Homeri Odyssea latinis versibus expressa

341쪽

ry8 HOMERI ODYss EA Nec plura his, genitor jussus consedit: at olli Substravit virgulta senex, villosaque supra 'Tergora conjecit; solio sic fultus agresti

Sedit Ulyssides inflectens corporis artus. Hine senior properans curvis in lancibus effert Servatosque armos, servataque pinguia testate Terga suis; nee non calathis cerealia dona Expedit, & dulei complet spumantia vino fio Pocula eonsidens divino adversus Ulyssi. Incumbunt epulis una: mox acta bibendo Ut sitis est, dapibusque fames compressa teressit, Sie bonus Eumaeum dictis affatur amicis Telemachus. nostris unde iste in sedibus hospes, Qui nautae advexere, serunt quo nomine sese Caerula spumanti findentes aequora pinu Dixerat, ct dicta Eumaeus se voce sequutus: Nulla mora; expediam jam nune tibi vera roganti, Care, ait . e Creta memorat se ducere stirpem, Io Et spatia immensae telluris obisse vagatus Per populos, ceu jussa serunt fatalia divum. Nunc autem e manibus Thesprotum elapsus adivit

Uaee stabula infelix ; jamque est tuus ille: quod optas, Persice tu misero, supplex te in Vota precatur. At juvenis: nimium saevis mea pectora curis Figis, ait, senior, quanam illum in sedibus arte

Accipiam teneamque meis' non vivida ab annis Venit adhuc valido virtus, nee robore laetus,

Si prior incessat quisquam, defendere possim. 8OContra animum genitrix nune hue nune dividit illae, In partesque rapit varias incerta; penate An

342쪽

LIBER SEXTUS DECI ΜUS. 29sAn teneat mecum, saevae conviola famae Permetuens, veter*mque torum. 2 connubia servans:

i An potius jam victa uni, qui mamma dona i c. praebeat ante alios generosus, denique nubat Ergo illi, quoniam supplex tua limina venit, Intextamque dabo chlamydem, tunicamque recentem Aeratumque ensem lateri, fulgentiaque addam Vincla pedum, mittamque ultro, quo malit abire. 9o Quod si etiam in stabulo tecum Vis ipse tenere, Haud moror : hue equidem promissaque. tegmina mittam . Atque epulas, vestro ut pareat jam Vivere Omptu. . Non tamen & miserum patiar succedere turbam In mediam juvenum . scelerata haud crimina ab ullo ATemperet, aut probris cesset , mihi saucia frustra .

Uret corda dolor: multos contendere contra

Forti etiam durum est, numero vis incita crescit. Ηaee ubi dicta dedit juvenis, tunc acer Ulymes: Fas mihi, las, credo, jam pauca effarier, inquit. IcoHeu pereo, multoque angor praeeordia luctu, Talia dum pubi memoras impune procaci Crimina te invito coram tantoque Iieere. Dic age, sponte jaces domitusne, an tristia divum Supplicia expendis, saevique odia aspera vulgi An fratrum incusas animos, queis fretus ad arma Prosilit, atque audax vir dura pericula spernit 8 . O ego tam juvenis mentem hanc in pectore haberem, Vel satus ex Ithaeo, vel Iongo errore viarum Functus & ipse foret, vota haec mihi numina servent0 II Eripiat nostris caput a cervicibus hostis,

Ni subito eladeaeque illis 2 triste pararem

Omnia

343쪽

HOMERI ODYss gag omnibus exitium subiens Laertia tecta. Quod si etiam opprimeret pubes me plurima solum, Sedibus in patriis mallem procumbere stratus, Cernere quam tales juvenum per tecta furores, Hospitibusque Iares clauses, actasque nefandis Flagitiis misere famulas, exhaustaque mensis Vina super frugesque meas, atque omnia demum Nequidquam heu vasta temere collapsa ruina. IaOAd quem Telemachus placido sic ore loquutus: Iam tibi nil veritus cunm, hospes, certa latebor; Nee sum odio populis, vulgique obnoxius irae, Nee consanguineos culpo, queis fretus in arma Prosilit haud metuens duri vir praelia Μartis. Omnipotens nostri secundum Iuppiter esse Sanguinis ipse genus vetuit: Arcesius auras In superas solum Laertem eduxit; Ulyssem Hic genuit contra magnum pater, ille creavit Μe pariter solum, nee longo expletus amore est. Stant autem affusi nostris in sedibus hostes Innumeri: quot finitimis per caerula regnis Dulichioque Sameque altae viridique Zacyntho Imperitant clari proceres, quotque aspera sceptris

