장음표시 사용
351쪽
nec annsem. Est enim hoc unum ex comis modis possessionis, ut possidens ad rei posse is titulum, aut ius exhibendu,cogi nequeat, praesertim, si aduersarius,nec dominium, nec possessionem ullam in re controuersa altergare possit.
C A P. III. ET si realis collati beneficii possessio, ne
que ab ipso collatario, neque eius a ninmine per procuratorem capta ut, nihilomi
nus, si ea de re b litterae Apostolicae expeditaesierint, ex simplici collatione, id iuris acquiri collatario certum est, ut beneficium resignare possit, ac si in eius actuali s possessione reperiretur: sine litteris, quoniam gratia,licet si supplicatione signata, perfecta sit, informis p dicitur ex simplici collatione facultas resignandi collatario non tribuitur.
De concessione praebendae , &Ecclesiae non vacantiS.
C A P. I. 1Ε beneficis non vacam os iis impetratio O sa semper
H v Ecclesiasticis legumlatoribus
M visa est adeo, ut nullam a esse
eam censuerint, ne impetrantibus desiderandi mortem viventium beneficiariorum detur occasio,ipsis vero beneficiariis perpetuum b immincat vitae periculum; unde putant L nonnulli, delinquere eum, qui beneficium viventis impetrauerit, atque, vidclinquentem, punicndum cile', quamuis in dubio prasumptio delicii exclusiva sit, videlicet, praesumi debere pro impetrante, nempe, quod impetratio sit valiua, ct legitimo tempore facta C.
C A P. I I. SI Quis autem beneficium iam rite coli
tum sibi conferri obtinuerit, nec de pri re colla ione, vel scicmer,uci ignoranter,metionem fecerit, itiolam , atque impetranti prorsus inutilem huiui in i impetrationem, declaramus, ciun unum, idemq. beneficium plures collationes diucrsis personis factas noadmittat. Quod utique adeo verum, ac perspicuum est; vi,si vitium hoc ab aduocato,vel procuratore prioris collataris aduersus posteriorem impetrationem, quavis de causa,non obiiciatur ' Vicarius noller, aliusq. a nobis datus iudex cum ea obiectio iuris sit ex ossicio id supplere omnino teneatur.
C A P. III. OVi impctrauit beneficium certo expre io vacationis modo, excpli grati quod morte Nexij vacaret, cum tamen in eo nihil unquam iuris Alexius habuissexuta male impetrauisse existimandus est; ut, nec ei suffragetur generalis clausula haec apponi solitata, rri quacumque persona,& quouis modo v cet. Idque in poenam mendacis b ,&, ne via deatur viventis beneficium impetratum .
C A P. IV. Sl impetrans beneficium curam animaru
habens, ad presbyteratus ordinem intra annum non promoueatur, quamuis ipse i re vacet beneficium: collationem tamen eiusde beneficis eo modo vacantis impetranti suctagari nolumus,nisi, citato, nos,aut Vibcarius noster, illud vacare declarauerimus; b ut, scilicet, appareat, utrum ordo ex legitima causa susceptus non sit. Quod,si monitus,ut in tra certum tempus ordinem suscipiat, non obtemperauerit, beneficium nulla alia praeuia declaratione impetrari posse, non prohibemus: etenim doli reus esse rite dicitur,qui superioris suo rem iustam impetranti non obsequitur. CAP. V.
OVamquam per missionem in pinessi
nem constituitur ius in re beneficiali, sicut, & rei profanae in pignore iudiciali , si quis tamen realem benefici j possessionem minutili collatione adeptus sueri silicet ea Apin stolica sit, in qua apposita sit clausula: Et
adhuc hodie dictum beneficium vacare no-1catur: a priore tamen non solum titulo, sed etiam possessi ne intelligatur collatarius ille decidisset bona siquident vacantia esse proprie dicuntur, quae, nec b dominum, nec possessorem habent. Sic vacare beneficium dici non debet,nisi quod L, dc de iure, de de facto vacat. Verba quoque Pontificis accipienda sunt regulariter in omni significatione, in qua pollunt accipi, ut aliquid omnino'oporentur , de eo magis, quo postes sio ibio an,
C A P. V I. IS autem, qui beneficium , siue a summo
Pontifice, siue a nostro praedecessese o, tinuit, exempli gratia, per obitum Antonis, de iure, quod Antonius habuit in eo beneficio,docere minime tenetur, quia non habuit titulum ab Antonio, neci successit in ius Amtonii , sed omne ius habuit a collatore ita , ut ei sufficiat probare, se communiter habitum pro iusto possessore. Si vero, vivente Antonio, inter eum, St, exempli causa, Ioa nem de beneficio ab Antonio possesse controuersia fiterit, Antonio vita functo, eius succcsses litem cum Ioanne prosequi t ncatur , dc de eius titulo, ac iure docere; sit si
352쪽
Αcta Tarantium Eccles Lib. III. 3 a s
moriatur Ioannes, inter utriusque suecrebres erit de praedece rum titulis disceptandunt.
, C A P. VII. ELectio quoque illa praecipue nulla dicitur, quae fit ad Ecclesiam non vacantε,& in locum viventis . Nec sudicit, quod su fit 1 superiore confirmata, siquidem inutilis M. m. electio inutilem quoque reddit confirmutionem, ac, si de et onis viribus oriaturconimuersia, qualis c illa fuerit ab initio imspiciendum est: aliud est enim, electionem
ab initio inualidam fuisse, ali uiri ex d super-
aieniente causa nullam e seri.
I sedem hanc notam vacare contingat,a capitulo iuxta cri Concilii a Trident comstitutionε eligendus erit cecinnomus, vel ex eius corpore,
vel alius magis idoneus . Is vero eligendus erit, qui praeter fidei ac diligentiae laudenia, etiam,si quid opus furit, sit soluendo,aut de administratione,quantum successuri Archi piscopi interfuerit, idonee caueat, ne, cum dati,& aecepti ratio ineunda sit etaetibus, alijsq. rebus, quorum curam gesimi oecon
mus, controuersia, aut lis oriatur, vel mensae Archiepiscopali damnum quoquomodo
ITem Vicarium,aut ossicialem statim moris tuo Archiepiscopo, vel saltem intra octo
dies, postquam mortem obierit, constituere, aut in ossicio existentem confirmare capituluomnino teneatur,qui non solum in iure,salin Pontificio, lauream sit consecutus, vel, ut aiunt dicentiatus, veru,de vita, morumq. gra uitate prirstans, religioliis, pietate eminens sit adeo, ut ex eo alii lumant,quod imitetur.
