장음표시 사용
361쪽
N dimidium puncti, ergo punctium quod supponitur, ex dissinitione sua esse indivisibile erit diuisibile. Quarta sit haec,si magnitudo p ponitur ex indivisibilib sequii esse impote aliqd corpus rarefieri naliter sua oena dimesionem absim acquisitione nouae illitatis. Hoc aut est falsum vi determinatum est in ii. 4. phyin. q. I9. in. I .pa r te. Cotra aut sic deducti sit corpus quadratum siue cubu hias in oena dimesionem magnitudinem dece punctorum, dira refiat usim ad magnitudinem cetum piactorum, si tu dicis hac rarefactionem esse polem absq3 grione nouae quantitatis, ergo necesse est putaum xtendi, vel idem piactum numero esse in pluribus sitibus. Utrum aut est impote ut patet. Nana indivisibile extendi est fieri diuisibile quod implicat. Quod aut sit impote ipsum osse in pluribus sitibus simul patet, qm no minus na liter repugnat idem puncturnu idem corpus esse in pluribus locis simul. Cotra aut pater,
qm no alio modo esset imaginabilis magnitudo τ raresseret si nouae quantitas non acquiritur. Quo aut sit por s rarefactio sine acquisitione nouae qualitatis supposito magnitudo componatur ex magnitudinibus, iam declarauimus in . 4. lib. physi. in q. t 9. tam sin viam Coment. quam in viam nostram. Ex his igitur patet conclo praeposita. Quantum ad secundum aduerte τ praeposita concluso non solum est ad mentem phi sed etiam Avicen. & Alga Ze. Nam Avicen. in . s. nalium tenet esse impote puncta ordinari ad component lineae similiter esse impote corpus ex unctis componi Alga Zel autem in sua inetaphysica conatur pluribus ronibus idem demonstrare, quas longum esset hic formai e. Sed tu vide ad placitum. Quatum ad tertiu aduerte τ tenetes oppositu multipli
argu ut di pmo sic partes dissonis signant ptes rei qm disso indicat essentiam di piaci pia essentialia di in hoc distinguit descriptio a dissone sed puncta sunt pa i tes dissonis lineae,
est. n. linea apud Euclidem longitudo sine latitudine cuius extrema sunt duo puncta ergo puncta sunt partes lineae . Ad hoc negatur maior uster sumpta,qm non veriscatur nisi dc dissone substantiae completae,cuius partes dim
362쪽
nitiuae sunt proprium genus di .ppria dita, di qm sorinaedi accidentia iussiniuntur per additamentumvi determinatum est in. lib. 7.metaph. ideo propositio maior non habet veritatem in illis linea autem est accidens propterea no est necessie omne dis nitiuum lineae esse partem lineae. Sed coira. Hac riasio vi repugnare pbo in. I . poste. I ca.
de p se ubi assignans primum modum dicit Q stiba lineae
est ex punctis ergo puncta componunt subam lineae. Ad hoc di Q exemplum pbi,no est ad metem suam sed adducit ipsum quia famosum erat apud antiquos, lineam componi ex indivisibilibus di resolui in indiu isibilia, nanamos fuit Ari. Dequeter exemplificare iuxta sinias patrum. Secundo sic. Aut nullum punctum est medium inter primunt punctum lineae A di omnia alia puncta eiusdem lineae aut aliquod est medium. Haec disiunctiva patet . quia partes mutuo contradicunt,si datur secundum ergo illud punctum mediu in erit immediatum primo puncto, si primum , ergo primum punctum di omnia alia sunt inam diata es sic sola puncta componunt lineam. Ad hoc dicitur in via nostra, quae estvia realism nullum purum punctum cadit medium: inter primum in omnia alia di negatur haec consequentia, ergo primum punctum di omnia alialsunt immediata quoniam licet non cadat p cisae punctum cadit linea media, di mediante linea cadit pactum,quia non datur linea sine puncto. Tertio sic: Autoi parte magnitudinis est aliqua minor aut no . si pinum aut illa est diuisibilis aut indivisibilis non diuisibilis quia no esset minor Oi parte quia no esset minor
sua parte ergo indivisibilis di sic aliqd indivisibile coponit magnitudine, si sciam ergo P equi polletiam aliqua parte non est aliqua minor igitur aliqua est indivisibilis. Γ qua notest aliqua minor, di sic habetur propositi im ut prius. Ad hoc df pcededo pinum,& cum arguit alit est diuisibilis aut indivisibilis,pcedo primit, Sulterius pcedo, illano est minor Oi parte magnitudinis, nec hoc repugnat usipcessae,qm haec copulativa est vera, oi parte magnitu duanest aliqua pars minor , di illa non est minor Oi pa rte nia-
363쪽
gnitudinis sicut posito τ mundus esset aeternus haec copulativa esset vera, oi hole suturo esset aliquis homo sui urus posterior di ille non erit posterior Oi hole futuro,alioquingito non esset aeterna sic rude dum esset logicae. Tu aut potes te expedire breuius di dicere,q, oi parte magnitudinis
assignata, datur vel dabilis est aliqua minor, di qm iste assi nationes tendunt in infinitum ideo quacu* asisignata dailis est adhuc minor, di sic nunq deneniemus ad indiuisiis
bile. Plura alia argumenta solent in hac materia formari.
