Chrisostomi Iauelli ... Super octo libros Aris. De phisico auditu questiones subtilissimae, in quibus clarissimae resoluuntur dubia Aristotelis & commentatoris, ... Cum suo indice copioso vt inspicienti apparebit

391쪽

quiescit totum quiescit di ex hac sequitur ut ex causa a xima cr nihil potest moueri a seipso, per se primo. Cum igitur ro pi i procedat ex causis ordinatis in consequentia υ I-que ad immediatam quae est immediata causa conclusionis, illa ordinate resoluatur usi ad primam. omne mobile est diuisibile in partes merito tenet. b. Tho. hanc esse demonstrationem propter quid, di non solum a signo, id

est a posteriori ut tenet Commentator. Et aduerte Ianata. in . T. physi in.q. I. nesciuit aliter reprobare deductionem. b. Th. dc ossedere hanc non esse ronem Aris nisi dicendo quamuis ista esset demo stratio ppter quid quam . b. Tho. inducit tamen pi s in textu no utitur illa demonstratione, sed idnge alia nam ad a badum mnihil mouetia r a seipso primo non innititur huic medio,

motus cuiuslibet totius dependet ex moribus suarum partium ut clarum est intuenti literam Aris. sed innititur huic medio m si pars quiesceret, totum non molleretur primo,

di sic non bene se habet illae homo in hoc, di siquis dicat et,

motum totius dependere eri motibus parcium est ca quod si pars quiesceret totum quiesceret e X hoc habeo intelum .sm ista sunt diuersa di i non est eadem demo stratio quae innjtitur super ambo haec Haec Iandulans Cu respodemus i licet pljs in hoc tex. . lib. non adduxerit hanc .pponent forma Ir τ motus totius pedet ex motu partium, tame supponitur ex his quae dixit in lib. s. ut ostedimus in deducendo ronem per piatias ex quibus tantum ultima explicatur in hoc septimo .s si pars quiesceret totum quiesceret ergo nihil mouetur a seipso primo , illa

aurem conditionalis reducitur ad hanc, quia motus totius

pendet a motu partium di sic dico cr licet ratio phi innitatur inaediate huic si pars quiesceret tot una quiesceret, tamen resoluendo innititur huic, motus totius pendet a motu partium .di ideo non est alia demonstratio, sed ea de magis tamen explicat a B Th quam ab Arise κ his quae dixi tin. a.& quae Vult p s hic subintelligi.& qn dicii Iad unus inhibet intentum .s r ista sunt diueria dic. Non sequii Uno sit eadem demonstratio. Quia no omnis diuersitas medio

392쪽

rum diuersificat specie demonstratione, nisi ea media quae non sunt stabordinata in consequentia. Modo ex eo * naotus totius dependet ex motu partiti sequitur et si pars quiescit totum quiescit, δέ ideo est eadem demonstratio di propter quid di non signi vi tenet Commentator. Et aduerte i landia. voles declarare P defensione Conime. Whaec denaro no sit pa quid sed signi. Adducit hoc piicipiti m. Cu aliqua affrmatio est ca alicuius negationis, non oportet v s ter v amrmatio opposita illi nefationi sit ca negationis illius a Trinationis. υ. g. Aliquid elie ronale. est causa m non sit rudibile, sed esse rudibile non est ca huius negationis s. non esse ronale. Sic in .pposito. uod moueri remoueatur a toto si remouetur a parte haec non est causa Ppter quam moueri primo a seipso non insit toti die. Ad hoc dicimus Q suum principium non est verutri. qa illa assirmatio pol reduci ad affrmationem priorem dicentem cant. V. g. stando in exemplo suo, licet esse rudibile pcise di sim se non sit ca q, aliquid non sit ronale tamen si ista assirmativa reducatur in aliam p orem. v. g. si arguatur sic. Hoc est rudibile quia est irronale di quia est irronale non est ronale dico τ est ro per cum, quia ex eo π est esse irronale concluditur haec negativa. ergo no est ronale sic dico in I posito. Quia ista si pars quiescit totum quiescit. reducitur ad hanc motus totius peia dcta motu partium, ideo ratio pt i est demonstratio propter quid . di est firmi sima. dc ut dicit. D Albertus in lib. . physi. in tra c. t . in. cap. 1 . haec demonstratio est optima in qua multi hactenus erra Uerur. Haec Albertus. Haec de praesciati quaesito dicta sint. Quaestio. a . Si ex omnibus mobilibus potest fieri una

