장음표시 사용
51쪽
Tertium est. si aliquid est includens aliud ut parte sui ersentialem vel integra lena. Dictio exclusiua addita uni rion excludit aliud. Unde non sequitur. Tatum homo est. ergo anima non est. tantum domus est ergo paries non e quia eade attributione qua esse attribuitur toti attribuit parti.
Quantum ad secudu dico τ ratio philosophie vera si principiss pductitati & principiatu productum distinguuntur supposito. qm nihil seipsum producit.& ideo dictio exclusiua apposita uni excludit aliud. Dico nota ter pricipia productivum. quoniam non est necesse principium formale nec materiale distingui supposito a suo principiato ina mo se hiat ad ipsum ut pars di totum.& ideo no est necesse dictionem ex elusiua additam principio excludere principiatu. Vnde non sequitur. Tantu anima est ergo homo no est. quonia anima homo non distinguuntur supposito.
At ronena in oppositu qadu e dictio exclusiua non excludit terminum qui est de rone termini cui apponi f. haec non est Uniuersaliter vera, nisi quando illa duo non distinguuntur supposito ut totum di pars. Genus di species,indiuiduuna dc species. Non sic autem se habent principia productivum di eius principatu ut docuimus. Quare dic.
Haec de praesenti quaesito dicta sint. Quaestio. 8 si finitum di infinitum & diuisibilitas
primo di per se conueniunt quantitati. Infiniti autem l alio quantitati congruit sed non substantiae nec qualitati textu. I s.
IN hac quaestione. Aduerteis difficultas stat in duobur.
primo quia alare quam diuidatur ens in. κ. piata diuidie per finitum di infinitum ut ostendimus in tractatu de
transcendentibus ergo finitum di infinitum secedunt qualitate di per pias diuisibilitas. Praeterea, sumpta quacunq3 substantia etiam abstracta ve* est dicere m est limitata vel illimitata di per consequens finita vel infinita, di tamen ibi nulla est quantitas, ergo dic. Secundo facit difficultate lydiuisibilitas. Nam remota quac uiam quantitate no inesi uenit genus diuidi in species salte in abstractis ubi nulla e quaritas, ergo diuisibilitas puenit iu de etia remota omni qua-
52쪽
titate. Praeterea, duae species materiales ut homo & leo aisinguunt substantialiter per drias suas quae non sumuni a. ruantitate leda formis suis. Praeterea, sorma substat talisat essere ergo distinctione dc diuisibilitatem. Nam per propria forma res habet esse di distinguit a quocul alio. Tu igitur aduertem moderni pa haec argumeta frustra laborant, qm non tendunt ad senium philosophi. N a philosophus non loquitur contra parmenide di melissum definitio & infinitio nisi ad sensum eorum contra quos arguebat. Melissus aut sicut ceteri antiqui arbitrabatur ens dicorpus couerit,ita ir no datur apud eos nisi ens corporea quod patet esse quatum, unde in. 4. lib. in te κ. r. loques de antiquis inquit di ea nam quae sunt omnes.s antiqui opinatur alicubi esse,quasi dicat quia non tenent nisi ens corporeum opinantur omne ens esse in loco ex piati quantu. Et qm sic opinabantur de ente, ideo credebant non dari fini- tu dc infinitum nisi secundum quantitatem molis.
Quando igitur dicit philosophus et, ro infiniti congruitruantitati sed non substantiae loquitur ex concesso a meliso dc non absolute. Nam s in verum philosophum sicut est duplex quantitas. L molis di virtutis, sic est duplex infinitum di finitum, quorum unum congruit qualitati dimensue di dicitur infinitum quantitatiuum, alterum quantitati virtuali di dicitur infinitum formale.
Eκ his patet quid dicendum sit ad argumenta inducta. Ad primum ergo dico τ ens ut diuidit ur per finitu dc infinitum ad mentem veri philosophi non est solum ens eorporeum sed ens reale absolutum ut docuimus in tractatuae transcendentibus in quinta diuisione entis. Tales autem odi entis non sumuntur a quantitata dimensiua, sed virtuali,quam concedimus praecedere quantitatem dc diuisibilitatem in partes quantitati uas. Idem dicitur ad secunddargumentum qm limitatum di illimitatum ut docuimus in eodem tractatu in abstractis sumitur ab essentia di nona quantitate. Quomodo ab essentia vide illic.
