장음표시 사용
291쪽
eere distinguatur realiter. Non n. dicit inpdictis locis prius di posterius in motu ut numerata sint ips. Sed cr numerus prioris N posterioris in motu est lepus. Quod sic reputo intelligendum. Anima appliendit primani partem motus ut unam di tequentem Ur unam, di Unam comparat alteri s m v et iccedit & laas unitates partium motus sibi succedentium aggregat ad inuicem , S constituit numerum applicatum parti priori di posteriori in motu, di talis
numerus est pl. Quod autem hic numerus distinguatur amotu manile statur sic , sicut se habet discretum ad continuum sic numerus ad motum constat aut m discretum distinguitur a continuo sicut duo disparata genera in pnto utitatis ergo δέ c. Patet igitur QK b. Tho. declinat modo ad unam parteiu modo ad alteram. Ideo aliqn loquitur disiuctive ut patet in. 4. phy . in iee. II. ubi in fine sic dicit. Numerus prioris δέ posserioris in motu dr tempus vel etiam ipsa quae sunt prius d posterius numerata haec illae. Et ideo utra P pars in via nostra. potest defendi di pars affrmati Da Cir tempus S motus sint idem re videtur consona Comenta. nam in 4. phy.corianaen. 3 r.eirca finem sic dicit.
Tempus nihil aliud es quam prius di posterius in motusm Q sunt numerata. Sentetiam autem de distinctione reali inter tempus di motum sequitur Capreolus in . sente. di. 2 q. a. ad primum factum contra secundam partem se κte conclusionis ubi sic inquit. Tempus est quaedam vera stitas dc accidens absolutum de genei e quantitatis,a motu essentialiter distinctum sicut res altei ius generis. Eandem Gequitur Herueus in . et . distin. a . q. r .art 4. Vbi inquiI.Nec pono τ ista quantitas. squae est tempus sit motus sed accides faciens iplum quantum vel magis proprie dicitur accides rei mole, existens ei media me in odii, sicut qualitas inest rei mediante quantitate. iPuto igitur hoc quaesitum in via nostra est sustentabile pro utra P parte, di quidem si volueris defeniare distictionem realeni inter motum di tempus tu solues duo argu menta,quae sunt Gregorii in. a. sen. di. 2.q. 1,ut, I .in pr
batione tecundae conclusionis. solues autem ut Capreolus
292쪽
in a.di. 2 q a. contra. 4. conclusonena di sunt duo vitinia argumenta .s nonum di decimum. Alba autem relinquae, quoniam tangunt aliud proposi: una. Si autem volueris siusti ne re identitatem reale inter motum di tempus oportet ut etiam sustineas ident talem realem inter prius di posterius in tempore di prius di post .rius in motu . Naiai si aliqua duo tota sunt idem realiter . oportet di partes eorum esse idem realiter, sequiitir igiturm si renipus est motus esIcntialiter etiam pars prior dc. posterior in tempore sunt idcin essentialiter cum parre priori di posteriori in motu . Ut autem scias troci sinere for-nrabo di soluam principalia argumenta quae solent contra
Primum est, si prius di posterius in rpe sunt idem reasteum priori di posteriori in motu , ergo ips diffnitur per prius di posterius in ipe. quod vi in conueniensi mra Phatur, qm Fin plina in textu tys dissinitur per iis di posteritis in motu: Sed F m te prius S posterius in motu iiiiii realiter idem cum priori di poseriori in tempore. ergo repus di nitur per prius di posterius in tempore. Quod autem consequens sit inconueniens .pbatur. quia siriphna in . . naeta. te κ. s. partes quantitatiue non ingrediuntur diffinitionem totitas quantitatiui sed econuerto,non. n.circulus diffinitur per semicirculum sed econuerso, nem homo perdigitum sed ecouerso, sed tempus est quoddam totum quantitatiuum,cuna sit quantitas cotinua diuisibilis in partes quarum Una succedit alteri, ergo dic. Ad hoc dicitur e p5s non negat absolute partes ingredi dissonem totius distinguit. n. partes in. 7. metap. in tex.j r in partes iva ter di partes spei, di licer neget partes materiae ingredi dismnem totius non tamen negat de par 'tibus specio ideo autem semicirculus non ponitur in dissin tione circuli quia est pars materiae idem intellige de holeti de digito. Q ae autem sint partes materiae dc partes speciei iani declarati imus in epithomate nostro in. 7.li. mera.
