장음표시 사용
101쪽
tum ad absolutum no multiplicatur sicut nec materia, qm est ipsa materia quantum autem ad retpectum multiplicatur,&vt sic coceditur iv distinguitur a materia,non Ut qualitas sicut imaginatur land unus, sed put distinguitur relatio a suo fundamento quantum ad terminum quem conotat di dictum Commen. verificatur in eodem sensu. Nam dicit iv numerus habilitatum. i. respectuum materiae. s. Iu mendo potentiam non pro absoluto sed pro respectu modo praeexposito est sm numerum specierum. Secundo arguit sic ii potentia est idem cum materia ergo qua roneVna est idem . eadem rone di omnes ergo oes potentiae materiae sunt una potentia quod est impote,qm
potentiae distinguuntur per distinctionem actuum. Ad hoc respondetur: sumendo potentiam pro ibo absoluto concedo primam di secundam psittam, b qn dicitur or potentiae distinguutur per disinctionem dic. Nego. nisi sumatur potentia quo ad respectum di suunt connotatum in obliquo. Sumendo autem potentiam quo ad respectum concedo totum nec est contra nos. .ITertio arguit sic ii potentia est ipsa materia ergo omnes potentiae sunt una potentia est falsiam quia qui reduceret materiam ad actum respectu viuus sornaae ad quaest in potentia reduceret eam ad actum respectu cuiuscuiaque fornaae ad qua est in potentia , qm parte omnes po-rentiae sunt una potentia quae est ipsa materia. Hoc autem est contra sensum ut pater ergo dic. Ad hoc respondetur rpnaa pna est Vera sumendo potentiam .p sub absoluto signato . Et negatur falsitas pntis, ad probationem. negatur piatia qm fit transitus ad potentiam sumptain pro reipectu in quo sensi potentia multuplicatur di non est ipsa materia modo quo expositum est.
Quarto arguit rationibus Commen. sumptis in I. phy., commen. To. quarum prima est hac. Si materia est sua potentia ergo adueniente forma corrumpetur materia,quia
potentia ad talem formam desinit. Secunda est haec si materia ςst sua potentia, ergo mate
ri est jn pnto relationis quod cst seliam cum sit pars sir-
102쪽
laiecte composite consequentia autem pater quoniam potentia est de genere ad aliquid cum dicatur ad actum. Ad utranque respondetur, v concludunt sumendo potentiam pro resipecto in quo significato modo qlio diximus non est idem cum materia, iste sunt fortiores rationes
eorum quo tenent contra Viam nostram. t
Tu in aduertem non eris dominus huius quaesti stando praecise in physicis Nam de potetia di actu, di de si nificato tuo absoluto ac respectivo, tractauimus in lib. 9 naeta. in qonibus nostris, ideo Ilistine donec dederis te studio metapnysicae. H aec de praesenti quaesto dicta sint. 5. 4.si puatio di materia sunt idem reair. Nos quidE. n. mare riam di pirationem altera esse dicimus. Tex. 7 9
IN hac qHne. No est hic imo radia in qm in . . o. li. meta
in. q. io det crminavimus si puatio est ens reale di si est idem cu materia siue siubiect s in quo est,& illic declarauimus quae fuerit mens pibi in hoc. I . lib. phy. de unitateti distinctione priuationis a materia, vide igitur illi eQ6. 3 r. si materia appetit formam di quo appetitu. Aliud
autem aptum natum appetere ipsum. Tex gr.
