장음표시 사용
171쪽
congenita est Opinquisis ima inclinationi naturali qua quaelibet res etiam inanimata tendit in bonum suum directa a primo principio totius naturae sicut solent moueri bene sortunati ex impetu in eis facto a pitio pricipio, ut est mouens unumquodq3 in finem suum ex his dico ad argumetum imaginatiua in a tali perfecto regulariter mouetura sensu interiori,unde canis non mouetur ad quaerendum
panem in tali loco nisi prius illic sensierit &; gustaverit panem, in animali autem impersecto.ppter tuam propinquitatem ad res in animatas no est necesse τ moneatur eκ densu exteriori, sed ex cognitione nutrimenti puenientis pntis,sibi impressa ab exteriori principio, sicut impiimitur Virtus in magnete qua trahit terrum di paea non est ne cesse τ aranea genita in verae, prius senserit muscas si debet facere tellain. Sed susscit muscas praeientes esse quando teli a m facit, nec est necesse sermicam prius sensisse hiemem si debet congregare grana, sed sufficit grana esse praesentia Ut congreget. Nam non ex cognitione suturi. nec memoria praeteriti congr egat, sed ex impetu sibi facto ab altiori principio congregat. Nec id videri debet mirum, qm ut declaratum est in lib. de bona fortuna di bene sortunati impelluntur ad sic vel sic operandum sine praecognitione, sed solo impulsu quo sentiunt se trahi ad sic operandum. Si mihi dicendum occurrit,di tu etiam condera. Haec de prae senti quaesito dicta sint. Quaestio. a a. Si naonstra sunt intenta a natura. Monstra sunt peccata illius quod propter aliquid fit. Textu. 8 2.
IN hqc qone sic pcedendum est. Primo declaratur qd
sit monstrum Secundo. Quot stat causae in genere ex quibus eueniunt mostra Tertio ponetur distinctio de re intenta Quarto respondebitur quaesito. Quantum ad pmum aduerte et mostrum est ens Qua uin natura raro di in minori parte cum dispone inco uenieti siue in numero partium tam in excessu uin desectu viqia gnatur homo cum tribus manibus vel cum Unica ina nu, siue sin sit si partium ut qn generatur homo habciasios
172쪽
di oculos in pectore sine sim fguram, ut qii generatur homo cum capite canis aut porci di dicunt peccata in natura. Quantum ad secundum aduecteq' A ber in a. physi. intra. φ .a .ca: ἰ at ignar quatuor cas generatus. Prima est paucitat mare. Secunda est superabundantia inpleriari. Tertia est qualitas activa vel passiva. Quarta est malicia cotinenti; intrinisi vel extrinseci. N qm Alber. singula resolute declarat, di ne coacti simul atractare latis inhonesta quae hic interueniunt ideo vide tu in Alberto ubi supra, siue in . Iandvno in. a lib. physi. q. 34. Nam illic sumntiarie recitat dicta ab Alberto in hac nisi di fatis ex teipso intelliges. Quatum ad ter tium aduerte τ aliquid pol e ste intentu ab agente tripi . Primo pol esse intentum pina intentione di est illud quod termiuae actionem Veiis sm cr ages suripic appetebat siue appetitu naae siue animali siue ronali ut locus deorsusii est insentus pina intentione a graui descendente, di inuentio cibi ab alat i famescete di scientia ab adiscente Et circo tale Primo intentum nullo modo contingit esse castim aut sertunam. Secundo pol esse intentum se cunda inretione di est illud quod secudario rerminat actionem agentis sicut lucrum apud verum medicum. Na pri. mo intedit sanitatem infirmo deinde luctum. Et circa hoc intentum secundario poteste casus. v. g. si medicus intenderet solum di prae se sanitatem insit mo di nullo modo lucrum nec super illud cogitaret, di tamen accidat m sanato infirmo detur sibi lucrum praetet omnem intentionem
suam tunc lucrum erit casuale.