Sed di tu quaere. Haec depraesenti quaesito dicta sint. QO. a. Si est necesse motum fieri super aliquod diu sibile ita τ repugnet fieri luper indivisibile. Si igitur praesentis motus necesse est moueri per
IN HAC q ne aduertem difficultas stat in hoc. Videmus ad sensumis si sit in Unitudo vel spacium duorum cubitorum, di in eius medio signetur punctum A illi pucto pol successivae applicari mobile B motum sua tale spacium, ita Q.Vna pars prius applicabitur. deinde alia deinde alia di alia donec totum. B pertransierit punctum A, ergo non repugnat motum feri super indivisibile signatum. Pro res sene quaesiti sic Fcesidum est. Primo ponitur distinctio. Secundo duplex concise responsua di ex secunda apparebit soro obiectionis factae. Tertio defensanda est ratio psi quae inducetur ad primam conclusionem
Quantum ad primum sit haec distinctio. Motum fieri super indivisibile potest intelligi duplr. Primo Q fiat per se. i. considerato indivisibili praecisae ita C si esset separatum a quolibet diuisibili adhuc posset fieri motus super illud. Secundo τ fiat per accidens. i non propter indivisibile praecise sed quia est coniunctum alicui diuisibili super quod fit motus, di est fgnabile in illo diuisibili, sicut in linea pedali est signabile punctum in me dio dic. Quantum ad secundum sit haec pina ccesb. No est potimo tum fi ri sun indivisibile sumptum limo modo , G sic
Ibatur rone pbissi aliquid mouetur sua indivisibile sum-
364쪽
pio pino modo sequutur duo imposia. s vel simul erit moueri ta motu esse, vel indivisibile erit diuisibile. Contra M-batur moueat B sup A indivisibile ergo haec in se motu , sicut. n nihil est albullinealbedine sic nihil mouet sine motu. T une ultra aut simul inouet di motum est,aut non simul si simul ergo sequitur pmum impole. Quod ibabit esse impoti si non simul ergo pus mouebat di est posterius motum. ergo A est diuisibile quia dum mouet in A no qescit ina nec trasiuit totum A,quia iam non moueretur in A.nihil. n. mouetur sep totum sipacium trasitum, sed morum est ergo necesse est in A assignare partem di partem
di sic indivisibile erit diuisibile quod est impote qm implicat cotradictionem. Quod asit impote sit aliquid simul moueri di motum eTe declarat duplἡ pino ex successione motus.Nam Ut inquit B. Tho exponens. sicut impote est duolpa esse simul puta duas horas ut dictuni est in. 4. phy. quia in successivis repugnat simultas partium,sic impote est esse simul moueri & motum esse secundo quia ut dicit Comen. in hoc. s. lib. in comen. . tunc moueri esset ociosum
υ g. si simul l unt,ambulare ad balneum , di ambulasse ad balneum ergo simul sunt ire ad balneum di esse in balneo' ergo ocios, vadit ad balneum, non enim vadit ad balneunisi quia dum vadit non est in balneo. Si ergo esse in ba
neo est simul cum ire ociosus erit motus eius.
