장음표시 사용
321쪽
quidquam, vel minimum , exigat, aut oblatum ea de causa a partibus accipiatiidem o seruari volumus , quoad cancellarios , vulgo grcplierios, ut, scilicet, non toleret, eos ultra laxam quidquam accipere, proposita poena amissionis offici j, & restitutionis in dupluti eius, quod ultra laxam exegisse deprehensi fuerint. Iterum vero delinquentibus infiig
tur etiam poena quinquaginta aureorum fisco nostro applicandCrum . .
C A P. III. d. t TIcarios autem rectorum ecclesiarum, tam perpetuos, hoc est eos , qui nec
G erpe uti amoueri , nec portione sua a rectorious prisu ari possunt, quam amouibiles, ac tempor rios,ad animarum regimen deinceps admitti nolumus, nisi examinati fuerint, & approbati, ac si ad beneficia, ad quae vicari; proponantur, promoueri deberent adeo, ut di parochialia onera portare possint,& vitae exemplo spectatissimi sint. Nemo tamen, quamuis approbatus, ad duas vicarias admittatur. Qui vero iam admissus fuerit,altera, quam maluerit, retenta, alteram dimittat. Qi autem beneficium parochiale impetrauerit , atque eoclem tempore vicariam administret, nisi eam statim relinquat, beneficio priuatus esse intelligat M.
De officio, S: potestate tu dicis delegati . Tit. XV.C A P. I.
m I lato, vel a Principe, aliove
A spiritali, leu temporali domi
no,iurisdictio demandata sit. Hic,cum propriam non habeat, sibi b inan- iuri ldictione utitur. Plurimum vero dis Lui a qui a Romano Pontifice ab eo, qui abo. Q.a Ordinario,delegatur:etenim delegatus Ap stolicus respectu mandantis dignior , inq. CIL ...' : sibi commissa causa maior est quocumq. OD.. dinario adeo, ut Legatus d a latere, cum iure magistratus faciat, quodcumque facit, quamius Proconsuli, & Praesidi aequiparetur, quorumς supremum suit imperium in Pr p . . u. uinchs,iudicem tamen delegatum neque im- P ai. pedire,quin sibi commissum negotium expe- diat, neque eius sententiam absque Aposto- ld.c. sine. Iico mandato irritam reddere pol sit: t dele- ia i , si quia gatus namq. in ea caula eandem cum Prim,ri: cipe mandante habet potestatem, neque L ab eius sententia appellari potest, nisi ad eun- UTI .. Principem, sicut ab Ordinario ii ad pro-aniarat ximum superiorem tantum appeIlatur.
C A P. II. LAusiimuni est ossicium iudicis a Princi
pe delegati, clim partes in ius vocare pol sit, contumaces,aut ex Iege, aut, si lex desit, ex arbitrio punire, aliaq. a omnia ad in lam spectantia facere, executioni quoque suam mandare sententiam, interdicere, suspendere, excommunicare, item Omnes, qui sibi demandatam iurisdictionem impediunt, coercere, excommunicatos ab luere,in posisessionem mittere. Quare a nobis dandi iudices , si fieri poterit, ex partium consensu dabuntur , sin minus, ex ossicio: si vero aliquis eorum, ut suspectus, reiiciatur, suspicionis causis coram b nobis probatis, alius in suspecti locum subrogetur. Suspicionis autem cauis initio allegandae sunt, clim post ς litem contestatam iudex recusati non possit, nisi noua d aliqua suspicionis causa superueniat: Delegatus autem iudex fines mangati sui diligenter custodiat, eiusq. forma seruata , α- ceptiones φ admittat, aliaque Oinnia, quibus negotium, & mandatum perficit tir, integIa fide gerat, ne illusorium, nullum l. reddatur eius iudicium , iactasque a litigatoribus e pensas in duplum restituere teneatur.
De officio Iudicis ordinarij. Tit. XVI.
tas nostia utitur,non satis ver sata, pridicationis munus Epi. scoporum proprium, quemadmodum cupimus, explere non possumus, ne commissi nobis gregis soIatium, atq. utilitatem, quae ex sacrae pagita ae, legisq. diuinae interpretatione percipitur, nUligere videamur , tuique aliqua ex parte ossi io nostro satisfaciamus,volumus, non solum praecipuis,
ae solemnibus festis diebus, sed, S per totam Quadragesimam, atque Aduentum Domini impensa nostra a pijs,doctisq. ex diuersis Ordinibus selectis viris in eadem ciuitate,etiam nobis absentibus, conciones haberi. C A P. II.
SEd, quia Episcopus omnium parochia
rum habitu rector, cas actu gubernare non potest, parochos quoque, tamquam in partem solicitudinis vocatos , praedicationis oneri humeros supponere oportet: proinde meminerint omnes animarum curam habentes, dominicis saltem,& festis selemnibus diebus , populis sacras scripturas interpreta ri, piaeceptaque euangelica, etiam exemplis,
322쪽
eorum mentibus sensim ita stillare, abusus, vitia, superstitiones, peccataq. omnia detestari, virtutem, bonorumq. operum fiuctum es.ficaciter promouere, ut,calcatis diabolicis a tibus, terrenorum* obliti, ad caelestia toto cordis affectu erigantur. Haec, sacro Tridena .aae . tino a suggerente Concilio, ante par horum oculos ponimus, utque animarum ne
cessitatibus adhibeantur, urgemus, atque praecipimus.