Ad primu argumentum de diuisibilitate dico τ duplex ea diuisio .csor malis Put haec essentia no est illa, di mate-
53쪽
rialis in partes quantitati uas. Tunc ad argumentum cocedo oe in abstractis est diuisio 1 ormalis di no materialis, de qua loquimur hic contra Melissum. Haec. n. fit per tota qualitatem Vnde in. y . metaph. in q ao disputauimus si diuisibilitas est a pria ro quantitatis. idem di ad lcani. Na hodi leo distinguuntur formaliter di substantialiter ante qualitatem. Q aiditas. n. hominis est alia substati aliter a quid itate leonis. Et aduertera no solum in rebus piactis sin specie ni saluatur diuisibilitas formalis di essentialis, sed etiam in materia coeli di in materia horum inferiorum. Na i via nostra ut docuim 'in. 8.naeta physi. in .q I t remota quatitate distinguutur ei sentialiter: eo τ sunt duae potentiae passive distinctarum ronum di essentialiter distinctae. Coceditur tamen cr materia horum inferioru solu in partes materiales diuiditur,& sic per quatitatem, Vnde remota qualitate di serina materiae tortis Platonis omnino essent i distinctae. Haec de praesenti quaesito dicta sint. , Quaestio nona si totum di partes simul to sumpte sunt idem realiter. . Vtrum viamia aut plura pars di totum tex. I .
IN hac quaestione non est hic immorandum qin eam resoluimus in lib. . metaph in q vltima, di pertractaui mus viam B. Tho. dc Heruei di comen. di tu vide illic. Quaestio Decima, si ratio philosophi in tex. 3 9 concludit contra antiquos. At vero si omnia quae sunt, ratione unum sunt sicut est tunica di indumentum. tex. I 2.
IN hac quaestione aduerte et difficultas stat in hoc phi
losophus vult a bare cotra antiquos, i si omnia quae sunt sunt Unum ratione ergo eadem erit ratio auorii contradictoriorum. Et sic ens di non ens erunt idem. Cossequentiam autem sic deducit philosophus. Si oia sunt unarone erno eadem r6 erit boni di mali. Et cum malum sieno bonu ergo erit ea de roboni,& no boni quae sunt pira
octoria, di cu alteru contradictorioru sit no ens Jrgo erit
54쪽
eadem ratio entis & non entis: di cum illa quo* est una rosint idem ens , nihil erunt idem. Haec est ro philosophi di iv non valeat ostenditur sic . Nam stante eodem modo arguendi probaretur cotra philosophum τ inter contradictoria datur medium , di arguetur sic inter bonum di malum datur medium, di manifestius inter album di nigrum . Sed nigrum est non album, ergo inter albu di no aibu datur medium. Sed albu di noalbum sunt contradictoria er o dic. Patet aut v hoc repullat philosophus in j poste. Nin. V. Naetaphy. te X. I x. Vbit formavimus qone quae est undecima in ordine. Ergo ropraedicta philosophi cotra antiquos nihil valet. Hic inuenio duos ni odos indendi, primus est quo rudi qui dat, que ratio philosophi cotra antiquos stat in hoc. Si album di nigrum hiat eandem ronem, ergo albu & nigrum
sunt idem ergo idem erit album nigrum. Et cum nullumens sit album nigrum sequitur state opinione antiquorum ετ ens puta album , di non eras puta album nigrum erunt
idem. Sed quicquid sit de isto modo dicendi, nisi aliud dicatur patet et non soluit instantiam qua a bai quod stante eodem modo arguedi pbaret inter pira dictoria dari mediii. Secundus igitur modus mdendi & verior extrahit vi tu aliter ex B. Tho. qui postquam exposivit te X. I ' inquit.