continuum ita omnia mobilia continuentur ad inuicem.

Erit enim eκ omnibut via utra ipsum totum aut continuum Hoc igitur contingens

IN HAC qone aduerte et, stat diFcultas in hoc Certum

est Q inter mometa di mobilia nati a. quae sunt corporea quaedam sunt Epetua vi ccelestia corpora. quaedam cor

393쪽

PHYSICORUM VII.

ruptibilia ut eliata di quae ex eis sunt, sed ipole estppetu dptinuari corruptibili. Et inter corruptibilia quaedam sunt ptraria ad inuice e X qualitatibus cotrariis ut patet in et alis, contraria aut licet possint te tangere in extrenais , iton in ptinuari.vr ergo dictum pi,i s me o ino falsum quod in supponit ut pole Dicit. n. Hoc igitur ut cotingens accipiatur. Pro veritate huius dicti aduerte τ pcipui expositores ut D Alber.& Egid. concordant cum expone,b. Tho. quae 'stat in hoc Mobilia δέ mouentia ola simul sumpta corporea tam superiora si inferiora tam contraria a non corraria tam simplicia q composita, am alat si inaiata dupir cosiderari possunt. s. Vt corporea, di eri corporeitate Vnum 'quod . s eorum est quatum continuum di Ut sunt talia corporea. i. Vt determinata ad luasa prias iari, pino modo norepugnat eis cotinuari, secundo aut modo sic di piis intendit hic piuo modo, di no secundo modo, di obiectiones factae cocludunt I secudo modo δέ no .P pnao di hanc expo

nem virtualr tenet. D. Alber. in . T. physi. trac. I . cap. 4. Vbi

inquit si aut forte aliquis obiicerit q' haec denaro novalet, quia non concludit sinapi , sed concesso quodam fallo. hoc

est vota mouentia dc mota continuentur, dicemus i no

impedit nostram denaronem quia licet hoc sit falsum fincorpora physica accepta in spe dc forma in est pote sm genus mobilis ut mobilevi diximus. Di Xerat aut supra in eodem capi. mobile non contractum ad materiam sed ut diuisibile ex consequenti Vt quantum cotinuum continuabile est cum omni mobili inquantum mobile, eidem coim cordat Egidius in . 7 physi intex. 8.m q. I. Iandia. aute insurgit contra b. Tho. quasi contra aduersarium Coment. di intendit prosternere exponem. b. Tho. dupliciter. Primo dicit g Iblo. b. Tho. vr concordare cum tone Come. in hoc. p. lib. in comen. a. quia solus illam obiectionem qua ostenditur4lin aliquibus mobilibus pars non potest quiescere ut in coelo. Ad hac igitur obiectionem respodens Comen. inquit. Ad hoc aut dicedum est, parte quiescere corporum de quibus demiatum est,qm impote est vecorrupantur aut quiescat, quodamcdo est pole, di ouod

394쪽

Q v AESTIO II. Isamodo impole, es. n. pote ut corpus impote aut sin q, est aliquod corpus. V. g necti graue ne B leue di quia consideratio haec est de cor pore fila corpus, lin motum sim mmotum est corp'. ideo illud quod politum est hic es pole. Haec Comen. , recitata sblutio noComen dicit Iandu .m contra hanc solutionena objicit haec expositor Lb. Tho. authoritate Avice. quia propo est smpir impossi si pium repugnat subiecto rotae driae specifice, quamuis non repugnet ei ratione generis es enim impote simpliciter m hoiit irronalis quis non impediatur et te irronalem ex hoc est aiat sic igitur simplr impoli est . pars corporis mouetis seipsum quiescat quia hoc est coutra rationem talisicorporis . licet non sit contra coem ronem corporis.

