non sequuto concubitu , alter corum religionem ingredi potest .eap. epublico.de conuersconivg. quod alias non possci,nisi uterq consentiret, de uterq. vellet coniugia ditsolui per religionis ingressum. c. sunt quI. ea . a T. q. a. Con stat denique satis diuortium fieri poste, quando coniugalis complexus non est sequutus. ΩιA. defig. Omalem detis. dedit. i. Non inficior ra. men, ante coniunctionem perfectum esse matrimonium quoad vinculum, sanctumq. ex sanctitate Sacramenti,ut suit inter B Deiparam,& I Germaret. Animaduersiones.
mo tanto sanctius, quanto a carnali commixtione alienius, ex D. Augustini sententia, ad ricditiam , cuius verba ad id refert Magister sententiarum . HII EI. 26. linperfectum tamen est, quo ad significationem, ut idem Magister in ciutato adnotauit loco. Ante consummationem enim denotat charitatem duntaxat illam, quae
consistit in spiritu inter Deum , & animam iustam . post coniunctionem pertinet ad illud designatum coniugium, quod inter Christum, &EccIesiam per incarnationis mysterium, est insetum. Levia itum. Cui optime conuenit Ap stoli ad iras. s. expositio eius, quod dixerat Protoplastus: me nune σι ex ossibus meis, o caro de carae meat propter Me relinquet homo patrem,o matrem,qadhaerebis Uxorisae: ererum duo in carne etyna. &subiungit, Hoc magnum cramentum H . Summota igitur negatione ind. c. cumsocietas. praeter sexuum cominmixtionem idest sine ea; nam, praeter, hic significat, ut opinor, sine, uti aphia Salustium alucubi haberent in se nuptiae coniunctionis Christi, & Ecclesiae sacramentum . quod Innoce lius III. in sua constitutione ae cap. debitum, negat expresse. immo ipsa Apostoli interpretatio , de verba, in eo caumfocieta . sequentia,Ostendunt palam ι quare miror illa non animadueristisse Contium. quae quidem haec sunt: Non dubium est illam mulierem non pertinere ad matrimonium,cum qua docetur non fuisse nuptiale ministerium. NuptiaIe autem ministerium interpretor,corporis commixtionem. e. non est. ead. 27. q. 2. Idem sancitum est in Concilio COI niensi tis.de matrim.c.verum.esed dies. Re Gratianus in c.vis. 28.ρ. I. Magister ψ enuntiarum
diiunct. 39. Nec ipse Nicolaus Papa incinu
de condit. edi demons=rat. de in L nuptias s. de rogia. iur. aliter intelligunt; dum nuptias non coitum, sed consensum facere asseuerant: sed quod coitus per se sufficiens non est ad mali imonii contractum : quia licet sequatur carnalis commixtio, si non adest consensus, & quidem viriq. non est matrimonium,sed stuprum potius, adulterium,seu fornicatio. ca aliter. 3Os A. F.
Quando quis ad factum cogi possit. Cap. III.
UIT iam olim per manus tradivium , Oc hodie absque ulla prope controuersia receptum, ne quis praecise cogeretur ad fabur qui immo exosum, & inciuile semper visum est legum latoribus, quod quis vi ad fictum compelleretur. voluerunt in O a obli-
187쪽
obligatione Achi succedere id quod interest. l.
