장음표시 사용
381쪽
diuisione in ptes utitatiuas, di qm ista diuisio patet magis in eo quod movet loca tr ideo di pclo di illa minor assen pia intelline da est de moto localr. na de eo ve est simpla dicere dum mouetur no habet simul di sin ide aliquid de loco a quo di aliquid de loco ad que quia no est intelligibile naturaliter loquendo idem Fin ide ee in diuersis locis dum moueriar. sed prout secundum una parte recedit a loco A. ira aliam imbintrat locum B. prout egregiae declarat B. Tho in fine dubitationis et mouerat. Sic igit cocto di rophilosophi intelligenda est principalr de inoro localr qm necesse est ipsi mei se diuisibile sin ptes illitatiuas. De naotis abad aliis motib'ta mutationibus p accus verificas exco-Ωq uenti di secundario. Nu probabit in . 8 lib. r motus Io .calis est primus motuum di stupponii oi alii motui ita O dc auginet u dc decrementu di alteratio no piat esse sine motu
locali ex. 8 lib. tex. yr. Ubi inquit p5s. Haec aut. f augmetsi di alteratione sine loci mutatione no cotingit esse. Oe ergo od mutat aliis in otii, ' proprie dictis est mobile loca P. Sed oe mobile localli est diuisibile partes utitativas vidictu est ergo expiati oe mobile aliis motib' .pprie dictis edi uisibile sin ptes illitati uas. di ulterius qa ut dictu e supra oe qa mutar muratione P accus, est mutabile mutatione pse . di oe tale est diuisibile sua partes illitati uas ut .pxime Obatu e , sequii τ oe mutabile mutatioe st accias sit diuisibilesin partes illitativas Ex quibus sequir, τ oe mobile motuta mutatione physica est corpus. Na 'dmouet motu physico est suba vi ho aut lapis ut dixit plas in lib. s. in tex. 34. N nuc Ibatu est qd est diuisibile stat ales quatitativas omne aut tale est corp' ut patet ex diflone corpis apud physicu ergo die. Et hoc est qd inlidebat B. Tho. in proemio. . lib. physi cu dixit. non dico aut corpus mobile. s esse submquia oe mobile esse corpus ibat in isto liba in lib. s. physi. nullam aut sicia probat siu uni subiectum. Patet igitur quo illa minor assumpta in rone philosophi est vera tam de partibus formalibus et de illitatiuis modo quo declaratu est. Et siς patet 1 positi dubii solutio.
Secundum dubium est. Quia non vi veη quod dicit pri
382쪽
in rἴne assignata pro cocione proposita. Dicit. n. No n in utrist ne B in neutro pote est esse. Et intendit ur id qd mutat du mutat non pol esse in utrom termino. Hoc aut est
falsum, qm videmus in aqua du calefit esse sub frigiditate pro aliquo gradu, di sub caliditate O aliquo gradu. Nam sicut pat tibi tr dc cum latitudine acquirit caliditate per intensione sic dea dii partibilr frigiditate st remissione ergo i toto isto motu aqua du calefit est sub utro P termino. Ad hoc dot aliq, Q pri in te dit m oe qcs mutat du mutat non est in utrom termino fim ide, sed scam partes .ita et, secudu una parte est sub uno. di secudu alia est sub altero, iaci isti tenet esse impote aliquod alterabile du alterai simulti scam ide lire aliquid de virom termino, di dictit hac ee
intelione pi, i in hoc lib. 6.in tex. 3 a. csi dicit. Necesse igitur hoc quide aliquid in hoc esse hoc aut in altero mutantis .Lmutati. Et pfirmat PCsime. qui in . 8 lib. ph Isi. comen. 34. dicit m illud ex quo trasmutat. dc ad quod trasmutat sunt oppolita necessario, di virum eo v est in parte trasmutabili alia ab illa in qua est reliquum di hoc est coe oi transmutationi. Intedit ergo Continen .l terminus a quo est i una Parte tra simulati, in in alia terminus ad quem. Sed haec po vr repugnare pho in lib. de sensu di sensato qui ponens driam inter motu locale di alteratione dicit sic. Oino aut nec sist in alteratione se hel dc latione, lata nanoronabilr in medio prius attingui. Quae P vero alteratur non adhuc silr. Cotingit. n totum simul alterari di non dimidium prius valet aqua simul cena coagulari haec philosophus. Ex quibus arguitur sic.Sumo illam totam aqua nisi dicit phs contingere simul congelari di diuido dc in duas partes A dc B dc quaero aut in A est sola frigiditas, aut sola caliditas aut caliditas di frigiditas simul si dicis et e sola caliditas ergo A est solu in termino a quo frigefactionis, suinatur. n pgelatio O fri se factione, ex psequeti non frigefit qadum mobile est pcise i termino a quo, nundum mouetur, sed ponti secudu phin tota illam aquam cuius A est pars simul trige fieri disic sequitur c5traaictio. s. ' aliquod tot secundum se tot si Moueat di in viri eius Pars no moueas,