in capi. . di tu vide illic. Quod autem non sit intentio pi, inegare absolute totum quantitatiuum difflairi per partes
293쪽
suas patet exli. s. meta. tex. I 8. Vbi dissiniens quantum dicit sic. Quantum vero dicitur quod est diuisibile in eis quae inlunt quorum unum quodcv est aptum esse hoc aliquid. Et in pntis distiniens quantitatem continuam dicit'est illa cuius partes copulantur ad terminum communem. Et disse nitur numerus ex eo que est multitudo ex unitatibus aggregata. Cum igitur tempus Vt totum successivum dis insuatur essentialiter di non per accidens in partem prioret posteriorem siue praecedentem di sublequentem no in conuenit et diffiniatur partes suas. Secundum est tale. Causa non identificatur suo causato. Est enim causa ad cuius esse sequitur aliud ergo inter canidi causatum est distinctio realis. Sed pus di posterius in motu est causa prioris di posterioris in tempore ergo dic. Maior est communiter cocessa. Minor autem videtur esse pi idi Commenta.&. b. Tho. in. 4. phy si in tex ' '. ubi inquit philosophus. Qin autem in magnitudine primum di vitimum est, necesse est in motu prius di posterius esse. At vero δἰ in tempore est prius di posterius propter id quia sequitur semper alterum, alterum ipsortim dc Coinmen. in commen 99. dicit causa continuitatis temporis est continuitas motus ergo bene sequitur et, causa prioris di posterioris in tempore si prius di posterius in motu . Ad hoc diseca alicuius potest esse duplex .s realis N illativa si est realis coceditur maior quia Ut determinavimus in lib. r. mita. in . q. r. inter cam di causatum cadit prioritas di posterioritas di dependentia realis quae non possunt stare cum identitati reali si autem est ca tantum illativa negatur maior. Nam Verum est dicere τ causa Npter qilam Sortes est homo est ronale . Insertur n. Sortes est ronalis ergo est homo Et tamen inter haec tria stat identitas realis
ut declaratum est in lib. meta. Ad argumentum ergo d ico pi s di Commenta.&. b. Tho intendunt prius S posterius in motu esse cam non realem sed illativam poris di posterioris in tire. inrendit .n illic plbs declarare ordinem qui est inter magnitudinem super quam si in olus localis
ci niolum di ibs quo ad continuitatem di prius di poste-
294쪽
rius .Et dicit, quia magnitudo continua est bene sequis ergo motus sua eam es continuus, di quia motus factus supcontinuam magnitudinem est continuus bene sequitur tarps esse continuum quia quatus est motus tantum fieri ipsvidetur. Et similiter inquit pbs quia in magnitudine est prinatim dc ultimum bene sequitur di in motu facto sup er talem magnitudinem esse prius di posterius p portionaliter, quia s. primae parii magnitudini correspondet prior pars motus, di sequenti parti posterior pars motus. di quia in motu est pars prior di posterior bene sequitur idem di in me quia alterum eorum semper sequitur ad alterum. Tertium est tale, si pus di posterius in tae no distiniusstur realiter a priori di posteriori in motu sicquitur iri aemsit mensura di mensuratum , quod est impose aliter inter mensuram di mensuratum non esset relatio realis, cuius oppositum patet e X. s. metaph. cap. de ad aliquid. Contra ibatur, qm prius δέ posterius iri motu sunt mensurata apori S posteriori in tempore eo cr priori parti motus applicatur ut mensura prior pars temporis di posteriori posterior , ergo si eadem sunt prius di posierius in tempore di in motu, idena erit mensura di mensiuratum. Ad hoc concessa psia, negatur falsitas siue impossibilitas consequentis licet enim sit falsiana idem fiat idem mesurare seipsum, puta dies mensuret seipsum sir annus di totum tempus,tamen n*n est inco ueniens et in aliquo toto sumatur aliqua pars quantitativa aliquota quae per replicationem mensuret ipsum totum. Sicut per horam replicando mensuramus diem: di per diem mensem S p mensem annum, di per annum lustrum. Ratione igitur partis aliquote est mensura di rone totius est mensuratum. Et qa robatur et inter mensuram di mensuratum non essit reatio realis negatur consequentia,cim pars aliquota mensurans di totum mensuratum non sunt idem realiter, valerer autem consequentiast idem sin idem di eodem modo sumptum esset mensura di mensuratum.