nipulatisnes non diuiduntur. S.CeMM. f. de verb. obligat. ut vis Omnis, & impresso summoueretur. Verumtam eii videmus Triburiensem synodum, cuius conititutio relata est in cap. I. de spons er matrim. cogere maritum, qui relicta uxore,aliam superinduxit, ad priorem redit a. Abbas, quem uno ore sequuntur caeteri, dicit,
quem ad sactum praecise cogi posse , cum obligatio descendit ex Diuina , & humana lege, ex
Barioli sententia inae l. Insulationes. num. 36. matrimonium autem est huiusmodi. non mirum igitur, si cogitur. quae sententia mihi non est visa recta. Siquidem is dicitur obligatus ad factum, qui spopondit interroganti se domum , exempli caula, vel insulam aedificaturum: qui si non aedificauerit intra tempus sibi ad aedificandum praescriptum , tenetur ad id, quod interest domum, vel insulam aedificatam esse, ut in l.si ita puta
res,ut ad aedificandum cogeretur; sed ii non aedi. Maret, recta praetor eum ad id, quod interest edificatum effla,condemnaret. Itaque cum inciuile sit, ut quis per vim ad faciendum impella. turme homines deluderentur,quo facilius nihil, cum cogi non utique possent, aliud adhibendum esse remedium, hoc et , id, quod interest, excogitauerunt. quamobrem Venuleius in ι ηυθJ.de prael.m l. consilium nobis praebet,quotiescunque nobis aliquid fieri stipulamur, longe commodius et se, Si certam summam comprchenda mus; videlicet, si factum non fuerit, tunc poenae nomine decem aureos dare spondes e cum plerunque difficilis sit probatio, quanti cuius ite interiit. quod & Iustinianus ipse in g. est .ae Der. oblig. approbauit. Vbicunque vero cessat remedium eius quod interest,tunc qtiisque ad iaciendum quod de iure facere oportet, iure compellitur. Nam clim mali imonii vinculum perpetuum, indissolubileq. sit, si id alter coniugua dissoluere voluerit,debet compelli ad obicruandum,quod semel promisim cum id quod interest non possit in illam obligationem succedere, tum quia tantus est mulieris honor, ac pudor,ut nullum omnino interesse possit pro illo satisfacere. Pari ratione peccatorem notorium per censuram Ecclesialticam ad agendum poenitentiam
cogi possc sanxerunt omnes. c.vis. 22.q. I. c. quι- cunque. 3 3 .q. a. cap. ad audientiam.denon l. ct matrim. Quotiescunque ergo cestat remedium
eius quod interest, quis potest cogi ad fictum. Idcirco mihi recta videtur Abbatis sententia ad cap.luterad. in .de renitui/poliat. existimat eis iudicem Ecclesiasticum posse implorare ossi-eium iudicis secularis,si allicr fieri non potest, ut mulier ad virum redeat,& per vim compellatur. facile siquidem eueniret, ut mulier, itemque vir excommunicationis sententiam mallent incurarere, quam in unum redire, & illam perpetuam
Interpretatio noua l. si uxor. g. DLuus. g. si minor stadleg. lut de adulter. I t an adulterium cum 1 Xore de suturo committi possit; Et quaenam sint adulter ij poenae tam iure Caesareo, quam Pontificio. Cap. IV.
R O P RI O R, & frequentior tam' Iurisconsultos, quam Pori-
P A iisces est prima sponsaliorum x
significatio,quas proprie sponsas dicimus, quas de futuro appellamus. Hinc quaeri ab utriusque
iuris interpretibus solitum fuit, num adulterium committi possit cum alterius sponsa de futuro. Et videtur non posse,clim adulterium in nuptam committi dicatur ; stuprum in virginem, aut Uiduam. Linter IIuprum. se regia tur. LHuprum. , LInIeν ιberadd. au leg. Iul. de adulter. Quod si adulterium in nupta duntaxat perpetrari diiscitur , ridetur adulteri, in sponsam crimen cadere minus posse, cum sponIa nondum nupta sit. Dubitationem tamen facit haud minimam S. Dιuus. ιδ --s. ae adult. quo loco apparet eandem iactam elle potestatem sponso vindicandi eoitum 1 poniae, quam marito. Qua pro pter haec sunt paulo altius repetenda . Patri &marito adulterii accusatio ita competit, ut cin