Tertio pol esse intentum tertia intelione di erit illud. tertio terminat actionem agentis pler interionem pinam di secundam. V g. Agens intendebat a pluo. di non potuit Iducere a secundo intendebat B ex quo non potuit Oducere A. Et tamen quia non potoducere B. tertio in redit. C. quod in prius non intendebat. Uerii ne vana sit actio sua, ultimo intendit di a ducit C. Quod quidem est casuale respectu A N B. qm est pler i mam di se cudam intelionem. Pot tamen dici intentum tertia intentione quae non repugnat calui stante agente in prima aut secunda intelione.
173쪽
iantaim ad quartum aduerte et ex hac distinctione facile ria detur qnartito,di dico Monstra non lunt pnio inteta, cim omne agens intendit primo quod est sibi simille vemasculus masculum nec sunt lectindario intenta qm a Pessecunda intentione intendit .pducere sibi simile in spe si bconuenienti dispone partium figurae di situs di magnitudinis,licet declinet a perlectione generantis, ut est tamina quae respectu masculi pino intenti dr Haloccasionatuna diquasi casuale. Dico auteni Q motistra sistit intenta tertia intentione eo τ cum ageny nolit frustrari actionem suam inon pol .pducere maiculum aut is minam cum debita dispositione I ducit monstrum: Quod quidem est non intentum di intentum, intentum quidem. Tertio modo. NO autem primo aut secoendo Maodo ideo dicitian suale di peccatum in nat irra. Hae de praesenti quaesito dictit sint. Quaestio. 3 3. Si consequentia philosophi contran Empedoclem valet in teX.s P. Tl . Utrum igiFur in arboribus fiant sicut neu gene, virgine sic vitigine oliuiari ig
IN HAC q6ne. Adverte τ sat dissicultas in hac psitta
pbi,si inatalibus fiunt bouigene virigene. i. aiat quod ex una parte est bos ex aliaVir sue homo continget et in arboribus Q fier vitigine oliuigene. l. arbor quae ex una par te est vitis eκ alia oliva, di tamen hoe non fit in arbori. bus ergo nec in animalibus. Sed hoc argumentum non videtur valere,qm falsitas consequentis non videtur maniasta. Immo Videmus ut arguit Egidius T arbor unius Oeciei inseritur alii alterius specie Argo plJs non deducit Empedoclem ad aliquod manifestiani niconueniens. E Aru igit' .duertet Egidius di Burteus pst instantiam tactam de insertione alborum, formant aliter priam pdi, talic si in a talibus continget dari bouigenam dic. continget etiam in arboribus darivit igenam .i quid compositu nieκ vite di homine . di oliuiperam. i. quid compositum e R. oliua di vipera. Sed si bene consideras haec piatia habet minorent apparentiam sic sormata e pcedens. Nam licet duo
174쪽
animalia possint simul coniungi tamen non sequitur Vegetatiuum di sensitiuum quae distinguuntur plus ua quaecunque duo animalia possint simul coniungi, n ce ut sal- Detur argumentum philosophi contra Empedoclem videtur melior eX positio prima quae est de mente Commentatoris di B. Tho. exponentis. Ad argumentum autem siue instantiam Egidii dico m licet unio duarum arborum specifice disinctarum fiat artificiosa insertione, non tamen fiet a natura Praeterea id no otest fieri arte nec natura in omnibus arboribus,sicut. n. icit commen. Inopinabile est ut sit vitis cuius superiores partes sint oliue. Dico igitur ad quaesitum,si consequentia formatur ut format eam Egidius, non est Uera nec apparens vera ex cause quam assignauimus si autem formatur ut format eam commen N B. Tho. sic est vera qm est a gumentum a maiori ut dicit Commenta. nam si hoc inuenitur in animalibus circa quae est maior sollicitudo quanto magis in vegetabilibus di tamen consequens patet esse fidsum quantu sit actione naturae, licet arte agriculture in aliquibus speciebus arboru possit aliter esse ergo multo magis est falsium antecedens. s. in animalibus posiint esse bouigene dic. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Quaestio. 34.si consequentia philosophi contra .
antiquos in textu. 84.est Vera.