IN hacqone. Sic Fcede duni est primo ponetur distinctio de triplici appetitia. s. nati di tensitivo di itellectuali ci avitore rhuius distinctionis,quo ad duos pinos
meminit me. in . I. physi. comen. 8 I. v Di inquit. Appetitus. n. alius est naturalis sne sensu ut in plantis ad nutrimetum, di alius est cum sensu ut appetitus aialium ad nutrimentum, secundo ponentur coc Iones icti siue, tertio defensabitur. I . concio cotra Avice. quarto remouebitur dubiude realitate & ouiditate appetitus sensitivi di intellectitii Quantum ad priinu a ei te distinctionem de triplici appetitu iam manifestauimus in . I . meta q. 3. ubi dissin tur. quilibet appetitus di declarariar si distinguunt ab ad . pete te. cc quo ordinant Tu igiturvide illic, di sussiciet tibi. Quatum ad secudum sit prima conclo Materia appetit sermam,rbatur. Materia est eras in pura potetia passi ua ergo pfectibilis. di forma est actus ac psectio materiareo facit eam esse actu. Tuuc si unumquodl ens plectibile
103쪽
appetit suam persectionem, materia est ens persectibile cusit pura potentia di forma est persectio sua quia actuat ea,
ergo materia appetit formam. Secunda conclusio,materia non appetit formam appetitu animali sed naturali prima pars patet. qi in materia non est sensus, ubi autem est appetitus animalis ibi est sensus ut patet p'comen.in dicto eius supra allegato. di ut declarauimus in. I .meta.q. 3 . ergo appetitu animali materia
non appetit sormam. De appetitu intellectuali constat no.Quod aut appetat appetitu nati Ibatur sic. Materia ex sui natura.i. inouantum est ens in potentia inclinatur ad Drmanavi ad suam persectionem ergo appetit eam appetitu naturali. Ans patet quia unumquodq3 persectibile naturaliter inclinatur in suam persectionem. Contra etia patet ex dissone appetitus naturalis. quae est haec ut declarauimus in. I .meta. q. 3 . Appetitus naturalis est tendentia siue
inclinatio rei in suam Psectionem di inest cuilibet rei, quianuaelibet res ex sui natura tendit in suam persectionem. H xc conclusio est de mente commenta. in. I . physi. commen. 21.ubi inquit in materia igitur est appetitus naturalis ad recipiendum omnes sermὸS di recipit eas alternatim. Quantum ad tertium aduerte i Avicenna in. i . lib. sum
centiae in ca. a. dicit se no intelligere in quo tensu haec possit esse vera, Fle appetit formam, sumendo yle simpla dis in se praecise consideratam. di arguit sic ad literam. Dicillisti. s. Aristo di sequentes eum in hoc loco yle assici desiderio semiae.Et ylae assimilant sceminae formam vero masculo. Et hoc est quod ego non intelligo. Nam desiderium animalis nemo est qui non remoueat ab ea desiderium autem naturale quo trahitur res sicut lapis deorsum ut aficiatur post impersectionem quam habebat sui loci naturalis longe est ab ea. Possiet autem hoc concedi. desiderium naturale in yle,si ipsa esstatvacua omnibus sermis aut esset affecta tedio forniae quae adiuncta est ei aut si non esset contenta formis quae perficiunt eam. Aut si posset ipsa per se moueri ad suscipiendam formam sicut mouetur lapis adeonsequendum locum, ut etia si esset in ea virtus moues.
104쪽
Sed non est ii acua oibus formis, nee conuenit ei fastidire formam habitam ut studeat eam excutere N abiicere a se, quia si pa acquisitione alterius formae. uenit fastidium habitae sormae idcirco quia habet eam tunc decet ut non desideret eam. Si aut fassidit eam pa longenitatem Tis tune desiderium accidet illi Fin ips di non erit de substacia eius. sed erit hic ca quae facit hoc habere. q. d. Hoc desideri u non consequitur naturam materiae quia temper inesset illi. sed auteni et ex alia ca di sic desiderium erit sibi acciatale. Et noconceditur ut sit non contenta ea serina et habet quasi desideret ut cottingantur contraria in se. i. ut in se habeat plures formas cocrarias. quia hoc est inconuenies di infra jurina haec ota dissicilis est mihi intellectus huius uerbi quia magis ux hoc esse dictuna figurale loquentium Q pdorum, sortasse poterit hoc alius intelligere recto intest ectu. unde i hoo conuertatur ad illum. Sed si esset loco yle simpla aliqua yleiam constituta a forma naturali. di contingeret ex ipsa sorma naturali quae est in ea motus ad persectiones illius sommae. sicut terra in descensu.& ignis in ascensu sortassis haec locutio adhuc esset possibilis. quis illud desideri u non attribueretur nisi formae agenti. Sed in yle sinapi r desideriu nointelligo. Haec Avicena. Et intedit negare desideritim a materia simpst accepta. i. seclusa serma. Et si debet hoc desiderium concedi, non erit nisi rone larinae iam existentis in materia, quae uirtutibus stis nio uel rem ad consequedum persectiones suas secundarias ut serina ignis leuitate in uet ignem sursum sed hoc desiderium a priae non est mates iae, sed sormae uel rei compositae. Sed si aduertis inuenies Avicennana non intellexisse uerbum pB quia nesciuitronem dinatura desiderij naturalis. arbitratus est. n. ut patet i dicto suo et, sicut appetitus aialis est uirtus di qualitas addita essentiae aialis qua mouetur a talin bonum sibi conueniens sic appetitus naturalis sit forma aut qualitas aut uirtus addita rei. qua naturali. i. sine scognitione tendat in bonum suum ut ignis leuitate ascedit, lapis grauitate destedit, disic ni Avice. leuitas est appetitus na1uralisi igne,frauitas in lapide. Et quoniai yle scite iunis
