장음표시 사용
211쪽
eum tamen & Lisottum laudare, & Jesuitas non contemnere debuisset ἔ praesertim cum Tripodi hule insidentem Lagomarsinum Saepissime ipse consulendum, tamquam Latinitatis oraeulum censuisset, his datis anno MDCCXXXVI, Iitteris. me quidquid est, tua causa edo , Trbs. dicatum voti veteri amico do mo studiisq. meis praeclare merito.
At sibi mitiorem fore in hae causa judicem Domini ea ἀnum Minorellium ratus, huic uni a Quaesitore sneglecto
Totuitarum πνipodo totum committi negotium, omni si dio ae machinatione contendit: qua in re nihil doctissimidi probatissimi hominis prudentia: ae v Irtuti detrahi ve-
Iim; potuit enim mitiori uti judicio Minorellius, in libro
illo reeqnsendo, ut sine ulla modestiae offensione posset se probante evulgari. At minime in Facciolato probabunt aequi rerum judices versutam agendi rationem , ut hominem modestissimum gravissimumq. Liscitum Quaesitorem in suam sententiam perduceret. Aniungo che ii P. Inquisitore δ inten
et Ionato di far vedere iI Giovenale aI P. Nonoretis, e ruturi Di sola attestatione inon ergo amplius ex Tripode Ie-auit leo sottoscpixere Ia siceneta. υ ho fatio eadere sὸ bene melio panie , cho nulla piis &e. Qua in re, quae fuerit Fae-ciolato justa gratulationis causa, plane non video. Nam ,
ut in edendis spurcissimorum Poetarum carminibus adhiberetur censura remissior ab eo, quem publicae honestatis vindicem resp. constituerat, optari ab homine honestatis studioso non poterat: Atqui severiorem ille disciplinam veritus,
vigilantiam diligentissimi hominis, levitatis coarguere non dubitavit: Ma ella conosco P momo ec. Quin cum se etiam vinculis Inquisitorialibur anue aIligari sentiret, ut iis aliqua se ratione expediret, spreto tripode illo, cujus praecipue responsa metuebat artificioq. usus, nescio quam liberali &honesto, circumvenisse se Quaesitorem gloriatus est, eadeo felici, ut retibus implieatum suis P bo fatio cader sbene nesse panie arbitrum illum constitueret , quem sibi uropensiorem suturum judicaverat. Georgi sis Ang/Ius Maria Heri Greearum Litterarum in Atheis
Nau Florentino professor, obiit anno MDCCLXVII I
212쪽
Iim Pontedera viretinus, sed origine riganus in Hotto
Patavino Bot antees Prosessor eximius . Antonius inmaLupus Florentinus Ies ita in omni fuit antiquitate versatissimus . t Carrara . . - . - 16ὶ Nec vera Italicam lis uam netlerit , ec. Veterem hicio Dauitarum scholas accusationem diluere possem, qua eos nonnulli, ita Latinis litteris excolendis intentos dieii-tabant, ut nihil pene de Italica tradenda lingua cogitarent. Quod etsi ultro iis concederem p nulla tamen inde justa
accusationis ratio exstare posset ; cum ab artis aut seientiae quocumque magistro, illa tantum sit disciplina tradenda, cujus est artifex; ut enim a Musico Medicinae praecepta nota quaerimus , neque a Medico Astronomiae elementa reposcimus ,.ita a. Latinitatis. Praeceptore hoc tandem requirimus , ut auditores suos Latine tantum, non Gallice, non Hispanice, i non Graece loqui docedit, ne studiis ira plura distractis , dum plura quam possit, an irno ac memoria tenere quis velit, mulla plane condiscat. Verum, eum tota Latinitatis cultura eo praecipue spectet, ut quae Latine scripta
sunt, Italica vel scribendo, vel loquendo fiant, & qua Italica sunt, Latina fiant, inde illa emergit utriusque Linguae copulata societas, ut una ab altera injungi, vel negligi nequaquam possit. Atque hanc ipsam ob causam nulla in Iesultatum oscholis omitti diligentia solebat, ut Italicis verbis quam aptissimis in Latinis interpretandis Scriptoribus huerentur, quo fiebat, ut Italicae linguae praeceptis turbueren- tur diseipuli dum Latine loqui didicissent. His accedebitat aptissima a nostris hominibus oblata praesidia, selectissimis editis Hetruseae linguae institutionibus, quarum erat in scholis frequentior usus , Cinonii sollicet, seu potius P. Mam-