Recitata obone dicit Iandu .l. b. Tho. non soluit illam obonem .quae in est sis contra eum sicut contra Comenta. quia ipsis mobilibus repugnat rone narum a priarum fieri Unum continuum quis ex eo cr mobilia sunt velut sunt corpora Vel quanta non repugnet eis. Et sic .ppo dicens Ῥex oibus mobilibus fiat unum est simpliciter impossibilis. Et sic ex eius dictis destruitur insio sua di est mirabile quare istat homo non soluit hanc dub6nem cia sit contra eius rntionem manifesse, di sorte magis placuit ei apparenter cotradicere Contenta & ei obiicere,quam soluere diabonem quae est cotra ponem suam quam soluendo su stineret dictum Comen. Haec landu. 5 li aduertis magis loquitur contra B. Tho. ex affectu erga Comen. quam ex Veritate. Nam . b. Tho non linorariar ad soluenduin illam dubitationem quia vellet coli adicere Comen. ut dicit landia. cuius signum est. b. Tho recitata riasione Coment. dicit iv rnsio Comen. est coueniens & no obiicit contra eum nisi in ondendo demi onem phi esse pa quid di non a signovi tenet Come.sed inon soluit duplici ca, pino ciuia b. Th. recitabat solonem Com quae est duplex. l. de distinctione Partis di de Veritate codicionalis, di aduertens Comen. sauilire se sua secudam solutionem ut patet pVerba tua In coriae. 2.cum dicit, sed dissolutio sua si sustentandum est in hoc loco est dic.non curauit soluere oblectione factam ab

395쪽

Aviceri . contra primam solonem, secundo non soluit qua apud intelligentem .ppo Auicen. aiiumpta, qua dicitur Aliqua a positio simpla est imposs dic. sumendo ly simpli. i.

vster& oibus modis,e salsia, ut declarat B. Tho in solbiaei, positi quaesiti dices Q alio mo sumitur cotinges δέ ipotecum demonstratur aliud de gfie, di cum demonstras aliqd de spe dic. Vide tu. Vnde posuimus dicere m licet no soluerit eam qn recitabat solisne Comenta ex cu dicta, in nunc

riidendo a posito quaesito s si est pole eκ oibus mobilibus

fieri unum continuum , virtualiter soluit eam. Et sic saesolutio B. Tho. ad praesens quaesitum in robore stio. Secundo arguit sic cotra B. Tho. si ola mobilia possient fieri unum continuti ut quata siue ut corpora, ita cr ut sic haberent potentiam qua pollent fieri unum continus illa potentia esset ociosa per ips aeternum , quia nuqiaa ex stis fiet unu continuti. qcs est impote ut habere ex multis locis philosophi, quia non admittit aliquod ociosum in natura. Et confirmat idem quasi eodem medio, qd no est opus recitare,qm laborat in equivoco de possibili. Tuigil aduerte apud pi in in . s. metaph.c. de ptate

tiam activa aut passivam, di impote pst carentia talis potentiae aliqn aut non pD reale potentia. ted py non repugnantia terminorum, in dr pole logicum. t m pote aut pstrepugnantiam terminorii in .pposito, quando dicit pbs, accipiatur Vt cotinges. i. Vt pose ex olbus mobilibus fieiri unum continuit , di quando B. Tho. declarat qlio poseia quo ino accipit possibile di i pote no primo mo sed secudo obiectio aut Iandunt Icedit primo mo. Ideo no valet. Et aduerte τ ipse Iadu. ductus veritate concedit in illa q. tale pose n postquam arguit contra B. Tho. inquit. Bene veru est et mobilibus ut mobilia sunt siue ut sunt compora, non repugnat seri Vnu continuum , quia o is repugnantia Pprie est rone alicuius opponis, niic alit mobilib'no inest aliqua oppo ut mobilia sunt ad continuitatem,&i5 vi sic non repugnat ex eis fieri unum continuia haec Iadu.in quibus ut vides tandem concordat cum B. Tho.