Vbi vero concionator impensa publica commode sustentari possit, tempore praesertim quadragesim est utpote in oppidis sancti Mauritii, Almae,C6fieti,Belli sertis, alijsq. similibus praeter id, quod parin hi facere
tenentur,proprium concionatorem, vel secu-
Iarem, vel regularem sacerdotem quotannis conduci volumus, qui quotidie, uno ex qualibet hebdomada excepto, verbo Dei popintum pascat.
E quia superuacanea,ac inutilis esset verbi diuini praedicatio, frustraq. Christiana doctrina disicininaretur, nisi adessent, qui eam exciperent, & conciones audirent, populum omnem, ut in suis parochialibus Ecclesijs, saltem diebus dominicis, conueniat, hortamur , non sellim, ut spiritalem cibum ex imstructissima Euangeliorum cella penaria sibi
sumat, verum etiam, ut, quae ad diuinum cultum, morumq. Ecclesiasticorurn dignitatem , ac constantiam, pertinent, a parocliis pro tempore intelligat, sestorum,scilicet dierum, ex praescripto Ecclesiae obseruandorum,
recurrentes annuas solemnitates, matrimoniorum denunciationes, Apostolicarum litterarum, nostrarumq. constitutionu, aut edictorum , etiam Vicarii nostri generalis, incidentes publicationes, alim. huius odi, ad quae, patresfamilias praecipue teneri, prin
C A P. III. Vamuis verbi Dei praedicatio admoduutilis, & necessaria sit, &, qui iacrae
Theologiae operam nauarunt, in eaq. laurea consecuti sunt, legendi ,huerpretandi,&praedicandi facultatem acceperint, nihilominus, quia interdum sub ovilis pellibus rapaces latent lupi,quorum rabiem,cum Prouinciae ninstrae immineant, magnopere pertimescimus ἱ- 4. . R . neminem a posthac, siue is secularis, siue Regularis lacerdos fuerit, sine nostra, seu Vic th nostri generalis, expressa licentia, ad p pulum concionari posse concedimus. Par chi, qui id permiserint, ut hactenus factunia, est, aureis duodecim mulctentur.
C A P. IV. Nihil profecto ad Christianae reipublicae
tranquillitatem, liuiniq. cultus conseruationem,βc propagationem magis expedit, quam utriusque sexus pueros sancte institui, di in fide, quam professuri sunt, diligenter erudiri: altas namque radices agunt, quae in teneris animis seruntur adeo,ut nulla sere ra. tione inde euelli possint. Quamobrem, ut ii de Christiana doctrina pueris explicandae squod parochorum ossicio conuenire visum est, dum dioecesim nostram visitaremus, satis declarauimus, idipsum nihilominus, & in hoc constitutionum nostrarum volumine repeti non ab re alienum duximus, ut non si luna pastores in tam graui negotio partes suas desiderari non patiantur, sicci etia greX, cui pascendo a Deo praepositi sumus, propen sonem nostram ad cius talutem agnoscat.Pa. rochi igitur pueros utriusque sexus intra suae curae fines positos,dominicis omnibus,alijsq. sestis diebus in fidei rudimentis instituant, Deoq. praeiertim, ac parentibus obedire doceant, simul l. curent, ut hoc nostrum, immo
sacri Tridentini Concilii praeceptu sibi subditis populis eum fructum asterat, quem ab altaris ministris expectare debemus. Quod, si facere neglexerint, toties duorum florenorum poenam subeant, quoties in ossicio deliquerint, eaque pecunia libri ad doctrina . Christianam pertinentes comparentur,atque inter pueros distribuantur.
De Musteriensium puerorum institutione ad aeternam salutem necessaria pro eo, ac d bemus, solliciti, duas erigi schcuas in hac ciuitate statuimus: est eram in Ecclesia nostra matrice ; alteram in Ecclesia Beatae Mariae,
ut in illa pueri ab Ecclesiasticis, alijsq. pijs hominibus; in hac puellae a matronis, alijsq. religiosis mulieribus in praeceptis Euangeli,
cis instituantur. Propterea, sicut Ecclesiae nostrae ministros in re tam graui ossicio suo non defuturos confidim , ita, rudi piae mulieres a sancto hoc ministerio duislantur,aut quoquomodo, quoad eius fieri poterit, exturbentur , dum puellis in Christiana doctrina dirigendis operam dabunt, neminem , uno excepto parocho, ad eamdem Beatae Mariae Ecclesiam accedere posse permittimus . Qui secus fecerit, duobus aureis nummis mulctetur, quos emendis Sanctorum imaginibus inter ipsas puellas distribuendis, applicamus. Qui iterum deliquerit, in ca cere triduo pane, & aqua temeritatis suae poenam Iuat.