hellii Foroliviensis, Particulis: Rainalia, sive S sortiae Cardinalis Pallaςicinii Mon ita Gramaticalia, Benedicti Rogacci= ,
Grammatices serritutianos, ae demum Daniolir Baνroli scripta omnia, quibus ita se Hetruscum vere Scriptorem Ostendit, ut si tortuosum illud atq. suboscurum saepe dicendi genus exeipias, in verborum tamen delectu quantum ego ex
assidua ipatus lectione iudieare potui parem habeat nemi
213쪽
1 in Fuerit uisu Grammaticus ee. Lagomarsinum igitur , sive Grammaticum, sive potius Philologum appellare libue rit , doctissimum vere hominem fuisse quisque judicabit , tum ex iis, quae Parthenius scripsit, tum ex iis, quae La pomarsinus seripta reliquit, quod ubi de ipsius adnotationibus ad Iulii Pogiani Epistolas i tituetur sermo, planum
fiet. At eloquentissimum etiam Oratorem suisse recte monet Parthenius, quamquam in eo sit eloquentiae genere plerumque vessatus, quod a Strepitu concionis remotum, lene ac profluens Academico, ut ajunt, more amoenioris Litteraturae praecipua argumenta complectitur, quo in genere Muretus atque ipse Parthenius gnam sunt inter doctissimos aetatis suae viros laudem consecuti. Extant hoe in
genere Orationes a Lagomarsino Florentiae habitae, quas. postea Romae edidit,Anno MDCCLIII. Salomonianis Ty-pis, etsi ipsarum aliquae jam Genuae Anno MDCCXLyII, di venetiis Anno MDCCLI. editae jam fuissent, atque illae duae praesertim, quas: pro Publicis Italia Scholis Florentiae habuerat, te thia addita pro Grammaticis Italiae Scholis, qua . tum rationem instituendae in studiis humanitatis juventutis a Iesu itis initam, tum Emmanuelis Alvari Grammaticas Institutiones a malevolorum convietis vindicavit , novamque in quasdam scholas invectam, magnoque levissi morum hominum plausu exceptam Latinae linguae doeendae methodum a recentissimo Authore Libelli, qui Grammatica Portur ingalis, inscribitur concinnatam, sestivo usus dicendi genere, implexam non modo, sed mancam, inanem , immo etiam perridiculam esse demonstravit. In ea enim inciderat Hieronymus tempora, quae opportunissima Iesuitarum inimici censuerant, ad majorem in eos invidiam eon flandam, si apertum bellum ipsorum Scholis etiam intulissent , quas si vacuas sacere contigisset, deservescere, immo etiam extingui benevolorum hominum in eos studia vidi 1ens. Atque hinc renovatae toties, totiesq. convulsae expostulationes de diuturnitate. Grammaticarum Institutionum, quibus adoleseentium ingeniis, vinculis quibusdam Iniectis, selieiores ad utiliora studia progressus, retardabantur ; hine Alvari ipsius , quem olim ut optimum Lati
214쪽
nitatis magistrum litteratorum sere omnium tonsensis ee Iebraverat Institutiones ceu futile* inanesq. despectui
habitae: hinc conseiae etiam , tum Antonii Bonuecti , νum Egydii Iulii in corruptam docendi rationem ae s iis in vectain, eriminationes Rd. Stor. Leit. d'Ital. Tom. II. Lib. II. Cap. VIII. ut domestico convicti testimonio, filios suosa nostris scholis parentes abduerent: quamquam diutius in horum recordatione versari supervaaneum jam sit , cum sublata
Societate diei iam possit , MFuimur πνaos .dc non jam tali iauxilio , nec defensoribus isth , remptis eget 4 Situ ergo sordescat Alvarus ille, quem rudior antiquitas immerito sanqsuspexit; demisque bilis excussis tenebris ι quas Iemitica docendi fatio bonis artibus , ae Latinae praesertim lingua:
obduxerat, nova oborta ex porretii se ae Porrus Regalis, seu