S. Vnic. Non liceat capitulo Ecclesiae nostrae Mytropolitanae,sede vacante,ordinandi licentia, seu litteras dimissorias intra annum, a die vacationis computandum, alicui concedere . Quod etiam multo minus licere volumus V, catio, seu ossiciali, eadem sede vacante,ὶ ca pitulo creato. Si secus sectum fuerit, capitu-lu Ecclesiastico subijciatur interdicto, alijsq. poenis a sacro Tridentino Concilio definitis,
mulctetur. Viearius successoris nostri iudicio relinquatur. Sic autem ordinatus, nullo , praesertim in criminalibus causis, gaudeat clericali priuilegio, si in minoribus fuerit or- Acta Ecclo. Tara uias
dinibus constitutus: si vero in malaribus b, hab ordinum executione ad eiusdem successoris nostri beneplacitum ipse iure fas usim telligatur,nistaecepti,siue recipiendi beneficii Ecclesiastici occasione pro animarum solute, aut Ecclesiae commodo, ad ordines
exercen dos arctari eum constiterit.
De his, quae fiunt a Praelatis sine consensi Capituli . Tit. X.
stitutione, qua cautum est, ne
L - persenae resigiosae Ecclesias, vel Ecclesiastieas decimas Gne Episcopotu consensu lai, cis accipiant,non intelligatur prohiberi,quindecimae ante idem Concilium in perpetuum seudum auctoritate Apostolica laicis cocci
etiam titulo donationis, accipiatur,ac multo
magis, cum eas b Ecclesiastici iuris fuisse, at- : Neque alaicis,tanquam illicite occupatas,resim tui constitetit. Quod tamen, quomodocumque fieri contingat,etiam absque nostro, n strorumq. successorum consensu, seu meta politanae,seu dioecesianae cuiuscumque Ecclesiae nostrae commodum respiciat, senuis, cti effectum non posse, d laramus . CAP. II. Donationes, venditiones, commutati nes,alienationes,concessiones emph, teliticas, confirmationes a praedecesseribus nostris sine collaudatione, & subscriptione capituli factas,nec non eas, quae in posterum sient,tanquam nostrae Archiepiscopalis memis damnum asserentes, irritas, di nullas, nubliusq. prorsus momenti esse,& futuras, deci ramus, exceptis casibus, sacris constitutionit
De his, quae fiunt a maiore parte Capituli. Tit. XI.
CAP. Vnic. lo N est dubium,esse nonnuIunegotia inter Episco s, dc Capitula,atq; inter Aobates,& cotviemus ita distincta, ut absque Episcoporum a Abbatumvh consensu a capitulis, de conuentibus tractari,ac peragi poliant, ac si a maiore capituloru, vel conventuum parte fuerint definibia , suum sortiri effectum , nisi a paucioribus aliter b definiri debuisse ostendatur. I . u.ε. m.
quacumque enim consultatione, vel sacra ,
vel profana, illa maior pars ede existim tur, quae talis numero sit: sed dicitur etiam 'ως
maior pars quandoque illa, quae, licet sit E e minor
353쪽
, meliore tamenkac seniore co dia. ratione rittitur. Quare,si inter canonicos utimentum euenit controuersiae,aut dissiciles
citusti m nodi emergant , qai i nobis solui nequWant,ad Sedem Apostolicam confugie-dimi esseeensemus, quae , cum veritatis, ac
scienti x sedes sit, Id statuere possit,quod si latii dissicultatibus, dissensiones litigantium
conciliet. Summus enim Pontifex iustisi iosupremae potestatis gladio, ceu alter Salo, i inaequales partes q aequales facit, uni, cuique reddens, quod ibum est.
Vt Ecesesiastica beneficia sine diti
lM Y- R. beneficia, cum . pensi egrauantur,quod, cuveteri , novoque i iure vetitum si si rationi consonum est, id non, nisi a Romano Ponti-
m iis fice, fieri posse: ea tameri facultas etiam ita . e. iii. inserioribus collatoribus non negatur, cum, z i. oreade neficio, aut de eius.possessione cωtrouersia, litigantes reconciliari possunt, albteri eorum concesib titulo,alieri pensione . Quod tamen tutius fuerit a sancta Sede Ap
a e.vmi AN Olus quoque Romanus Pontifex a ben: oficium commendare potest in perpetuur
. iI idem commendatis, di proprietaxem. iς neficii incit, &pollelsionem:nam,licet contata M. R menclare nihil aliud skψquam b deponere, dumini. imciei deposita domini uni, nec possessio in P e = depositarium c transferatur, cun udatio tamen perpetua pro titulo habetur. Quod.qui dum liue Urdinaris collatinis incomodo fieri nequaliqui, manente cbnamendatione, quae
vulgo commenda vocat tir non pol lt deco-
mendato benefici6dilponere, nisi ille,qui illud columendauit. Idco absunssim ellet, prisuarii iure posse ordinarios collatores ab alio, quain ab iplb uniuersalis Ecclesiae capit qui est omnium ordinariorum ordinarius, a & imbeneficiis ψ supremam hahet auctorita-
clem a in rem. Ad tempus vero breue, nempe lex , vel α.21 tua. octo mesium, vel ad sun inuin unius anni, c6-
mendare beneficiu potest,& alius quivis cole Rebuit m Ialdsis si qua sit causa, quae impediat, ne tam
C A P. . III. Antaeest vis unionis beneficioru, ut be-nciatu nomen amittat, ideo,nec ipsum
vacatedici potest,nisi vacet de illud,cui-vnserem est. Quapropter uniones adeo se et odiosae vis, sint, & a communi Ecclesiarum
utilitate alienae,ulmon Blum omnes Ordin
ris collatores, nisi in quibusdam casibus sed
etiam simmus ipse Pontifex b omni u benefi- b emi est ciorum dominus, vix unqua, aut sne magna causa, beneficiorum unionem concedat , nisi vocatis omnibus illis, quorum interest: nam ex unione minuitur numerus beneficiorum,& consequenter presbyterorum :& contra
longe facilius est , ut pluribus beneficiis plures rectores bene praesint ς,quam vn .Quo obrem, si ab is,si Papa factasuerit unionis reuocatio, noua unione opus est ad hoc, ut beneficium quadocumqι vacas ex integro vnbtu videri possi Semel enimdissolutu unionis vinculu, nisi legitimis modis, nequit restitui.