323쪽
C A P. V. diem dominicum post octaua Paschae BI Non solum autem rudimenta fidei pue- nem, qui inscribitur: Pastor bonus, &c. cui,
ros docere, sed etiam adultos ita in- non latum ipsos parochos interesse volumus, struere debent parochi, moribus . Christia- sed etiam omnes vicarios, qui ecclesijs memnis ita se are, ut, quomodo,quam reueren- sae nostrae, siue capitulis, siue matricibus alijs' ter, quamque munda conscientia sacramen- ecclesijs unitis, deseruiunt, nenon alios om-ta suscipienda, ac tractanda sint, non igno- nes vicarios perpetuos curam animarum harent. Quod proculdubio ex sententia succe- bentes, non solum, ut villicationis suae rati dere non poterit, nisi virtus, ususque sacra- nem reddant, sed etiam, ut, quae in Synodis
mentorum prius populis explicetur. Id vero constituta fuerint,in populorum sibi subdit factu haud dissicile fuerit, ii parochi Cate- rum mentibus utilius imprimere, ac sicilius
chismum catholicorum dogmatu promptua- exequi possint.. a. i,4;he rium, totiusq. Theologiae compedium sacri S. vnic.. - Tridentini Concilij auctoritate cocinnatum, Quod, si ijdem vicarij, & rectores par, sibi familiarem faciant, ubi ad curam pasto- chialium Ecclesiarum legitimo fuerint imperalem pertinentia percleganter, ac luculeter dimento detenti, ita, ut Synodo interesse ne- tractantur, cuius ductu, ut, quae ad salutarem queant, officii sui partes per procuratorem disciplina in capessendam,ac retinendam,ne- sacerdotem authentico mandato supplere te- cessaria sunt,populis opportune suggerantur, neantur, alioquin iuxta canonicas sanctiones parochi inter Missarum sisIemnia, & quandO- puniantur. cumque stii amenta ministrada suerint, vim, C A P. VIII. usum, eorumq. necessitatem, illis exponant, Ed, ne ipsae uniuersitates frequentibus quo, & maiore pietate, atque humilitate ea onerentur sumptibiis; qui hactenus satis suscipiant,&ad charitatis opera scruentio- magni fuere; non equidem ut conijcere li- res facti, peccata vehementius detestentur, cet) ob comitatum nostrorum praedecetam, unumque corpus cum Christo eisci lummo aut nostrum, qui modii minime excessit,iam, studio contenὸant. quoad numerum famulantium, quam,quoad C A P. VI. tempus absolutis, quanta potuimus, celei
V Erumtamen nillil utique profuerit, fa- tate, quae ad visitationem pertinuerunt; sed, nam doctrinam ab industrijs agricolis quia adiacentium oppidoru, parochiarumq. in populorum animis seminari, si ab inimico primoribus, & incolis, & presbyteris huius
homine superseminata rizania iactum semen Prouinciae mos est nequaquam laudabilis, casus cauerint: quod, ne pestilentium librorii de visitarione fama est, conuenire turmatim, Iectione iniurii dictione nostra unquam eue- quo Alchiepiscopus est diuersurus, ibique , niat, libros inipressos, bibliopolis venales tamquam in nuptijs magnorum virorum a proponi, aut a nosti is subditis legi,aut habe- ge comedere, ac bibere sumptibus locorum,
ri, prohibemus,nisi nobis, vel generali Vica- qui visitantui: ne posthac huiusmodi inutilestio nostro,prius exhibeantur, nostraq. aucto- sumptus fiant, syndicis locorum sub poena ritate approbati,in lucem prodierint, praesem arbitrio nostro imponenda praecipimus, ne tim, si eneua ,etiam mentito praelo, quod visitationis tempore ad comedendum, & bi- ad decipiendos catholicos emptores neote- bendum extra nostrum comitatum quem.
rici iam pridem impudenter factitanto editi quam sumptibus publicis admittant.
suerint,vi,quieironeam doctrinam non contineant, nec bonis moribus aduersentur,ven- De maioritate, & obedientia.di, legi, haberi, ac tractari absque ullo peri- 'Tit XVII.
culo, aut conscientiae scrupulo, possint. Qui vero haereticorum veneno insecti,atque a ca- C A P. I. tholicae veritatis sensu alieni in animarum . quemquam ad
perniciem proseminari videantur, omninosia quaevis beneficia, aut dignitareijciantur. IV N - tes, aut artes liberales exer-C A P. VII. cendas unquam admitti, nisi X antiquis iuris Pontificis constitutio- prius Beatissimo, Summoquenibus,& nouissime sacri Tridentini b Romano Pontifici Paulo Quinto,Iesu Christiis. M Concilij decreto dioecesinae Synodi singulo in terris Vicario, Apostoloi um Principis suc- quoque anno celebrandae sunt: quod nos, ut cessori ac Reipublicae Christianae uniuersae su- omnino in nostra iurisdictione observetur,di- premo capiti, eiusq. legitimis succetaribus, Iigentissime curabimus, indicta Synodo ad veram obedientiam, debitamq. reuerentiam
324쪽
Αcta Tarantasiens Eccles Lib. I. 297
in manibus nostris, aut nostri generalis Uea-rij, spoponderit, ac iurauerit iuxta sermuli Ra Pio Papa Quarto propositam .
C A P. II. LIcet omnibus persuasum sit, sicut iura
monto , ita in omnibus constitution, bus ab inferioribus latis semper exemptam intelligi superioris auctoritatem: attamen , ne de hoc alicui dubitare contingat, declar mus, omnia nostra decreta, seu constituti nes ita esse concinnatas, atque directas, ut
in ijs salua semper auctoritas sanctae Sedis Apostolicae, & sit, & esse intelligatur. C A P. I I I. CVm gradus, ac lanctiones variae in Ec,
clesia sint, atque ita distributae, & co Iocatae, ut alia ad aliam restratur, si is ordo non seruetur, utique confusionem,ac destructionem, non autem aedificationem,inde ori bri necesse est. Quare, ne id eueniat, mandamus, ut minor maiori,& infinior superiori e dat, laicus, stilicet, clerico, clericus lubdi cono, subdiaconus diacono, diaconus presbytero, inter presbyteros Praecedat, qui maior est dignitate , auctoritate, vel stiperioris concessione: minor maiori assurgat, prom tionis etiam antiquitate, ex qua graduum, personarumq. distinctione, cum Ecclesia ut, litatem, mores,ac ritus salubrem reformati nem, disciplina Ecclesiastica nervum,ac tamdem ipse diuinus cultus maximum augmentum sit percepturus,confidimus,lubditos nostros, praesertim clericos,nullam nobis quer lae occasionem unquam daturos.