Lancellotti institutionibus duce , nitor Terentianae, Ciceronianae , virgilianae Latinitatis effulgeati Erit sottasse, quo aucto Latinarum litterarnm Usendore , cultioribusque seripi xibus in dies emergentibus , Italiae praesertim ubi haec studia semper Oiguerunt , novarum Institutionum utilitate percepta gratulemur, faci toriq. si Diis placet in aperto tramite tot existere elegantissimos scriptores videamus quos
Masseis, Manutiis, Perpinianis, Muretis, Preianis ec. ac ne antiquiores tantum recenseam, CordarAs, Custichiis, Bonamicis, Ferrariis, ta notiis alii'. pene innumeris, qui in Iesu itarum' sebolis Alvaro Duee, Latinitatis Tiroe nia posuere ν merito possimus anteferre. Georgius i 187 Oisc irrimos , S confragosor Vertur die. In Iatina Grammaticarum Institutionum Emmanuelis Alvari Syno. Psi, quam accuratissime concinnavit Horatius Tursellinus S. I. pariter elegantissimus Scriptor, singulis sere ab Alvaro propositis latinae dictionis praeceptis, aptissimi sunt
praemissi versiculi, quibua tota vis cujusque praecepit comprehensa, addiscentium memoriae saeillime in teret; nam, ut praeelars monet ipse Lagomarsinus, habet.nρrcio quid
Foeta iam ille numerus ac modus ad memoriam vehemente
215쪽
natione perlecta, iis signi sacere voluerit auctor , Deile adolescentes intelligent . absolutissimos & puleberrimos versiculos hosce vocavit, Grammaticus ipse Scioppius , Alvaritieet insessῖssimus hostis; I hi tune n reeentionibus aetatis nostrae censoribus valde displicuere; hanc unam puto ob causam, quod a Iesu ita exarati, in Iesu itarum scholis usurpari consueverant; non enim ab usitata hac, satisque aecomoda praeceptorum tradendorum ratione plane abhorrere ii idem censendi sunt, qui, rejectit Alvari latinis versiculis, valde ipsorum judicio implicatis obscurisque, nitidiores alios Italicos, in Italica Portus regalis Grammatica subiicere cogitarunt , Italise , ipsorum judicio ) scriptos , sunt q. praecipue , quos in Oratione sua Lagoniarsinus retulit.
care quivis sici e possit, meritoq. illa subjecerit orator ,, Quae verborum ambages Θ G ae aenigmata λ suae portenta sunt isthaec Daedalo bis aliquo Oebigo, Etrusco Lucumonae opus est ψ Tis . NS induee &e. Sibi ista quid vomni λ Itahea runt baee an Latina λ an utraque λ an neutra λ ωe. orat pro Gramin. Ital. Schol. p. m. 38s . t Georgiurin 10 Poesi etiam studuit oe. etsi non eo, quo Eloquentiam ardore saeustatem hanc excoluerit, nec pari fortasse eventu, ut hoc etiam in genere similis diei posset Tullii sui, quem, etsi ut divinum oratorem omnis mirabitur aetas, haud tamen parem laudem in Poesi execolenda consecutum doctissimi viri judicarunt, quamquam non idcirco malum Poetam dixerim, ut. ostendit Andreas Scholius Iesu ita in praeeIaro Libro: Cicero a calumniis vindicatur Cap. X. sed etsi non mediocrem tantum, sed & bonum appellare Poetam Tullium libuerit, non repugnabo. At ne summa omnia uni tribuamus, id ratio non solum, sed di ipsa experientia confirmyt : sunt enim in rerum natura ingeniorum vires
216쪽
plerumqua conchasae finibus , ut quemadmodum 'non omnis fert omnia telisi, ita non omnium laudatarum artium vim, pari seIieitate eomplecti, ingenia omnia possint: quae ipsi Lagomarsino. praecipua ratio fuit, ud elegantissimam illam Orationem seriberet, in qua sibi hoc demonstrandum pro-POsuit is multam quidem esse dandam literis , at non multis operamr Didascalicum de Fontium origino carmen a Lago
marsino exaratum, nec tamen abSolutum, elegantissimis veriasibus Italicum' secit Joannes Petrus Bergantinus e Theatinor in familia eo in Libro, quem Venetiis edidit anno MDCCXLIX, ipsiq. Lago marsino nuncupavit : I quattro Libri deIlo rare Boianishe GI P. Franceue Sadastano delia Compagnia di Gesis colla Tradu None in Verso sciolio Italiano in Gian PJetro Bergant ni ni Chiarissima F, G troiamo Lago marsinia At q. utinam , quod sibi proposuerat Bergantinus conficere potui .seil Nam Didascalica sero omnia Iesu ita-xum Poemata simul collecta, & a se Italicis expliςata ver- Sibus edere constituerat, Operis totius ProspeElti , ut alunt Venetiis sic proposito , Scella di Poemi Latini apparienentia Scisnete ei Apti , di Autori dehia Compagnia di Gori , collo