383쪽
quod implicat, si dicis tr in A e sola frigiditas ergo ipsa sola est sub termino ad quem dc sic ipsa no mouet, cuius opsositum ponitur in casuir tota congeretur siue frigefiat. mplicat. n.aliquod totum simul ino ueti, di aliquam eius Partem non moueri. Tenendum est ergo in A esse simul calorem di frigiditatem rem iste tamen. Dicendum est ergo ait ad propositum dubium,& cocedendum in alteratione idem smide simul esse sub utroq; termino remisse in , Ut ro adducta Obat. Propo asst phi qdicit. Non. n.in Utrism necd in neutro pote est esse, n6 verifical oino nisi in motu locali qui est vere continuus. Et pus in hoc lib. s. agit de motu sub rone continui.'Augmenta aut di alteratio vi Ibat p5s in lib. 8 .nsi sunt simplr motus continui di io non verificatur in eis dictaIp6. nisi qn una ps alterat alia pa debilitatem dc paruitatem alterantis. Qii
vero totum alterabile puta amphora aquae tota simul attingitur a vigoroso alterate, tunc tota ta quaelibet eius psest sub utrom termino remisse. δέ se habet sicut quodda in diuisibile quantum ad hoc r simul totum alteratur, di nop partem post parte, licet aut totii di oes partes eius, sine sub utroq; termino, in Pst hoc non cessat alteratio, quia εxcessus ad depdendu persectiorem gradii termini a quo, eg ad acquiredum Psectiorem tradum termini ad quem. Sic igitur occurrit dicendum ad praedictum dubium. Et qfi dicit allegata opinio. hanc esse intentionem phi diconfirmari a Come. in lib. 8 . physi. Rfideo illud di phidi C6menta. non esse intelligedum simplr nisi in motu locali. Dixiqd occurrit,dc si tu melius utentes letabor in te. Haec de praesenti quaesto dicta sint Qo. 8 .si illud in quo aliqd pmo mutatii e , e indivisibile.
In quo autem primo mutatum est qa mutatum est necesse est atomum esse. TeX. 44.
IN hac q5ne aduerte ir sicut punctu est terminus tmeae,& instans illis sic mutatum esse in terminus motus, et sicut Obauit phus motum fieri in tae quia nihil niouee in instanti ut determinavimus in . q. s. huius.ε.libr. sic nucintendit prasi terminum motus,que aprillat,primo mutatum
384쪽
tatum esse fieri , me surari instanti di non tre. Difficultas aut .ppositi quaesiti stat in hoc . Comingit cr illud ad quod aliquid primo mutatum est esse diuisibile, puta se motum augmeti augmentabile motat primo ad illitatem coli ima quam eonstat esse diuisibilem,oc P motum localem mobile mutatur primo ad locum A , quem pstat esse diuisibilem cum locus sit supficies. ergo mensura huius primo mutati esse debet esse diuisibilis. Contra pati t. qtita mensura debet
esse a portionata di conformis mensurato ast non noti ficaret in ensuratum ex .X. meta. te X 4. Vbi d cit pl,s, semper aut cognatum est metrum. i. semst mensura debet esse eiusdem naae vel eiusdem mensurae cum naensurato. Ergo si id
ad qs aliquid primo nutatu in est, est diuisibile. id in quo ut in mensura primo mutatum est, debet esse diuisibile. Pro resolutione igitur quaesiti ponetur conclusio respositia de mente philosophi di probabitur.. Deinde soluetur obiectio praeposita. Conclusio sit haec. primo mutatum esse non fit in tempore led in instanti . di sic necesse est mensuram eius esse in diuisibilem. Probatur, si tu dicis v mesura pino mutati esse est diuisibilis erit ips. Sit ergo illa me sura A C. di diuidatur in duas partes. s. A B.&B C. tunc quaero, vel in utral eparo mutatum esse. vel in utracs est mutari, vel in una est mutari.& in alia est mutatum elle. Si primum cum partesipis habeant ordinem prioris di poste i loris. prius fuit primo mutatu esse in parte priori Non ergo in toto A C tuit primo mutatum esse sed in parte. A B. iupponebatur auteet in toto A C esset primo mutatum esse. si secti dum ergo in A C no est primo astitatu esse sed solum mutari. Si tertium tequit sicut ad primum. l. q' no erat primo mutatum esse in toto a c, sed in parte im quod est cotra positum . Naesse aliquid primo in aliquo toto est esse in Oi eius parte. Praeterea. Si ponitur aliquid in toto a c diuisibili esse mutatum primo erit aliquod mutatum esse prius primo quod implicat. Contra a batur qm cum a c ponatur diuisibile in
partem priorem di posteriorem sicut di qdlibet aliud ips, Prius erit mutatum esse in parte priori quam in toto a c,