C A P. IV. VT debitus honor nostrae metropolitanae
Eccllata reddatur acri Concilis Lateranelisis sub cone Decimo celebrari dccre- 'to inhaerentc,, statuimus,ut Regularcs, dileculares clerici die Sabbati maioris hcbdom dae, antequam campanae ipsius nostrae Ecclesiae pulsentur, luarum Ecescsiarum campanas minime pullari permittant.
C A P. Vnic. Concilio Aphricano primo legitur: Pax seruetur,&
R I custodiatur. Nihil enim M tam cogruum est fidei huma
nae, quam seruari ea, quae se- inel placuerunt. Vnde propheta b: Quae procedunt de Iabijs meis, non faciam irrita. Pa- ista seruanda esse omnino dicimus, nisi bonis moribus, aut diuinis aduersentur mandatis,
aut inita sint de re spiritali, aut turpi,aut lin-posiibili, aut de successione post mortem,aut de augenda pensione beneficii consequendi
gratia, aut eiusmodi sint, quae non modo ser uari non debeant, ted ea teruantes canonicis poenis exponant, quas de transgressoribus nino sumi mandamus.
VONIAM iure vetitum est' a m i. m.
a ne clerici in seculari sero, nisi pro se, vel pro Ecclesia, aut miserabilibus personis post lent: ideo quod in partibus
nostris vlu probari obseruauimiis, i, scilicet, clerici, etiam mercede accepta, non solum in quovis tribunali, sed etiam coram supremo senatu, causas quascumque agant, ac si Iaici essent, taquam sacro ordini iniuriosum, scandalosum,atque intolerabile, detestamur,& omnino prohibemus. Sed, ne publicam utilitatem, quae ex alicuius clerici doctrina percipi possit, omnino impedire velle vide mur, permittimus, eos intra domesticos p rietes pro reo gratis ex chari rate scriber
C A P. Vnic. I diuino ministerio addicti in
profano sero patrocinari pro-h:betur, multo magis ad princurationis ossicium , aduoc tione illiberalius, admittendi non sunt: absurdum est enim, reique publicae Christianae maxime incommodum, arcana Dei tractantes, caelestium mysteriorum contemplatione relicta, ad serensium negotiorum lirepitum traduci, atque aliud, quam ecclesiae honorem, curare, praesertim, cum laicis tellas facta sit spiritales causas age- :di ob hanc unam i me causam, ut clerici s cularibus occupationibus liberi, diuinis rebus absque impedimento operam Omnem impendant. Propterea causarum, litiumque procurationem omnem sacerdotibus,sacris'. ordinibus initiatis nostrae dioecesis omnino interdicimus, Ecclesiarum, piorum locorum,& mi Ierabilium personarum causis exceptis, eadem poena transgressioribus constitutata, qua di clerici aduocationem exercentes se
perius puniri b mandamus. : T V De
325쪽
C A P. Unic. VI. T A fiunt, quae. Iicci Icgi-Le bus prolaibeatur, nihilominus
N M subsistunt , unde vulgatum illud : multa facta tenent, quae alioquin fieri vetarentur, re-lcindi tamen, atque elidi posse actione quodcumque per vim ,& metum factum fuisset probetur, exploratissimi iuris cst, ait enim ia. i. Praetor in suo edicto: Quod metus causa is vi gestum erit, ratum non hal ebor S legislabor , -. tor b ccclesiasticus: quae metu, di vi sit 1nt,de iure debent in irritum reuocati: ici l. ianc,&natui ali,&ciuili ratione: quandoquidem valere non dubet, quod coacta, ni inimc l. libera voluntate fit, ncque ullo pacto lilacra iscentetur illa voluntas, tuae per vim,& metum in conliantem virum cadentem ad iacienduinducatur, quod alioqui nullo modo factura praesumeretur. Quae quidem iustissima exceptio, elim ad omnes humanos, ciuile'. contractus magnum alterat momentu, in iis prae-τ cipue locum habet, quae ad claustralis obter- itantiae necessitatem pertinent. Quicumque igitur, non sponte sua, sed coactus, atque inuitus, monasti um habitum sumpserit, si ante quinquennium, a die professionis computandum, reclam. uerit,&coram nobis, ac
lupuriore tuo, ic per vim, & mctum religione ingressum , aut ante legitimam aetatem prosciturn suille, aut quid simile probauerit, siue fix milia, sit, habitum deponcrc, monasterio
exire, ac in atrii ii nita contrahere, sacro Con-ες , . e. cilio ς Tridentino susti agante, licite possit. - Qui ver exccptionis praetcX tu, ante quin qu crinium alicioritate propria habitum cnnis crit, ad quamctimque cai sim allegandam nequaquam admittatur, sed ad ini na-llcri una redire coactus, tanquam apostata puniatur. Huius ni i iamcn probationes co-ra icatio notiro penerali, nisi ex sedis Apostolicae cornutis Stoile, fieri non permittimus.
De in integrum restitutionibus. Ἱit. XXII.
C A P. I. V A M in. A M iure definitumo es est, a quibus petenda sit iri .
integrum restitutio, attamen, ut id in postera extra omiacm controu rsiani iii,dicimus, ab Orcinariss iuri Idictioncm habentibus, aut
a iudicibus ab cis delegatis restit titioncm pcti debere: quare,si de re prosina qua lio suerit, coram nostris secularibus iudicibus, si de
sacra, coram nostro generali Vicario, agendum erit.