Aduertedum vero τ sicut dicit philoiophus dic. Ex cuius
verbis & sententia potest colligi τ ro supra posita philosophi contra antiquos non tenet deforma sed de materia. s. ex aliquo concesso ab aduersario, ideo stante eodem modo arguendi non potest trahi ad aliud propositum. Concedebat aut antiqui non dari multitudinem nec pluralitatem secundum rem nec scam rotae, ideo sequitur ex suo cocciasojentis di non entis est eadem ratio. Contingit enim Dosolum ens sed etiam non ens appraehendi ab intellectu. Alii er intellectus non turmaret hanc propone, ens distinguita non ente. Qu' autem est Una ratio illa sunt eadem, ergo stante suppone antiquo* ens di no ens sunt idem . Ad instantiam aut factantae medio inter contradictoria patet quid dicendum sit, concluderet viii si ratio qua for-
55쪽
mat philosophus valeret de forma, tunc enim seruato eodem modo arguedi teneret in alio proposito. Sed quia notenet nisi de materia, ideo non oportet trahere ad aliud propositum. Sic dicendum occurrit. Et tu considera. Haec
de praesenti qu aesito djcta sint. QO. I i. si ratio Melisisi peccat in forma N pa quid, Est autem magis onerosa Mellisi ratio di non habens
IN hac quaestione. Aduerte quod alio modo sor matur ro
Melissi a B. Tho di alio a Commenta. Ut igitur videas quo peccat di pa quid tria agenda sunt primo sormabitur B. Tho.& fm Commentato. secundo declarabie pa ad peccat tertio declarabitur si in aliqua materia talis modus arguedi pol saluari. Nam ut dicemus vitus est philosophus aliqn seruasse talem modum arguendi Et ideo si
in nulla materia talis modus valeret qua rone repraehendit Melissium, eadem di ipse repraehendendus esset. Quantum ad primum aduertemro Melissi pol sormari hypotheticae di categoricae hypotheticae sic si ens est factu haber principium. Ergo si non est factu non habet principiu. Sed ens non est factum Ut probat ipse Melissus, ergo non habet principium. Et hoc modo format eam B. Tho. di dicit ea peccare in forma, quia arguit a destructione antecedentis ad destructionem piatis. di sic comittitur fallacia piatis eo arguitur ab inferiori ad luperius negatiuae, quno valet. No. n. sequitur si tu es homo tu es ala ergo si noes homo non es aiat. Nam leo non est homo S in est aiat. Categoricae aute sic sermatur. Oe quod est factum habee principium. Sed ens non est factum, ergo no habet principium. Et hoc modo videtur formare eam comeritator in comen. a 3 .ibi Et cum Melissus habuit hoc O vero dic. Et dicit comenta .cr ille modus arguendi no valet, eo no enecesse si praedicatum amrmatur i eo i quo assirmat ludina praedicatu negetur ab eo a quo negatur subn .Patet. n.
Q aiat assirmatur de hole di de asino, di in no sequit et gahomo negatur ab asino et aiat negetur ab asino. Stat. n. lasinus
56쪽
asinus non sit homo di tamen sit animal. Sic est in proposito licet enim habere principium aErmetur de omni qcrgeneratur. Non tamen est necesse i negetur ab omni qffnon generatur. Nam corpus coeli non generatur. N tamehabet principium. s. magnitudinis cum non sit infinitum. Sicut igitur non valet hic. Omuis homo est aiat a simis noest homo. Ergo asinus non est aiat. Argui ur .n in prima fig i ra cum minori negativa. sic non valet ratio Melissi. Quantum ad seci indu aduerte τ si quaeratur quare non valet modus arguendi a destructione antis ad defructione piatis. Sed bene econuerso riadendum est quia in pino N- cessu. s. a destructione antis arguitur reduci iue in prima figura cum minori negativa ex qua nihil sequitui ut declaratum est in logicis. I n secundo autem a cessu. s. a destructione pratis dic. arguit reductive in sc cunda figura in quano inconuenit minorem esse negatiuam. Tunc . n. pdicatum in m a di mi. stat s medio,& piis habet ronem pdicati sic arguedo. Sio is homo currit mouetur. Sed homo nomouetur ergo non currit. Patet hoc quod argumentum est reductive in secunda figura sic. Omne currens mouetur. Sed homo non mouetur ergo homo non currit.
Quantum ad tertium aduerte quod licet talis modus arguendi non valeat de forma: potes tamen valere de materia, ut interminis conuertibilibus di ratio huius est . Quia hic modus non valeat quotiens arguitur ab inseriori ad superius negative. sed duo termini conuertibiles, non se habent ut interius & superius, sed sunt aequalis ambitus, ideo quicquid attribuitur vel negatur ab uno. attribuitur alteri vel negatur ab eo, unde bene sequitur si homo est lapis rationale est lapis. Sed homo non est lapis. ergo die. Et hoc modo arguetidi aliqui arbitrantur Arist. v sum suisse in . I. de anima in tex. t 3 . di de hoc formavimus in . I. de aia. q. t o. di ideo si Melissus argumentatus fuisset in terminis c si uertibilibus poterit tollerari Sed argumentatus cst in terminis non conuertibilibus in plus est enim habere principium a esse factum ut declarat philosophus in tex.& ideo recte improbatur. Haec de praesenti quaesito dicta sint.