Arva regunt Ithaces, nostrae connubia matris

Tot juvenes ambita petunt, vastantque penates Funditus . illa autem nee dedignata petentum Vota fugit, nee victa modum scit ponere curis; Dum surit interea, sedes populata, juventus Improba, jamque ipsi exitium mihi triste minatur. Is Sed tamen haee divum satis incerta serantur. Interea dilecte senex tu nuncius ito

344쪽

LIBER SEXTUS DE cIMu FLPenelopi: incolumem dic olli ex urbe redissEΜe cilia. heie adero, reseras vestigia donec Fida redux: sciat una parens, ct nullus Achivum Audiat haec; nam saeva parant mihi funera multi Insidiis. haec satus erat, quum protinus ille Aecipio sapioque, infit, nee talia mandas

Ignaro: tantum Laertae, an nuneius ibo

. Una eademque via, dic o; qui tristibus olim xso Curis heu graviter pro caro fixus Uisse

Spectabatque artes operum, mixtusque sedebat Cum famulis vino gaudens dapibusque paratis; . 'Nune autem Pylias ex quo tu remige ad oras Enasti, dapibusque expers ct munere Bacchi Haud opera invisit, sed flens atque aeger anhelat Assiduo gemitus duris cutis ossibus aret. Dixerat; at iuvenis: durum est, ct iuverit, inquit,' - Nune sinere ingrato miserum tabescere Ium.. Namque uti arbitrio si qua ratione liceret I Omnibus in rebus, genitor mihi primus adesset Redditus optanti . tu Vero, ut jussus, abito Nuncius, atque iterum recto te tramite siste Protinus huc rediens, nec sit cursare per agros Cura tibi. matri potius die, ipsa ministram Clam fidam expediat mittens, quae laeta dolenti

Haec eadem celerans longaevo nuncia portet.

Sic fatus jubet ire senem: qui jussa capessens

Recepitque ocreas, pedibusque aptavit, ad urbis Μoenia corripiens gressum. non ille Mnervam IN E stabulo egressus latuit: namque ocius altae

Virginis os pulcraeque gerens operumque peritae Venit,

345쪽

Non illam sensit coramque adspexit euntem Telemachus; neque enim manifesto in lumine divi omnibus apparent. tantum Laertius heros, Et trepidi videre canes, nee saucibus acres Raueisonis contra institerunt, sed murmure blando

Per stabula hae illae profugi petiere latebras. Iamque supercilio dat signum: agnovit Ulysses ago Nutantem, tectique agrestia septa relinquens Exsiluit, propiorque stetit, cui diva loquuta Haec prior: o Laertiade certissima magni Cura Iovis, gnatum jam nune affare, nee ultra Deeipe dissimulans; moliti lanera ut ambo Nigra procis celeri gressu properetis in urbem: Ipsa diu haud abero a vobis pugnare parata. Dixit, ct aurata iubila dea contigit illum

Permulcen. virga: niveas tum pectora circum Imposuit primum vestes, humerisque eoruscam I9I Pallam demisit, lumenque & membra juventae Reddidit: ambrosius susto color ardet in ore, Depulsaeque genis rugae. stant vertice crines

Cyanei mentumque pari sublucet honore. Haee dea ubi fecit, sublimis fugit: ct heros Tecta iterum subiit. juvenis miratus at illum

Obstupet, avertitque oculos praestantia coram Numinis ora timens, dubiusque repente prolatur. Qualis eras nuper quantum diversus ab illo, Hospes, ades, vestesque alias, alia ora reportas: a Certe aliquis divum es eaeli stellantis alumnus.