tu .de adulter. 9 Hvr. Post patrem ,& maritum admittuntur extranei Lq.st. eod. Iure vero mariti uxorem accusare nemini praeter maritum Iicet . quamobrem ab Vlpiano responsum est, concubinam iure mariti a viro accusari non posse; iure extranei posse. LI. uxor. In prιnc. Atqui dubium facit rescriptum D.Seueri,& Antinnini, an id cin iuris sit de sponso, quod de marito. quia nec matrimonium qualecuitque, nec spem matrimonis violare permittitur. d. S. Diuus. CP I. propter. C.adleg. Iul. de adtiiser. gloss. in eflet ero. 1. defentent. excomm. Bart. ω d. S. Diuus. αFelin. In cap. I.denonν. Ir. acali, omnes de sponsa de praeienti d. S. Diuus, intelligendum arbitrantur ι qua nauis Couarruvias in cap. I. num. 6. prima parari Epit. Lbr. quani decret titim , conetur Bariolum defendere, quod non
dicat S. Diuus, non loqui de sponsa depraesenti, sed de suturo. verba tamen Barioli ita expressa
188쪽
stat, ut non liceat eauillari . haec enim ipsa sunt
Barioli verba: Certe sis matrimoni, dicitur quand θο alia sunt contracta de strae uti. M
le igitur Rirtolus, & alii dixere, j. S. Diatu. esse accipiendum de sponsa depraesetiti. quoniam si de sponia de praesenti intelligeret Vlpianus,
non utique dixi ilet, nec matrimonium quale. cumque, nec spein matrimonii violare permittitur. eteia im sponsalia de praesenti, quo ad vin
sunt: & cum sint persecta , non habent spem matrimonis, cum sint ipsum In atrimonium . Dicimur enim specia alicuius rei habere, quam non habemus, sed habere speramus. Sic sponis salia verbis in praesens tempus conceptis, contracta iam habemus,lioc eii contractu ni est matrimonium; non ergo futurum speratur; iuxta illud Apostoli ad Rom. S. Spes quae viriliar, non aerisses; nam quod et det quis quid 'erat I Secus
vero de futuro, quae dissolui possunt. I. I. C. de sponsap. 2.9 cap. requisiuit. & passim, desponso matrim. icique ex definitione constat. definita autem sunt tum a Florentino Iul ilcon. in ι. i. F.des C. tum a Nicolao Papa in c. nos res 3Q6ucri. D quod sint mentio,&rcpromissio
suturarum nuptiarum. Neque obstat l. miles. S. quarebaIur. eo ad Ieg. Iul. de adula. quod is, cui
aliqua fuit desponsata, si alteri nupsit,iure mariti non possit eam accusare. Respondendum est;
Elim symni alia dissolui possint, si alii niipserit,
quae illi iam fuerat desponsatar neque stuprum, neque adulterium perpetratum est e dici posse . Rem nouam, inquit ibi Papinianus, instituere
huiusmodi acculatorem existimo irridet itaque. Hac autem ad milia interpietatione,ut S. Diuus. sit de sponi. de futuro: primum glo:s m c.quem
cogu cos avg. - e. ubi etiam se positus, conantur probare, adulterium committi cum irensa de futuro. sequitur Oldradus,& Albeticus iud. g. quaerebatur. pro quorum Opinione facere videtur 5 si minor M uxor. via quis iure si n- si, adulterium cum propria sponta conimi silium potest accusare; quam iis non iure mariti. Ego autem constanter dciandam committi nequaquam posse. idq. imprimis indicat ipsius adulterii definitio. Est eni in adulterium coitus realis ,
lis,& mcntalis: quia perindc adulterat qui imaginem voluptatis sibi animo dipnigit,quam qui
corpore delictum committit. Ideo Lactantius lib. 6. cap. 23. Non tantum, inquit, adulterius .
est vitandum, verum etiam cogitatio, ne quis aspiciat alienam, & animo concupiscat: adest ram entam fieri mentem, si vel imaginem voluptatis sibi ipsa depinxerit. Mens enim est pros cla, quae 'car, quae immoderatae libidinis fiuctum cogitatione eomplectitur. In hae crimen est, in hac omne delicium. nam etsi corpus nulla sit labe maculatum, non constat tamen pudicitiae ratio, si animus incestus est: nec illibata callitas videri potest, ubi conscientiam cupiditas inquinauit. Et in Deuter. . viderit m lierem ad cupiscendam eam, iam machatus cseam in eoia uo. At coitus cum sponsa sitie realis,sive mentalis non violat alterius thorum.
Ius enim non est sponse ante consensum ab vir que proueniemem, & solennitates ab Ecclesia traditas ad sponsam accedendi. non dicitur ergo cum alterius sponsa committi adulterium.
