장음표시 사용
181쪽
ut elegantiorum litterarum lautores ad sollemnia haec nobiscum Celebranda,i convocarem. Agite . igitur, quotquot mansuetioribus musis delectamin nec ea studia contemnitis, quae humanitatis nomine ornavit antiquitas, agite, frequentes confluite
ti l honorifica vestra prisentia declarate, quam hene , cum omnibus, tum iis praesertim cupiatis
iuvenibus, . qui. magnum in addiscendis litteris: studium, maiorem in excolenda virtute industrisam ponunt. Patent auditoria, patent etiamia Pectora, . -nopere, ' si ad nos, accesseritis, l
182쪽
184쪽
Quem boni omnes adhuc lugent, L Ε. GOLD-
HAIRNIuΜ, scholae cathedralis, quae Magdeburgi floret, quondam Rectorem, non nominis soIum celebritate. quae interdum vana est, sed meritorum magnitudine, eruditionis gloria, pectoriS candor pietateque' conspicuum , hunc igitur virum ita mihi, dum haee scribere adgredior, ob animum oculosque pono, ut desiderio tam chari capitis serendo vix parem me sentiam, utque vulnus ex
morte illius nuper acceptum recrudescar. . C-stiruerat enim GoLDHAGEN Ius, scribere histo riam scholarum, ad quam quidem adornandam ille' prae cereris omnibus aptus videbatur; sed rurbavit viri consilium, spemque nostrain sesellit mors, quae quam si rebus humanis inimica, & iucundissi . ma quaeque sacillime eripiat, ipse ego nuper ex pereus sum, facta amantissimae coniugis tamara, Cuius ex obitu animus adhuc saucius est, & oculi madent. Verum hoc meum est damnum & do
mestica calamitas, qua nunc eXcrucior miser.
Maius quid in GoLD GκNio amisit res scholastica. omninoque literaria. Huic enim si diutius vivere contigisti: hiem sane haberemus
185쪽
ut tandem aliquando prodeat hi simia scholarum talis, qualem nemo omnium, quotquot sunt &suerunt, eruditorum conscripsit unquam. Quod qua sati iniquitate factum dicam, non satis intelligo. Equidem ingens extat librorum copia, quibus
scholarum cum veterum, , tum recentiorum fata delaribuntur. Quis enim, ut hoc utar, Graecorum scholas aΜCURSIO, CONRINGIO, SPAN HRΜIO, SCHΜIDIO, PFTIFERO, BRUCKERO,
aliisque bene multis descriptas nescit Neque tamen egregii illi scriptores eam exhibuerunt historiam, cuius nunc ospectatio optimum quem
Scilicet ex quo historia litteraria in meliorem
redacta est formam, nec solum eruditorum vel vitis describendis, vel libris recensendis operam dat, sed in ipsis artium disciplinarumque vi issitudinibus exponendis, Caussis, e quibus illae pen . dent . in lucem proserendis, ingenii denique humani satis per secula deducendiS Versatur: non amisplius sitim restinguere pptant rivuli isti, quibus. haec velut prata irrigarunt, quotquot scholarum' hucusque persecuti sunt historiam. Equidem hau- .i xiri inde satis multa possunt, quae, tantum abest, ut contemnenda ducam, ut Potim ad id, quod nunc quaerimus, 'per Videantur necessaria. - Namis que enumerare Varias Variarum gessitum scholas, ortum illarum explorare, incrementa ostendere,
186쪽
doctorum, quos olim habuerunt, vitam, more praecepta, inque rem literariam merita enarrare: . . haec vero omnia sic se habent, ut quasi sint semiana, . eκ quibuS laetissima efforescere possit seges. ' Nulla nimirum sine rebus gestis est historia. Neque tamen sufficit, ea, quae in scholis acciderunt un-qqam, tradere, & acta modo eventuSque eXpO- nere; sed excutiendae sunt rerum ipsarum caussae, & aperienda consilia, quibus res scholastica vel vehementer aucta fuit, vel in contemtum rursus adducta , planeque oppressa.. . .Hoc igitur qui agunt, in hoc qui commorantur, habitant, hae- 'rent, in demum de historia scholarum optime
Qiuire sic animum induco meum, quidquid in
hoc campo, qui fatig late patet, continetur, quid- -
quid adhuc incultum iacet, neς cui qum. Vel in- ' '. senip, vel diligenti/ elaboratum est , id omne ad duo referri pollie capita. Quorum hoc est primum,
ut ingeniorum formandorum, litterarumque traridendarum rati', quovis tempore observata, dili. genter describatur. lGrave omnino minust ad
quod rite feria tendum vis acerrimi iningenii, nynactngam solum rerum gestarum seriem, sed & conis lecutiones illarum ordinemque perspicientis. x quiritur. veruntamen quantum auguroe coni iectura, quantaque ingenia in nostris hominibus esse video, non despero, fore aliquem aliquando,
187쪽
ui summo studio, & labore atque industria it desessa, cum se ad historiam seli,arum scribendam
dederit, με οδολοιαν quoque persequatur.