385쪽
ponebatur aut T in toto a c esset primo mutatum esse e so dic. Cum igit mensura primo mutati esse non possit ei te dita sibilis, sequitur et, non fit in tempore sed in instanti. Pro lotane alit obiectionis facte ad cerre Q, id ad T aliquid primo mutatum est,pot duplr coli dei ari primo strale N ex sui na,& sic contingit ipsum esse diuisibile, ut argumentu in .Pbat de illitate continua ad quam augmentabile mutatur,ta considerando talem utitatem ut diuisibilem dico τ debet mensurari mesura diuisibili sicut docuit plis in
lib. lo. mera. in tex. 4. Vbi dicit. Magnitudinum. n. magnitudo. s. est mensura,& fm vnsiquodi longitudinis longitudo latitudinis latitudo dic. secundo pol considerari quatum ad receptionem in eo quod mutatur, lumendo receptionem O fine acquisitionis formae vel thei ad si est mot , di sic dico cr id ad quod aliquid pmo mutatum est, est indiuisibile quo ad receptionem Nam sicut ipsum acquiri est successivum ti mensuratur rae, sic primo acquisitum esse, est instanta neutra di est necesse ut mensuretur instanti quod est mensura indivisibilis. Ad argumentum igit dico crvtima bat a positum inquantum id ad quod est pnao mutatum
esse consideratur F minaris non aut quo ad rcceptionem ut declaratum est. Plas vero intendit quo ad receptionem, ac si diceret. Sicut motus mensuratur tempore, sic terminusti otiis me strat tir instanti qui terminus dicitur,primo mutatu in esse. Haec de praesenti quaesito d:cta sint. Quaestio. 9 Si in motu est primum mutatum esse a parte ante. . e Quod autem sua principium omnino non est. Non enim principium est mutationis neque in quo primo quis mutabitur dic. Textii 46.
IN hac qone aduerte Udiss cultas stat in hoc . Concedi
pi s in tex. 4ς. Q in motu ex parte finis. i. qm terminatur motus est dare pinum mutatum esse. Sed no vr mior ro quare si dare parte sinis motus il a parte principii inro arguitur m sit a necesse dare ex parte principii motus T cx parte finis. Nam cuiuslibet continui finiti est necesse
386쪽
dare duo ultima aliter non esset finitum, unde N linea finita distinitur est longitudo e Ditis extrema sunt duo puncta. Sed aliquis motus est cotinuus finitus ut patet in ictu lapidis ergo est necesse dare primum di ultimum mutatum esse aliter esset infinitus aut ex parte Vtriusq3 extremi auteκ parte unius sicut di linea sit non terminaretur punctis. Praeterea. Sicut se habet instans ad ips sic mutariam csse admotum . Sed in quolibet tempore finito est assignare primum di ultimum instans vi declaratum est in lib. 4 physi. ergo in quolibet motu finito est assignare duo mutata eL. se,unum ex parte principii di alterum ex parte finis. Pro resolutione quaesiti sic procedendum est. Primo pcnitur disti instio de primo mutato esse. Secundo duplex ccclusio responsiua. Tertio declarabitur quare est maior ratio in sit as,ignabile, pino mutatum esse ex parte finis motus qua eX parte principii, di sic patebit rei ponsio ad obiectiones politas in principio quaesiti.
Quantum ad primum aduerte τ per primum mutat si esse possumus intelligere duo ex parte principii in motu, primo possumus intelligere primam partem motus , antequam non sit a sis ignabilis prior nem diuisibilis in priorem di posteriorem,secudo possiimus intelligere aliquod indivisibile a quo initiatur motus di ante quod nihil est de tali motu sicut i hora est alsignabile indiuili bile a quod est primum instans instans ante quod nihil est illius horae.
uat ira ad secudum sit haec pira a concio. In motu finito ex parte piacipii no est assignabile pinum mutatum esse in piato senita, Pbatur. Quilibet moltis .pprie dimis est de Decotinui successivi Impo rar. n noxiam siue .pgres una ut declaratum est in lib. Sed in cotinuos cce Isitio no est
assignabilis prima pars cum quaelibet pars sit diuisibilis insema diuisibit: a vi declaratum est lupra in hoc .s lib. undisi tu dicis tr in motu A. prima pars sit B. quaero aut B est diuisibile aut non si no ergo A coponitur eκ indivisibilibus, cuius oppositum demostratum est in prima qti aestione huius lib. 6 . Si sic. Cum continuo successiiuo fiat diuisio in partem priorem di posteriorem . Erso in B est a Signabi-
387쪽
P H Y S I C O RGV M v i. ' lis pars prioi di sic prima haberet priorem quod implicat.