396쪽

Vltimo aduerte u ipse volens exponere dictu pbi diciem sibi υr dubiti di nescit exponere nisi duobus modis, ex quibus unus est,m pds non dixit hoc ex intentione di opinione .ppria,scd Nn opionem eorum contra quos illic arguit Seci quia imaginatio sua non est fundata, meli' est sequi exponeni grauium expositoru, quales fuerunt. b. . D. Alber. dc Egid. Haec de praesenti quaesito dicta sint. Quaestio . . Si in motu locali necessie est mouensti motum esse simul. Primum autem mouens,non sicut cuius cauta. sed unde est principium motus est simul cum eo qci mouetur,simul autem dico, quia nihil ipsorum est medium. Textu 9.

IN H AC qone adume xv star dissicultas in hoc.Coelum

mouet elementa di haec inferiora. di tamen no est simul cum illis ut patet. Npcipue cCelum di ha c clementata residentia circa terram , patet enim Τ sunt aliqua elementa intermedia. Praeterea,tortes proiiciens lapidem non semper est per totum motum cum lapide. ergo dic. Pro rei tutione quaesiti sic procedendum est. Primo ponentur quaedam distinctiones. Secundo conclusiones resposita ae. Tertio removebuntur quaedam dubia.

Quantum ad primum sit haec prima distinctio. Mouens est duplex s proximum di remotum Proximum quidem est quod lubstantialiter est applicat una moto , di sine alio

mouente inter medio, Ut qn manu moveo calamum scribens. Remotum autena est quod substantialiter distat a moto &non mouet nisi medio alterius motoris, ut quandona oueo lapidem medio baculo qui est mouens motum. Seclida distinctio si multas immediata inter mouens dimotum potest esse duplex. s.fm substantiam di Fili virtutem, vel sm virtutem tantum. U.g. Quando manus mouet calamum. & manus subaliter divinus naotiua quae est in manu sunt simul immediate cum calamo. aute sol agit in terram. di sol di terra simi immediate simul Fmvirtutem ut declarabitur infra licet non subaliter ut patet. Tertia distinctio.Mouens esse simul cum moto. Potest

397쪽

PHYSICORVM VII.

Intelligi dupliciter pino sint simul ipe ita cr posito uno

ponitur alterum.&remoto Vno remouetur alterum. secudo or sint simul loco. di hoc dupliciter primo ir sint in eodem loco positiuae non lotum communi sed proprio. secudo τ sint simul loco non quia sint in eodem loco Pprio. sed quia inter ea non mediat corpus aliud, di sic esse simul