Est autem id, quod quaerimus, ex eo genere, ut fieri omnino possit. Habet enim quodvis seculum tuum quendam genium, ac literarum studi' iumque nunc efflorescentium, nunc seneseentium, periodos quasdam & conversiones. Quarum quae sint causae & quasi scaturigines,' disquirere iam nihil attinet, cum sint permultae atque adeo in vulgus notae. Id vero praetermitti a me non potest, ali genium illum imitatione maxime, quae in - omni hominum vita, . atque adeo in virtutibus aevitiis regnat. Ad quam cum saepissime accedat studium novitatis, inconstans illud Se desultorium L facile intelligitur, saepius mutari genium seculi, novos subinde mores, nova studia ino litterarum republica oriri. Expertae sunt hanc seculi vim omnes artes ac disciplinae, quotquot eruditionis ambitu continentur. Iam cum scholarum ea sit indoles, ut doctrinae virtutisque sint seminaria, utque iuvenes ea perdikant; quae in lucem adspectumque cum laude aliquando proferre possint: certe indulgendum est isti seculi genio, sed ita, ut, quoniam pessima quaeque interdum suadet, reique literariae est inimicus, finibus suis diligenrer contiarieatur. Itaque fieri non potest, quin aliae atque aliae artes in scholis tradantur, earumque trade darum
188쪽
darum diversa sit diversis temporibus ratio. Quod qui admittendum non censent, ' omnemque secul genium e scholis exulare iubent, nimis mihi dissi ciles ac morosi videntur, iiisque adeo hominibus similes,' qui morum a maioribus acceptorum studiosissimi, ita omnem, qui nunc est, ' vestitum cosporisque cultum negligunt, ut vel immans capillamento velut nube caput involvant, vel vestes longissimis manici, instructas M ad talos - vsque defluentes induant, vel braccis, in quibus lemora natant, a lissimis incedant, risum sine dubio excitaturi, aut stoinachum moturi.' Manet igitur illud, quod ante diximus, tenendum esse in scholis seculi genium, &'publicum in re iteraria morem. Quod cum fit . ' varia iuventutis lasemandae ratio ac methodus nascatur, necesse est. 'Et adsunt omnino huius rei exempla plurima, ut
non difficile sit, seligere pauca, iis . quae diximus,
egie inservitura. Quis enim hoc nescit, varietariis temporibus tractatam linguam graecampQuoad longissime enim possum respicere spatium praeteriti temporis, inde usque repetens, diverasissimam huius linguae addiscendae rationem filisse ideo. ' Nunc enim tanta diligentia excultum fuit 'hoc studium, ut omne sere tempus huic praesentatim linguae concederetur, nec quisquam facile 'doctus putaretur, nisi graece dicendi facultate i 'structus, carminibusque graecis pangendis clarus.
189쪽
Nunc pmllulum delamescente hac, cupiditare
dicam, . an rabie φ immutatum iuit, non emendatum g cae linguae studium, praeceptoribus in eo maxime elaborantibus, ut iuvenci suos per imis mortales Graecorum libros, . tanquam Per amo
nissimum campum, ducerent, sed exigua interdum metiren et spatia, impedientibus id vcicabudis, phrasibus, etymologiis , regulis, ectionibus varia. antibuS. eKercitiis denique graecis, quibos iuvenum utilitari parum consultum sui se eo confidi . dentius assirmo. cviu ERNESTIUM, Virum Plyne incomparabilem, habeam ainorem. ' Nunc phialologicam stam & criticam linguae graecae docendae rationem excepit aesthetica , quae .in graecorum auctorum pulchritudine, et antia, yi, splendo maiestate. denique declaranda Versatur, atque hae nostra aetate, ex quo eloquentiae & poetices 'udia diligentius exculta sunt , vehementer invaluidiantinosque docentium ita occupavit, ut, ni finibus suis contineatur, timendum sit, ne in vanam abeat loquacitatem.
. Dixi de lingua graeca; nec desiit os puto, qvi
de lingua latinae tradendae methodo varia idem dicendum vel me non monente, intelligant, Namque obscurum esse nemini potest , alio tem .pore ad unius CL si ZR. NIs imitationem excitati, tos suille iuvenes, & meros Ciceronianos habuissa doctores, qui um demum homines .sibi esse vide
190쪽
rentur, si e purpura Τ ULLI AN A centonem
contexere didicissent; alio, TAci Ti, &, qui hunc. diligenti me imitarus est, Lipsi brevitatem pueris
in scholis regnasse; alio, Chrestomathias, quarum nunc praesertim usus, suis te adamaras; alio. denique, latinae poeseos studium, quod nunc maxime friget, occupatissimos habuisse iuvenes. . Nihil dico de latinae linguae compendiis, nunc sermone latino, eoque vel ligato, vel pedestri, nunc idio male germanico scriptis. sciens quoque praetereo, . quae de methodo grammaticam scribendi gnomol .gica sive sententiosa, philosophica, tabellaria dispulari hic possunt. Satis enim musta milii dixisse uideor , ut intelligatur , 2 larum historiam scripturo amplissimum se offerre campum, in quo
virtutem si am exercere, ingeviumque common strare possit.
Sed non eo usque omnia a me exhausta si tint non asterri possint rerum dicendarum fi equin ita fiatis &rillustria exempla. Nempe, quam nunc exspectamus scholarum historiam, non ad . eos isoltun ludos, in quibus :ntes, quae ad humanitatem ducunt, pueris traduntur, pertinere volo; sed ad Academias Iiterarumque Universitates extendi
cupio. Quae quidem licet non sola sint M unica . eruditionis sapientiaeque domicilia; ita tamen in