장음표시 사용
401쪽
sensu, inuenitur sunt similes alterationibus secudum lsensum eo cr omnes sunt fim sensibiles qualitates, quae sunt in tertia specie ut probat philosophus in tex. 14. ergo sicut in alterationibus f m sensium alterans proximum & altera tu sunt simul sic di in aliis. Et huius quide .coclusionis ampliorem probationem inuenies in epitomate nostro in. 7.phy. intra ct j. in cap. secundo di tertio. Quarta colu lusio. Alterans remotum no est simul cum alterato fim substantiam sed sin virtutem. Haec probatur eo de medio ut conclusio quarta praecedentis. q. Sed contra determinata primo vi esse obiectio facta de magnete di de sole calefaciente elementa Sc clementata, di tamen non alterat calefaciendo sphaeras intermedias. di de oculo fascinante puerum, qui in non est immediatus puero. ergo tertia conclusio non est vera.
Pro declaratione omnium istorum,qm peccat in Una radice, aduerte licet sit necesse in omni alteratione quae sit per medium, prius alterari medium qua ultimurn non tamen est necesse hanc alterationem esse semper eiusdem rationis in medio & in ultimo, sed fit in medio fim naturam medii,&in ultimo sin naturam ultimi, ita * si virum est
capax eiusde qualitatis,fiet in Virom fm ea de ronem si autem non non fiet secundum eadem ronem ,hinc est Q licet primum alterans alteret medium .di per medium. vltimu, non tamen semper causatur idem effectus in utroq; , i proposito dico τ magnes prius alterat aerem qua serrum. sed non est necessie τ trahat aerem ex illa impressione sicut trahit ferrum,quia non est eadem proportio aeris ad magnetem .di serri ad magnetem propter diuertatem natura*: nec est necesseque sol calefaciens elementa calefaciat sphaeras intermedias qm non sunt receptiue q litatu peregrinarum sed sufficit et, illuminet eas, sicut di quidam piscis captus in rete dicitur obstupefacere manum piscatoris, non tamen obstupefacit rete, qa non est capax stuporis. De oculo autem vetulae fascinante puerum dicendum est . in corpore vetulae sunt mali & multi humo i es corrupti,a quibus resoluuntur subtiles spiritus venenosi, exeuntes maxime
402쪽
per oculos Utpote multum porrosos, di quado vetula diu di sortiter inspicit puerum, sumi illi egressi recipiuntur in aere, di ab aere transeunt de lati ad faciem di os pueri. di puer respirando attrahit aerem insectum illis sumis N aer sic attractus inficit puerum. Et sic patet iv in omnibus exe-plis datis tam de magnete quam de soleti de oculo fascinante semper alterans primum alterat medium: quod pertingit usque ad ultimum alteratu. Haec depraesenti quaesito dicta sint. Quaestio. s.si est alteratio solum ad qualitates tertiae speciei. Quoniam autem quae alterantur, alterantur. Omnia sensibilibus, di solum horum
IN hac qone aduertem principalis 'diiscultas non stat in
conclusionibus quas ponemus de mente philosophi. sed in rationibus philosophi pro illis conclusionibus di ideos conandum est non solum probare conclusiones. sed etiam de sensiare rationes philosophi. Sic igitur procedemus. Primo ponetur distinctio de alteratione Secundo conclusiones responsiue di defensabuturrationes philosophi, quae non videntur concludere. Quantum ad primum aduerte cr duplex est alteratio. s. per se di proprie dicta per accidens Mimproprie dicta. Alteratio per se di proprie dicta est motus ad qualitatem partibiliter acquisibilem sm u videmus subicctu frequeter Variari in magis N in minus di de una ad alteram qualitatem eontrariam sensu depraehensibilem in subiecto,quales sunt Prime qualitates Elementares active di passive, di hoc est vulgatu di famosium appellare limoi tras mutatione alteratione .pprie dicta,eo frequetius cotingit in subiectis cor- . ruptibilibus.& es nobis ad sensum notior. di videmus res frequeti' variari stra calidii di frigidii sita humidii di siccu, quam Fili habitus siue corporales siue animasticos . di qua
403쪽
da autem sunt nomina pro eo quod magis est notum no bis di in quo magis consuevimus. ut declaratum cst in. 4. libro metaphysicae.