CAP. II. to, andoquide Ecclesia iure minoris cenisset hir; & de minore constat, non tantu, si circumuentus sit, siue in eo, quod rem vendiderit, siue, quod minoris vendiderit verum etiam si laesio nulla, dolusvc nullus in eius venditione litteruenerit, nullam este ipso iure, & omnino inutilem a Iienationem rei immobilis , quam ipse sine iudicis decreto fecerit, lege nempe prohibente alienationem :quocirca, cum nulla, atque inanis sit alienatio , inutilis quoque est, aut non necessaria hoc calii in integrum i cstitiatio. Idcm pl. lne de clerico dicendum est. Si enim vendidit ruEcclesiae, nulla, atque inutilis suit alienatio, immo inutilior alienatione facta a minore :namque initior,ctsi lege prohibetur alienare, habet tamen rei donuniunt; Clericus vero vii fiuctuarius, vel usuarius rei Ecclesiasticartantum est: Ecclcsa nihilominus, cuius ressuerit alienata, est in integrum restituenda , nisi rei alliditatae pretium in eius utilitate . versum sit ; quo calli, restituto emptori protio, Ecclesia, si id maluerit, restituenda est.
De alienatione mutandi iudicii causa facta. Tit. XXIII
CAP. Vnic. T Caesareo, S Pontificio iure
cis cautum est, ne res in iudicium E . deducta, aut deducenda,in aliam praesertim potentiorem tranSfcratur personam: quod ctiam in cicricis locu habere certissimi a iuris cit,quorum multi parum conscientiae propriae consulentes, a laicis iure, quod habent, sibi cedi cura iit,quo aduersarios a seculari ad Ecclesiasticum auditorium imittos trahant. Quarc, cum fiterit in nostro tribunali dubitatum, an huiusmodi cessio in ultima voluntate iuste fieri pollit, ita, ut causa cognosci, &terminari in foro noli ro Ecclesiastico vale-rct ; Nos ad tollenda dubia pronunciamus, fieri poste, dummodo res in iud latum adhuc deducὶa non sit. Si vcro deducta sit, litem
proloqui clcricus teneatur, ubi coepta est, ex b i , . c.deiuris rcgula, quae cst b, actorem sequi debere sortim rei: nam litem a ccdente inchoatata .
l):OR qui, non nouam instituere debet c, cumiton plus tirris a iure, quod cessiim sit, habe- : a ,:
i e po: sit cessionarius , quam ipse cedens habucrit, cuius fristum praestare cogitur, quOniam
326쪽
Acta Taranta siens Eccles Lib. I.
ἡ-niam ex eius persona,& iure agit, quamuis iproprio nomine agat.
De arbitris. Tit. XXIV.C A P. I.
N Laicos, tamquam rerum spiritualium incapaces 'comis promitti de re Ecclesiastica vetant sacri Canones, nisi lat. . a cus cum clerico Episcopali aubia pe-,, ctoritate fuerit u receptus . Nihilominus, quoniam plura inuenimus de rebus Ecclesi sticis compromissa facta in laicos, ab hisque laudata cum clericis, nec tamen sisperiorum auctoritate approbata, ea nulla esse declar mus . clericus vero, qui sibi laicos in arbitros dari, nobis inconsul iis, passus fuerit, ab oris dine in quo constitutus reperiatur, arbitrio
nostrosi 4endatur. C A P. II. CVm Vicarius unum,& idem cum Or
dinario tribunal habeat a , unumque&idem auditorium, dicitur ordinariam habere iurisdictionem, & consequenter itidi cadi avictoritatem b: ideo, ne iurisdictioni nolitae v LIum inseratur praeiudicium,pmhibemus,ne de caetero in vicarium , tanquam in arbitrii, iuris compromissum fiat c,sed, uti in arbitratorem, siquidem arbiter iuris eodem plane modo iudicare tenetur, quo verus iudex iudicat; quo casu praeciperet sibi auctoritatem iudicandi, aut votum in eadem causa emi tendi , non autem, ubi fuerit electus arbitruror, qui ex bonoo aequo, nullo iudiciorum .
ordine d seruato, iudicat. Quo sane fit, ut Lcet nemo p in causa propriabi ius dicere possit, arbitrator i tamen esse non prohib
327쪽
E C C L E S I AEAB ANASTASIO GERMONIO
Archiepistopo, & Comite Tarantasiense in Dioecesana Synodo Musterij habita,
Las Maj anno Sal. M DC IX. promulgata.
C A P. I. V DIC IV Μ conssiluit litigantium coram i dice,vel Ecclesiastico vel seculari, disceptotio.Vertim absque a litis contestatione iudicii nomen consistere nequaqua potest. Lis
autem contestari dicitur, cum de re controuersa a litigantibus cauis series coram iudice narratur: perfecta vero, ac plene saeta esse intelligitur narratio , quandocumque iudex actorem petentem, reumq. negantem, audi- uerit, tuncque lis contestata' in iudicium deducta dicitur, nec quidem alio c modo. Cum autem per litis contestationem partes in iudicium consensisse praesumantur, ne ex litibus lites repullulent, neutri d litigautium suspectum eum allegare, vel recusare
liceat, nisi ut alibi diximus φ legitima suspicionis causa, vel eius notitia superueniat :quo casu pars grauata iudicis finiuriae occurrere appellationis remedio non prohibetur.