TraduUone in verso scioiso Italirino. Hujus. vero operis , cu nexordiri initium vellet ab elegantissimo Venierii Poemate cui titulus Praedium R Articum, commutato repente eon S, Iio ab sa vastani Poemate inchoandum duxi ς , nec ultra pru-gredi potuit, novis in dies enascentibus impedimentis, quae si vincere potuisset, plures in perdissielli hoc seribendi genere egregios Authores e nostra Societate protulisset, quo inter praecipui suere, prunaoy, de Arte Vitraria, Poree de Notibus Animi, Rapinus de Hortoνum cultura, Giann et-tasius, de Bellicis , Nauticis, Massieutica oee. Quintius do Balne7s Pitechusarum: Burgundius , de mota , seu natatu i t-scium, Avium Polatu ,, Grima idus de Uita Urbana, Oeconomica I Rogaecius Eulmia , seu de Trauulliitate Animi. Maz larius de Electricis: Nocetus de Irido di Aurora BoreaΓ e Boseovichius de Solis. ac Lunae Defecti υς ' Victorius: de Universa Psilosopbia, alii q. non pauci, quorum tum ab Authoribus Historiae Litterariae Italicae , fundrelata Opera Tom. I. Lib. II. e. VII. in tum a Ioanne Ba
217쪽
ista Roberto in Italiea elegantissima Epistola si SopνώP uso dolia Furca nelia Poesia. V. Rober. Oper. T. II. edit.
At non ex eo quod in Poesi excolenda non sui similis videri possit Lagomarsinus, minus eum idcirco in Poetieae saeuitatis natura dignoscenda, praeceptisq. tradendis, valuisae suspicabimur. Potest enim qualibet in arte praeceptorum , quae ab illa traduntur, scientia' ab ipsius artis exercitatione usuque sejungi; neque ex eo quod aliquis in Pictura, Titiani, Raphaelis, Corregii nequeat excellentiam aequare , acre ideirco judicium ei denegabimus, ut de iis, quae excellunt alieno in opere, aut etiam vitiosa sint, judicare non possit. Dignam recordatione rem narrabo, de qua nihil commemorasse Parthenium nostrum, valde demiror. Τragoediam Italic*m, Meropra nomine inscriptam ediderat Mase chio Scipio Massejus Veronensis, Litteratorum aetatis suae saeile Princeps; atque haee Tragoedia illa est, quam Itali non modo, sed&Germani, Hispani, Gallique etiam ipsi, Italorum Scriptorum haud effusi laudatores, omni cumulandam laude censuerunt; quamquam sive id invidia tantae laudis acciderit, sive insolentia quadam , qua Graeculi non 'audi fastidiosius de aliorum scriptis judicare solent, nihil ut iis eoncinnum, nihil aptum, nihil ne tolerandum qui dem videatur in non defuere qui acriori censura lacerandam
convellendamque non erubescerent, quo in numero morosior ille Laetarinus suit, de quo vere ad Massejuna ipsum Lagomarsinus scripserat , nihil homine illo praeposterum magis inveniri posse, cui cum alisna semper displicerent, ςssicere tamen illud non potuit, ut aliis placerent sua. At cum mitiori, & ideirco non contemnendo judicio peringeniosi alii Scriptores , ut Tartarottus, Volta ire ste quaedamininus probanda in Tragoedia illa deprehendissent, nec sanescetus suos ita amplecti, & tamquam filiolos Oseulari suos
Eolebat Massejus, ut hostium numero haberet quoscumque vel iustisSimos suarum rerum censores ossendisset hoc sibi etiam licere, sine ulla veteris amicitiae offensione putavit Lagomarsinus, ut quosdam sibi minime probatos versiculos, data ad Massiejum ips9m satis longa doctissimaque Epia
218쪽
atota An. MD AEUII indiearet, ut infleti sententia cognita, omnis quae animo insederat seu dubitatio, seu serupulus, ut ille scripseru, tolleretur. Epistolam integram Seriptores Historiae Litterariae protulere. m. XIV. Lib.