Alteratio aut per accidens di improprie dicta est receptio sitie acquisitio cuiuscum qualitatis de nouo quae prius non erat in subiecto, si no sit primus , per se termin motus. sed consequens , secunaarius. Tales sunt habitus di dispositiones corporeae di qualitates quarte speciei, ut declarabitur insta.
Quantum ad secundum sit pi ima conclusio. Ad qualitates quarte speciei. non est alteratio per se proprie dicta,probatur a philosopho duplici ratione. Prima ratio est haec . Qualitates ad quas est alteratio pse di proprie praedicantur in recto de suo subiecto in quo
recipiuntur. Nam quia percalefactionem aqua recipit calorem, haec est vera. Aqua est calida. Sed qualitates de quarta specie non praedicantur de subjecto in quo recipiunt. haec .n. est falsa, lis num est figura puta triangulus vel piramis, nec valet et pdicatio eco uerso ergo ad qualitates de quarta spe, no est alteratio per se di proprie. Sed haec ratio videtur non valere,qm aut maior intelligitur de praedicatione in abstracto aut in concreto. Si primo modo, est falsa, qm haec est falsa, aqua est caliditas. Si secundo modo maior est vera, sed minor est falca, nam sicut ista est vera es est calidum, es est numidum, sic ista est V ra ,es est figuratum es est triangularii dic. ergo cu praedicatio dei ominatiua di nullo modo in abstracto seruetur tam in quarta sipecie quam in tertia, ro philosophi no magis cocludit pro tertia specie quam pro quarta. Ad hoc dicitur, v licet tam in tertia qua in quarta '
cie seruetur praedicatio denominatiua non in eodem modo. Na in tertia specie falsum est dicere sp qualitas puta caliditas fiat aut generetur sed ipsum coni possitum puta percalefactionem fit calidum siue aqua. Sed in quarta specie, verum est dicere cr qualitas puta triangulus iit, di no fit copositum puta non fit lignum triangulus. scd lignia triangulare. Ad argumentum ergo dico . maior debet sic intelli-
404쪽
. Qualitates di quas δέ c. praeditantur denominatiue in recto de suo subiecto ita tam et qualitates ipsae no sunt quae fiunt sed ipsa composita. Qualitates aut de qliarta specie dc si aliquo modo denonii native praedicatur de suo subiecto sunt tamen illae quae fiunt di haec est vera. idolum fit de priam is dilectus. Cum ergo non eodem modo fiat talis praedicatio in tertia dc in quarta specie ideo ro philosophi magis concludit pro quarta v pro tertia. 'Alia ratio philosophi est haec nihil proprie dc per se alteratur quando accipit suam persectionem,qm alteratio supponit lii biectum actu, di persectum quo ad essentialia, qua persectione accipit per grionem. Sed quando res apta figurari figura propria siue in naturalibus siue in artificiatis recipi figuram suam perficitur. Consequitur .n figura formam propriam i ei. Et ideo sicut res non potest dici persecta antequam suam propriam formam habeat sic nec antequam propriam habeat figuram, dc de hoc costat ad lensum tame in naturalibus quam in artificiatis . Id aut deficit in qualitatibus tertiae sipeciei , nam postqua in productus est Sortes.&edificata domus. ex hoc dealbatur vel calefit, non recipi eisentialiter perfectionem sua sed iani hiabet ex forma di figura. Ex his autem qualitatibus tertiae speciei aliqn perficitur acciataliter aliqsi imperficitur. Sed haec ratio non videtur valere,quoniam omnia liquida recipiunt diuersas figuras secudum diuersitatem continentium cum sint figurabilia figuris continentiu , ex quarto coeli,& tamen tunc non recipiunt persectionem essentialiter,aliter totiens liquidum generaretur quotiens figuraretur figuris nouis eae figuris continentium, quod est vanum dicere ergo dcc.