Secunda conclusio sit haec. In motu finito ex parte principii est assignabile primum mutatum esse in secundo sensu Obatur. Si in motu finito non esset dare primum indiuisib te ante quod nihil est illius motus ex post quod est totus
illae motu, non poliat dici notius di determinatus motus sicut proportionaliter si in tempore puta in hora mensium rante illum motum non esset dabile primum indivisibile
ante quod nihil est illius horae, di post quod est tota illa hora, non posmi dici certum di determinatu ut ps ergo dic. Tu tame aduerte cr illud indivisibile a quo initiatur motus di ante quod nihil est illius motus. Non potest dici stri .ctio di proprio signficato, primum mutatum et se, qm licet quodcul indivisibile in linea dicatur absolute puctum di quodcu B indivisibile in tempore dicatur instans tamen in motu quod ciri indivisibile non dicitur proprie muca tum eise,nisi ipsum praecesserit totus modus vel aliqua pars motus nam et se motum vel mutatum supponitur praecessime moueri vel mutari. Non enim est intelligibile aliquod esse nantatum quod prius non mutabatur. Cum igitur ante illud indivisibile a quo incipit naotus, nihil de motu praefuerit dicitur i m proprie primum mutatum esse. Quantum ad tertium aduerte iv maior ro stat in hoc, in illo indivisibili a quo incipit motus ut dictum est , mobile est otiio in termino a quo F autem es in termino a quo nec mutatur nec mutatum est,qm ante illud indivisibile nihil est motus ergo nec mutatum esse Oprie lumendo mutatum esse, di post illud indivisibile est totus motus , ergo& oia mutata ei se, qm quodcul mutatum eise signet Gubsequitur aliquam partem motus,in ultimo autem indiuisibili in quo terminat motus verum est dicere motum p cessisse di mobile et se in termino ad quem ergo verum est dicere in fine motus mobile mutatum esse, di sic patet ex significato proprio mutati esse ratio propter quam est dabile in terminatione motus,& non inchoatione.
Ad objectiones autem factas patet riasio ex dictis cocludunt enim I secunda conclusione, di plis intendit de pri-
388쪽
, Q V AE S T I O I. i sma. Item cocludunt de primo indivisibilia quo incipit motus sed no cocludiat tu possit dici Pprie primum mutatum esse di sistudo facta de tae non valet ut diximus, qm licet omne indivisibile in tempore possit dici .pprie instans siue aliquid temporis prasuerit siue non tamen indivisibile in motu non potest dici Iprielmutatum esse nisi aliquid ni tus praefuerit. Haec de praesenti quaesto dicta sint. Expliciunt qones super sextum lib. physi. fratris Chrisostomi Iauelli Canapicii ordi .praedica .pbiae N Sacre Theologiae professoris. Incipiunt qones eiusdem super septimum lib. physi. In septimo li.physi ptractantur infra scripta quaesita. i Si aliquid potest moueri a seipso primo di a te,itari sinse totum sit mouens , motum, di non ratione partis. a Si ex omnibus mobilibus potest feri Varum cotinuum, ita ir omnia mobilia continentur adinvicem.
Si in motu locali est necesse mouens di motu esse simul. Si alterans & alteratum sunt simul. Si est alteratio solum ad qualitates triae speciei. Si aequivoca sunt comparabilia. 7 Si regulae comparationis in motu locali assignatae a philosopho sunt verae.
si aliquid potest moueri aseipso primo ex per se
ita quod secundum se totum t mouens cr
est ab aliquo moueri dic. Textu. r. N HAC qone. Adverte in. 9.lib.meta. in . q. 3. determinavim hoc quaisitum sub hoc titulo si potetia activa di passiua requirunt distincta subiecta & posuimus cocionem hac licet in eodem respectu eiusdem partis possit ellia potetia activa di passiua
389쪽
non tame eodem modo nec sormas nec Fm eandem ro-nem,cum Obatione sua Vr videre poteris, ex quibus sequitur iv idem Ut idem non pol eiis mouens di motum P se primo sed ne celse est inter na oves di motum eadem distonem realem nunc aut supponentes ronem pdi sussicieia: rformatam di deductam dc de sensatam contra Galenum dc Avicen. a Commen.& b. Tho .P hac concione impote est
motu physico aliquid moueri a seipso per se primo , duo
habemus piractare quae ingerunt dissicultatem contra ronem plui, ultra obiectiones factas a Gale. di ab Aiii. primu
est si ro p Ibi tuffcienter concludit cr nihil pol moueri a seipso p se primo, secudum est stipposito cr sufficienter concludat virum sit demonstratio signi vel a pter quid , nam
Commentator tenet primum di. b. Tho. tenet secundum.