od minus ergo Lagomarsino placebat , erat elegans illa quidem, .at sibi visa minus apta hirundinis circum teiacta raptos sibi scelus quaerent is descriptio, quam Scen. I. ΑΩ. III, ut summum Meropes, ex salso sibi allato Cresphontis filii mortis nuneio dolorem exprimeret, Tyrannua ipse Poliphon Λdrasto indicaverat, cum ea pronunciavit et
se Videla it servo Iaeerata it etine et si Di pianto ii sen, plena di morte ii volto,
se videla meter iuribonda, e a un servo, Dat di piglio, impedita a viva soraa,, Dalybprirsi neI seno ampla serita, se Or Deme ed uria, e .l' una in altra Stanaa ,, Sen' ea gemendo, e chiama it figlio. a nomeri Gual Ron e talor, che ritornando se Non hede i parti, e trova rotio it nido, o Ch alto stridendo gli si aggira intorno . M E parte, e riede, e di quere te assorda: eri
Hane ergo, summa certe ingenio atq. elegantia deseriptam imaginem minime probavit Lagomarsinus, quod illam, nee loco , Nec tempori, nec personis aptam , subtiliori adhibito examino deprehenderat, idque tam copiosis validisq. argu mentis , ex ipsa Tragicae artis natura deductis, tum ex veterum Seriptorum eXemplis probare aggressus est, ut integram Epistolam legenti non tam Deile occurret quid proju;ta Masse ii defensione proferri possit. Vidit hoc prosecto, seu potius omnino negare Massejus ipse non potuit , qui sie, ad Laromarsinum, acrem quidem Tragoediae suae Censo-xem , at sibi amicissimum respondit se Mi ὸ stata molis cara Ia sua initIea alia mira Rondine. Elia ba syre pagione, ma eon tutiδ ei non mI priuaerei di quo'quati a versi, per a on di gratifudine, come accennai nouo Note. Quamquam
219쪽
ui aliqua se ratione defenderet, interrypta quadam, nee satis explicata verborum sententiarumq. congerie, infirmae satis causae patrocinium suScipere cOnytus est, uti reli. quis, quae ingeniose magis quam apte scripsit judicare possumus , quibus etiam, amici censura se vere eonvictum ostendit tetsi aperte id tandem fateri, quasi erubesceret Scrivo poco, o con malagra Oa , perab/ .e assai remo , Me s o disturbato at Aurso, e credo di ac starmi ut termino 3 IIIa ho volu δεν segno delia stima, che so delis σαν rasassiona, quali sese Darilano assai piis, cle is stra gange ruite delaLaetria iniec. Tandem praetermittenda non sunt, quae de Masse io sic sertiabente retulit doctissimus Historia Letterariae Script cir , , Pr se in ottima parte quesra non meno ri petiosa, cbθ' Isaraia aeforro Cνitica det Lagomarsini EI Mosei, e sebbene non si piasotietto a dishiarare. espressamente δ' avere ii Iorto, non perbiascio di confessario in termini equi valenti, esprimendo si , eho Π ruo Critico sorse avea rapione ; ii quat sorse in borea diuntuI Letterato, renero, quanto altri mar de' parti I suo in- gegno, Sal quanIo in astrui hoc No cera amor . Georgius leto) Gratiana familia &c. In immensa illa scriptorqui Vc luminum mole, quorum Gratiani Tiphernates usum La-gomarsino concesserant, qua que ipse diu multumq. volutavi, egresia non solum Antonii Mariae Gratiana