Adhuc oportuit in seminibus fieri ut
IN HAC qone aduerte τ dissicultas stat in hoc, pnaphi
contra antiquos sic formatur sm B. Tho. si natura non agit Da finem ergo contingit quodc.P semen a quoccire at ab Oduci quod est falsum tit enim hoc senae ab hoc eterminato aiali di non ab alio sin Commen. autem sic formatur si glio cuiussibet speciei est a casu ergo possibile est ut una species generetur a quolibet semine di ex qualibet mixtione elementorum probatur consequentia , qm casus est causa indeterminata ergo id quod est casuale potes a quacunque causa. produci. Sed nec ipsa consequentia nec probatio videntur val
175쪽
re . si enim quod est a casu potest indifferenter a quacuum causa produci, cum homo mostruolus sit a casu possiet ab alio quam ab homine produci. Quod non contingit ut adsensum patet. Et inuentio Thesaura non solum a iodiente se a a quocunque indifferenter operante puta a scribente contingeret fieri, quod est de et isorium. Vt igitur scias iustinere platiam pbi aduerte iv multum dissert aliquid fieri a casu δέ oes rerum siue naturarum species feri a casu. Nam cum pino stat ages determinatum intendens finem vel effectuna determinatum cui quia aliud strer intentum esectum adiungitur contingit camate,sic homo generans intendit generare holem debite dispositum tu pa maliciam continentis pler intentionem a uenit monstrum. Cum secundo aut non stat agens determinatum inretidcias finem,i inplicat. n. omnes rerum naturas fieri a casu, di aliquid esse in letum. Ex hac distinctione dico ad quaestum Q p fis concedit castitia primo inodo sed non secundo modo. Antiqui vero qui negabant naturam agere vll sinem ponebant casum secundo hiodo,q non pmo modo. Cum casu autem secundo modo non stat aliqua ca determinata agens pa finem, di ideo si sic esset ut dicebant antiqui tunc quilibet effectus indifferenter a quacunt catia fieret. Ad argumentum autena de monstro & de inuentione Thesauri, dico et no sunt a calta nisii primo modo quo non remouetur omnis causa determinata, ut declaratum est, di ideo non us. Haec deprae lenti quaesito dicta sint. Quaestio. 3 r . si necessitas sumpta. a causa effciente est absoluta vel conditio nata. Quod autem ex necelsitate est, Vtrum ex suppo, sitione existit aut simpliciter. Tex. 8 7.
IN hac qone. Aduerte xv mouetur principalirpa expo
nem B. Tho. Nam ipse expones. c. de necesse in . r. meta. dicit Q necessitas sumpta ex causis intrinsecis via forma di a materia est absoluta di simplr. Quae autem sumitur a causis extrinsecis ut ab efficiet e di a fine est ex suppositione. Hic asst eXponens. te κ. 87. in suo notando post si declarauit necessitatem absolutam sumi. Primo ex main
176쪽
Necessitas ex parte essicientis potest esse necessitas consequentiae absoluta modo quo aeclai auimus di non aliter.
Haec de praesenti quaesito dicta sint. inaestio. 36m omnium effectuum naturalium, Scomnium proprietatum naturalium necessitas sumitur ex fine vel ex materia praecisse. Nunc autem quidam opinantur quod est ex necessitate in generatione esse dic. Tex. 87.
IN h c qone. Aduerte ae communiter expositores po-
nun et tres pc sones quae ia6 corin et multu dissicultatem.
Prima est necessitas in iralibus non sumitur 9 cile exma,h.ic st Ucieter pbat pi s intex. c6men. ut vidcre poteris Et additur,s o is necessi tat innalibus esset ex ma pcise ergo Oi, ne celsitas in eis esset absoluta qui aut dictum est in. q. praecedenti, necessitas ex causa intrinseca est absoluta di ineuitabilis. Quod tamen constat esse falsum, quia videmus multa imp ea iri ite fiant,ut de numento non fructificante Z In necessit tale autem absoluta non est alsignabile impedimentum aliter non esset absoluta. Secunda est. Necessitas in naturalibus aliquast pedet ex
materia. hacc patet . nam aliter o is forma esset receptibilis
conuenienter in ol materia, quod patet esse falsii qm n. cui in artim latis talis materia est necessaria tali fornix puta serrum terre lignum naui sic in naturalibus, Ut non potest esse homo sine tali vel tali mixtione ellatorii ui. unde dc pl,s in tex. 8 7. dicit-in materia necessarium est. Teletia est. Ro necelsitatis pncipaliter sumitur ex fine. Nam ut dicit plis in tex. 91. finis est caula materiae , Puta quia finis ferre est secare materia dicere esse ferru nita noeconuerso. ergo necessita; in naturalibus principaliter su-imenda est ex fine. Praeterea finis est nobilioris causalitatior iam materia ut dicitur supra in cap. de causis ergo mo-ilcausandi contingenter vel necessario conuenientius saniendi sunt a fine quam a materia. Sed aduerte et iste tres conclusiones non videntur plenae satisfacere quaesito.Nam cum illis stat cr aliquorum naturalium necessitas non sumatur ex fine. Sicut proprieta-
177쪽
tes gno corruptio imors dicuntur esse ex necessi te nassae.