Adulterum quoque definit Tryphoninus in Ll fugitiuus.1 de verbor unifici qui cienam tremfami l. corrumpit ; sed materfamilias non dicitur, nisi in viri manum conuenerit, uti scr,bit M. Tullius in Topitas, ubi late Boetius, de Gellius M. 18. cap. 6. At sponsa in viri manum nondum conuenit, neque materfunilia. dici potest . Tettio loco est da inter, quae cum nupta tantum committi adulterium dixit. non igitur
cum sponsa. quapropter ab Vlpiano in d. l. Fuxorem. responsum est, maritum non posse uxorem iure mariti accusare de adulterio comis missis antequam ei nupsisset, quia eius thorum . non violauit. idem sensit gloss. in c. quidam. 2 7. a. de in c. dis retionem, iam cit. ubi etiam
Card. Neque ficit,quod quis obiicere posset ex
d. g. Diutis. quem diximus de sponsia de sutum re intelligendum . quia licet ex imperatorum rescripto ius sit sponse coitum alterius cum sp .sa vindicandi, non sequitur tamen, ut coitus sit adulterinus; sed dum vindicat hanc semicatio. nem, non eo vindicat, quod sit adulterium, sed ratione atrocis ivturiae sibi illatae, argumento Litem apud Labeonem. g. ponsumst de iniur. et nim spectat ad contumeliam sponsi iniuria qua cunq. sponis eius fiat. Quare putauit Vlpianus m d. Sis Uu- sponsum quoque ad iniuriarum actionem esse admittendum. Iure itaque sponsi,mui iure adulteri j, sponsita coitum alterius cum sponsa accusare poterit. Restat adhuc tamen
dubitatio quae valde visa estvrge re. Didacus Couarn loco dicto, respondet, eum intelligi mortere desponsa deducta; quae licet minor esIet, nubilis tamen o t, malitia suinplente aetatem. Idem videtur dicere Culacius M. M. 6 p. 36. Mihi non placet. Constat Gquidem tam iure ciuili, quam nostro, minorem duodecim annis nuptam,tunc legitima uxoremis cum apud virum expleuerit Lodec. annos.
189쪽
.misorem. drrit. - I. t. quaesitum. U UT quod 'π' a. f. quanae.o es gice cap. I. de drisis, . . ub. itaq. qui per Verba praetentis termi diri 'iurtificationem tribentia cuna impubere. contrahit , cum non matrimonium, sed spons,lia , inquit ibi stiminiri Pontifex , videra eontraxisse. Quinimmo x verbis i plitis S. videtur non fidisse nuntiis aetatis . Si minor, inquit duodecim annis in domum deducta, adulterium commiserit, mo& apud eum aetatem excCὲlerit, coeperitq. esse uxor , non poterit iure mariti aecusari ex eo quod ame a ratem nupta commiser sed quasi sponsa poterit, ex rescripto D. Seueri, quod supra relatum est: videlicet in aes. Diuus . Haec autem verba ; οὐ eum aetatem excessisit, ea pitique esse uxor, nobis signincant υxorem nondum fuit se, nec nubilcm iuisic. Non puto igitur diei ex illa in domum deductione pers ctum suisse matrimonium , vel saltem ex tacim e trahentium consensu, cum repudium fieriiriter eos possiit. Arbitror itaque, 9.ymno , sic sore intelligendum ; ut, cnm Vlpianus dicit virum posse sponsum non iure uiaruι,ex eo adulterio accusare, sed quasi sponsam, improprie loquatur; sicut ictim lex Iulia stupro, ' adulterio pro scue utitur, ut aucior est Papinianus md. tanter liberas. & Modellinus in d. L inter L m mm. ita Vlpianus interpretans legem Iuliam .
his enim S. ex lib.r. Vlpiani de adulteriis descriptus est pio stupro, dixit adulterium. is videtur etiam dicere in aes quis uxorem. & ing.miserem. HL msisI. nec eli minam , cum apud maximos Latinae linguae auctores, stuprum pro adulterion contra vi urpatum sit, ut apud Suetoniunt in Caligula cap. I 2. Enniam, inquit,Nm uiam Macronis uxorem, qui tum praetorianis cohortibus praeerat, solicitauit ad stuprum, pollicitus & matrimonium sinam, si potitus impello fuisset. Cicero de ibus. Qui tot, inquir, ingenuas matressam ii. stuprauit. & apud Plautum,& Terentium saepissimc, maxime in Ambir. ubi Alcumena ais,
Durare, nequeo in aedibus. Da me probri, Stupri, dedecoris . Gro argusam meo.