Secunda concio sit ista non inconuenit motum fieri sua - indivisibile sumptum secundo mo . Hancrbat sussicienter obiectio posita in pncipio quaesiti. Nec oportet eam aliter soluere qm concludit pro hac secunda conclusione. Quantum ad tertium aduerte irati qui Ac arguunt contra rationem philosophi inductam pro prima conclusio ne,& volunt probare iv non repugnat simul esse moueridi motum esse di tamen super hoc fundauit se p5s. 3 Primo igitur sic arguunt.Motus pol esse totus simul,ergo moueri di motum esse. Contra ur nota , quia si motui non repugnat esse totum simul di tamen est de genere sue cessivorum non videtur maior ro quare moueri di mota
esse non possint esse simul. Ans autem probatur, qm dicit
365쪽
. Ni PHY SI C O R VM VI. philosophus in lib.de seni di sensato et contingit aliquod
totum sint ut alterari. Sed alterari est motus. ergo dic. Ad hoc negatur ans,ad Pbationem dico cr non est sensus plii dicere motum quo ad fluxum, di quo ad receptionem formae acquisibilis p motum esse totum simulqm derone fluxus est luccessio cui repugnat esse totam simul Nde rone forni ae ad quam est alteratio est tendentia ab ima secto esta ad psectuna. Sed intendit phs alterari coutingere ςsse simul quo ad partes alterabilis. q d. non est necesse et alterabile alteretur. i. recipiat formam p partem post partem tali gradu sed pol totum .i quo ad omnes partes simul Tecipare, ut aqua potest tota simul recipere caloremvel cogelationem P tanto gradu deinde P maiori di sic successi Mae. Ad argumentum ergo dico tu probatio non est ad .ppositum qm si conscquentia debetvalere est necesse ὀ probetur antecedens esse verum non itespectu mobilis sed rei pectu fluxus di formae acquisibilis per motum. Secundo sic arguunt. Moueri mesuratur tae dc motum ςsse mensuratur instanti. Sed ips di instans sunt simul quia de tempore non est nisi instans, ergo qn est instans est tempus di quando non est instans non est tempus, ergo lunullant di non sunt ergo moueri di motum cIJe tunc simul. Ad hoc drm minor pol habere dupli ce sensum. Primo sic.Tps di inuas sunt simul quia partes ipis p te rita di suturet pici ut instans Ut c6tinuatiti uni di terminatiuuutriusque di hic lensus' st verus. Secundo sic ips N instas sunt si mul.i. Unum no0 pcedit nec subsequitiar alterum di hic sensus est falsus, qm cum instas cotinuet pleritum cum futuro necesse est ipsum esse posterius plerito: prius suturo Ad minorem ergo nego eam .p secudo sensu quo dato utim sequeret moueri di motum eise esse sinaul. i. vnia noficedere nec sublequi alterum. Ad Obationem dico ir non concludit nisi I primo sensum qui no infringit Opositumni irn qm licet de ipς no sit nisi instas,in pp hoc no auseriordo ipis ad instans imo quia ad ipe no habemus nisi instans cotinuatiuum,necesse est partem unam pcedere in
stas di altera suble qui Haec de praesenti quaesito dicta sint.
366쪽
QO, 3 .Si magnitudo di tempus di motus sunt eiusderationis ad hoc quod est componi vel non componi ex indivisibilibus. Similiter autem necesse longitudini di motui indivisibile
esse tempus di componi ex ipsis nunc existent bus in diuisibilibus. Textu. I o.
IN hac qone aduerte u stat dissicultas in hoc. Quae sitne
diuersorum generum non viar posse conuenire in unarone componis. Constat aut'magnitudo distinguitur genere a motu & a tye,qm magnitudo est de genere amanentium ips autem di motus de genere successivorum ergo die. Praeterea. Dixit pbs in. 4.lib. physic. intex. I.
motus fieret in spacio vacuo fieret in instanti ergo sat spacium quod habet rationem magnitudinis di quanti esse diuisibile.& motum esse indivisibile. ergo non sunt eiusdem ronis quantum ad componi vel non componi ex indiuisibilibus. dc quantum ad elie diuisibile vel indivisibile. Pro resolo ne quaesiti si cedenduin est. Primo ponitur quaedam distinctio. Secudo duae coctines rusiuae. Tertio viractabitur vis secudae obiectionis factae in pncipio quaesiti. Qua utum ad primum distinctio sit haec aliqua possunt esse eiusdem ronis duplr,primo quia conueniunt in aliquana siue specifica sive senerica, di hoc modo indiuidua eiusdem spei dnr esse eiusdem ronis. quia conueniunt in Una ratione specifica. Idem intellige de spebus eiusdem generis
quia conueniunt in Vna rone generica, secundo quia licet
non conueniant in natura,coueniunt tamen in aliqua pna