Sis bonus o placidusques tibi eadet hostia ad aras.

346쪽

Μuneraque ex auro stabunt , miserere precantis.

Talia dicebat supplex; quum maSimus herose Non tibi numen ego, quid me caelestibus aequas l . Sum genitor quin ipse laus, quem propter acerbo, Nate, gemis luctu, vi dura oppressus & armis. Sie dicens cupidus caro dedit oscula gnato, Essuditque genis lacrimas, complexus ct haesit Nestius a dulci longum divellier ore. - 2Ici Telemachus vero nondum namque ille parentem Cernere credebat e non tu Laertius, inquit, Non Ithacus pater ille meus; sed numina eaeli Hae magis heu miserum vana sub imagine ludunt. Haud etenim possit mortalis talia quisquam Sie facile, aetheria caeli delapsus ab arce Ni deus ipse velit juvenis mutare figuram

Atque senis . tu nuper eras confectus ab aevo, Indutusque artus laede; nunc corpore verseos humerosque geris similis caelestibus ipsis. asto Tum genitor: non las ita visa in imagine patris Attonitumque haerere diu, tacitumque stupere, Telemaehet haud veniet tibi namque hue alter Ulyssest Ille ego sum, passus mala dura, atque omnibus actus Casibus in patriam bis deno redditus anno.

Palladis hoc, quod cernis, opus Tritonidos; illa Fecit me qualem voluit, similemque videri Cuncta potens inopi jussit, rursumque iuventam Induit, ct pulcro circum dea texit amictu. Dis facile est, lati retinent qui culmen Olympi, 23o

Et rapere, ct dignam mortalibus addere laudem. Haec fatus propior consedit . at ille parentis Assi.

347쪽

Asfixus collo laerimas fundebat, ct ambo Alter in alterius defixi lumina vultu Tristius heu flebant, quam cureis unguibus acres Uulturii aut aquilae; fetus queis durus ab antro, Aspiciens nido implumes, detraxit arator: Pulsa senant nemora alta st questu implentur aeuto. Haud aliter luctumque ipsi gemitusque ciebant: Et sors occiduas Titan abiisset in undas aω Flentibus, affatus tali ni voca parentem Rupisset tandem sic langiasilentia primus Telemachus. qua te, genitor, duxere carina In patriam nautae, sese quo sanguine, quave Gente ferunt; late pontus nos undique cingit. Suscipit heic Ithacus: tibi vera, o nate, roganti Dicam equidem; pelago Phaeacum experta juventus Sueta alios etiam, quicumque aecesserit illue Indigus auxilii, facili deducere cursu,

Me talit, ac placido sopitum in litore Iiquit a soΜulta prius largita aerisque aurique talenta Intextasque super vestes. haec rite reposta Omnia nunc antro divum stant credita curae; Ipse autem hue veni jussu monitisque Mnervae, Hostibus exitium simul ut luctumque seramus. Quare age ct enumerans illos mihi, nate, recense, Fortunasque, genusque virum, patriamque stat una

Noscere, dein certa rationem evolvere mente,

Num liceat nobis contra contendere solis Ullius auxilio sine; an & socia arma roganda 8 26O Filius haec contra: saepe est mihi cognita fama Magna tua, o genitor, virtus; teque esse timendum

348쪽

LxaER SEX rus DECI ΜΠ sc 3OS . Audieram dextra pariter structisque per artem Consiliis . nimium ne sis at magna loquutus Nunc vereor tua dicta stupens: quid in agmine tanto Nos duo , quid contra tot possumus aspera corda qHaud etenim vel dena procum bilaenare tantum cirpora sunt, multo sed plura; atque accipe porro

Expediam numerum. duo supra aetate virentes

Quinquaginta alios adsunt, qui moenia celsa ' ero Dulichii liquere simul, senique sequuntur Hos famuli: quatuor venere e divite lecti Bisdenique Samo juvenes, viridique Zacyntho Μagnanimi pulcro viginti corpore Achivi.