Pontifices quoque sernicatione, pro adulterio
utuntur. cap. quemadmodum. de iureiurandae.3.
de adulter. Scio quosdam non ita delicati pes ti, & imbecillis stomaclii est e, ut ijs opus sit hoe ciborum condimento, cimi omnia nullo sere desectu verborum devorent; velim tamen etiam lis satisficere. Quare dico necesiariam esse hanc adulteris, & stupri di flerentiam. Horum enia oliminum variae, & inter se diuerse pinnae sunt constitutae. Adulterium puniri ait lustinianus gladio. s. item sex. deputiliis. iudic. Constantinus
etiam iuber sacrilegos nuptiarum gladio feriri. ua uti. Case Miso. Mulier pro adulterio non plectitur poena gladii pernovam Iustimam sititutionem, scd verberata in monasterium uotruditur. Notieu. a 3 in natis D ἀλμοι--.
Virginum stupratores, seu viduanani, si honesti viri sint, di is patres bonorum , mulctantum si humiles,ex lege talia commone corporali,uti iustium, stillorum, phimbata numbetibus,
relegation . affliguntur. Lkium lex Extra. ordinem tmen sissent omnes extremo lapplicio assici. l. i. in est Aeextraorae rimis. Hodie
legν Pontificia, qui uirginis florem delibat, vel
ipse eam in uxors aecipere, vel dotem, quasdpossit nubere, praestare compellitur. cap. I. M adest. Si renuit stuprator, corporali poma se ctitur; & excommunicatus in monasterio incla
Conciliatio cap. a. cap.requisisis.
cum cap. ex liueris Siluam. de
s f. s matrim. Nullam esse disserentiam inter iuramentulΓ, ct
simplicem promissionem quoad matrimoni j contractum.
is, qui hoc matrimonii fixdus uitate promitai unt, non cogendi, sed ianigne, ae perhumani ter simi commonendi, adeoq. obiurgandi, ut a fide data non recedant; ne ille retriam, cordi m. scrutator vleiscendi causa supplicium in eos de peccato sumat. Si tamen sta obstinati animi merint, ut quod semel vel simpliciter, vel iurisimrandi religione polliciti sunt, nolint obiter rernequaquam vi compelli debent, siue manu mi litari, siue Ecclesiasticis centuris. cap. a. O A. 'cap. requis uir. eoaedes M. edi mastimon. Cluri actiones dissiciles soleant exitus frequenter habere . inuitis etenim coniugibus non bene procederet prolis procreatio, atque educatio; immo inuiti sie copulati. ad alios, relictis coniugalibus amplexibus, forniearios coitus stellius accederent: atque illa animorum secietas in varias distraheretur partes. Maritus namque odium, quod uxori perpetuo gemet, semper circa corrumpendas aliorum matresfintil. -- cupatus esset ; & nunquam posset vacare domesticae sanctitati; & uxo , cum in tale incidiiset matrimonium,exemplo mariti inuitata,aut cum imitari cogitaret,aut vindicare o quod maretinet
190쪽
istaeceptis aduersitim; qui dissociari corpus,e: d: ira hi noluit: leta ut una esset voluntas, unae aro; & quos Deus coniuxit, ab homine diuidi,
di separari potant nilquam.e. 3.GenefMart. I. O I9.er Luc. Ioas audemus. dedi n. Et vilis Occurreret sancta Ecclesia, vi q. haec animorum pericula evitentur, non vult posse matrimo.