Ad hoc dicit trir haec ratio proprie concludit in rebus figuratis propriis figuris di non inconuen ii sit particularis tussicit enim l cocludat ex hocla in aliquo genere rerum receptio figurae est receptio ex consequenti persectionis essentialis. In nullo autem genere rerum receptio qualitatum communium de tertia specie, est, receptio talis persectionis,ergo rationabilius ponitur alteratio P se di pro-
405쪽
prie in tertia quam in quarta specie. Secunda conclusio hi ista. Alteratio per accidens N imo proprie potest esse in quarta sipecie qualitatis, probatur e X declaratione facta in distinctione praemiisa. Nam videmus quod cum cera lique sit aut induratur accipit aliam dc aliam figuram .dc lignum rectum curuatum accipit aliam figu
Tertia coclusio sit ista. Ad qualitates primae speciei quae sunt habitus δέ disipones tam corporis qua alae non est alteratio per se dc proprie dicta probat ex intentione philolophi primo de habitibus corporis. Ad ea quae sunt ad alia a non est motus proprie dictus ut probatu est inlib s. Sed alteratio proprie dicta est motus proprie dictus ut visium est in lib. r. Ethnasii habitus δέ dispones sunt ad aliqui aut declarat philosophus te X. 17. ut videre poteris. ergo dic. Sed haec ratio non videtur valere,qm tales habitus cum
sit pcrfectiones non possunt dici ad aliquid nisi Fin dici ted
non inconuenit ad relativa lecundum dici esse proprie motum patet enim π motus localis est ad differentias locales, quae tamen sunt relativa sm dici ut locus furtum. dc locus
deorsum. Preterea,cum praedicam eta sint impermixtam,
di limoi habitus sint in prima specie qualitatis, impote est quod sint in ad aliquid. Ad hoc dicendii admisso et tales habitus sint relativa Lecundum dici,* relativa fim dici lunt in duplici disterentia.
Quaedam sunt quae licet concipiantur relative tamen euentialiter sunt absoluta, di non fundantur in aliqua relatione, sine qua esse non possint. Quaedam aut sunt,quae licet dicat essentialiter absolutum in sequuntur immediate dc colurgunt ex relatione dc fundantur in ea ita et nisi illa polita et te non potiunt In primo gradu sunt distere .liae locales,insecudo sunt habitus corporei, ut sanitas egritudo quae consurgunt ex adequatione dc in adequatione humo pulchritudo dc turpituao, quae cosurgiit ex debita di indebita proportione mebro cum aliis requisitis ad pulchritudinem dc ad sutim oppositum. Ad ea quae sunt in primo gradu nihil prohibet elle motu proprie dictu, quia no sunt relativa
406쪽
essentialiter nec psurgunt ex relatione. Ad ea a sit quae sunt in secundo gradu non est motus proprie dictus , quia licet non sint relativa essentialiter, sapiunt tamen naturam relationis eo fundantur in ea. Ex quo patet quid dicendum sit ad obiectionem. Et si tu vis videre efficaciam ronis philosophi forma eam sic. Ad ea quae sunt essentialiter ad aliud, vel fundantur immediate di necessario in ad aliquid no est
alteratio h se di proprie dicta, sed qualitates primae speciei
maxime q ad habitus corporales sunt limoi ergo dic. Secundo probatur de habitibus moralibZ existetibus in parte appetitiua sic. Res non alteratur per se di proprie qurecipit per tectionem propriam. Sed virtus E persectio rei e .go dum recipit, virtutem non alteratur a se di proprie. Mino rena quidem probat philosophus Vt patet in tex. Minorem autem sic probat Commen. in come. 18. Persectio rei non est diuisibilis alteratio autem est in re diuisibili secundum magis & minus Vt dictum est de motu in lib. s. Q non inuenitur nisi in rebus diuisibilibus. Haec Commenta. ergo dic. Sed aduerte Q haec probatio non placet B. Tho. quia licet virtus co sistat in quadam perfectione quae estniedium inter duo eκtrema illud tamen medium non stat in pucto ut arbitrati sunt stoici sed habet latitudinem ut declarabitur i ethicis, aliter pauci aut nulli essent virtuosi. Praeterea.
Admisso ir virtus quae est persectio staret in indivisibili, ersetii maliciae di victi non stat in indivisibili qm cum malicia
stet in rccessu a virtute, potest magis di minus fieri talis recessus ergo non est neganda alteratio saltem a malicia propter ronein assignataria a Commen. Tu igitur potes illam maiorem duobus aliis modis probare,primo sic. Sicut dixit pbs in tex. 1s. Si ridiculum est dicere domum accipientem finem. i. perfectionem sibi debitam quando lateratur di tegitur esse alterat .i, multo magis esset ridiculum dicere holem alteratum qu recipit Virtutem & propriam persectionem.