De rebus Ecclesiae alienandis, vel non. Tit. XIII.
C A D. I. cludi,& naturali ratione ei, in qui in Ecclesiam nihil contu-N - Et,Ecclesiae nihil detrahereia permittitur. Qiiod enim pro
communi commodo, Sutili, tale datum esse perspicitur, particuIariS PCr sonae usui applicari no debet. Ideo,cum Ecclesiarum rectores bonorum Ecclesiasticorudomini non sint,sed administratores tantum, atque carii e Ecclesiatu procuratoresi,,ut, quae eo nomine possidet, pro virili parte m liora faciant; ea Hienale non possunt,cum in
illis nullum ius habeant, sicut habere necesse est eu,qui aliquid alienare vult: si vero secus fecerim,contractum illum nihil valere,atqueti successese reuocari posse dicimus, nisi ab natio a summo Pontifice confirmata suerit. Hi C A P. I I. ET si iure videtur cile permissum, ut terrulae,& vincolae,aliaq- id genus,quae nullius ierincreditus sunt, etia nulla praestias lemnitate,alienari possint,vi, quae plus inc6- modi,&dis dij.quam utilitatis, Ecclesjs,aLicrant,in quabus hoc plus xst, quod ad earum alienatione nulla alienadi b necessitas csicur. Irit, nos rame alienationcs cuiusuis rei, etiam nullius momenti,& Ilius proisiis utilitatis, alienariae laicos non posse declaramus, nisi, toto negotio in capitiso proposito, atq; CX minato,maior pars canonicoru,ucienda cille alienationc statuerit, debitaeq. solenitates in eo cotractu adhibitae fuerint. Quod i ex necessitate, vel alia hasta causa, Gienatio cum . . solemnitatibus saeta fuerit, utique valcat, quavis,vel in pretio,vel in alia conuentionis
354쪽
Acta Taranta fiens Eccles Lib. III. 327
parteaecclesiam laesam iuisse constet,quae ta- :men ς in integrum restituenda fuerit. Sed, si desit legitima causa alienandi, solemnitates verb minime desuerint , seu contra, si secta fuerit absque solemnitatibus, licet adsit legi mi tima causa d, nulla, atque inutilis sitalienati γ,etiam ς si communi omnium opinione in ...di Amon. Ecclesiae utilitatem facta existimaretur, clan ire vera damnosa est 4 vel minime utilis. S. Vnic. Caetera praeterea bona Ecclesiastica, qu uis, nec ad mensam nostram, neqad capituli proprietatem pertineant, siue terrulae suit,s,ue vineolae, siue aliae huiulmodi res minimi pretij, ac momenti, nullo pacto alienari possint, nisi Re r alienare cupiens, a nobis, vel a Vicario nostro generali, eas alienandi in scriptis licentiam obtinuerit. Si secus ctum sit, nulla sit alienatio, & alienans ambirio nostro mulctetur.
C A P. III. 1CVm contractus emphyleuticus sit alienationis species, di res Ecclesiastica,Mue ad particularem locum, siue ad Episcopalem mensam pertineat, sine solemnitate, &causa necessitatis alienari prolubeatur, in amphyleusim dari non potes tmec reser utrasendus ille sterilis,aut inutilis sit, an stecum T. V dus,quoniam nequo sterilis, quamuis in :. i. ' . euidetem utilitatein Ecclesiae b) absque solNI nitate alienari permittitur adeo, ut longi ; &' ' longissimi reporis praescriptio pisessori nihil
prosit,nisi c6tractum ibi niter celebratum Risse scriptura constet,aut salte fama,ex qua, concurrente longa possessione, praelumatur,
solemn4tati: m legitimam ipsi contractui minime defuisse. Quam quidem praesumptionε alia statim subsequatur praesumptio, videri
emphyleusim factam in euidentem Ecclesiae η M utilitatem, nisi contrariu probeturς. Vertim, i si ob omissionem solemnitatum conselidam dum fuerit utile cum directo dominio, & ab emphyleuta facta suerint melioramenta, ad rem emphyleuticam dimittendam minime compellatur, nec possessione depciatur, donec a directo domino iiindi integram expensarum in meliorationibus fictatam satisfactionem acceperit.
C A P. I RAD caducitatem vero, seu deuolutionε
agenti incumbere volumus Onus prO- . misello bandi dominium, & rem, qua de agitur, ella
emphyleuticam. Quae sane probatio fieri debeat scriptura. Nec sufficiat, stilutum sitisse laudemium dire domino, namque, licet ea solutio praebeat iudicium ad probationem praesumpti dominii, non tamen sufficit ad Eta Eec . Grantas probandum dominium, nisi documentis, seu instrumentis emphyleuticis fulciatur.
Nee suscit ad declarandam caducitatem, etiam solutum fuisse canonem, quoties rem ipsam, de qua orta est quaestio, emphyleut, cam esse spectatim certum non sit.