Episcopi Amerini scripta continebantur, sed di alia non pauca doctissimorum hominum monumenta, quorum, editionem LagOmarsinus paraverat . at egregium tanti viri consilium, cum graves temporum casus, tum gravissimae impenSae S heundae, ac ipsa demum carissimi hominis mors, literis , literati Sq. luctuosa, pervertit . Igitur si Gratiani Libros , quos de scriptis indita Minerva linscripsit e Xcipias, quosque Lagomarsinus Florentiae, maXimo cum GoElorum Plausu vulgavit anno MDCCLV,ba teramq. ipsius. Gratiani ad
Card Commendo num de Iulii Pogioni vita epistolgin , quam Volumini II. Epistolarum Pogiani, Lagomarsinus priati Xit, reliquorum editio namquam copsecta. Nam &.ipsiae Gratiani fuerant edendae Latinae Epistolae quampJurimae, quae nondum publicam lucem adspeXere, nec umquam sortasse aspicient, tum in meliorem formam , reliqua Iam edita
220쪽
Gratiani opera redigenda, quorum praecipua, magnoq. in praetio habenda sunt: I. Ioannis. Francis .Commendoni Capri inalis Uita, quae primum Parisiis apud Mambre Cramoysi, ann. I 669 , tum Patavii apud Petrum Frambottum edita ann. 1683. II. De Belio CFprio. Libri quinque, quos Romae Typis Alexandri Tanetti ann. 1624. Carolus Gratianus nostri Nepos Francisco Cardinali Barberino nuncupavit, III,
De Casibur Virorum iEustrium Commentarius, quem tamen de Casibus advertis Virorum iliusrrium in duobus MS. Codicibus a me inspectis Gratianus inscripserat, minime vero, ut in Flecherius Abbas S. Severint evulgaverat. Theatrum Histo-jicum do Virtutibus ae vitiis Elustrium virorum ac Farminartim, ut in edit. Francoserti, impensis Joannis Iusti Erythiophili seriptum legimus. In his vero Libris non pauca sunt, quae diligentius ab eruditis perpendi vellem, qua temporum illorum fieret Historia lucidior . Nam , exempli causa, in Vita Commendὀni Cardinalis, quae de Oehino illo Cappuccino tam celebri Libri Secundi Capite IX. a Graiatiano narrantur , minime cohaerent cum iis, quae a Fr.
verio Cappuccinorum Historico in suae Religionis Annaliabus, & a Stephano Menoechio Soe. Iesu in Italico opere. G. Stuo, T. II. centuria VIII. c. 92. Scripta sunt. Quin
ex ipso Gratiano Author Novarum adnotationum in Tia ram ac Purpuram Henotam, a card. Quirino Brixiensi Epi- acopo exaratam emendandus, qui salso omnino de Card. Comniendo no retulit, in ipso Gratiani Libro, nullum rest riri vestigium, quo probari possit Commendonum a P incipit
Gregorii nempe XIII. aratia vel leviter excidit so U. Tiar. & Purp. Uen. P. II. n. XXXI. p. m. 387. cum id ipsum Gratianus assirmaverit Libro IV. de vita Comme doni Cap. XIII. in & illa quae Gratianus in Commentario do Bel o Dprio retulit, nugonem nempe Boncompagnum , qui postea Cregorius XIII. P. M. est renunciatus, Bononiae civem, loco natum haud ita claro suisse C de Bell. Cyp. L. V. p. m. 237-ὶ minime cohaerent, cum iis, quae
de hujus Familiae clariori origine refert MMejus in Annalibus Gregorii XIII, quae si vera sint squis autem dijudicare id facile potestὸ 'vel mentitum, vel deceptum sui re