Secundo sic, psectio virtutis, di ima sectio maliciae sunt an aliquid Fin pum in tex. 17. Vbi inqt virtus autem di A A i i ii
407쪽
malicia omnis in ad aliquid sunt, sed in ad aliquid no e motus nec alteratio P sedi proprie ergo dic. Tertio probatur'ad liabitus intellectuales Ut aa icientiam di prudentiam dic. non sit alteratio per se di proprie di arguit sic philosophus in tex. ao. Anima nostra recipit scientiam & alios habitus intellectuales, quieices di celsansa motibus. Sed hoc non esset, si deberet accipere scientiam per alterationem ut patet ergo in parte intellectiva tisi est alteratio per se di proprie, di maiorem manifestat sic philosophus. Quae autem ex principio acceptio scientiae noni est generatio nem alteratio. Inquietari enim di residere anima sciens fit di prudens. Sed haec ratio non videtur Ualere,qm frequenter cotin- nyt hominem esse in bona corporis dii positione, nec agita-' ri in ordinatis motibus, nec molestari passionibus appetitille partis ut patet in viro sano Virtuoso idiota, ditanae nu- quam incitur sciena nem doctus , ergo maior propositio
Ad hoc dicitur secundum Commen inconae. Io Q haec ratio philosophi est tantum probabilis δέ persia sima dividetur procedere ut dicit S. Tho. ex his quae dicebant a Platone. s. quod anima a principio creationis sue liet scietiam omnium re . Sed in puericia impeditur propter multiplices motuF humorum. δέ passionum &qn siedantur hiatu modi motus tunc expergiscitur anima dic. De his. n. loquemur alias .dc dicit B. 1 ho non esse mirandum si philosophus hic fundat ronem tuam probabilem super positione Platonis qm est suae consuetudinis que antequ'm probet sententiam suam utatur sententia alio* . sicut in lib. r phy. Vsus est omne corpus est gratie vel leue i)m mente Platonis quod in reprobabit i primo coeli. Q ioita odo autern s in sententiam suam generetur scia in nobis manifestabit in prohemio primi libri metaphysicae. Sed aduerte*Egidio in. 7 physico. in .q.qua mouet in te T. ao. non placet dicti im B. Tho. dicitra non est credibile, P in probado veritatem philosophus te fundet supersundamentis falsis nunqua. n. licet arguere expositionibus
408쪽
falsis nisi arguendo contra tenentes pones falsas, quia tuc
ex dictis eorum licet arguere contra eos.
Sed Egidius non considerauit m ad cocione propositam philosophus non utitur sola hac rone fundata in opinione Platonis nam aliam fm sententiam propriam praemiserae
intex. 2 o. cum dixit, sciens. n.ad aliquid maxime dicitur.
Et postqua fundauit pcionem super ronem propriam, nofuit inconueniens hanc ut suasibilem adducere , secus esset si hanc sola posuisset. Dico vicerius,* B. Tho. Ut patet declarar, quo haec ro pol Verificari in doctrina Aristo. di declaratio quam facit Egidius concordat cum tertio susceptiuo assignato B. Tho. ideo in hoc non habuit Egidius veracam improbandi dictum B. Tho. Quarta conclusio sit ista. Ad habitus di disipones ta cor- 'oris qua animae est alteratio per accias. Hanc declarat phiosophus in te X. I '. ibi. Quod aut alte rei aliquid manifestuest dic. χ in te X. a o. ibi. In utrissis aut his alterari aliquid ac cidit. Et quo fiat limoi alteratio p accus ta in parte alae sensitiua q appetitiua declarat ad plenit B. Tho. Vide tu. Sed quaeret aliquis, cum sint quatuor spes qualitatis quare tacuit secundam. Ad hoc respondet Commen. . recitans Alexandrum in commen. 2 o. . hoc ideo fecit, quia potentia naturalis non
est qualitas. Opinatur enim tu potentia rei ia 6 distinguatura sorma rei, forma aut rei si ut di materia est suba. Sed id non acceptat in via nostra qm in nullo plera in primo principium proximum agendi est suba , di de hoc iam loquuti
sumus in lib. a. de anima in . q. ra.& ideo dico cu B. Tno. peam plermisit, qm manifestii est naturalem potentiam sequi ad formam rei, forma aut rei ponitur per gnone di remouet per corruptione grio aut di corruptio sub sequuntur alterationem di sic ta forma rei u potetia sua naturalis non sunt termini primo di per se alterationis, Unde manifestum est v ad potentiam naturale & ad suu oppositu noest alteratioci se di proprie sed per accias ut dictum est deprima di quarta specie . Reliquit igitur ea ut manifestam . . Haec de psienti quaesito dicta sint.