nium , qualecumque sit, constitui absque co sensit eorum , qui perpetua illa coniunctione gaudete debent, ac filii. quod di ipsi Ethnici Iurisconsult i sepe responsitarunt, Iulia:ius in L p alia. 1 de pons. Paulus in L a de ritu nVI. Vlpianus in Leu uerit . de conuit. O demonst. namque matrimonia lita, quae nulla sunt, deli. cimit cuniensu, adulteria ibrent. & licet adsit
conssensis, ex eo tamen, quod exactissima c-ctioile sequutus est, liber non eli contentus nec vere colensus dici potest, vel saltem quo ad ni tri natum. d. x re fruit. Huic tamen rei bl tioni obstat cap ex tiueris Siluam. eod. denos. quidem e diametro: cum in eo Al xander IlI. dicat, Cum periculoiuni sit contra suum iuranientum venire eum, qui nuptias comtrahere iurauit, monendum csse , & si monitis non acquieucrit, centi iti Ecclei. coimpcllendum ei se Abbas existi uiauit hoc caput a cap. a. ercap. re ut, uit, non distentire: quod in bis duobus simi plex et set promissio, in illo autem appositum fuillet iurame tum t iuramentu sit, quod id operatur, ut debeat compelli. Caius disterentiae ratio mihi nequaqua placet. nam Praeter ea, quae ditertii siniis verbis D.Chrysestomus dicit, Dominum nullam constituere cistantiam inter
iura inent uni, de simpliceni prouulsionem.c.Iura muti. 22.6. . quoniam ut iuramento nullam
conuenit ei te perfidiam: ita quoque in verbis nullum debet esse mendacium et utrumque enim& periurium, de mendacium iudicii diuina poena damnari ait. V. siquo. 2 2.q. a. Sc Prouer. I q. Os, quod metitur cidu animam. Vnde D. I lio. mas rar Uement 27 Da acriam, mortaliter pec- η caresponsuiu, qui non vult coniugalem contensem p itare. Tanta est vis illius promulionis, quae in matrunoni j contractu fit, ut non modo id nefas lit, sed & contrahere teneatur,etiam lipromi isto simplex sit,nullo, inquam, iuramenti
PEI. quam superiori anno, vir cruditissimus, di nunquam satis laudatus Antonius Augustinus nobis edidit,ex quo capite cap.boc aiat pons macride iumptuni cit. Eius autem verba haec sunt : Praeterea ii, qui matrimonium c arahca.do pure, desine omni conditione fidem dede. nt, de iurament una secerunt, commonendi sunt, ut fidem praestitam, vel iuramentum facta observent. Quibus verbis quis non videt,& appositum etiam in specie eap. 2.fuisse iuramentu quemadmodum,& iae duaporequi ruit. 6eis aec ex litteris bili ni I tametsi iuramenti, quasi es set indubitati iuris, nullam proelus mentionem secit Raymundus invisima Leeresal. co ιι ι. nec mirum, cum iam prostiliis esset se superstua omnia, similia, ac contraria radicitus extrahere velle . quod utinam ei taliciter contigisset: si quidem multis in locis ita evellit,ut contrariam sententiam accipiant ab interpretibus, quam
ab ipsis Rom. Ecclesiae piincipibus perite, san et e l. rescriptum fuit ; de quibus passim aliquis do; hic non est satis locus, clim hic se gesterit ut prudentem virum, diligentem. compilatorem docet. Ex quibus apparet Abbatis distinctione non utique fare admittendam; cum S ipse summus Ponti sex minime distinguae. Neque admitti debet, quod ipse Didaeus vir singulari
prudentia eruditus,ac inter maioris iuris utriusque proletares censendus , magis subtiliter quam veIstest arbitrariis; videlicet,quod iudex debeat primum sponses admonere ,& censuris Ecclesiasticis cogere promissum coniugalem
contensi praestare; ondem si coniugio notu rit consentire sponsus, iudex monitione potius, quam exactissima coactione uti debeat: clinia, matrimonia, ut supra, libera esse debeant. Id tamen quis non videt esse expresse contra verba textus in da . ex luteri ibi, Eum moneaδ t non .requieuerit monilis offecLeompellativι ι am ιn uxorem reci at, O maritalia Us ei ne pertractet. Quod si censuris eo elli n6 pollet, ct ita, ut recite cogi non possiet, & m rutione potius, quam exactis ma coactione opus estet: non utique lummus Ponti sex dixisset, μι ι am In uxorem recipia ct maxitali affecIioe pextractet. ista enim verba desiderare omneui coactionem, & exactissimam, quis mutvidetὸ Hinc videmus sponsalia de suturo, per subiequentia de suturo non silui. e. cis ex si tertiata id pons 'matri Dicendivn igitur est diuersam elle facti speciem: videlicet capax si υ is Silviani, Iocum sibi vindicare, quando alter contrahentium vult valere contractum, M- ter non aeque . quo calu is qui non vult, cogi debet in tho. quod ita esse, constat ex verbis textus, ilii, tam prae. EDG. pericu um es con-
vno itaque loquitur Cap. 2.& cap. requisiuit, de utroque distentiente; quo casu debent moneri, immo reprehedi, uti fidem praestitam, factumq. iuramentum obicrucule cogi tamen non debet.