Quamuis enim ad consequendamseluti nem canonis leuiores suificiant probatione*, ad inducendam tamen caducitatem, cum sit quid odiosum, plena, & concludens esse G. Det domini j probatio. Porro tunc caducit
tem procedere declaramus, cum alter,sive
rustici, siue urbani praediuinominium dilectu; alter utile habet, non item, si quid tantum ,
soluatur ab eo, qui fundum non possidet, quem ab alio in emphyleusim non recognoscat. 5. 3. Immo, ut poena caducitatis evitetur, I tio in dubio semper iacta praesumitur ex re
censuali potius, quam emphyleutica; Plena igitur dominij probatio requiritur, quando. cumque de rei vendicatione agatur Deo, ut ad supplementum probationis admittendum
non sit iuramentum . f. q. Si autem ad rei naturam explorandam vehementes conueniant coniecturae, utpote
inuestiturae longi temporis, sol utiones, possidentium consessiones, conuentiones, densi-ciationes, libri antiqui, unde certum sit, bona controuersa esse emphyleutica ii'. sim,
lia; tunc etiam, maiore parte coniecturarum huc concurrente, pronunciari poterit, eam
rem censualem minime esse, sed emphyte
C A P. V. SEd, quoniam bona Ecclesiastica,etiam
valde pretiosa, absque soIemnitatibus, solaq. sanctae Sedis Apostolicae confirmati
ne., quae: Si in euidentem,&c.appellatur, in emphyleusim dari consueuerunt,ne de Vicario nostro, eiusque successoribus, oriatur luis
spicio, quae oriri soleide iudicum,atque Aprustolicarum commissariorum fide, qui ab e
dem Sede delegati, vi,quae ad utilitatem Ec-esesiarum a petentibus alienationes proponuntur,diligenter perquirant, nonnunquam muneris, ac propriae conscientiae obliti, alienationes re ipsa Ecclesijs damnosas, quando. que utilissimas esse, affirmare non erubescuta
Si causam huiusmodi alienationis faciendae, vel in nostra, vel in aliena dioecesi Vic rio nostro committi contingat, summi Pontificis Pauli Secundi constitationem, qua
355쪽
commissari j Apostolici incii sui admonen
tur, diligensque alienationum examen praeseribitur, & ad unguem seruari mandamus rvtque in omnium oculis sit, eam insta describbi curauimus.
C A P. VI. IN examinandis alienationum causis, quae a Sede Apostolica in serma: Si in euidentem utilitatem cedant, oneratis Ecclesiast, corum iudicum conscietiis, delegantur, nitastuor usurpet,nihil timor extorquear, nullata expectatio praemi, iustitiam, conscientiam subuertat. Monemus igitur, di sub intermi, natione diuini iudici, omnibus commissarijs, di delegatis huiusmodi districte praecipimus,
ut caute, di diligenter attendant causas in litteris Apostolicis per supplicationesexpressas, illasque sollicite examinent, atque discutiant: testes, & mbationes super narratorum veritate recipiant, & selum Deum prae oculis habentes, omni timore, aut ρω- re deposito,Ecclesiarum indemnitatibus coissulant, nec in laesionem, aut detrimentum earum decretum quomodolibet interponant.
Si quis autem commissarius, veI delegatus conscientiae suae prodigus in gravamen, de detrimentum Ecclesiae per gratiam, aut timorem, vel sordes, alienationi consenserit, aut decretum, ves auctoritatem interposuerit ; inserior quidem Episcopo sententiam excommunicationis incurrat: Episcopus vero , ac superior, ab executione officij per amnum nouerit se suspensum, ad aestimationem detrimenti Ecclesiae illati nihilominus comdemnandus : sciturus, quod, si suspensione νdurante, damnabiliter ingesserit se in diui, nis , irregularitatis laqueo se inuoluet, a quo non, nisi per summum Pontificem, poterit liberari.
Is vero, qui dolo, vel fraude, aut sciem ter, in detrimentum Ecclesiae alienationem fieri piscurauerit ut per sordes, vel impressonem, alienationis decretum extorserit, sumilem sententiam excommunicationis incurrat, a qua, nisi per Romanum Pomtificem , possit ablolui, ad restitutionem nihilominus rerum alienatarum cum st cubus, quando cumque de
missis constiterit, condemnandus.
PLA RECARI A concessio, licet precario disserat, sit q. sp S P E cies contractus colonari j, V
luti, cum rusticum, aut urbanum praedium ad quinque nium conceditur, nihilominus, quoniam, &ipsa alienationis species est, prohibita quoque esse intelligitur , quemadmodum eam ara .
deinceps sim in bonis Ecclesiasticis ohibe- I
mus. Quamuis enim detur; ut diximus; ad quinquennium dumtaxat, eoque temporis asio, non tantum a concedentis succetare, sed &ab ipsimiet concedente reuocari possit concessio, transsertur tamen per eam dom, nium utile . quod negligentia sersan cono dentis , & succesibiis, aliquo post tempore consolidari potest cum director unde Eces si a suo iure priuetur.
. C A P. I I. PRecario etiam bona Ecclesiastica conς
di vetamus: nam,etsi, qui precario com cedit, ciuiliter possidet; quia non desinit an mo postidere, ut ait Iurisconsultus attame, . qui rogauit precario, utique naturaliter, &im corpore ν potadet: unde apparet , Iom m a. 4epte gEminoremesis potestatem precarii, quam Da mi constituti, nam per clausulam, constituti, in oeditorem non minus natiualis potatio transsertur, quam ς ciuilis ta, ut apud debi' u 1. torem, nec ciuilis, nec naturalis possessio 'procliis remaneat.
ri minime possint, multo minus dari possunt commodato. Precarium enim, clim absque certi vius praefinitione concedatur , quandocumque concedenti placeat,
reuocaria potest Commodatum vero ad ce l. pre
tum usum concessum, nisi finito usu,siquem datum est, reuocari non b potest: item, qui rem precario habet, de dolo tantum tenetur, v a- a fi siqui commodato, de dola, occulpa etiam leuissima, non autem de casu sertuito, nisi ritserte cum posset, res commodatas saluas sacere , studiose sera praetulerit, vel pin eo, uenerit, vel in restituendo moram c inter e Le. -ς.