409쪽
. s. equivoca sunt comparabilia. VSed quarchim non equivoca comparabilia sunt, puta,
quare non comparabile, Utrum acutius Vinum aut silus, aut ultima. s vox siue corda cytharae. Quia enim equivoca non
IN hac qone aduerte quod stat dissicultas in hoc. si aliqua
conueniuntur in V no praedicato, quod possit veris caride eis sin magis & minus, sunt comparabilia ad inuice. Haec patet ex dissinitione comparationis. Sed aliqua equi ioca puta magnitudo acuta, X sapor acutus, di vox acura, sunt equivoca in hoc qd est esse acu tu ut dicit p5s i te κ. di conueniunt in hoc quod est multum di cito pungere vel penetrare quae est ratio acuti Nam dicitur magnitudo acura, quia multum di cito mouet ac penetrat tectum, di fa-Por acutus Vt in pipere quia multum di cito mouet ac penetrat gustu, di vox acuta, quia idem facit in auditu , di verificantur sm magis di minus, quia contingit m plus di citius sapor talis mouet gustum a vox auditum, ergo illa li cet equivoca sunt comparabilia. Pro resolutione huius quaesiti sic procedendum est, primo quot sint conditiones requisite ad veram di proprii sis imam coparationem, secundo ponentur quaeda distinctiones. tertio resiponsitae cociones, ex quibus apparebit solutio obiectionis praepositae. Quantum ad primum aduerte ir contingit fieri comparationem tribus modis scilicet comuniter proprie di proprii sis imae ct relictis duobus primis quoniam philosophus intendit de tertio dico tres conditiones requirit. s. praedicatum in quo fit comparatio sit verae univocum, di recipiatur in utro P extremo eo de modo, di et, sit eiusdem naturae secundum speciem specialissimam , di horum omnium resolutam declarationem iam fecimus in epitomate nostro in. 7. lib physi. in tract. a. in cap. I . di tu vide illic,qm hic repetere sor et inutile. Quatum ad secundum aduerte duas distinctiones, qua prin a sit haec eoru quae sunt,quaedam sunt pure viai uoca
410쪽
vi quae conueniunt in specie specialissima . Quaedam purecqui uoca,ut quae in solo nomine conueniunt. Quaeda media δε haec sunt in duplici gradu. Quaedam magis declinat
ad uni uoca sicut ea quae sunt unius generis, quae licet non sint Unius naturae coueniunt in in Una rone sitne aliquo ordine, ideo apud logicii genus praedicat uni uoce de speciebus suis. Quaedam magis declinant ad equivoca sicut analoga, quae nec Vnam natura dicunt, nec una ratione equa liter participatam.
Secunda distincto sit haec. Coparatio qm atteditur iuxta aliquam Unitatem,e X eo. n. aliqua in unum conuenititsunt pparabilia pol duplla sumi,primo sin Q aliqua via iuntur sin proportionem . secvdo sua cr aliqua uniuntur Fili proportionalitatem. Diar aut illa uniri pira proportione, quae ad seinuicem seruant aliquam habitudinem. qm proportio est duorum ad inuicem certa habitudo sin qtitate, unde quae lisit proportionem ad inuicem debent esse ei uia dena .ronis ut numeri ad numerum, lineae ad lineam, non aut lineae ad nunte M , nec numeri ad superficiem, ea autem Vniunt f m proportionalitatem quae non ad te inuicem sed ad alia comparantur,qm proportionalitas est dua*Sportionum sint litudo ex quinto Euclidis, puta duae proportiones duple lint proportionalitate, dicendo, sicut se hue g. ad. g. ita. q. ad. a. Et haec quidem proportionalitas potest seruari inter res diuersor utra generum,& quae no sunt eius de ronis N inter analoga no aut inter pure equit Oca , qm in solo note pueniunt,qd et est ad placitu, sicut igit dupleκ est unitas siue puenietia in aliquo uno. s. Fna P portione dc sm proportionalitate sic dupleκ e pparatio eo de modo. Quantum ad tertium sit prima cocto. Comparatio Firi proportionem,quae est verae & proprie comparatio, non pol esse inter equi uoca, nec inter analoga , sed solum interVni voca, quae no solii sint univoca eκ rone sed lex natura
ita i sint eiusde naturae specifice, Ibat Quae sunt pparabilia sna proportionem, debent et se eiusde ronis no .solii logicae sed et physicae alioquin no verae di reatri aliq uno coucniret, di 2 pias no esset vera pparatio sin proportioncm