respectu alicuius pii, ita ir si unum est tale vel tale, sequiatur di alterum elle tale. U.g. stomacus di caput sunt eiusderonis respectu huius pii quod est esse bene vel male dispositum nam haec consequentia valer,si stomacus i st bene dispositus,caput est bene dispositum , valet etiam respectu sui oppositi similiter mare di nauis sunt eiusdem ronis respectu huius qd est agitari di non agitari. Nam si mare noagitatur, nec nauis.idem dico respectu sui oppositi. Qu=tum ad sicain sit haec prima cocto. Tria pnotata notant eiusdem ronis primo mo. Hanc sibat prima obiectio,
367쪽
di per se patet. Praeterea ,stat Vnisormitas in partibus magnitudinis di tamen contingit non stat in partibus motus nam mobile potest moueri super magnitudinem uniformem puta atque planam di tamen in Una parte mouebitur velocius di in alia tardius.ergo magnitudo di motus non sunt eiuldem rationis primo modo. Secunda concio sit haec. Tria pnotata sunt eiusdem ronis secundo modo. Pbatur Haec pratia valet,si magnitudo sua qua est motus,componit ex indivisibilibus,motus sua eam dcips mesurans motum componuntur ex indivisibilibus obationem formalem huius concionis ad mentempsit ividebis in epithomatae nostro sua sextum lib. physic. trac. I . ta est concio. φ .di. 4. in ordine. in tertiaIbatur et si magnitudo coponit ex punctis motus sup eam componitur ex momentis In quarta Ibatur cv si magnitudo coponitur ex puctis vel diuidit in pucta ips inensurans motum sup talem magnitudinem componit ex instantibus vel diuiditur in instantia Tu igitur vide illic disiuffciet tibi, di postsi sciueris illas Ibationes, manilesium erit tibi, quo illa tria praenotata sunt eiusdem rationis secundo modo. Quantum ad tertium aduerte i non est necessie soluere primam obiectionem,qm concludit Pro prima contione. Pro secunda aut objectione inuenio duas vias rndendi, una est Egidii altera est in via Thomistica qua sustinemus.
de diuisione motus,m diuisionem magnitudinis diciti I plis ait motum diuidi s m illitatem spacii non loquiture quantitate sipacii vacui nec de quantitate mathematica ira sola quantitas sipacti no suffcit ad motum ad formam nec ad motum ad ubi sed ultra talem illitatem requiritur ibi contraria dispo in materia vel aliqua resistentia ex parte medii vel ex parte mobilis. Vnde si grauia mouerentur in vacuo,non mouerentur in tRe,quia non esset resistetia in tali motu . Sed loquitur de quantitate corporis natis sina quantitatem sempintelligitur esse aliqua ressistetia vel me
ait ad mobile vel mobilis ad motorem. Cocludens igitur Ebidius dicit,hinoi quantitas de qua loquitur pbs ad cu- ius
368쪽
ius diuisonem diuiditur mot' habet annexam res stetiam rotae cuius motus factus si per talem magnitudine fit i tempore, di qtitas motus diuiditur sera quacitatem magnitudinis. Haec e opinio Egidii, a quo discordat via nostra qua pertractauinausin. 4. lib physi .in.q. 37. ubi probauimus inoia sititas dimensiua spacii etiam remota omni eius plenitudine di oi resistentia per qualitate piraria inter motore dimobile est causa successionis in motu di et sat in t pe di expsequenti diuidat ad diuisione spacii ut spacium quatu est, di non sol una ut est spacisi naturale cu resinetia dic. Tu igitur vide illic ex quo sustinebis et qn dicit philosophus motum di magnitudinem esse eiusdem ronis quo ad diuidi dic6poni ex indivisibilibus vel diuisibilibus accipit
magnitudine absolutae ita τ si motus fieret in magnitudia ne vacua adhuc esset diuisibilis ut magnitudo quia fieret inrpe ut determinauim' in.q. praedicta , standamenta autem quae facit Egidius de indispositione materiae de resistetia aqualitate contrariam de motu instantaneo grauium di le-Diuni in Vacuo soluimus in eadem. q. in relponsione ad argianaenia quae fiunt a comentistis pro defensione Comen.
quem in hac parte sequitur Egid. Ad secudam ergo obiectionem positam in princi . quaesiti dico in via nostra ut declarauimus in praedicta. q. et dictu philosophi non est absolute verum. led tenet ex aliquo co- cesso ab antius puta τ successio di tarditas di velocitas motus proueniant praecise ex plenitudine spacii, ita et illa remota motus esset instantaneus quod tamen positum di cocessum ab antiquis non est ve* ut illic declarauim . Et ideo loquendo ex natura rei, siue motus fiat in spacio pleno siue Uacuo seruatur eadena ro per consequentiam quo ad diuisionem di copone motus di magnitudinis vi super eam si motus. Haec depraesenti quaesito dicta sint. Q6.4. si oem nlouei ptingit velocius di tardius moueri.