loco est esse contigua vel contacta. Quantum ad secundum aduerte τ licet philosophus intendat de mouente proximo in tex. praeposito, sicut communiter expositores dictitar tame pro maiori doctrina loquemur tam de remoto Q de proximo quod.b. Tho. dicit immediatum,sit ergo haec prima conclusio. Mouens di motum actu ta pxii inim q remotum sunt simul ipe abitur. Mouens di motu actu telint ut est in actuci effectus in actu,quae simul sunt δέ no sunt ut determinatum est in. a.tib intex. Praeterea,ad existentiam motus necesse est ponere mouens ut a quo est motus, di mobile Vriinquo est motus ergo dcc. Et de hac cocione nullus dubitat. Secunda concio. Moues corporeum siue Ixiinum siue remotum & motum corporeum no sunt simul loco priae modo, Pbatur. Determinatum est in. 4 .lib. Qi duo corpora no piit esse simul in eo de loco .pprio ergo dic. Dixi motiens corporeum,qm si moues est incorporeum ut intelligentia mouens coelum, di aia mouens corpus non est necessiem distinguatur loco tuo mobili qm incorporea non sunt occupat mae in loco sed tm P applicationem virtutis. ideo ubi est corpus inotum est ala mouens, δέ de his veru est dicere, x simoi loco plano modo ad bonum sensum. Tertia cocto Oe motiens NXimum corporeum est smsubam simul loco secundo modo accepto cum suo moto, ibatur per susticientem diuisitonem iactana de motu locali nam de simul a te mouet ista moti localiter in hac.q.intendi inus.) Diuiditur aut motus localis sm pi m in pulsum tractum δέ vertiginem,in pulsu patet, qmiinpote est ad sensum, mouens siue pellens aliquid a se ad aliud pellere nisi tangat illud l la tractii patet quia si opposito modo adpulsum in vertigine p4ret,quia componitur ex pulsu

398쪽

N tractu & haec omnia clara sunt in textu philosophi. QNarta conclusio. Mouens remotum non est sisti ut sin Bam sed fina virtutem cum moto Prima pars patet, qm inter ipsum N motum suum est unum vel plura media ut patet qn manus mouet lapidem per unum aut plura media . Secunda autem .pbatur,qm media mouentia non mouent nisi in virtute primi ergo quo ad virtutem est immediatum. Et hoc est quod solet dici. Moucias primum mouetina mediatione virtutis, sed non imediatione suprositi. Ex hac quarta cocta ne hias solutioncm pinae oboniscimini non est movens .pximum sed remotu haec inferiora. Pro secunda autem obiectione habebis solutionem in lib. 8. in tex 8 r ubi pi,s mouet dubium de proiectis. Quantum ad tertium aduerte T contra tertiam conclusionem sunt duo dubia satis apparetia. Primum est de magnet qui videtur esse proximum mouens di trahens femrum ad se, di tamen non est necesse τ tangat serrum,immo per notabilem distantiam i rahit ergo Sc. Ad hoc dubium ria det Com in hoc li. 7. in com. 9. & in lib. 8. in com. 8 r. a quo non discordat. b. Tho. in expone rex. I o. Vbi declarat triplicem tractum. Tu igitur aduerte ni Comen .cr attractio est duplex, quaedam .ppria di vera quaeda impropria di metaphorica, vera est in qua attrahes mouet cum attracto, di hoc qia attractu ad ipsum non fuerit quiescens. Necesse est. n. Vt in otias attrahentis situ elocior il motus attracti, di hoc inuenit in virtutibus voluntariis S in pluribus virtutibus natibus vitalibus, di ideo posita sunt fila in inebris a talium. Attractio aut in qua attrahens est quiescens. δέ attractum motum no est attractio in rei veritate sed attractum mouet ad attrahes ut psciatur ut lapis ad inferius di ignis ad supius. Et silr oportet hoc intelligere de motu serri ad magnetem, di nutrimetti ad me bra. v.g. de motu sanguinis ad stipiora corpis,& vster nutrimenti arbo M ad stipiora eorum. Sed est dria inter ista di illa quae mouentur ad locum Oprili, qm illa mouentur ad locum siue fuerit .Ppinquus siue remotus, nutrimenta vero no mouentur ad nutriendu nisi fuerint in aliqua dispo

et a ni

399쪽

PHYSICORUM VII.