C A P. II. INter ea , quae de seri competentia inter
Ecclesiasticos, de seculares iudices non raro in disputationem veniunt, placet, extra omnem difficultatem esse, quod nonnu quam controuertitur, an, scilicet, clericus laici haeres coram seculari, vel coram spiritali iudice conueniri debeat: &, quamquam iure ciuili haud obscure apparet, haeredem sequi debere forum defuncti, tribus casibus exceptis rL PLnempe, si haetes absens defendatur ab alio, si ibidem hau es ipse inueniatur, si cum desumcto iam institutum suetit iudicium: nos, hoc unico casu excepto, quod cum defuncto iam coepta fiterit lis, nolumus, cIericum, nisi coram iudice Ecclesiastico, conueniri posset ε tu quia domicilium destincti non transit adhaeredem; tum, quia, actorem sequi serum
rei, iuris b exploratissimi est . , CAP. III. amuis talis quisque prouinatu qualis Rext secus apparet, & qualis est habitus, in quo reperitur, clericus tamen,qui in seculari habitu, vel armatus, a laici magistratus apparitoribus deprehensus, & captus erit, ubi de eius statu constiterit, ad Ecclesiast icu iudicem remittatur, uti quasi spirit lis militiae desertor, temeritatis suae poenas Iura: nam, clim sacri ordinis charactet b indelebilis sit, dedecet, clericum, in cuius anima impii tur, profani tribunalis iudicio subijci. Clericum tamen capitalis criminis reum, atque adeo incor rigibilem; ut de eius cmendatione desperandum sit, postquam de more fuerit,ut aiunt, degradatus,seculari p testati tradi non prohibemus. CAP. IV.
Oniam causarum ad forum Ecclesiasticorum pertinentium, etiam beneficialium, iudicium in prima instantia locorum ordinarii s dumtaxat reseruatum est adeo, ut superiores iudices cas auocare, aut ab eisdE interpositas appellationes recipere pmhibeantur, nisi a definitiva sententia, vel a definitiuae sententiae vim habente, appellatum sit, cuius gravamen per appellationem a definitiva
328쪽
Acta Taranta siens Eccles Lib. II. 3oi
finitiva reparari non possit, debeantq. causae intra biennium terminari, ac, nisi terminataesierint, liceat a litigantibus superiorum iudi- eum auxilium implorare, qui ea, quomodo reperiantur, assumere, atque ex repossunt; nolumus,Vicarium nostrum generalem huiusmodi causas assumere,aut a nostris Sus staganeis auocare, nisi legitime constet, per eos stetitisse, quin intra biennium terminarentur,cum litigantes ipsi nonnunquam sitiuexpeditionem retardent, vel, quia parum gratos se iudicibus existiment, veI, quia ex mutatione iudici j sauorabiliorem sententiam se reportaturos confidant. Quod, si Sussia- saneorum, vel eorum vicariorum culpa causarum expeditionem ultra biennium dilatam fuisse constiterit, Vicarius,aut alius iudex noster, eas in statu, in quo fuerint, suscipiat,&quat ab maxime poterit celeritate, expediat, artibusq. partium, seu in litis contestatione, seu in alia iudicii parte differenda, vel terminorum praefixione, vel alia legibus e consentanea ratione, omni studio, atque industria
C A P. V. SI quis in casibus a iure permissis a Suffra
ganeis nostris ad nos appellauerit,aut degravamine,quod per appellationem a definitiua lententia reparari non possit, coram n bis conquestus fuerat, vel ob lapsum biennij, ut superius diximus tribunalis nostri iud, cium imploret, postquam solitas inhibitiones obtinuerit, non audiatur, nisi . a omnia coram Staraganeo gesta, ad nos, aut Vicarium nostrum , aut alium appellationis iudicem suis expensis transtulerit, eodem Sus ganeo de tota re prius admonito, ut, si quides pro cauis instructione conuenire videbi- tur , possit it Iud nobis, aut iudici appul Iati nis indicare. Quod, si intra debitum tempus acta non transtulerit, utique inhibitiones concellae reuocentur. Si autem pars, contra tquam fuerit appellatum,comparuerit,& actis iam translatis uti voluerit , expenias in transIatione factas pro sua portione subire
C A p. V I. Contra, si a sententia nostra, vel Vicarii
nostri generalis, si erit appellatum in casibus, quibus iure admittenda est appellario vel ad summum Pontificem, vel ad Ap stoli eum Nuncium apud Serenissimum n
strum Ducem existentem ; volumus cancella. .rium nostrum spiritalem, seu ut vulgo vocatur grepherium,ad ipsorum actorem exemplum , seu copiam, taxata mercede accepta, quanto citius, uec longiore termino, qua uul
unius mensis, appellanti exhibendam teneri. Quod, si cancellatius rem distulerit, aut in actorum exhibitionc fraudem seceiit; praetersiispensionem ab ossicii administratione arbitrio nostro durat a d dupli poenam, quam ti lis fuerit, inter appellantem pro dimidia parte, ac pauperes ciuitatis pro alia dimidia distribuendam, compellatur. Si vero Vicarius, quod vix euenire posse credimus huius morae , aut impedimenti conscius, pari,cepsve sierit, aliave ratione obstiterit, ne appellanti integre acta intra tempus tradam tur, ad eandem dupli poenam teneatur.