Quatum tale est. Quye ita se lint et uni in f cedit naliter alterum non possunt esse idem realiter. Sed prius di po-
295쪽
sterius in tempore praecedunt naliter prius & posterius in motu ergo dic. Maior nota &.pbatur minor Mensura naliter est por mensurato e X. io meta. tex. a. sed prius di posterius in t pe sunt mensura prioris & posterioris in motu,qm si tempus est mensura motus proportionaliter partes temporis sunt mensura partium motus ergo dic.
I Ad hoc dico tr minor est falsa. ad.pbationem dico cr siis
ficit hanc esse verana mensura est por mensurato cognitione, qm ex cognitione mensurae deuenimus in cognitione mensur ri ut pertractauinius in lib. I o. nacta p. in . q. a. Vbi assignauimus conditiones mensurae dimensiue Quod aut
mensura dimensima sit na D ior suo naensurato, veris catur praecipue qii per parrena aliquo ram naensuramus rorum,siciu per unitarem decies replicatam metu ramus numerum denarium, O 2 ulnam pani naensuramus totam pectam panni nam pars Hariter est prior suo roto : Et qm in .pposito per P rceu temporis puta P horam mensuranius replicatione totam diem, si ' cit in laoc casu mensura esse priorem mensurato cognitione xv autem sit prior naliter veri scatur .P quanto mentura sumitur ut pars di me suratum ut totum. Sic .P nunc occurrit dicendum, Ut autehabeat plenam cognitionem de dissone mensurae & de coditionibus suis tana de mensura extrinseca si intrinseca, dide mensura per Lectionali di quantitativa, necessie est ut videas in lib. I o. rii etaph. q. secundam di tertiam. Postremo aduerte cx licet in via nostra ut praediximusurram pars quaesiti sit sustentabilis, tamen in qone sequenti in qua declarabimus distonena de ille bene assignatam apbo , pcedemus disputatiue sua opionem eoru qui tenenti dentitatem realem inter motum di tempus Determinatiue autem procedemus sin opinionem eorum, qui tenent distin monem realem inter ea di praecipue propter honorem Capreoli, quem habemus ut fidissimum defensorem . Diui Tho. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Qo. a i . Si distinitio temporis est bene assignata.
Hoc enim est tempus numerus motus secunduna prius di posterius. TcXtu. IOI. i ..
296쪽
dictam dissonem, di dcclarandi quo est recte alsigilatafm T lunt tres opiones diuerse de elatitate temporis. Nam aliqui tenent π tempus no distinguitur realiter a motu sicut Alberi. de Saxonia di Scotus es quasi omnes coinmeiat iste. Aliqui autem v distinguitur realiter a motu,sicut Herueus ta Capreolus & videtur.b. Tho. declinare ad viam ut diximus supra. AEquitenent Q est mobile mota regulariter,&hic est Creg. de Arimino in. a. sen. di. a q. s. arti. I . Vbi tenet coelum regulariter motum est lepus a prie dictum. Oe autem corpus regulariter motum ut horologium potest dici tempus csister aceeptuni iuxta distinctione quam potuimus in principio q praecedensis. iIn hoc igitur quaesito potes scedere disputatiue R de terna inative. si disputatrue tenueris primani opinionem , expones dissonem temporis,sicut exponit Alberi de Saxo in. 4 physi. in . q. t Et iricinuenies quate pi , dixi: te-pus esse numerum motus di non dixit mensuram di quare dixit motus ad differentiam rem in permanentium ecqua re dixit Fin prius di posterius ut distingueret extensionem motus a tua protensione. Et inter omnia argumentaqu3 format illic di soluit Alber. aduerte ultimum. Quo in modo licet tempus sit iden, cum motu coeli tame haec est Uera . Motus coeli nierisuratur empore tamen idem eodemodo sumptum es mensurati menso ratum . ita Determinatii e autem renebis .secundam opinionem , quae Uidet ar isse magis ad mentem. b. I ho, di iuxta illam sic expones diffinitionem datam de impore. Tm igitur declara da int. Primo et, tempus est aliquid motus. Secundo et rem piis ci acernit motum rone prioris S posterioris pestisun motu. Tertio v tempus concernit motum ratione prioris o posterioris partis quia est nu