Oe aut illud quod movet contingit di velocius
IN hac qone aduerte τ ut dicit Commen. in comme. I s. di B. Tho. exponeni tea. ι; .stat dissicultas in hoc. Qm
369쪽
motus naturalis mobilium naturalium puta grauium dileuium remoto oi impedimeto e terminatus a natura in tanta velocitate di tarditate.Virtus. n. naturalis quae est determinata ad unum nisi impediatur agit sin totu suum posse. di in hoc distinguitur ab agente voluntario. Praeterea ut in qu t Commen in comen. t r. impola est se coelum moueal velocius ut declarabitur infra .i. in . 8 lib. physi ergo ur propositio esse falsa in qua dicit philosophus,2 contingit omne motum velocius ti tardius moueri. Pro resolutione quaesiti sic procedendum est. Primo ponetur distinctio quae est ad mentem Commen. di quam innuit L. Tho. rei pondens huic quaesito. Secundo duae conclusiones responsitae. Tertio mouebitur dubium contra determinarionena & soluetur.
Quantum ad primum distinctio sit hare. Mobile sinit ter di motus pnt dupli considerari, primo mobile fm et
mobile , motus sm l motus. i. mobile sin coelia ranem mobilis non applicando ad hoc vel illud mobile, dc motus sm coena ronein motus non considerando inquantu est talis vel talis motus puta motus coeli vel lapidis . secundo inquantum est tale vel tale mobile, di motus inquantum talis. i. sm-mobile est determinate naturae, di motus fim crest in tali mobili, di si tu vis breuius loqui sic distingue. Mobile di motus duplr, primo absolute secundo applicare. Quantum ad secundum sit haec. 3 conclusio. Oe mobile consideratum primo modo pol velocius di tardius moueri si moueatur, probatur sic de mente Commen in come. x s.& B. Tho. Motus est de genere continuo* , di Velocitas quae est in motu est similis diuisibilitati in continuo. Quemadmodum igitur diuisibilitas procedit i infinit u in ptinuo, silc velocitas in motu, qm si velocitas finiret i motu Fni me motus, esset pole motu esse in instati. No repuRnat igitur cuilibet motui qd sit velocior di tardior ut mot' est, ita dico de mobili ut est sub motu insitum mobile. Secunda conclusio sit ista no oe mobile ut est determ nate naturae pol velocius aut tardius moueri a moueat de
hoc loquendo secudum or inem naturalem , iuxta quem
370쪽
habet loqui pbs naturalis ut pscindamus absoluta potentia diuina de qua no est plentis negocii cosiderare , sed aut primi philosophi aut Theologi. Haec pclusio sic a batur ex
doctrina philosophi i. g. physi. tex. 24M in. Io. meta. rex. 4. motus primi mobilis est velocissim' in natura via dicit in 1. . meta. te X. 4. Motu regularem di veloc: Limii supponuteu qui coeli. Tuc site Motu motu velocissimo no pol vel cius ira oueri haec patet. Sed ex doctrina philosophi datur iordine naturalium motum motu veloci Isimo. s. primum ccelu,ergo rvc. praeterea. Primu mobile cum sit inalterabile, ut declarat in primo coeli di primu mouens cu sit intras mutabile, sunt semper & eodem modo disposita ad motum,ergo motus primi mobilis non pol esse velocior aut tardior. Consequentia patet, qm in motibus naturalib' nodepraehenditur maior aut minor velocitas, nisi quia mobile aut motor aut medium aliter di aliter se lint.. Quatum ad tertium aduerte et si propositio philosophi in qua dicit oi aut quod nio uetur contingit velocius di tardius ni oueri non est vera nisi fila primam coclusionem tia batione eius, sequit qd no possit supponi a naturali, nec super ea possit tundare pi s hanc conclusione, qua .int edit Probare. s. t eiusdem ronis est lepus di magnitudine diui-ai in semper diuisibilia aut in indivisibilia. Nam supponere motum Velocitari in infinitum ut continuum videi esse suppositio mathematica , quae considerat de cotinuo vico tinuum di de proprietatibus eius philosophus autem non considerat de quanto continuo nisi ut est in materia naturali determinata. Quare dic. - Ad hoc dicitur m consideratio de magnitudine naturalidi de motu , alio modo est in hoc lib. 6. quam in caeteris parribus philosophiae naturalis. Hic n. est co sideratio absoluta di non applicata in aliis partibus est determinata ut in lib. de coelo. α in lib. de grione, ex hoc dico τ si phs faceret diictum suppositum in caeteris pii b'plbiae natis, no esset puenies, qm eet pira pcione secundam . Ex hoc aut et secit illud in noc. 6.lib. non inconuenienter secit, qm non repu