ne de nutrito.& silr ferrum non mouetur ad magnetemnita cum fuerit in aliqua dii pone de magnete. Et ideo quando magnes fricatur cum aleo amittit virtutem.Nam serrum tunc non acquirit de lapide in illa dispone qualitatemper quam natum est moueri ad magnetem, di hoc manifestum est in ambra quae attrahit paleam quando calefit. Erso iste modus motionis si dicatur attractio, non intendeatur ab Aristo. in hoc nomine attractio hoc Commenta. ex quibus respondetur ad dubium motum, Q quado pi,s dicit primum .i proximum moves localiter est limul cum moto,ita cr non habet intermedium, intcndit de vero di proprio trahente di de vero ac proprio tractu qui non est

inter serrum di magnetem sed mes aphoricae. Secundum dubium est,quia pijs in. a. de ista in te X. II 3. rbat cr duo corpora lolida non potiunt te tangere in aere aut in aqua ua de necelsitate mediat inter ea acr aut aqua, ergo quando manus apprehendit lapideis in aere aut in aqua, mouens pro retinum quod est manus non est simul loco lecundo modo sumpto cum tuo moto. Ad hoc drci intentio pol no est negare medium absolute di oibus modis inter moue, .pxim una δέ motum,led negare maxime in duobus modis, primo in illitate notabili iecundo in imprimendo virtutem in medio, P virtutem imprellam in medio mouere motum, ted neuter modus contingit in proposito ,qm aer a ut aqtia quae mcdiat inter duo corpora lolida est intentibilis illitatis ideo est ac si noesset. Praeterea laer medici aut aqud non esi quia manus imprimant virtutem mouendi in eis, ted quia cum sunt in aere aut aqua de necessitate fiunt humectara , humectatio aut non pol esse line corpo i e humido quale est aer, dc etiaaqua,Vnde'aqua medici inter manum ci lapidem, non est inquantum mouet lapidem,qm etiam si non mediaret manus esset proximum mouens ted est inquantum humectatur quat e dcc. Hac de praesenti quae suo dicta sint. Quaestio. 4. Si alterans δέ alteratum sunt simul. At vero neq3 alterantis nem alterati ullum est medium.TeXtu. II.

400쪽

IN hac quaesione aduertem stat di Scultas in hoc. Magnes ut trahat ferrum ad leneceste e vi alteret ferrum imprimendo aliquam qualitatem in eo cuius signum est ut dixit Comen.in commem '. si sei rum perungatur aleo, non trahitur,qm aleu prohibet illam impraesisione, di praeterea si nihil imprimeret in serro, ergo a quacum distantia traheret serrum ad se quod videmus est e falsum. Hanc aut alterationem non facit in aere medio, qm no trahit aerem ad se ergo vel magnes no est proximii alteras serru, vel non es necesse alterans & alteratum esse simul. Pro resolutione huius dubii aduertem hic supponutur omnes distinctiones factae in. q praecedenti. Nam sicut deseruiunt mouenti di moto loca in sic alteranti ta alterato . Ponentur igitur coclusiones rusiue psormiter ut in.q. praecedenti, deinde soluentur quaedam dubia. iPrima conclusio. Alterans di alteratum siue proximum sue remotum , sunt simul tempore . Isa probatur eodem medio sicut probata est prima conclusio quaestionis

praecedentis.

Secunda conclusio. Alterans & alteratu siue proximum siue remotum, non sunt simul loco primo modo sumpto vi distinximus in .q praecedenti, haec probatur ut probata fuit secunda conclusio. q. praecedentis. Haec. n. intendim'de alterante corporeo, di similiter de alterato. Tertia conclusio Alterans proximu& alteratu sunt simul loco impio secundo modo. Hac probat philosophus in tex. Et ro sua stat in hoc. Ois alteratio vel est sm sensum vel in re carente sensu, sed ta in hac u in illa alteras viximuest simul. i. immediatu alterato ergo dic. Maior nota a sum cienti diuisione qm inter rem habentem sensum,& re non hiatem sentia non datur medium Minor aut sic .pbat. In alteratione stra sensum, ut declaratu est in secundo de anima sensus mouet medium causando spem sui in medio dimedium quod pertingit usq; ad organum defert spem adsensum ita st, medium est Oximii alteras sensum, di sic pateti in hac alteratione alteras prox nati est simul cum alterato. In alterationibus aliis.i quae sunt in his quae carent