57쪽
Quaestio. I a. si possibile est partem moueri, a toto quiescente. Postea, propter quid immobile si unum
si hac qone. Adverte si textus pluet teneatur in suo p
prio sensu non habet dissicultatem. Dicebat enim Melissus hanc piatiam esse veram si ens est infinitum est imobile quia quod mouetur e Xtra locum priorcm tendit, Sed infinitum cum occupet oena locum no potest tendere extra porem locum ergo em mobile .pi s autem improbat illam .pponem oe quod morietur tendit extra porem lo- eum. Non ia est vera nisi in motu locali recto qui est motus de loco ad locum. Non aut est vera de motu circulari qui est circa locum unde stante coelo semper in eodem loco partes coeli mutant locum ut declarabitur in. 4 libr. Et assignato corpore fluxi vovi sunt aqua di aer stat partes pcircsgi rationes moueri, dc tamen totum non exit locum suum, Ut patet qn circligi ratur aqua in vase . id autem accidit qm fluxitia sunt facilis diuisionis. Non sic Dero potest seri .in solidis , qm molta parte lapidis stante continuitate . de necessitate totus lapis mouetur. Et de continuo solidor prie intelligitur dictum plai in s. meta. intex. 8 . cum dicit. Cotinuum est cuius motus est Vnus. I dem paret de aere cuius pars in uno loco potest conden lari ut lub arctico, in alio rarc fieri ut in meridie Sc per alis s ira partes mutat locum. Non tamen totus aer egreditur sphaeram sua. Patet ergo textus pi i in se non continet dissicultarem . Sed expositores moderni fecerunt ipsum dissicilem per accidens eo w disputant ni ultas coclusiones quas ad hunc locum reducunt di tamen proprie discutiendae sunt partim in lib. 4. partim in. c. vel . . di principaliores Iunc iste. In motu circulari no est nece s se quamlibet partem mobilis mutare locum Fin subiectum. Sed haec cocluso an sit vera δέ in quo sensu pertractanda est in. 4dib. qn inuestigabimus de localitate ultimae sphaerae. Si aliquid mouetur localiter circulariter non est necelle omnia eius puncta moueri ut lunt poli. Haec dii putabitur
58쪽
in. 4. lib curii agemus de immobilitate loci, di pcipue quia
huic videtur contradicere comen. in . a. coeli commen. I 4.
In motu circulari vero quaelibet pars mouetur fria subiectum. Haec dii cutietur in libr. 4. S in quo sensu poisit saluaru pro nunc de quaestione proposita di de his conclusionibus non est aliud dicendum. QO. 1 3. si ex eo ς' disso habet partes Fira ronem possismus concludere diiunitum habere partes sio rem. Quod aut diuiditur quod vere est dic. v bi dicit c omen. Nam partes rei quae sunt fria distinitionem p cediit
rem in ellia Tex. di comment. κυ iii.
IN h c qone. Advertempetit eadem difficultatem, qua
solet quaeri,utrum partes dissonis cor indeant partibus rei diffinite , puta genus maaedria formae. Sed scito Thac.q ordinavim resoluit n. 7 meta. di est q. I s. iii per te X. y p. qui incipit, utrum aut r5 ad rem dic. Et Thomis cae determinaui partem negativam ML non est necesse partem dissonis corrndere parte in re imo qualibet pars dicit tota naturam di Tniti sub diuersio tamen conceptu ut illic declara uinuis, di soluimus ac reprobauimus stata in landunt ut illic videre poteris, verum quia dictum commen. in hoc. I . physi. inc5men. 28. videtur. aduersari liria nostrae qm dicit, partes rei quae lunt sin dissonem praecedunt rem inesse ideo pro nunc si ipponendo τ comme in concordct cliB. Tho. de Unitate formae incomposito, debemus declarare quem sensum habeat Commentator. Hic ergo inuenio duaν declarationes, prima est Gregorii in. a. sera. di .is . q. a .ad tertium qui dicit dictum i bi di comen tam hic et in. 7. meta. debere intelligi de distone data per terminos in obliquo ut homo est quid compositume X anima di corpore, in qua dissone costat i a Dinia di corpus sunt partes non solum sna rationem sed etiam realiter distincte: non autem debet intelligi de dissone cuius termini sunt in recto, qm utram pars talis dis nitionis praedieatur de distinito in recto di per consequens dicit totum. Sed haec drela ratio non est ad mentena plii nec comen ta. qm in hoc. I . lib. in tex. di conmie n. a 2 .al signatur diffin
59쪽