Primum quidem pbatur sic non appraehendimus tempus ni appra hendanmς aliqui 'ti otii mantin nobis aut extra nos ergo tempus est aliquid motus discocernit eum conlaquentia nota,ci antecedens manilestat Fbs exemplo
297쪽
dormientium apud sardos longo tempore qui computantes nunc initium dorm:tionis cum nunc fine dormitionis non perceperunt aliquem motum medium, nec tempus , ideo putabant se pro uno inst.'ti vel quam breuissimae dormisisse, di ad confirmationem huius dicit Commen. in commen. 97. Cum nos non perceperimus nec imaginati fuerimus motum factum inter duo extrema, sed extimaueri- mias nullus motus factus fuerit in nobis nec in aliis, sed cr nos simus in esse indivisibili tunc non percipimus tempus. Patet igitur cucum noticia temporis pendeat ex noticia motus,temtus concernit motum. Secundum a natur sic. Qn determinamus motum parte
hori di parte posteriori apprathendimus tys. di si applienderemus motum non ordinantes partem priorem di pus factam, deinde posteriorem non appraehenderemus tem pus, ergo tempus concernit motum non absolute sed rone prioris di posterioris .consequentia nota. Aiis declaratur communi experientia. Nam qn aduertimus motum factum ordinate super priorem partem sipacis. δέ motum se ctum super posteriorem partem,tunc appraehendimus te pus. remoto autem hoc ordine rion appraehendimus tempus di hoc unusculis potest in se experiri ergo dcc. Tertium probatur sic. Ro ipis concernit prius di posterius in motu non quocum modo sed ut numerata vel numeralio,ergo concernit motum ratione prioris di posserioris,quia est numerus motus siri prius di posterius. Contra nota,antecedens probatur. Quando appraehendi naus duo extrema alicuius successionis siue fluxus, unuquidem ut prius alterum ut posterius , inter quae necessa rio cadit medium quonia duo extrema indivisibilia, quorum unum antecedit alterum non sunt imaginabilia nisi praedium percipimus tempus. Quando autem percipimi stantum unum nunc non percipimus tempus: di quando p cipimus plura nuc quorum unum est prius di alterum posterius non tamen percipimus unum ut prius di alie* ut posterius,non percipimus tempus, ergo ratio quidditati- :ua temporis requirit prius di posterius non absolute, ted
298쪽
Sed contra tria praedicta insurgunt tria dubia. Primum est contra primum. Nam vi τ tempus possit esse sine motu. Tempus enim est mensura motus se habent ergo vemensura di mensuratum quae sunt in tertio modo relatiuorum ex. I.metap. cap.de ad aliquid. Sed quod est sic relatiuum, potest esse non existente alio relativo sicut remota scientia potest remanere scibile. ergo potest esse tempus remoto motu. Etsic tempus non est aliquid motus. Ad hoc dr τ ips alio modo comparatur ad motum p-mum qui est motus coeli diurnus. di alio mo ad alios motus. Nam ad pinum coparatur ut mensura di via pria passio ad alios autem ut mensura tantum. Ad argumentsi e
go dico τ .Pbat ips posse esse remoto hoc motu di illo ecillo ad quos se habet posse ut mensura,sed non Iibat tu possit esse remoto primo quia implicat posse inueniri passionem remoto suo subiecto. Nec concedendum est Q te pus δέ primus motus se habeant praecise ut relativa tertis modi quod tame concedimus respectu aliorum motusi. Secundum est contra secundum. Nam tempus est quid absolutum, prius autem δέ posterius sunt respectus. Sed absolutum non est diffinibile per respectum opponuntur. n. absolutum di respectus,ergo dic. Praeterea erit circulus in diiunicione. Nam prius δέ posterius sim philosophum δέ Commenta. infra in comme . Ia 9. diffiniuntur per tempus. Prius est enim quod fuit in aliquo tempore in quo non fuit aliud sicut bellum Troianum fuit eo tempore in quo no fuit Roma,si erso ips diffinitur per prius in posterius erat circulus in di fione.