C A P. VII. V Erum, ne, vel malitia, vel negligentia
cancellarior acta causarum in damnum fisci nostri, &, quorum ea conseruari interfuerit, perire contingat, quilibet cancellarius,expeditis causis, acta originalia omnia, tam ciuilium, quim criminalium causarum . in Archiuium Archiepiscopale nostrum traς tare teneatur, unde absque nostra, vel successorum nostrorum licentia, amoueri non postilat. Cancellarius, qui iecus secerit, ossi cio priuetur, nummos'. aureos vigintiqui
que pijs locis applicandos, solvat.
Vt vero litigantes quod studiosissime semper urgemus serensibus moles sis, atque
impensis,facilius,citius'. liberentur, cance larius singulo quoque mense caularum, tum ciuilium,ium criminalium, summarium indiacem nobis sub eadem poena exhibeat, ut cum procuratoresseati,ac vicario nostro generali pro earum qualitate, quod opportunum
suerit statuere valeamus,udentes iudicem , praesertim Ecclesiasticum, curare debere, ut quantocitius lites finiantur. Nobis vero ab . i. i. ... α sentibus cancellarius apud Vicarium generalem idem facere teneatur . tremi .cre
potestas a seculari distincta esse intelligitur, altera altetita impedimentum, aut damnum assene non debet. iraque si
v icarius, eum,quem laicum esse stia ob rem ad sorum Eccletiasticum minime pertinente, in ius vocari mandauerit, vel contra, si laicus ad temporale tribunal in causa minime temporali clarica trahere tela uerit, neuter b v
catorum vocati obtemperare teneatur, cu,&spiri ales, di seculares indices sua iurisdicti ne c6tenti quandocuq; opus fueris,sibi vicis.
329쪽
. i. sim auxiliu serre ς, non molestiam ulli instr-re debeant. Quare clerico, qua inuis triplici iudicis secularis edidio vocato , nillil nocebit ad eius tribunal non venisse, dum quomod cumque eidem iudici constet, aut alias nor rium sit, clericum esse eum, qui non venerit. Quin, & si clericus sua se sponte sistat coram iudice laico, non tamen laico magistratui iurisdictionem in clericum tribui existim dum est: quia, licet unusquisque priuilegio suo renunciare possit, non propterea clericus, quod uni uciso clerie ali ordini indultum est, sua r ΙΑ. In nunciatione auferre, aut abrogaled potest.
Si vero clericus, stippressio seri priuilegio,
se a iudice laico condemnari patiatur,quam uis ad cludendum iudicium nialitiose, doloq. malo fori exceptionem ab eo omissam fuisse probabile sit, ac valida consequenter laici iudicis sententia esse videatur,turis ratione suarii M. dente φ,malitiam hominum tolerandam non esse ; priiii legii tamen suppressionem, qu quomodo factam, tacenti clerico quandocu-que eius status incertus non sit minime nocere , nullum q. huiusmodi iudicium esse pro- , nunciamus, cum, nec loque s i,nec volens, si vovistiui. cularis tribunalis nirisdicitioni sub ij ci possit.
C A P. II. CLericiis, qui priuilegh sui iminemor, in
interdicto adipiscendae possessionis iudicis laici iurisdictioni consens rit, praeterquam,quiid iuuicit: m, tanquam ab incompe- tenti iudicea facti ina, nulli inacrit, ab ordinei c. ctiam, In quo silent coniiuutus, arbitrio nostro suspendatur.
C A P. III .. od, si ,eima clericum ei se liquido comuit erit, &per apparitores iudicis se cuiatis ducatiir in carc rem, impune ab eorumanibus abstrahi posse declaramu S, quia is νscilicet,pia tumelidum sit, factam ab ipsiis clerico iniuriam. vim. illatam propria audioribtate, non autem iubente iudice talem facultate non habenae, cum etiam iure Caesareo I Eua executoribus omnibus vetitu sit clericos vexare, aut ulla allicere molestia Ide quoniam clericum ad carceres temere rapiens, delinorit, poenas'. delicti sacris eo institutionibus. dare cogitur, no intelligitur u deliquisse, qui clericu,ctiam per vimin libertate vindicauit.
ET , ne clerici hoc priuilegio abutantur,
iuxta lacri I ridentini R Cohcilii decre-i . tum, nolumus, prima tonsura initiatos, aut etiam in minoribus ordinibus constitutos,
codem sciri priuilegio gaudete, nisi beneficium Ecclesiasticum obtineant, aut clericalem habitum deferentes, alicui Ecclesiae ma- dato nostro interviant, vel in seminat io, aut in aliqua schola, aut uniuersitate, de Iicentia nostra, quasi in via ad maiores Ordines s
C A P. V. Si de debito, quod mortuarium vulgo di- .citur, inter parochum,& desuncti haerede laicum oriatur quaestio,iametsi appareat, pamrocho eo nomine actionem tantum persona- Iem competere, quam Idanc constat ex quasi contractu oriri, qui cum defuncto potius,
quam cum haerede initus a intelligatur. attamen, quia dubjum non est,quin mortuarium MN. ut quid spiritale, cuius debitum, non lotum Ψ diem. apro sepeliendo cadauere cotrahi videtur, sed v& reserri debet ad pias preces, quae ad sal tare animae defuncti remedium Deo a parochis porrigi consueuerunt, iudicium hoc ad ecclesiasticum iudicem spectare pronunciamus, non autem ad secularem . .
De libelli oblatione. Tit. III.
C A P. Vnic. V A N ax A M in libello perso.
. i. A nati requiratur causa, ut reus
tamen, si in rem actio intectaetur, causae expressio ite Upus non est, eκ quo enim rom meamelle dico, omnes cauis unica petitione comprehenduntur . nam, licet na res pluries mihi d deberi possit nihilominus non amplius sequam semel res illa mea esse potest. ιλ . IS. Vnic.