105쪽
a. non est cognitio, nec est aliqua viri' addita yle qua moti eatur ad formam ut ad persectionem suam ideo dixit se non intelligere verbum philosophi. Tu igitur aduerte ir in doctrina Arist. appetitus naturalis no dicit formam nec virtutem additam essentiae rei, sed ordinabilitatem rei in finem di pei sectionem suam , ita vrei natura ut ordinatur in talem finem dicitur appetit' n turalis, unde intellectus quia ordinatur ad scire, di appet re naturair ipsum scire ut declarauimus inst. metaphysi. in q. 3 Et qm res quae sunt actu ordinantur in fines suos ex earum natura ideo dicunt naturast appetere fines suos, quae
sunt suae propriae persectionis. Similiter quia yle est res mere potetialis,di potet id ut potetia naturasr ordinat ad acta, actus aut materiae e forma, ideo dicit nati desiderio qd est ipsa met yle ut ordinata ad forma, appetere forma. Ex his facile solues instantias Avicennae di dices Q diu sio sua est insuffciens quia non est ro huius desiderii in yle. uuia sit vacua ois formae qm sema aliqua habet nec qa fastidit formam quam habet nec longinquitate temporis. T diu. n. di fastidium sunt proprie conditiones appetitus aia- Iis nec quia non contentatur forma q her, pro repore pro quo eam habet quia no potest limul cu ea aliam tire. Nec quia desiderat plures simul hie, qm desiderium naturale ei set ad impossibile pstptrarietatem formav praecipue speciscar; . Sed e quia cum sit potetia passiua nafr ordinal ad soninam ut perfectione suam. Et qm nulla ex formis inferioribus complet di actuat totam potentialitatem sua quia enreceptiva olum formav inferio*, sicut lignum formarum artificialium, ideo alternatim desiderat illas, quia alternatim est apta actuari illis. Hinc est potentia materiae coeli non est ordinata ad aliam formam, quia forma coeli ut sorma uniuersalis Uirtualr, euacuat potentialitatem suae materiae. Quod aut dicit Avicenna plina loqui figurate, di non more pi ou id sicut non ex sua consuetudine, sed ut pso maret se Platoni contra quem disputabat, qui cosueuit tractare naturalia di diuina sub metaphoris, unde in Thimeoinquirens di disputans de materia appellat eam matrem α
106쪽
receptaculum formav tam aut effciente cuius actione introducitur torma appellat patrem, di rem formata appellat prolem. Sic in proposito pi s alludens Platoni assimilateam foeminae rone imperfectionis di potcntialitatis suae, di formam viro rone persectionis. Quantum ad quartum aduerte q' licet appetitus' naturalis non distinguatur ab essentia rei appetentis, tri appetitus alatis apud oes qui tenent distinctionem realem inter alam di potentias suas, distinguitur real ab appetente Sed dubiratur quid sit di in quo praedicamento , in qυo genere . Tu igitur aduerte r in via nostra videterminavim 'iii. a. de ala in.qo. Ia . est potentia ai ae di est in pdica meto qualitatis di in scdo genere,quod dr natis potentia.. t Contra hanc viam se opposuit Petrus pomponatius σtenet in lectura sua in expone hujus textus appetitu a talis non esse potentiam alae nee in secunda spe qualitatis sed erse habitum vel dispone di in prima spe qualitatis. di sundat se super pli meo n. 3 lib. de ala agens de principio in tus localis in a tali dicit . appetitus sensitiuus sequii cogia
tionem. Obm aut cognitu cat uda ardetia in ala qua mouetur aiat ad obni cognitu. I alis alit ardelia ut creati Petrus
Popo. est appetitus di sin ipsini est i prima spe qualitatis. Sed est deceptus equi uocatione .Qm aliquando hoc no- me appetitus sumitur pro potentia aliqn pro motu ipsius fotentiae siue aialis appetentis in rem cognitana sub roneoni qui motus dicitur desiderium , quod est spatis passio cocupiscibilis ut declarauimus in epythona a te nostro in. 3. de anima. Qia dicit plues τ appetitus sensu iuus sequitur cognitionem sumitur pro actu di non pro potentia , & de tali actu concedo est in prima spe qualitatis eo τ est actio immanens diois talis actio est in prima spe di qualitatis vedeterni in auimus in. 9. lib. metaphy. q. US. Nec mii videatur si apud pi in sumitur alicii pro potetia aliqn pro actu. Nam ci intelisi apud ipsum aliqn lumitur pro potentia. alim pro habitu primoη principio u aliqn pro operatione Venatet in . I a. metaphysi. ubi agit de intestigere primi. Haec
b Myrasanti quasito dicta sint.