356쪽
Acta Tarantasiens Eccles Lib. III 3a 9
C A P. I. I clericus depositarius res deis positas amisisse dicat, quin s A stionis est,an teneatur illas reista stituere, vel earum pretium
dare, si inuentae non fuerint, vel soluere,quod deponentis intersitat omnino deperditae fuerint. Et certum est, depositarium,qui,neque culpam promIsit 'neque adeposito se ultro obtulit, de culpa non teneri, multoque minus de casi Artuito C, nisi etiam pro casibus senuitis e fidem suam ob strinxerit, sed de dolo ς tantum,quem tamen praesumptum esse satis est,ut conueniri possit. Si vero res depositae amissae, aut flano subtractae dicantur in eo loco, cuius cIaues semper penes depositarium Berint,isque locus intactus appareat, atque nihil ex aliis rebus,quae ad depositarium pertinebant, inde amotum, negari utique non potest, quin doli praesumptio urgeat contra depositarium adeo,ut non modo teneatur actione depositi i,& conde
nari possit, quantum a r in litem g iurauerit, si non appareat,quale depositum fuerit sed etiam in quaestionem ii deposci clericum depositarium posse dicimus.
C A P. II. SI contingat, a vita discedere deposita risi,
antequam rem apud se depositam rest, tuat, haerede cum beneficio Iegis,& inuentarii relicto; poterit absque dubio deponens c6tra haeredem insurgere aetione depositi, ac , sicut caeteri creditores, bonorum delancti diascussionem petere, &, si haereditas seluendo sit, haeres, quamuis depositarius dici non possit, nec pro re deponenda a fides eius es eta merit, cx actione tamen depositi, rem penes defunctum depositam, deponcti, vel eius
haeredibus, restituere tenetur, quia b omnes actiones ex contractibus originem trahetes, perpaucis ς exceptis,iri haeredes transcui. Et,
licet priuilegium depositi ultra persenam de
positarii extendi non videatur;attamen,si res deposita extet, ipse deponenti rem restituere debet, nec u quaerendum fuerit quidquam de priuilegio,aut de bonorum discussione:si vero petierit, vel quouis modo esse desierit;ex aestimatione facieda erit restitutio;nam, clam depositum,nec ς dominium, nec possessionem rei,quae deponitur, in depositariu transserat, constat, eam,quoniam in bonis deiuneti n quam suerit, esse extrui caulam haereditatis: idcirco eius actionis persecutione cum alijs aliorum creditorum s actionibus nihil commune habere, manifestum est. Ma Eec . Tarantes
At, si Ecclesia suerit haeres instituta,&
haereditas aere alieno adeo grauata, ut non
sit seluendo; resq. deposita extiterit,nulli d biu est,quin domino restituenda sit:sed, si res non reperiatur,conuersaq. sit in Ecclesiae utilitate, rei aestimatio deponenti restitueta est.
ENSVS omnes no nisi semuta sema a sumo Potis Pio V. tradita, creari, vel constitui posse decernimus ; si secus factum sit, contractum nullum esse,nullamq. ex eo dari actionem,sed,& p nitus ustrarium ipsum declaramus: mandantes propterea,ne contrahentes, etiam in a ticulo mortis positi, si soluedo sint,abselua tur, nisi fructus inde perceptos restituerint, vel de illis restitue dis intra tempus a Ioci parocho praefigcndum, idonee cauerint, aut ab haeredibus restitui iusserint: quin etiam,si misnime facta, aut imperata restitutione, diem obierint, ecclesiastica priuentur sepultura , . Notaris vero,qui huic illicitae conuentioni Gdei publicae robur adiecerint, non sollim nis, & ciuili,& canonico iure contra legum violatores notario x statutis, mulctentur, sed S a communione fidelium tamdiu separati intelligantur, quamdiu,Paenitεtiae euidentibus signis exhibitis, id se amplius non commissuros solemniter iurauerint;testes quoque ad huiusi di turpium contractuum stipulationem scienter adhibiti in foro interiore mianime abibluantur, nisi a nobis,ac posteaqua, se deinceps tali usurariae conuetioni nunquainterfuturos, proiniserint. Quo vero simplicium ignorantiae consultum sit, parochis nostrae dioecesis praecipimus, ut post mensem , a die presentium actorum promulgatione . computandum, unusquisque in Ecclesia sua inter Missarum selemnia populo, scilicet, si e quentissimo, hanc nostram constitutionem lingua vernacula publicare no disserat quod, si neglexerint, a studuium parochialium perceptione locis piis applicandorum arbitrio nostro suspendantur. Pij aute Pontificis comstitutionem,ut in propatulo posita, nullum excusationis locum relinquat inserius describi mandamus.
C A P. I l. T in creandis censibus, & in illis constituendis omnis penitus fiaus,& suspia Ee 3 cio
357쪽
cio usurariae prauitatis tollatur,statuimus; ct ius, siue annuos redditus, creari, constitui venullo modo posse, nisi in re immobili , aut quae pro immobili, habeatur, & quae naturata fructifera sit, & nominatim certis finibus d signata. Rursum, quod fiat in pecunia numerata,praesentibus testibus, ac notario,vel alias quod constet de vera, & rcati cxbursatione, ac solutione in pecunia numerata ficta ab emptore,& a venditore habita,vel eius mandato alteri soluta.
Solutiones, quas vulgo anticipatas appeIIant,fieri, aut in pactum deduci, prohibemus.
Conuentiones directae,aut indirectae obligantes ad casus sertuitos eum, qui alias ex
natura contractus non tenetur, nullo modo alere volumus,quemadmodum,nec pactum auferens, & restringens iacultatem alienandi rem censui suppositam, quia volumus,rem ipsam semper,& libere, ae sine Blutione laudemis, seu quinquagesimae, aut alterius quantitatis, vel rei , tam inter vivos, quam in vitima voluntate, alienari posse . S. 3. Vbi autem vendenda sit, volumus, domi, num census alijs omnibus praeserit,eique de- nunciari conditiones, quibus vendenda sit, ct pcr mensem expectat i. S. q. Pacta continentia, morosum census debitorem, teneri ad interesse lucri cellantis, vel
ad cambium, seu certas expensas,aut certa salaria, seu expensas, medio iuramento creditoris liquidandas aut rem censui lubiecta, siue aliquam clys partem amittere,aut aliud ius ex eodem contractu, suc aliunde acquisitam, perdere, aut in aliquam poenam cadere, ex toto irrita sint, eic nulla , . S.