Ex Ithaea vero bissent viribus omnes Egregii atque animis adsunt, quibus additus una Ipse Μedon praeco est, ct dulci gutture vates, Expertique epulas famuli duo rite parare. Omnibus his congressi adeo si dura sequemur Praelia, jam timeo, ne vana audacia cedat, 28o Et graviter commissa luas . sed quaerere praestat,

Si qua via auxilii, si quem tua pectora versans

Invenias fidum comitem. tum laetus UIysses: Fabor, ait: mea dicta animo memor accipe; tecum Et reputa, nobis dea num Tritonia magno

Cum Jove lassiciat, comes an quaerendus & alter ΤDixerat; at juvenis subito: non arguat ullus Hos, ait, armorum socios, qui nubila caeli Alta colunt, quorum supraque potentia magna Est homines, supraque alios supera alta tenentes. 29o Atqui aberunt multo non illi tempore, Ulysses

Excipit a pugna, stabunt quum fortia nobis V Atque

349쪽

ao , ΗΟΜ ERI ODYss EA Atque procis una duri certamina martis.. Tu vero exorti primo sub Iumine solis I citus ad sedes, turbamque revise superbam; Me stabuli custos cras alta ad moenia dueet Asi1milem miseroque inopique aevoque trementi. Quod si dedecorent me turpiter atria circum, Duratum obfirmans animum sine laeda parentem sco Damna pals 3 pedibusque trahant me ad limina quamvis Emissisque petant jaculis, serto omnia gnate, Insanoque jube tantum cessare furore mollibus affatus dictis. parere negabunt Immemores, namque atra dies turbantibus instat. Nune aliud dicam; memori tu in mente repone: Quum bona consiliis auctor mihi pectora Pallas Concutiet, tacitus nutanti vertice signum Sponte dabo, quod rite notans arma omnia tectis. Μartia tu subito remove, collectaque in unum Sub thalami obseuris alte penetralibus abde. 3IC' Tum juvenes, si sorte petant ac tela reposcant, Alloquere incautos, dic ficto ct pectore satus Surripui e sumo; neque enim nune illa videntur Quae pater at Trojam properans fulgentia liquit, Ignis at horrestunt sementi afflata vapore. Quin aliquid majus Saturnius ipse cavere

Admonuit, ne sorte in mutua vulnera vino Edomitae armentur dextrae, sparsoque cruore Tristis hymen mensiteque fluant: namque Ipsa feroces Arma trahunt animos, pugnamque lacessere suadent. 3ao Sie tu salIe procos. geminos at linquere cura

Sit gladios, totidemque hastas, clipeosque sinistrae

350쪽

Aptandos nobis divum post sacra peracta: Ιllos Ρallas aget turbans ct Iuppiter hostis. Praeterea hoc etiam moneo super omnia primum: Si mea tu soboles, nostro si sanguine cretus, Audiat haud Ithaci quisquam intra limina nomen . Non id Laertesve sciat, fidusque repertus Eumaeus, samulumque alius, non cara vel ipsa Penelope. nobis dabitur cognoscere mores 33o Femineos , hominumque etiam tentare licebit Corda simul, si digna manet reverentia menti, Vel cessit mutata, tibi nee dantur honores Promeriti spreto. sic ille; at filius olli Haec iterum sic pauca refert. mea pectora nosces,

Spero equidem, eXpertus; nec me Vanum arguet error,

O genitor; sed enim non & reor utile nobis Id lare, nec statues aliter tecum ipse volutans; Explorare tuum tamen quid praestet agendum. Namque diu campos obiens, longoque labore 34o Singula vix tandem Iustrans Ioca, noscere possis

Quam spem quisque secet; placidi dum sedibus hostes

Interea in nostris vastant sine more feruntque omnia. nune tantum tibi sit muliebria corda Vestigare labor; quae te spernuntque, nee aequis Respiciunt animis, diro vel crimine flagrant. Ast hominum nolim tentare obscura morando Nune studia: haec tutos olim nos eura manebit, Signa tibi si certa deum, si nota Voluntas. Talia dum' vario alterni sermone loquuntur, 35O Jam ratis, ad Pylias quae longe advexerat cras Telemachum sociosque, altam devenerat urbem.