107쪽
Quaestio. 36.si est uerum quod materia e corrumpatur per accidens. Corrumpitur autem di fit est autem ut sic,
IN hac quaestione. Aduerte τ stat dissicultas in hoc. Dicit
p5s ideo materia corrumpitur P accis quia puatio quae est in ea corrumpitur. Sed hoc ux falsiam. Quia cupriuatio sit non ens, non pol corrupi. Qd ei corrumpitur prius habet esse, est. n. corruptio Ocessus ab esse ad no esse. Nonens aut no habet esse ergo die. Praeterea. Ad hoc ir aliquid corrupatur P accias necesse est ut aliquid aliud corrupatura se di in proposito necesse est ut aliquid existens i materia cormpatur P se, hoc aut non est nili priuatio. Et hoc dicie philosophus di Comenta. in comen. 3 2. Vbi inquit. Dr m esse corruptibilis quia priuatio quae est in ea est corruptibilis a se Sed impote es*priuatio corrumpatur a se . Nanas quia non est ens non pol corrupi sequit i nec per se pot
Ut igit scias quo dictu pi i sit vev ppono una disiictionem ex qua declarabit .ppositum.Tu igii aduerte iv aliqd e dici corrupi duobus modis,primo vere di proprie secundo transumptiuae siue similitudinarie illud oprie corrumpitur, qd prius existes desinit tire esse, siue habeat esse per se ut suppositu in subae, siue esse in alio ut accns, di de tali proprie verifical disso corruptionis ex quo sequii Q si aliquid habct esse solunt potentiale,nec unqua est actu per se tapcise sumptu illi non copetit corruptio .Pprie nec per se nec se accia; illud aut G corrumpi trantumptiue, qd licet . non habeat esse nec sit ens in primo denotat aliquid N deinde cessat denotare ipsum, di in tali denotatione e ac si essetens actu deinde cessaret esse ens. Ex quo sequii et si aliquid sit negatio pura,non est vel psum corrumpi proprie nec transumptive. Si aut sit negocu aptitudine in subo determinato quia ut sic denotat subira de eo pol verificari glacidi cor ruptio P transumptione, unde qn advesperascit Grgenerari tenebre di qn dieicit diar corrumpi.
Ex his patet quid dicendum sit ad quaesitum,un aduerte
108쪽
τ issa no est vera nisi tra sumptiue ma est gnabilis vel corruptibilis siue se se siue p accias qm materia mise sumpte repugnat esse actu. Gnatio aut proprie dicta terminator ad else actu . Corruptio vero ad non esse actu eius quod prius erat actu. Silr ista non est vera nisi transumptive. Privatio est corruptibilis p se vel p accas nam cum nolleat aliquod esse positiuum no por Pprie dici incipere esse nec desinere esse. Transumptiue aut est verarim qci materia non est informata tali sorma puta ignis priuatio illius formae attribuitur materiae di denotat ipsam. Na ve* est di ere, priuationem sormae ignis inelia materiae, di materiam esse pri- Uata .Qn aut materia habuerit formam ignis cessat attributio priuationis di determinatio materiae ab ea, di ut sic dicitur quadam similitudine corrupi, di aduerte cr ista corru-prio tra sumptiua in hoc proposito est de intentione Contmenta. in hoc. I .li. in comen. 8 a . ubi inquit, illud cui no attribuit corruptio nisi fim re corruptibilem quae est in ipso, attribuit 2 accisis di transumptiue, ad argumenta aut in OP positum dicitur cr concludunt de corruptione proprie dicta, sed no de traiiumptiva. Haec de piati quaesito dicta sint. QQ. 3 p. si physi. habet probare entia absti acta. De principio autem secundum spem virum virum aut plura,aut quor aut quae sunt P certitudinem primae philosophiae opus est determinare. Tex. 8 ἔ.IN hac qone. Non est hic immorandum licet comenta in