Immo,& censum augeri, & nouum creari super eadem, vel alia re in fauorem eiusdem, aut personae per eum suppositae pro censibus temporis, vel praeteriti, vel futuri, omnino prohibemus. S. 6. Sicut etiam annullamus pacta cotinentia, solutiones onerum ad eum spectare,ad quem alias de iure, & ex natura contractus non spectarent. S. T. Postremo census omnes in futurum creanis
dos , non sellim re in totum, vel pro parte perempta , aut infiuctuosa in totum, vel pro parte essecta, volumus ad ratam perire, sed ctiam posse pro eodem pretio extingui, non obstante Iongissimi etiam temporis,ac immemorabili, immo centum,& plurium annorum praescriptione, non obstantibus aliquibus p ctis directe aut uidirecte talem facultatem auserentibus,quibuscumque verbis, aut clausulis concepta sint. g. 8. Cum vero traditione pretij reditus extinguendus erit, volumus, per bimestre ante id denunciari et,cui pretiu dandum erit, & post denunciam intra annum tamen etia ab inuito pretiu repeti posse,& ubi pretiu,nec volo, intra bimestre sbluat, nec ab inuito intra an- , num exigatur: volumus nihilominus, quandocumque reditum extingui posse, praeuia tumen semper denuncia, de qua supra, & non obstantibus his, de quibus sima: idque o seruari mandamus, etiam quod pluries, ac pluries, denunciatum fuisset,& nunquam csiticitus secutus fuisset.
S. 9.Pacta etiam continentia pretiu census e
tra casum praedictum ab inuito,aut ob poena, aut ob alia causam repeti posse, omnino prohibemus,contractu'. sub alia serma post hae celebrandos steneralitios iudicamus, & ita illis propterea non obstantibus,quicquid,vel expresse, vel tacite contra haec nostra mamdata, dari, remitti, aut dimitti contingat, a fisco volumus posse vindicari.
Hanc saluti seram nostram sanetionem e tendimus etiam ad venditionem cesuum iam
creatoriam, ita tamen, ut in censu iam creato,& Iegitime constituto ; ut supra; venditio, &alienatio ita fieri possit, sicut de alijs rebus, quae de iure vendi, aut alienari possunt.
Declarantes, pretium semel censui constitutum nunquam pesse ad temporum, aut c6- trahentium qualitatem, seu aliud accidens, nec, quoad ultimo contrahentes, minui, vel
Et,licet legem ipsam ad contractus iam celebratos non extendamus, illos tamen omnes, in quos sub alia se a peruenerunt cem sus,hortamur in Domino,ut singulos contractus censurae bonorum Religiosorum subi j-ciant, & animarum saluti consulant.
C A P. III. Oniam pars δ pretii censetur esse pactum de retrouendendo, non sine sic notis suspicione iniri poste videtur, quia rem minoris,quam valeat distrahi sequitur, licitutamen illud esse non negamus. Gonia vero, vel malitia, vel simplicitate contra lientiunt, huius
358쪽
Act a Tarantasiens Eccles Lib. III.
huius pacti occasione non pauci contractus usurarij evadunt, nos, ut prauas conuenti nes,quantum cum Domino possumus,radicitus extirpemus , si pacto simplici de retro. uendendo adijciatur pactum de eadem re venditori ret maendenda maiore pretio, qua prius vendita fuerit ita, ut quartam pretii partem in priore venditione conuenti, excedat, contractum illum foeneraticium, at q. illicitum esse, pronunciamus, ac multo magis, , tali, si in conuentione expressum fuerit b, fiuctus' inde perceptos ante retrouenditionem in sortem, partemq. preti j computandos esse. Praeterea,quoad illud,de quo se uenter dubitatur circa huiusmodi contractum, virum, scilicet, conuentio,qua primus venditor rem venditam arbitrio emptoris redimere teneatur , licita sit, nec ne ; quia venditor nimis grauari videtur, dum ab emptoris voluntate pendere cogitur,in cuius potestate remanet, 'cliam, quando res carius vendi potest,ipsum venditorem ad eam redimendam compelle.. re ; huiusmodi pactum, tamquam venditori iniuriosum, legum. aequitati contrarium, inualidum dicimus, atque damnamus, nullumque ius, aut actionem emptori contra venditorem ex eo tribui decernimus, prohibentes , ne ex tali contractu publicae conficiantur scripturae, sed & transgre res, tamquam usurarios, puniri mandamus.
C A P. IV. Viusmodi tamen pacti de retro Men. l do modum ita restringendum, ac diri
genuum esse declaramus, ut, siue in eodem contractu, siue leparatim ab eo, siue priuata, siue publica lcriptura, etiam coram i idem testibus, ac notario stipulatum sit. si ex eo magnum venditori damnum asseratur, sitq. a Gais, . constanSR fama, lolitum esse emptorem --ς- 7 nerati; usuraria prauitatis suspicionem inducat . Quod, cum legibus contentaneum sit, vendentes cum pacto de retrouendendo,ne que pacisci , neque promittere quidquam audeant, nisi ex earumdem legum praetcrsepto, ne poenas contra foeneratores natutas, etiam cum nominis infamia, experiri cogantur . Notarij vero, qui in huiusmodi contractibus publica abuti literint auctoritate, mul- , i . . eoa ctam superius b definitam subeant.
- C A P. V. M autem statutum est circa rerum
.ictualium pretia, mensuras etiam, acae. a. m. ponciera a comprehendere declaramus, quibus staudem committentes, praeter diuinae sententiae pi nam fraudantibus irrogandam, rem etiam amittant, quae illico hospitali tradatur . Qui iterum ccliqucrit, non tot uni re
priuatus intelligatur, sed, & aureis nummis duodecim,pauperibus distribuendis, mulctetur. Si vero ita occulta fuerit sta , Ut in tuo . Adicium exterioris fori deduci neq ueat, scd b omnipine diuinis oculis manifesta, ab interiore tantum s. οὐ Psoro fiaudantis animae periculosa sit, eius nihilominus absolutionem nobis reseruamus.
g m yy ς'δyxones dici non possunt,
L attamen, quoniam, si ad longum tempus fiant, alienati nesa videntur, iure optimo prohibendae sunt. Itaq. vltra triennium locationes rerum ecclesiasticarum irritas, ac nubias esse, decernimus: hacq. de causa antici- eodem.
patas solutiones in pr iudicium successorum, quocumq. indulto, ac priuilegio non obstante, fieri non permittimus: talia enim priuile . .gia reuocauit sacra Synodus b Tridentinata. bi vero a Sede Apostolica concessa appareat longioris temporis locatio, cum constituti nibus conciliorum generalium, nisi ex magna causa, dcrogari non soleat ; Vicarius noster gratiam diligenter examinet, ac perpendat, quomodo, salua summi Pontificis auctoritate, ab . conscientiae scrupulo, possit concessio talis executioni mandati.