per terminos in recto. ut homo est animal bipes. ubi dicit conamen . necesse est ut animal quod est genus hominis tibi es quod est eius dria ,sint entia in Lei Veritate. pater ergo et pbs di commen. intedunt de diffoue quae et datur stterminos in recto dc ideo declaratio Gregorii non tussicit. Secunda declaratio quae est magis consona piaci piis comenta. stat in hoc. Oe compositum ex genere di dxia, potdici compositum ex materia di forma . Non quod genus significet solam materiam di dria solam formam. sed quia genus signat totum sub conceptu confuso.& sic habet modum materia quae in se indistincta est. dria autem signat totum sub conceptu distincto di sic habet modum formae. In hoc ergo sensu partes dissonis iubae naturalis significat partes in re. N pcedunt rem in esse quia indicant compositionem materiae & sormae quas costat esse res distinctas in Ba naturali dissinit a. non lotum ut applienditur di dissinitur. sed considerata s m esse reale di naturale. Et qm ut dixi totum hoc negocium terminatum est in . . metaphysi. in . q. I s. ideo hic non est longius immorandum. Quaestio. 14. si in abiolutis di relativis diffinitio potest esse circularis. Vel saltem in relativis. Amplius quaecum in dissinitiva rone insunt aut ex quibus sunt te X. a 9 super quem textum dicit Comen. Illa quae accipiunt in rutae dissiniente rem .impote ut in dissinitionibus illorum accipiantur ille res quoniam partes diffinitionis praecedunt diffinitum dic.
IN hac qone. Stat difficultas qm pro utram parte adestro. Nam pro parte negatiua , sat auctoritas comentat. inducta B. Th. in expone tex. 29. determinat impose esse di ne circularem. qm idem esset notius ut diffniens&ignotius ut diffinitum. Omnis autem dignitio est ex no' tioribus di prioribus ex. 6. topic. Pro parte autem assirmativa stat Porphyrius saltem pro relativis qm in praedicabilibus in cap. de specie vult m genus di spes per seinuicem
diffiniantur & commen. in. 9.ineta phy. in commen. II . dicit m actus di potentia sunt relativa contraria. di Utruncia relativorum accipitur in dissone alterius di non accidit in
60쪽
de malum haec commen. dc confirmatur ratione. quia Vnurelativorum non potest esse sine alio. ergo non potest diffiniri sine alio. probatur consequentia. Quia sicut res se habet ad esse sic ad cognosci ex . a. metaphysi. te X. 4. . Aduei te cr hanc difficultatem tetigimus in . s. lib. meta. in . q. I a .mrnsione ad primum dubium. vi igitur habeas hic plenae resolutionem aduerte cr hic inuenio duas opiniones quarum utraque est sustentabilis.
Prima dicit ir tam in absolutis quam in relativis 'potest esse diffocircularis. Sed distinguit de diisone qm aliqua est essentia lis aliqua per additamentum . inessentiali omnia diis nienda sunt de essentia diis niti in ea quae est per additamentum non omnes partes diis nititiae sunt de essentia diffiniti. ut patet quando dissinitur accidens per subiectit. non enim subiectum est de essentia accidetis. Dicit igit haec opinio cr disso essentialis non potest esse circularis eo ir simpdatur per priora di notiora simplr, di non solum quo ad
nos. Disso autem per additamentum potest esse circularis
in absolutis di relativis, in absolutis quidem, ut qn diffinimus passionem per subiectum, aliqn etiam dissinimus subiectum per passionem, Vt qn loco driae incognitae assumimus in dissinitione propriam passionem, idem fit etiam in relativis qn enim dissinimus patrem per filium cum filius non sit intrinsecum di quiditatiuum praedicatum de patre talis diiso est per additamen tu Seconuerto qn , diis nim 'filium per patrem. Et de talibus diffonibus non est verumi semper dentur a priora di notiora simplr. Sed suffcit crdentur per notiora quo ad nos. Et quoniam in notioribus
quo ad nos potest accidere circulatio accidit enim ir aliqncognoscimus passionem per subiectum, aliquando cconuerso ideo potest in talibus dissonibus esse circulatio. Et Fin hanc opionem dicedum esset et dictum Comen. in comme . a s huius primi libii di dictum B. Tho. allegata P parte negative, debent intelligi de dissone essentiali, Jcno Ultra Nec te moueat exemplum pbi de animali di bipede . per quod videtur assignare dissonem per additamentum,eo ir bipes non est dria essentialis diuides aiat, sed ro-