Ad hoc dicit 'prius di posterius non stant O respectibus qui sunt prioritas δέ posterioritas sed I partibus motus ut stant sub istis respectibus. Constat autem et partes motus non sunt respectus.Quare die. Ad aliud cum dia' erit circulus dic. negatur pria ad Fbationem dico et, prius di posterius dupliciter sumuntur .Primo ut sunt differentiae ordinis in re sua gnonem. Secundo
ut sunt partes successionis late fluxus,quarum una pcedit
299쪽
alia subsequitur, primo modo dissiniuntur per tempus Ut declaratur infra p phna in tex. ra 9 secundo modo ips diffinitur per ipse S sic pater W non committitur circulus. Tertium est contra tertium, quo probatur T rempus no est numerus. Nam si est numerus vel est numerus partium motus a ut una est prior di alia posterior vel est numerus fim mutata esse quae sunt in motu indivisibilia quorum unum est prius di alterum posterius, non primum, quia pars prior di pars posterior' in motu cotinuantur ad inuicem, ta sic nulla est distretio inter eas nec numerus. Non secundo quia cum mutata esse sint discreta , tempus esset numerus discreto rumi, di sic tempus esset quantitas
distreta quod est contra philosiophum. Ad hoc di quod dat pilium ad improbationem dico crlicet partes motus sint cotinue in possunt appliendi distinctis appliensionibus . di considerare .put haec est prior di illa posterior.& put cadunt sub ordinatis appraehensionibus numerantur ut plenius declarabitur,quando quaere mus si tempus habet esse per animamUel extra animam. De tertia via quae est Gregorii non curabis, qm nec est consona pi o nec Commenta. nec. b. Tho. nec ipse author Fbat imaginationem suam aliqua essicacia,&υr in hoc magis locutus Fin opinionem vulgi,quam peripateticae. Nam pds in. 4.phy. in tex. 94 recitat hanc opin.ut antiquam didicit. Et quidam dixerui tempus esse siphaeram totius existimauerunt autem hoc. quia omnia sunt in tempore di sunt in sphaere nitidi . di iste semio est magis Vanus quam indigeat probatione. ubi dicit Commenta.&decipiebatur in hoc quod duae assirmativae non concludunt in a. figura.
di sic sernao eorum est in propositionibus falsis. di figurae inconstantis. Haec de praesenti quaesto dicta sint.
o. a a. Quae sint illa quae mensurantur tempore.
Manifessum est quod quorum esse niensurat his omniabus in erit essellia moueri di quiescere. Quaecucs igitur generabilia di corruptibilia sunt, di omnino quae aliquandoquidem sunt aliquando autem non sunt. necesse est in tem
300쪽
rantur ipe. motus quies di quaecissi aliqn lunt aliqu nosunt. Tria igitur consideranda sunt. Primo qsso est ment, ra motus. Secundo quo quietis Tertio qsso eorum quae non semper sunt ut generabilia di corruptibilia. 'Quatum ad primum aduerte non esse dubium quin mε iuret motum,qm ex ditane sua est numerus motus. Sed dubium est de modo, puta an mentorer motum per se de econuerso. i. posito quod tempus menseret motum p se an motus messiret tempus etiamper se. Praeterea eum motus pol sit cosidetari inquantum est actus impersecti ex diffinitione sua.& ut est quantus quantitate successiva.& continuus.dubium est utrum mensuretur tempore inquanta est actus imperfecti vel ut est quantus quantitate successi-ua. Praeterea dubium est,si eodem modo mensurat mota primum oui est motus primi mobilis & alios motus. Praeterea. dubium est quomodo mensurat motum primum cum sit aeternus, di tamen Fin philosophum in text. I ao. quicquid mensuratur tempore ira se habet quod potest accipi tempus maius duratione situ mensurati Ut igitur ista ordinate resoluantur dico ad primum simul cum Commeta. in comen. II a. quod tempus mensis rat motum per se. i. eκ nasii, qm tepus est essentialiter diquiddita imae mensura motus. Motus autem mensurat i pus per accidens.i.quo ad di non ex Natura sua, qm non conuenit per se mensurato mensurare sed mensurari. Cotingit autem quod aliquando est nobis notior quatitas motus quam temporis puta hora prima diei incepit iter.&illneratus sum per. .s miliaria,& volens scire quot horae 5-terierunt sic computo, seci tria miliaria P hora ereo tres horae transierunt,ergo est tertia per hora diei, di in illo casu pa maiorem noticiam quam habeo de motu quam de tempore mensuro tempus per motum, sed hoc n5 est ex natura motus ut dictum est.sed respectu nostri. A d secundum dico quod motus mentaratur ine ut est quantus quantitate successiva,&nonvi est actus inisecti. Fbatur ea. Io.meta.tex. a. mensura debet esse homoge-