C A P. II. NEc rector ecclesiae teneatur stare e
citis, cum conductore, aut colonqa tuo praedecesilare initis ; cum non abeo, sed ab Ordinatio beneficij collatore ius in benefi- empi,...cacio habeat; sicut, nec emptor stare tenetur ian. 'd'. ijs, quae cesono venditor promisit, si non ea V. - da conuentione b emerit. Quod non solum in pae q. stadi, sed & in filictuum emptore procedit, etsi id admittunt doctores, si fuctus ipsi, aut m.ice. F. i. ndus conduetus, aut denique omnia bona locatoris,non specialite sed generaliter,sint conductori obligata : eo nam. casu locatori auferenda non lunt, priusquam eius indemnitati consultum sit. tamen distinctio in re ecclesiastica locum non habet, chin ea a rectore non magis obligari possit, nisi in ecclesia utilitatem quam C alienati. Quod ad multim obseruari sub pama arbitrio noti: O
CAP. III. Sicut praedia rustica ultra triennium locori a non possunt, ita, & urbana, prascrtim
domus canonicales intra canonicae fines ex
sientes. quod, si canonici, quibus optione b, E e 4 vcl
359쪽
vel alio quouis iure,obtigerin eas non inc luerint, ab alijs canonicis, aut ecclesiae minustris labitari curent. Cceteras vero aedes pro ecclesiae ministris constitutasdaicis nullo pacto locari volumus, nisi ob inopiam id pedimittendum esse iudicauerimus, em. casu honestis tantum personis.
In ijs autem canonicalibus domibus, quae cIaustris comprehenduntur, staminis, etiam non suspectis, nulla prorsus ratione habitare liceat, neve ipsis canonicis illas in famulatu habere, nisi seruatis ijs, quae superius c a no-α-bis constituta sunt. C A P. IV. SI conductor, finito conductionis tempore, remanserit in cultura praedij rustici, reconduxisse quidem praedium videtur ijsde,
a l. iis . . quibus antea,conditionibus illud conduxe- ά Σή - rat,non autem in annos totidem, sed pro sp tio unius anni duntaxat b, ne tacitus consen-,UT .i qui ex facto inducitur, ultra, quam fa--prem. ctum sit,extendi videatur. Quod enim ex facto inducitur, non potest extendi ultra ipsum factum, ne latius pateat effectus, quam causa. Quamobrem differt, quoad hoc,rusticum praedium ab urbano, siquidem urbani praedii , i r fructus in φ singulos dies percipiuntur, non aeque rustici, qui aliquando, nec in singulos
annos. Quare,si rusticum praedium, non,nisi in biennium, aut triennium , fructus ferret,a - in dicimus, in d biennium, aut triennium subsequenS repetitam intelligi conductionem .
SI clericus a conductore tui benefici j printeritorum annorum pensiones exigere
nequeat, fructu'. eiusdem beneficij propterea alteri locauerit, licet conductor de soluendis pensionibus ei satildederit, non pro- ώ iJm hibetur,quin iure tuo uti possit,& obtinere,neiu μεο conductor proximi, sequentium . annorum aede C. μι. fructus antea percipiat , quam, quod probet , Ma perceptis debet, persoluat,ac multo magis,si z . ut non raro euenit bona sua omnia obligauerit, hocq. quoniam fideiussores dareb, . non est siluere, cautiorq. ς suturus est cleri-z cus ex re, quam ex persbna sui debitoris, necens s. d. minus iuris habet locatoriandi in suis fiucti- Τοῦ , . bus,quam habeat conductor in alienis, quos
pro soluendis pensionibus d pignoris loco obligatos esse locatori, non est dubium, licet. i. aede C. iii ter in sum, & conductorem id nominatim
quaero . im non conuenerit. Ideo, & ex ea mora e con-
z et T. ' ductorem expelli pol se dicimus, nec refert, quod fideiussores dederit, si nihilominus f re Luz .i aliena abutatur: quod utiq. tanti faciendum si cum reipublicae non pat um interest g , aliquem re propria abuti, eiusdem magis intersit, quod quis h abutatur alienaia. h
C A P. VI. I S, qui capituli nostri fundum conduxit di,
casuum sertuitorum periculum se subitu- . i arum pactus fuerit,mercedis remissionem praetextu belli, aut pestis emergentis, quantuin tit. iee mcumq. grauis, & inselitae, petere non potest, Meruitis c. cum dubium non sit, valere conuentionem, ,
qua de casu fortuito teneatur, qui alioquin non teneretur, sed seruandab sunt pacta , dum legibus, aut bonis moribus non adue sentur, ac praesertim, cum ob eam causiam ca- M. a pitulum viliori mercede fundum locasse verisimile sit, nec aliter ciuisse locaturum. Nec placet sententia existimantium d , conuenti nem hanc ad casus insolitos non extendi,
etenim extensionis nomne centienda non est si illa conuentio, qua casuum fortuitorum om- Is .dτω
nium ς periculum generaliter suscipitur, si in di .e'.
instrumento locationis apposita sit c Iausula, quae tam non cogitatos i , quam cogitains, e
casus comprehendat. . eri it .m
SI ad plures annos facta fuerit Iocatio , eootii. x ε. non sollim unius anni sterilitas cum ali. 4εν . . rum annorum fertilitate , sed unius quoque speciei cum aliarum specierum ubertate a compensanda est. Nam, cum unicus sit contractus, atque individuus,satis est, conducto--tia. rem aliqua ratione indemnem seruari posse. Ergo, clim vinum, vel castaneae, vel frumentum sperarentur,castanearum sere nihil, frumenti penuria ingens, vini autem copia maxima merit, remissionem pensionis nullam petere poterit conductor: confundi namque debet vinum cum frumento, & castaneis,si .