Si enim quaeritur pa'quid homo gnatur di corrsipitur radetur quia habet materia subiectam priuationi sili diuisibilitas in pat tes otitati uas conuenit entibus naturalibus PRmateriam subieciam ut irati, ergo non onmi uni effectuum naturalium &Pprietat uni tum itur necessitas ex fine. Hic inuenio duos modos riadendi. Primus cocedit nootum natium nece sisitas sumit ex fine, sed im eorum quae sunt a se intenta in na. auae a sit intendunt p accias aut PD aliud eorum necessitas est ex materia tm dc no exlfine talia sunt gno corruptio mors dc haec opto indat se super Coinmen. in comen. 8 8. Vbi inquit illa enim quae inuemutur in rebus naturalibus de necessitate non Pst aliquid , ut mors animalis sunt propter materiam, δέ illa quae inueniutur in eis propter aliquid, sunt proptet sermam. Secundus modus riadendi, qui δέ melior mihi ut est motum naturalium etiam glionis δέ corruptionis necessitasn5 solum est ex materia ted etiam ex fine eo cr gno ordinatur ut via ad formamur ad finem,es. n. forma finis gnonis corruptio autem dc mors sunt zpgnonem alterius nisi enim materia expoliaretur forma quam habet, non reciperet alteram similiter diuisibilitas inest rebus naturalibus non solum pa materiam subiectam sititati, sed ut diuersae
formae recipiantur in distinctis partibus materiae. Sed in hac riisione tria viar facere di ficultate. Primo uaco iter di m corruptio di mors Pueni ut ex necelsitate naae magisq eκ fine. Secundo qυia Comme. Vt adductum est, ur concedere hoc idem. Tertio quia plis in. 3 .phy.Vt Videbitur reducet diuisibilitatem ad mym di no ad finem ergo non in olbus naturalibus necessitas sumitur ex fine. Ad primum dico ιν licet eorum necessitas sumatur ex fine tam evidentur magis sequi co donem materiae in hoc cr sicut naturalia non possunt esse sine tali materia sic non possunt esse sine corruptione nec alata sine morte. Qia aut necessitas sumitur ex fine non est simpla nec ineuitabilitas
v g. pote est τ sit homo, di tamen nec videat nec habeat oculos. Sed non est pote i sit animal di tamen non corru
178쪽
patur. Et propter talem ineuitabilitaten ,consueuit dici in praedictis necesiitatem euenire ex materia cum uua tamestat necelsitas ex fine conditionata.
Ad secundum dico τ dictum Cominem. potest saluari
in hoc finis in naturalibus aliqn stat O operatione. ut finis oculi est videre, aliqn stat O sorma ut finis motus est sommas acquisita. Illa quorum finis est operatio consueuerunt dici-sumunt necessitatem ex fine,quorum aut finis non in operatio, ut corruptio & mors diar sumere necessitatem ex materia licet etiam sumant ex fine, nc pol caluari Comenta si aut intelligat absolute τ nullo modo eorum necessitas lumitur ex fine. Non est listinendus in via Thomistica, ut declaratum est in. q. 3 o. huius libri. Ad tertiu dico O nuncla licet pi s reducat diuisibilitatem mam, in non negat quin et ordinetur ad forma vi supra diximus,sorma assi est finis gnonis. Sed in ii. q. magis
loquemur de hoc. Haec O praesenti quaesito dicta sint. Expliciunt quaestiones in secundum lib. physi.Fratris Chriso. Iauel. Canapicii ordi. praedi philosophiae N. S. Theolo. pro fellaris. Eiusdem quaestiones super tertium lib physi. In. 3 .lib. physi.tractabimus quaesita infra scripta.