comen. 8 . eam pertractet & determinet cotra Auic. Nain lib. r a. metaphy in. q. 3. hoc quaesitum pertractauim v bi declaram tres vias duas extremas qua* vna est Comnaen. dc sequentium eia. Altera est Avicennae & Scoti di Alberti Tertia aut est media,& haec est B. Tho. vide tu illic. Expliciunt qones Fratris chrisos o mi Iauelli Canapicii ordi praedica philosophiae di sacrae Theolo. giae proseis ris in primum librum physicorς. I ncipiunt qones eiusdem in scam lib. physicov. In secundo lib.physi. determinabimus qones ut infra. 3 Quo sit veη , rota naturalia lint principium motus in
109쪽
seipsis intrinsecum. a Si artificialia habet in seipsis principium motus, A perptis si formae artificiales piat dici aliquo mo naturales . 3 Si disso natura est bene assignata . 4 Si potest demonstrari naturam esse s Si potest saluari philosophus que sibi non contradicat intex '. aliquos posuisse terram esse principiu naturali . g Si forma est magis natura q materia. Si mathematicus co sideras linea abstractam mentitur.3 si scientiae mediae sunt magis physicae et mathematicae., Si physicus habet cosiderare materiam primam vel solum propinquam cuiuslibet rei naturalis.1 o Si materia dc forma sunt relativa.
11 Si philosophus iii texi as ubi inquit, di circa haec dici
sibi contradicit. et a In quo consistat causalitas causae materialis. x 3 In quo consistat cata litas causae formalis. x 4 Si intex 28. tam spes uexemptu piat interpraetari ad. mentem Aristotelis di non solum ad mente Platonis. r r in quo consistat causalitas essicientis . . .rs In quo consistat causalitas finis. ii Si finis est causa ut habet esse in ala Uel extra a Iani. 18 Si idem effectus numero potest produci a pluribus causis perfectis rotalibus eiusdem ordinis. 19 Si caii De sunt sibi inuicem causae. Sao Si ca in actu & effectus in actu simul sunt di non sinet. at Si omne quod sit raro, fit a fortuna. a1 Si diuisio philosophi in tex. 48. est suffciens. a 3 Si diffinitio fortunae est recte .issignata a philosepho.
a 4 Si philosophus in textu. 6 I. sibi contradicit. ar Si calus δέ fortuna reducuntur ad causas emcientes. ac Si caula agens est idem specie cum suo esse tia. a Si primus moror est de consideratione physici. ag Si agentia aeterna necessario agunt. as Si antiqui reducebat omnem effectum in causani materialem dc non in agentem.
3o Si oia quae fiunt in natura fiunt a casu vel Pa finem.
110쪽
et si aranea di formica operantur intellectu. a Si monstra sunt intenta a natura. 3 3 Si consequentia philosophi intex. 8a. Ualet. 34 Si consequentia philosophi in tex. 84. Valet. 3 s Si necessitas sumpta a causa essiciente est ab luta vel
36 Si olum naturaliu semit necessitas ex mavel ex fine.
Quomodo sit verum quod omnia naturalia habent principium motus mseipsu intrinsecum.
cipium motus di quietis. Textu primo. N H A C quaestione. Sic procedendum est,primo ponentur quaedam praeuia notabilia, secundo conclusiones responsue s. soluet quoddadubium ad mentem commentato. Quantum ad primum aduerte primo Q philosophus non intendit omnia naturalia habere in se principium omnis motus,quoniam no quodlibet naturale ni uetur quodlibet motu , nam quaedam mouentur tantum localiter ita-no sunt alterabilia, sicut corpora coelestia. di quaedam alterantur generantur di corrumpuntur quae tamen non augentur, argumento proprie dicto de quo iam locuti sumus in . a. tib de anima ut elementa & elei netata inanimata. Sed intedit philosophus'omne naturata habet in se principium illius motus,quo est aptii moueri. i. Aduerte secundo τ principium intrinsecu motus,no e nivocae nec eiusde ronis in omni ente naturali ut docet commenta. in hoc. a.lib.in comine. a. ubi inquit. Et istud