que inuicem alij fiuctus b. Sed quid, si aliqua
conducti praxiij parte frui conductor prohi- tio fit in M. a turὸ locatorem dicimus debere omnino praestare,ut tota reconducta conductore frui possit. Nec refert, quod alia pars,qua fruitur, indemnitatem plenam conductorida serat. Si vero rerum omnium sterilitas suerit, di ibitari non potest, quin facienda sit remissio mercedis. Sed dissicultas est, utrum fieri de- - ut.beat singulis annis, an in fine, aut in ultimo locationis anno: si conuentio simpliciter facta sit, obsieruandum est, quod communiter fit ex iuris communis v dispositione: si cum
conditione, ut singulis annis stat compensatio ; in singulos annos conductionis peti potest remissio, si qua eius petendae iusta causa suerit.
360쪽
Αcta Tarantasiens Eccles Lib. III.
C A P. I. v TATIO NE M esse. - Q contractum, quo res datur, ut Ρ alia accipiatur,plane constat ἐquamquam res omnes per mutationem non recipiunt, Vt, ...i .eri spiritalia cum temporalibusneque be.
ni. ,f-- auctoritate propria permutari, sicut in . nec renunciari possunt. In his enim, quae ad publicam pertinent utilitatem; ut alias dix, . mus β; nemo sibi onus impositum propria - i. auctoritate deponere permittitur,ne,si alicet, ius publicum priuatorum arbitrio detrime tum patiatur. Fieri autem potest beneficii permutati vel in manibus summi Pontificis,e e. v. eod. vel nostris, aut, nobis ς absentibus, Vicari, nostri generalis, qui tamen illuc conferre δnon potest, nisi plene sequuta permutatione cle-αι. intcr volentes. Sin s ecus i, ii ulla sit collatiordi permutatione ex una parte facta, si per aliam steterit, quo minus adimpleatur, rest, . . r. .riis lGtur pars g, quae renunciauit,& alteta comdemnetur, non statim ad beneycy restituti nem, sed etiam ad praestandum,quod alterius . , 'ἱ sle intersit ii ratione doli: si autem ρομύ2-sierit permutatio, videlicet, si in manibuti bus nostris, vel,ut supra, facta, atque admis is, & absoluta sit viritiq. collatio; cogenda recusans ad beneficii posse nem fi de les i. tradendam, aut dimittendam,& ad litis 1 expensas sarciendas condemnanda: nam: hoc ι'' disia casu k nullus poenitentiae locus esse potest.
C A P. II. t Imini.& I clericus rem, cuius aestimatio a in dies singulos et ietur, permutare ad certum
tempus promiserit, nec eam intra pactum dierum terminum tradiderit, vitandum est, cuius temporis determinanda sit rei non traditae aestimatio, & quHem,si res permutanda extiterit, di adhuc salua fuerit, nec deterior, i si D appareatἱ aestimatione nihil opus fuerit, nisi,
zaria quantum actoris intersit, rem promitatem- pore traditam non suisse, quia plerumque bplus valet, quod interest, quam ipsa res, &.' ei pretium.Sed, si res praestari nequeat,quoniam, vel perierit, vel deterior facta tueriti: N. adeo, ut, quamuis reddi possit, quodamin
' do reddis non videatur, tunc, facta aestima 4 4 3 si tione, teneatur clericus ibi uere, non soluat
dii. la: quanti pIurimi ab moraed tempore usque ad 'piarx , condemnationis tempus res valuerit quemadmodum fieri solet in coeteri se bonae fidei iudicijs sed di, quantum, actoris interesse aestimatum fuerit: quod utique considera dum est etiam ex eo, quoia ipse rem penes se non habuerit, ac quantum , si habuisset, i
erari t potuerit, praesertim,si mercator fuerit, mih ff. rein
quod quidem in bonae fidei iudicijs maximό b. m.
considerandum est, & consequenter in aeti ne ex permutatione proueniente, quae bonae g fidei est: neque obstat, quod permutatio sit contractus innominatus, quia, clan 'aequiparetur nominato, ex eius ii natura aest, mari solet: & permutatio; quia easdem prope ve a. hoc
habet praestationes , quas emptio, &ve - 'tio; contractes emptionis,ac venditionisii
canonicis, nec capitaeo G m ecclesiae nostrae metropolit N nae liceat in posterum lauda ab ipsis dependentia,quom
documq. deuoluantur,iterum in f uum dare, ne noua inuellitura imp diat, quin mensae capitulari iterum uniantur,& utile cum directo dominio consolidetur , tribus illis exceptis casibus, quibus Innocem
tius a tertius studa renouari permisit: primo, a αι In filia
si studum fuerit antiquum, solituniq. inuestiri; quo casu, non obitante iuramento de non alienando, inconluIto Romano Pontifice , poterit ecclesia illud licite, cui volucrit,comcedere: secundo,si alienatio fiat hi filium,vel consanguineum vas alii eius,qui studum alimnauit, etenim, quamuis per huiusmodi ali nationem studuni ad ecciesiam deuolutum sit, non tamen prohibetur ecclesia, quin filium,vel consanguineum alienantis iterum investire possit: tertio, si seudum recuperari facile nequeat, eo enim casu concedi expedit laico, ut illud recuperet, &ab ecclesta
C A P. II. OVae vero studa a mensa nostra Archi pilcopali dependent,ciusdem esse iuris
prorius centeantur. Praeterea lauda Omnia
ad eamdem mens is deuoluta esse declar mus, de quibus vasalli nostri intra annum, 1 die Archiepiscopalis nostrae possessionis computandum, non docuerint,quo iure, quove titulo illa possideant,praestito simul iuramento fidesitatis, atque obedienti quod vasalli domino, iuxta se orum naturam, praestare tenentur, noua insuper inuestitura accepta.