Quantum ad primum urcpro pbino cocludat a possettim. Nai pendem modum arguendi quo pbat nihil moueri a seipio P se semo pol Obam ir nihil mouetur ab alio p se primo. Quod tamen cs falsum, qm coelum mouetur ab intelligentia P se primo t. fm totum, di n6 solum rotae partis. Quod aut possit eodem modo .pbari declaratur sic,pbs sic arguit ad octbinein suam, nullum quod quiescit aliquo alio quiescente moue a seipso P se primo, quia quod
conuenit alicui P se primo. non remouetur ab eo etiam irremoueatur aqtiocul diiO. v. g. quia habere tres couenit
triangulo pie prim O. ex hoc cr remouetur a quad ato nori mouet a triangulo, sic in .pposito, si aliquid moueretura seipsio p se primo non quiesceret. i. nocessaret a motu et Q aliquid aliud quiesceret. Sed oe quod mouetur quiescit ad quietem alterius. i. si aliquid aliud quiescit. Nam cum oemo uile'morii phy sico sit diuisibile vi ibatum est in lib s.
habet partes di si pars quiescet et totum Vt totum quiesceret. Implicat n. totum ut totum ιnoueri di parte eius quiescere, ergo nihil mouetur nec moueri potest a te ipso primo. Scd eodem modo praecise pbatur'nihil potest moueri ab alio per se primo & arguo , t sirpra. Illud non mouetur per se primo ab alio qd quiescit ad qui ctem alterius. Haec patet. Quia qVI conuenit alicui u se
390쪽
pmo convenlt ei etiam tu remoueatur a quocuΤ, ergo si
moueri p se primo ab alio competeret alicui, non cessaret moueri P se pino ab alto,etiam ir aliquid aliud ab eo quiesceret. Sed oe quod mouetur sequiescit ad quietem alterius quia cum sit diuiti bi e in partes: sit una pars quiesceret totuviliocum qui ciceret ergo nihil mouetur ab alio per se primo quod tamen est tilium. Ergo ratio pbi e si inutilis Ad hoc dico cr no est similis ro in eo quod ponitur moueri a seipso P mo, di quod mouetur ab alio pmo. Nam posito τ aliquid moueatur a seipso pino estit necesse totum moueri a seipso di tot in mouere seipsum silr oena eius partem moueri a seipsa di mouere ieipsam, quod est penitus impote quia ut Fbabitur in lib. 8 idem fm idem di eodem
modo se lisis ellet in potentia ut motum N in actu Vt Hlo-uens quod implicat contradictionem . Et quod sit penitus impote iam dcclarauimus in lib- meta. in . q. Si autem aliquid mouetur ab alio primo , non es necesse totum di omnes eius parces moueri , mouere, sed suffcit moueri, ideo non est similis ratio. id pro nunc mihi occurrit, sed fateor non quiesco ideo di tu considera, qm dissicultas est apparens di li alias melius occurrerit dicam. Quatum ad lecundum aduerte Comen in comen. a. tenet ronem pi,i ei te denaronem signi di non sinapi r. i. demonstrationem quia δέ non Pp quid . unde inquit. Declaratum est igitur ex hoc sermone q' est denuo est vera, dc est de genere cercorum signorum licet non sit de genere demonstrationum simplicium haec Comen. Se d. b. Tho. tenet iv est denaro Npter quid quia est per causam Ppter quam ostendit pi,s else impote aliquid moueri a seipio primo: Hanc autem caulam sit declarat. b. Tho Ostend1t psis in lib. s. oe mobile ei se diuisibile in partes di ex hac postea ostendit no datur nec potest inueniri primum in motu nec ex parte mobilis nec ex parte magnitudinis cum sint diuisibilia in infinitum . Et ex hac ostendit iv in motu non est inuenire aliquod primum cuius motus non dependeata priori δέ cum totum dependeat a partibus mosus etiam totius dependet a motu partium .di ex hac sequit . sit pars