x Si motus citerminns motus sunt idem.
a Si distinitio motus est bene a philosopho assignata. 3 Si motus est subiectivae in mobili vel in mouente. 4 Si Unus motus numero est actio & passiosta oe actio &pRssio sint unum realiter. r Si actio est in agente vel in patIente. c Si ad physicum spectat considerare de infinito. Si daretur infinitum quantum actu naturale,tris ponset habere principium, di per psss esse principiatum. 8 Si in perpetuis siue in aeternis non dissert esse & posses Si potest esse corpus naturale infinitum actu. 1 o Si in naturalibus potest esse multitudo actu infinita. i a Si magnitudo est diuisibilis di augmetabilis in infinita ita iu possit excedere oem magnitudinem finitam.
179쪽
Si motus o terminus motus junt adem. NON EST AUTEM MOTUS FRAG
ter res ad quas est motus. Textu 4.
N HAC quaestione. Sic Ocedendum est. Frimo ponetur distinctio. Secundo conclusiones responsiliae Terre soluentur:quaedam dissicili ra argumenta. et Q antum ad primum disti iactio sit haec motus di terminus motus dupliciter considerat i possunt. Primo quo
ad suum reale.i.quo ad enti- ecundo ut o ad suum formale. i.quantum ad
- i Tiout aliquid includitur in rδt Oi ς- in ratione sui ter' hium ata iidum sit haec. Prima coclusio. Motus
direr ad quam est minus non sunt duae rescte sed tantum una considerata vompei secta ecpersecta, i Animoersecto deinde psecto. Prima prrs ybabi-
h: ρεΛEt declarabitur eme de itante Commentatoris.
180쪽
res disticta reair a termino acquisito, cautata di facta a motore immobili,certum est q, non fit nisi pro tepore F quo
mobile mouetur. Nam antequam moueatur mobile noniit motus nec fit Postquam motum est, similiter non e motus nisi dum mobile mobile mouetur ergo simul di eo de tempore di de nouo res quae est motus.& siti te distincta realiter a termino suo dum fit est dic. Nec valet dicere hanc ronem non concludere in successuis,quov est talis natura ,τ non sint nisi du funt, di postquam facta sunt antplius non sunt. Hoc inu non valet, 'mro ipsi concludit uniuersaliter, di arguitur sic. Oe quod fit de nouo dc in tepore, cedit a non esse ad clIe siue fit permanens siue successitiunt. Haec est. n. ro uniuersalissima factionis di productionis, Sed du procedit a non esse ad esse No est aliter no procederet ad ee,erso impote est re alia siue naccessivana siue unianente ferita esse simul. Quod aut haec sit mens Comen. patet in. 3 .physi. in co' men 4. ubi inquit via quae dicit m motus no dis eit avi
ctione ad quam vadit nisi sin magis di minus di est de genere illius persectionis, est verior, illa aut quae dicit in e via. alia ab alia persectione es famosior. Et dicit e necesse est ut motus qui est in suba inueniatur in genere iubae di m tus qui est in qtitate in genere, utitatis di simjliter qui est in
qualitate di ubi. Praterea. Dicit in s. metaphy. comen. F. I re ad calorem est calor quoquo modo di similiter ire ad frigus. Sed ire ad calorem est motus calefactionis. Sed quia motus est actus imperfectus ut declarabitur in.q.sequenti, ideo commeta.dicit motum ad calorem esse calorem non simpla seu quoquo modo. Secunda a sit pars conclusionis declarabit in conclusione sequenci. Sed pro nunc sic accipe. Tu non debes imaginari Q quando aliquid mouetur,illic sint tria dMincta realiter. L. res quae mouetur, res quae acciuiritur, res ab utram distin cra quae dicitur motus. Sed deues imaginat i v eadem res Q mobile acquirit continue sm m est actus mobilis incoplerus cum tendentia ad coplementum est motus unde nec il