Etsi in libello nomen actionis exprimere ς
non oportet,volumus tamen, in eo factum
adeo elare proponi , ut ex eo sicile ius cognoscipia iit: si secus conceptus fuerit, libebius rei Iciatur, ut iterum, & clari refiat.
De mutuis petitionibus. Tit. IR
C A P. Vnic. I Laicus ex transactione co-beat cIericiis,quod pactus cst,
integre praeniturum, duini iododaiciis qu que adimplendum , quod ex mutua conuen- . tioite debet, vicit si incompellatur , eaque de re a vicatio contra laicum sentcntia stratur, quamuis ille seri incompetentia excipiat,adiati Stacicdum tamen, quantum ex tralactione tenetur, iure cogatur, quia reciprocus b, mutuus'. contractus reciprocum, mutuit m q. requisitram Vicario nostro generali cluatra clericum pei Ana leni actionem intentet, teque exhi
330쪽
Αcta Tarantinens Eccles Lib. II. 3o 3
requirit uidicium ire potest laicus trans rum quidquam a clerico consequi, nisi,& im se, quae clerico promiserit, se inime simul
De litis contestatione. Titi VC A P. I. V DICIUM esse non intelli,. .a tua. θ gitur, ut dicisi est , nisi,pomI quam lis cotestata fuerit,ideo
saeta contestatione,ne iudiciuillusorium euadat, etiam, qui exceptionem peremptoriam opponit, litem contestari debet d, nisi exceptio sit litis finita: ς, videlicet, transactionis, aut rei iudicatae, quibus addimus iuramentum , cum tra se,ionis o species sit, maioremque habeat auctoritatem, quam res iudicata: proinde finem litibus iuramento imponi mandamus, quem imponunt transactio, di res iudicata.
C A P. II. SI iubeat Vicarius noster, litis cotestati
nem coram se factam,quasi non suffici rem, iterum fieri, imminet periculum ei ex libligatoribus , qui Vicario morem gerere vinluerit ι ut ex mora nouae contestationi inter ponenda in poenam contumaciae aduersarii petitioni succumbat; non utique, quod duplici culpa ad condemnandum contumacem opus sit; ses,quia prior contumacia eius condemnationi sit ficere non videatur. Ideo Vi- carit partes erunt omnem adhibere dilige tiam, ne actum agatur,nec sine causae repetatur; quod magnum litigantibus incomm dum afferre possit. Immo ita se habeat, ut quamcitilsime h serenses controuersiae ad mnem perducantur.
Vt,lite non Contestata, non pro cedatur ad testium receptione, vel ad sententiam definitivam. Tit. VI.
C A P. Vnic. iudex ante litis contestatiqnem, nec testes reci re ,
T L ncc sententiam serre potest,
attamen, quia ex nostris dic cessenis complures autumnali
tempore, aut in Galliam, aut in Belgium,aut in Italiam, in alia'. orbis partes abire solet, ei si propter eorum H absentiam dubium fit, an ii ' 'M rei in iudicium deducendae probatio haberi
possit, licet lis contestata no suerit, examinari testesiuxta iuris dispositione, vel ut at ut, se miter, citato eo, cuius inici sit, permittimus: MD Eccles Taramas
sententiam tamen ante Bis emtestationem sciri prohibemus, nisi vere cotumax reus sit: contumacem autem eum esse dicimus, in quem, cum directa sit actio, malitiose latet, vel impedit,ne in ius vocetur, aut ad eum cibiatio perueniat, vel peremptoria citatione accepta, venire in ius negligit, contra quem omnia iura clamant.
CAP. Vnic. R E Ε N S vitium in seresin otio est,ut no sistu ii, quorum valde interest, & domini sunt rerum, de quibus in iudicio controuersia vertitur, sed& eorum procuratores in causaru patrocinio adeo pertinaces sint, ut eas etiam iniuste d sendere,ac sustentare,non erubescant: cui t merario consilio,sacro praeeute legislatore, iobuiam ire cupientes,non solum domino li
tium, qui principales vulgo appellatur, sed &
eorum procuratores de calumnia iurare ma- damus,ut,i contempta iurisiurandi religione, acerrimum vitot em Deum habere scietes,irsamq. c calumnia,qualis csiq; ea sit impunita non relinqui, periurii pericula d,ac poenad territi,ab illicitis patrocinii sabstineatuusta'. tantummodo causas sibi defendendas suscupiant. Procuratorem tamen in quavis causa, siue spiritali, siue temporali, ad iurandum neminε admitti vesumus,etiamsi mandato amplissimo sulciatur,nili praecipuam iurasuli in animam sui principalis habuerit facultatem, eum,scilicet, bona fide,non autem animo calumniandi , rem in iudicium deduxisse.
N dicio perniciosius est ius ς ame' - pellationi locu facere, ac ius.
dicentium existimationi non Parum nocere. Prupicrca,quamuis in ius vocatus , ac respondere negligens, in poenam Rcontumaciae,ex qua inducitur tacita cofesso, condemnatus sit,ut superius b diximus:atta. men, ne nimis sestina,atque praeceps sententia videatur,iudex,antequam in ea causa aliquid pronunciet cocedat reo dilatione temporis q. spatiu ab lentiae siue causam osserendi, atq; imminentis ς codem nationis si legitime poterit, periculua uertendi.Imo,ssi intra tepus sibi praefixit adeat iudice ,eumq. abesse repe-